RFA

Mặc Lâm, biên tập viên RFA

12-02-2015

Sau khi báo Người Cao Tuổi bị buộc phải đình bản, Tổng biên tập Kim Quốc Hoa bị cách chức và đề nghị khởi tố, người dân những tưởng câu chuyện đã khép lại, nhưng bất ngờ bà Cù Thị Hậu, Anh hùng lao động, Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Trung ương Hội Người cao tuổi đã lên tiếng tố giác hành động của Bộ Thông tin và Truyền Thông là vi phạm pháp luật.

Tổng biên tập một tờ báo bị cách chức, bỏ nghề là chuyện bình thường. Đình bản một tờ báo cũng không làm ai ngạc nhiên và ngay cả cáo buộc một ngòi viết hay một tập thể người viết đã vi phạm điều 258 cũng không còn là việc lạ lùng nữa sau khi quá nhiểu người đã bị điều luật này lôi vào vòng lao lý.

Tuy nhiên khi một Tổng biên tập chỉ trong vòng 8 năm có thành tích lôi 2.500 vụ án tham nhũng, tha hóa hay có hình thức phe cánh, bè đảng gây hại tới đất nước thì ông Tổng biên tập ấy khó nói là một nhà báo giỏi hay can đảm mà phải nói rằng phía sau ông ấy là cả một lực lượng đủ mạnh để che chắn cho ông và tờ báo để nó làm được những gì mà các tờ báo khác không làm được trong bối cảnh bưng bít đối với chính quyền và Đảng cộng sản Việt Nam.

Người Cao Tuổi và bà Cù Thị Hậu

Sau khi tờ Người Cao Tuổi online bị cắt truy cập, ấn bản báo in của Người Cao Tuổi vẫn phát hành số 1549 ra ngày 10-2-2015. Trong số báo này đăng lại văn bản của bà Cù Thị Hậu gửi cho Bộ Thông tin và Truyền thông mạnh mẽ bác bỏ kết luận của đoàn Thanh tra thuộc bộ này đã làm việc tắc trách, thiếu dân chủ có tính áp đặt lên tờ báo Người Cao Tuổi do Tổng biên tập Kim Quốc Hoa dẫn đầu. Tiếng nói của bà Cù Thị Hậu được dư luận nhìn nhận như một kênh chính thức đại diện cho hàng ngàn người cao tuổi trên khắp nước, vậy Hội người cao tuổi bao gồm những ai và liệu nó có sức mạnh nội tại để bênh vực cho hội viên của mình hay không? Trả lời câu hỏi này, Tiến sĩ Hà Sĩ Phu cho biết:

“Bà Cù Thị Hậu đại diện cho Hội Người cao tuổi. Người cao tuổi ở đây không phải là người già thông thường đâu, Người cao tuổi toàn là các lão thành cách mạng chứ không có ông già nhà quê hay ông già thường dân nào trong đó đâu. Đây thực sự là một lực lượng ở trong Đảng và tôi nghĩ rằng đàng sau bà Cù Thị Hậu, đàng sau tờ báo đó là cái Hội Người cao tuổi có nhiều vị lão thành cách mạng lắm đấy. Họ là người đại diện cho lứa cách mạng nhiều tuổi thấy cái tha hóa của cái Đảng này nó quá nặng thì đứng ra tố cáo.

Tuy rằng tôi không có thông tin đầy đủ nhưng tôi dự đoán đàng sau vụ này là cả một cái lớp đảng viên rất đông mà đều là cây đa cây đề trong Đảng chứ không đơn giản đâu. Cuộc chiến đấu này không phải là chiến đấu giữa sự quản lý của Bộ 4T mà là cuộc chiến của hai lực lượng trong đảng, mà hai lực lượng này đều có sức mạnh riêng của nó.”

Thông thường khi cơ quan an ninh xác định khởi tố thì cá nhân người bị khởi tố không thể tiếp tục làm việc như bình thường vì theo nguyên tắc cơ quan an ninh phải bắt ngay đương sự để tránh tẩu tán hay phi tang vật chứng, nhân chứng có liên quan. Trong vụ báo Người Cao Tuổi, phóng viên viết những bài phóng sự điều tra nổi cộm trong các vụ tai tiếng của Trần Văn Truyền, Sầm Đức Xương, Nguyễn Trường Tô và mới nhất là bài Thị trường sao và vạch của Lê Quang Tạo, bài viết được cho là nguyên nhân dẫn tới việc đánh tờ báo, nhưng không có ai bị bắt, ngay cả Tổng biên tập Kim Quốc Hoa cũng vẫn làm việc bình thường trong tòa soạn của Người Cao Tuổi. Phải chăng cơ quan an ninh vẫn chưa nhận được tín hiệu cuối cùng để thi hành công việc được dư luận cho là đấu đá giữa các phe phái?

Nhận định về dấu hiệu lạ này nhà báo Phạm Chí Dũng cho biết:

“Hiện nay có ít nhất là hai luồng dư luận, một luồng cho là vì đăng chuyện tham nhũng cho nên ông Kim Quốc Hoa bị cách chức Tổng biên tập. Luồng dư luận này cũng chứng minh bằng một loạt các quan chức, đặc biệt là các tướng công an ở một số tỉnh miền Tây Nam bộ đã bị báo Người cao tuổi phanh phui về tài sản trong thời gian vừa qua. Luồng dư luận thứ hai cho rằng trong thời điểm nhạy cảm này thì rất có thể một cái gì đó liên quan tới phe phái và người phe này chỉ đạo xử lý người phe kia cho nên hiện nay có hai luồng dư luận như vậy.”

