Xe cán chó
Cướp bánh mỳ, vỡ đường ống nước sông Đà và 'nhân thân tốt'
Sao hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị tù giam, còn 5 ông quan có trách nhiệm trong vụ đường ống nước nghìn tỷ cấp
Sao hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị tù giam, còn 5 ông quan có trách nhiệm trong vụ đường ống nước nghìn tỷ cấp cho thủ đô bị vỡ gần 20 lần, kéo theo hàng chục nghìn hộ dân lâm cảnh mất nước triền miên lại không bị xử lý hình sự?
Gần 20 năm làm báo, theo sát hàng trăm vụ án lớn nhỏ, tôi nhận ra, tất
cả chủ thể của tội phạm về chức vụ (trừ một số trường hợp đồng phạm) đều
có nhân thân tốt. Và quan chức càng cao thì nhân thân càng tốt, tốt cho
đến khi bị phát hiện sai phạm và đứng trước vành móng ngựa.
Nhân thân tốt và những đóng góp cho xã hội là điều kiện xem xét khi
lượng hình, chứ không phải là dấu hiệu định tội và càng không thể trở
thành chỗ dựa để lọt lưới pháp luật. Một khi có dấu hiệu tội phạm, khi
hành vi của một người xâm hại đến khách thể mà luật hình sự tuyên bố bảo
vệ, thì phải khởi tố điều tra.
Sao hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị tù giam, còn 5 ông quan có trách nhiệm trong vụ đường ống nước nghìn tỷ cấp cho thủ đô bị vỡ gần 20 lần, kéo theo hàng chục nghìn hộ dân lâm cảnh mất nước triền miên lại không bị xử lý hình sự?
 |
Gần 20 năm làm báo, theo sát hàng trăm vụ án lớn nhỏ, tôi nhận ra, tất
cả chủ thể của tội phạm về chức vụ (trừ một số trường hợp đồng phạm) đều
có nhân thân tốt. Và quan chức càng cao thì nhân thân càng tốt, tốt cho
đến khi bị phát hiện sai phạm và đứng trước vành móng ngựa.
Hồi còn ngồi ở giảng đường trường Luật, đám sinh viên ngành đào tạo cán
bộ Toà án chúng tôi thường lấy các vụ án trên báo ra tranh cãi.
Gần đây, cái không khí tranh luận ấy lại bất đồ được hâm nóng. Chỉ trong
mấy ngày, không chỉ giới luật mà dư luận xã hội có thêm một thành ngữ
mới: nhân thân tốt.
Đó là việc liên ngành tố tụng quyết định không xử lý trách nhiệm hình sự
5 cán bộ trong vụ vỡ đường ống nước sông Đà vì họ là những người có
“nhân thân tốt” và có nhiều đóng góp cho xã hội. 5 cán bộ này không phải
được miễn trách nhiệm hình sự, mà họ không bị khởi tố điều tra làm rõ.
Vụ này càng gây hoài nghi hơn khi đặt cạnh sự nghiêm khắc của các cơ
quan tố tụng trong việc ngay sau đó phạt tù hai thanh niên cướp giật
bánh mỳ.
Việc không xem xét trách nhiệm hình sự vì lý do nhân thân tốt sẽ tạo nên
một tiền lệ rất xấu. Luật quy định chỉ hai lý do để không khởi tố bị
can hoặc vụ án, đó là (i) Không có dấu hiệu cấu thành tội phạm và (ii)
Có dấu hiệu cấu thành tội phạm nhưng thiệt hại không đáng kể.
Trong vụ án "Vỡ ống nước Sông Đà", dấu hiệu cấu thành tội phạm đã có,
thiệt hại vô cùng lớn về vật chất lẫn tác động tiêu cực lên đời sống xã
hội, thế nhưng vẫn không bị xem xét trách nhiệm hình sự là vô lý và sai
luật. Không hề có căn cứ pháp luật nào đối với lập luận không xử lý hình
sự vì nhân thân tốt.
