Sau khi loại rượu ngâm từ “thần dược” ấu tàu, nhiều người đã phải nhập viện Đa khoa Bắc Kạn trong tình trạng lưỡi tê, chân tay mất cảm giác, tim ngừng đập, thậm chí có người tử vong.

Vài tháng trở lại đây, tại bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn có hàng chục trường hợp nhập viện trong tình trạng nguy kịch có liên quan đến việc uống các loại rượu ngâm thảo dược từ núi rừng.

Hầu hết những loại rượu được ngâm “thần dược” ấu tàu, một loại củ có màu đen, mỏ nhọn, được thu hoạch từ cây ô đầu mọc hoang ở vùng núi cao các tỉnh vùng núi Tây Bắc. Chúng được nhiều người đồng bào vùng cao tín như một loại “thần dược” cho sức khỏe nên thường ngâm rượu để uống.

Trao đổi với An Ninh Tiền Tệ, ngày 21/12, BS Đinh Thị Đầm, lãnh đạo khoa khoa Hồi sức tích cực Chống độc (BV ĐK Bắc Kạn) cho biết, vài tháng trở lại đây, khoa tiếp nhận nhiều trường hợp bị ngộ độc có liên quan đến rượu ngâm củ ấu tàu, chủ yếu là bà con đồng bào dân tộc thiểu số.

Đặc điểm

“Thần dược” ấu tầu hay còn gọi tên khác như gấu tàu, ấu tàu, cố y, co ú tàu, thảo ô… Cây ấu tàu mọc trên cạn và chỉ có ở các vùng núi cao. Lá ấu tàu giống với lá cây ngải cứu tựa chia thành ba nhánh, một nửa phía trên có răng cưa. Rễ củ có hình chóp nón, mọc thành chuỗi dài.

Chúng được nhiều người đồng bào vùng cao tín như một loại “thần dược” cho sức khỏe nên thường ngâm rượu để uống. Tuy nhiên ấu tàu có chứa thành phần chính là aconitin, đây là thành phần độc tính cao, thuộc loại thuốc độc bảng A. Chất aconitin ngấm rất nhanh qua da và niêm mạc dạ dày, ruột để vào máu.

Ngộ độc ấu tàu

Triệu chứng đầu tiên khi ngộ độc là tê miệng và lưỡi, tê cóng đầu chi, sau vài giờ chảy đờm rãi, buồn nôn, nôn, ỉa chảy, khó thở. Triệu chứng đặc trưng là mất cảm giác toàn cơ thể và rối loạn tim mạch. Co giật, mất tri giác, hạ thân nhiệt có thể xảy.

Rối loạn tim mạch gồm rối loạn dẫn truyền, nhịp tim nhanh, xuất hiện loạn nhịp tim đa dạng, đa hình thái: nhịp chậm, block nhĩ thất các cấp độ, ngoại tâm thu (NTT) nhĩ, NTT thất nhịp đôi, nhịp nhanh thất, xoắn đỉnh….

Mặc dù loạn nhịp tim sẽ hết trong vòng 24 giờ sau ngộ độc, nhưng sự thay đổi điện tim kéo dài trong vài ngày sau đó. Các triệu chứng rối loạn tim mạch chỉ kéo dài 24 – 48 giờ, nhưng những rối loạn hệ thần kinh (đặc biệt là mệt mỏi) kéo dài tới vài tuần. Có thể rối loạn trung khu điều nhiệt.

Khi aconitin thâm nhập cơ thể, sau 6 giờ có thể gây tử vong nếu không được phát hiện và đưa đến bệnh viện chữa trị kịp thời.

Một số bệnh nhân khác nhập viện có các triệu chứng như cảm thấy lo sợ, khó chịu, buồn bã chân tay; tiếp theo là các rối loạn thần kinh: buồn nôn, nôn mửa, vã mồ hôi, chảy nước dãi, co giật thớ cơ, có thể ngất, hạ thân nhiệt.

Khuyến cáo

• Không sử dụng, chế biến ấu tàu thành các món ăn khi không biết cách xử lý độc tính của ấu tàu.
• Không tin dùng ấu tàu như lời đồn đoán, chỉ nên dùng một lượng nhỏ và theo sự chỉ dẫn của thầy thuốc.
• Khi dùng các chế phẩm thuốc có thành phần là củ ấu tàu phải hết sức thận trọng và theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc.
• Các loại rượu ngâm ấu tàu dùng để xoa bóp nên dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em và để tránh nhầm lẫn khi sử dụng

Phương Nam