Từ Người Cao Tuổi, không ít người liên tưởng đến trang Chân Dung Quyền Lực. Sau khi ông Nguyễn Bá Thanh về Đà Nẵng chỉ một bài viết về ông Trương Hòa Bình xuất hiện rồi thôi, tắt ngấm cho đến nay khiến người ta nghi ngờ rằng trang này đã bị cô lập, bị khống chế phải im lặng để bảo toàn lực lượng. Nếu khách quan mà nói thì thành công của Người Cao Tuổi không thua kém gì Chân Dung Quyền Lực vì nó là người thật việc thật. Tiến sĩ Hà Sĩ Phu cũng là một trong những người nghi ngờ sự liên quan này:

“Tôi nghĩ những người chủ trương đánh tờ báo Người Cao Tuổi này họ có mục đích. Qua việc điều tra xét hỏi để tìm ai là người trong nội bộ đưa thông tin cho trang Chân Dung Quyền Lực phá hoại nhân sự của cái Đảng này và tôi chắc rằng nếu họ đã đưa vào hình sự họ hỏi cung thật sự thì cái bí mật này nếu có, dứt khoát sẽ bộc lộ ra ai là người đưa tin cho Chân Dung Quyền Lực và thậm chí ai là người viết ra Chân Dung Quyền Lực.”

Thành công của Người Cao Tuổi đến từ đâu?

Nhà báo Phạm Chí Dũng cũng có cùng nghi ngờ rất hợp lý đối với báo Người Cao Tuổi khi mà sự thành công của nó vượt lên tất cả mọi tờ báo lớn khác, nếu không có một lực lượng lớn và đủ uy tín đứng sau chống lưng báo Người Cao Tuổi khó mà có những thành tựu sáng chói như thế:

“Theo cá nhân tôi thì một tờ báo của một hội như là Người Cao Tuổi thì không thể có quá nhiều chứng cứ như những tờ báo điều tra xã hội khác. Việc Người Cao Tưổi lại là tờ dẫn đầu trong hai năm qua, gần như là một trong số rất ít tờ dẫn đầu để chống tiêu cực tham nhũng, đặc biệt liên quan tới một vấn đề rất khó là xác minh tài sản quan chức, đã làm cho tôi đặt dấu hỏi làm thế nào mà tờ báo Người Cao Tuổi lại có được nghiệp vụ, mối quan hệ kể cả tài chính để đi xác minh tài sản quan chức như vậy.

Nhưng nói gì thì nói, chúng tôi là nhà báo nên chúng tôi cho rằng tất cả những nhà báo đã dám nói lên sự thật thì cần phải để cho họ nói, nều muốn một xã hội minh bạch công khai thì không nên vì việc họ nói lên sự thật mà đòi xử lý họ.”

Không phải là nhà báo nhưng theo dõi thường xuyên sinh hoạt chính trị trong nhiều năm, anh Nguyễn Lân Thắng có cái nhìn khác về hậu quả của việc đánh Người Cao Tuổi. Anh cho biết nhận xét:

“Phải nói là tôi hết sức bất ngờ khi nhận được tin ông Kim Quốc Hoa bị tịch thu thẻ nhà báo về các bài viết ở trên báo Người Cao Tuổi. Từ trước đến nay trong hệ thống mấy trăm tờ báo chính thống ở Việt Nam thì báo Người Cao Tuổi là tờ báo mạnh mẽ và rất dũng cảm đưa ra những chuyện tham nhũng của rất nhiều quan chức cao cấp. Có thể nói sự mạnh mẽ gần như sáng chói trong làng báo Việt Nam. Thế nhưng bây giờ nhà nước họ quy định họ bắt ông Kim Quốc Hoa cũng như đình bản tờ báo Người Cao Tuổi thì tôi nghĩ chả khác nào đập tan tất cả những nỗ lực chống tham nhũng mà Đảng đã tuyên bố.

Còn kinh khủng hơn nữa là điều này đập tan tất cả những hy vọng của giới lão thành cách mạng vốn từ trước tới nay họ vẫn còn một chút nào đó hy vọng và tin tường vào sự thay đổi của Đảng. Những người quan tâm chính trị xã hội họ rất là shock. Từ trước tới nay không có ai nghi ngờ gì danh tiếng đấu tranh của tờ báo này, kể cả những người trong cơ quan nhà nước hay những đảng viên lão thành cách mạng. Tôi nghĩ  đây là một cú shock rất lớn về mặt niềm tin đối với chế độ.”

Cú shock mà anh Nguyễn Lân Thắng chia sẻ có lẽ sẽ tới dần dần sau khi số phận của Tổng biên tập Kim Quốc Hoa và báo Người Cao Tuổi được định phần. Phía sau sự im ắng tạm thời hôm nay là cả một bộ máy đang chạy hết công suất để tìm cho ra phương cách bảo vệ và chống lại phía bên kia theo như nhận xét của Tiến sĩ Hà Sĩ Phu:

“Sức mạnh của báo Người cao tuổi và cả một lực lượng đảng viên già hùng hậu đứng đàng sau thì cũng không đơn giản đâu. Không đơn giản tí nào bởi vì những người đó là người có vai có vế trong cái đảng này không phải dễ dàng có thể bắt như một người bình thường được.”

Dư luận theo dõi câu chuyện Người Cao Tuổi đang chờ mong một kết quả có lợi cho tiền đồ dân tộc, vì đối với hầu như tất cả mọi người thì tham nhũng là sâu cần phải diệt dù bằng phương cách nào. Phe bảo vệ sâu không thể chiến thắng ngay cả họ dùng sức mạnh của những điều luật vô căn cứ như điều 258 để che chắn và bao vệ cho tham nhũng và các hành vi bất chính.