 |
| Vụ án "Vỡ ống nước Sông Đà", dấu hiệu cấu thành tội phạm đã có, thiệt hại vô cùng lớn về vật chất lẫn tác động tiêu cực lên đời sống xã hội |
Tôi cho rằng, một nền tư pháp coi nhân thân tốt là điều kiện để miễn tố,
thì cơ quan tiến hành tố tụng đã vô hiệu hoá quy định của pháp luật đối
với các tội phạm về chức vụ. Còn ngược lại, những vụ án kiểu “bánh mì” -
hành vi trộm, cướp liên quan đến tài sản giá trị thấp - lại thường được
gây ra bởi những người có xuất thân lao động, gia cảnh phức tạp. Tỷ lệ
“nhân thân tốt” của họ chắc chắn là thấp hơn tội phạm có chức vụ.
 |
| Hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị tù giam |
Lý do “nhân thân tốt” tạo ra một sự phân biệt đối xử mênh mông giữa các
vụ án “bánh mỳ” và “nghìn tỷ”. Mấy hôm nay người ta hỏi nhau ngơ ngác:
Sao hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị
tù giam, còn 5 ông quan có trách nhiệm trong vụ đường ống nước nghìn tỷ
cấp cho thủ đô bị vỡ gần 20 lần, kéo theo hàng chục nghìn hộ dân lâm
cảnh mất nước triền miên lại không bị xử lý hình sự?
Sự phản ứng của dư luận, tôi thấy, đến từ hai luồng: Giới luật gia quan
tâm đến "lý" là các căn cứ pháp lý; người dân nói chung quan tâm đến
"lẽ", họ không am hiểu sâu pháp luật nhưng thấy việc không khởi tố những
ông quan kia là bất thường, là vô lý, là không hợp lẽ đời.
Cuộc tranh luận về “bánh mỳ” và “nghìn tỷ” khiến cho đám bạn học luật
của tôi lần đầu tiên chụm đầu lại tranh luận sau 20 năm. Bất phân thắng
bại. Đám học luật như tôi, cũng không chịu thuyết phục bởi cái “lẽ” của
những người dân bình thường. Nhưng người dân nói chung không hiểu luật
một cách hàn lâm, tường tận, thì hiểu theo một tập quán: cái gì vô lý,
gây hại cho người khác thì trái luật.
Tôi nghĩ toà có những căn cứ trong việc xét xử hai bị cáo vị thành niên
giật bánh mỳ. Nhưng nếu trong mắt nhân dân, cơ quan tố tụng hành xử khác
nhau giữa một vụ án bánh mỳ và vụ án nghìn tỷ thì những gì chúng ta
nghe rao giảng về một nhà nước "thượng tôn pháp luật" vẫn sẽ chỉ là giấc
mộng xa xăm.
Nhà báo Đức Hiển
(VnExpress)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- Văn Công Hùng - Ghi chép ngày 07.10.2024
- Hoàng gia Anh bị tố dùng Meghan 'chuyển hướng' dư luận
- Giả vờ làm kẻ sát nhân để nhờ cảnh sát dọn tuyết trước nhà
- Hé lộ danh sách dự kiến phân công nhiệm vụ lãnh đạo cấp cao Việt Cộng
- Trọng và Phúc được bầu lại, tiếp tục lãnh đạo Đảng Vem ( Mặt Vẹm nào cũng là " Mặt Bác Hồ " )
Cướp bánh mỳ, vỡ đường ống nước sông Đà và 'nhân thân tốt'
Sao hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị tù giam, còn 5 ông quan có trách nhiệm trong vụ đường ống nước nghìn tỷ cấp
Sao hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị tù giam, còn 5 ông quan có trách nhiệm trong vụ đường ống nước nghìn tỷ cấp cho thủ đô bị vỡ gần 20 lần, kéo theo hàng chục nghìn hộ dân lâm cảnh mất nước triền miên lại không bị xử lý hình sự?
|
Gần 20 năm làm báo, theo sát hàng trăm vụ án lớn nhỏ, tôi nhận ra, tất
cả chủ thể của tội phạm về chức vụ (trừ một số trường hợp đồng phạm) đều
có nhân thân tốt. Và quan chức càng cao thì nhân thân càng tốt, tốt cho
đến khi bị phát hiện sai phạm và đứng trước vành móng ngựa.
Hồi còn ngồi ở giảng đường trường Luật, đám sinh viên ngành đào tạo cán
bộ Toà án chúng tôi thường lấy các vụ án trên báo ra tranh cãi.
Gần đây, cái không khí tranh luận ấy lại bất đồ được hâm nóng. Chỉ trong
mấy ngày, không chỉ giới luật mà dư luận xã hội có thêm một thành ngữ
mới: nhân thân tốt.
Đó là việc liên ngành tố tụng quyết định không xử lý trách nhiệm hình sự
5 cán bộ trong vụ vỡ đường ống nước sông Đà vì họ là những người có
“nhân thân tốt” và có nhiều đóng góp cho xã hội. 5 cán bộ này không phải
được miễn trách nhiệm hình sự, mà họ không bị khởi tố điều tra làm rõ.
Vụ này càng gây hoài nghi hơn khi đặt cạnh sự nghiêm khắc của các cơ
quan tố tụng trong việc ngay sau đó phạt tù hai thanh niên cướp giật
bánh mỳ.
Việc không xem xét trách nhiệm hình sự vì lý do nhân thân tốt sẽ tạo nên
một tiền lệ rất xấu. Luật quy định chỉ hai lý do để không khởi tố bị
can hoặc vụ án, đó là (i) Không có dấu hiệu cấu thành tội phạm và (ii)
Có dấu hiệu cấu thành tội phạm nhưng thiệt hại không đáng kể.
Trong vụ án "Vỡ ống nước Sông Đà", dấu hiệu cấu thành tội phạm đã có,
thiệt hại vô cùng lớn về vật chất lẫn tác động tiêu cực lên đời sống xã
hội, thế nhưng vẫn không bị xem xét trách nhiệm hình sự là vô lý và sai
luật. Không hề có căn cứ pháp luật nào đối với lập luận không xử lý hình
sự vì nhân thân tốt.
|
| Vụ án "Vỡ ống nước Sông Đà", dấu hiệu cấu thành tội phạm đã có, thiệt hại vô cùng lớn về vật chất lẫn tác động tiêu cực lên đời sống xã hội |
Tôi cho rằng, một nền tư pháp coi nhân thân tốt là điều kiện để miễn tố,
thì cơ quan tiến hành tố tụng đã vô hiệu hoá quy định của pháp luật đối
với các tội phạm về chức vụ. Còn ngược lại, những vụ án kiểu “bánh mì” -
hành vi trộm, cướp liên quan đến tài sản giá trị thấp - lại thường được
gây ra bởi những người có xuất thân lao động, gia cảnh phức tạp. Tỷ lệ
“nhân thân tốt” của họ chắc chắn là thấp hơn tội phạm có chức vụ.
|
| Hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị tù giam |
Lý do “nhân thân tốt” tạo ra một sự phân biệt đối xử mênh mông giữa các
vụ án “bánh mỳ” và “nghìn tỷ”. Mấy hôm nay người ta hỏi nhau ngơ ngác:
Sao hai đứa giật bánh mỳ trị giá tài sản chiếm đoạt 45 nghìn đồng thì bị
tù giam, còn 5 ông quan có trách nhiệm trong vụ đường ống nước nghìn tỷ
cấp cho thủ đô bị vỡ gần 20 lần, kéo theo hàng chục nghìn hộ dân lâm
cảnh mất nước triền miên lại không bị xử lý hình sự?
Sự phản ứng của dư luận, tôi thấy, đến từ hai luồng: Giới luật gia quan
tâm đến "lý" là các căn cứ pháp lý; người dân nói chung quan tâm đến
"lẽ", họ không am hiểu sâu pháp luật nhưng thấy việc không khởi tố những
ông quan kia là bất thường, là vô lý, là không hợp lẽ đời.
Cuộc tranh luận về “bánh mỳ” và “nghìn tỷ” khiến cho đám bạn học luật
của tôi lần đầu tiên chụm đầu lại tranh luận sau 20 năm. Bất phân thắng
bại. Đám học luật như tôi, cũng không chịu thuyết phục bởi cái “lẽ” của
những người dân bình thường. Nhưng người dân nói chung không hiểu luật
một cách hàn lâm, tường tận, thì hiểu theo một tập quán: cái gì vô lý,
gây hại cho người khác thì trái luật.
Tôi nghĩ toà có những căn cứ trong việc xét xử hai bị cáo vị thành niên
giật bánh mỳ. Nhưng nếu trong mắt nhân dân, cơ quan tố tụng hành xử khác
nhau giữa một vụ án bánh mỳ và vụ án nghìn tỷ thì những gì chúng ta
nghe rao giảng về một nhà nước "thượng tôn pháp luật" vẫn sẽ chỉ là giấc
mộng xa xăm.
Nhà báo Đức Hiển
(VnExpress)
