Hẳn nhiều người trong chúng ta vẫn chưa quên được vụ cảnh sát San Jose đã dùng gậy và súng Taser đánh sinh viên Phương Hồ của trường Ðại Học San Jose. Và chắc đa số người Việt sinh sống tại Quận Cam đều biết tới vụ ông Trần Kim Mộng có xô sát với cảnh sát Garden Grove vào ngày 5 tháng 11 năm 2009. Sự kiện bắt nguồn đơn giản là ông Mộng bị cảnh sát chặn lại vì lý do lái xe quá tốc độ trên đường Garden Grove và Palm Avenue. Khi bị cảnh sát chặn lại, cụ Mộng đã ra khỏi xe và có xô xát với cảnh sát, đá vào háng cảnh sát và đã phải ra tòa rồi bị nhận án ba năm theo dõi và phải bồi thường. Cả 2 vụ việc đáng tiếc trên đều bắt nguồn từ sự hiểu lầm do có sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa.

Gần đây tôi có cơ hội được học một khóa “Citizen Academy” của Sở Cảnh Sát Costa Mesa. Qua khóa học này tôi đã học hỏi được nhiều điều tưởng rằng đơn giản nhưng lại có thể gây ra hậu quả thật nghiêm trọng do có sự khác biệt trong cách cư xử giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Chẳng hạn như khi chúng ta đang đi xe mà bị cảnh sát chặn lại, ở Việt Nam thì việc đầu tiên là phải xuống xe nếu không cảnh sát sẽ cho là chúng ta không tôn trọng họ và sẽ phiền hà lớn. Nhưng ngược lại, trên đất Mỹ này thì chúng ta lại phải ngồi yên trong xe đợi cảnh sát tới nơi nói chuyện. Nếu chúng ta ra khỏi xe hay với tay lấy bóp hay gì đó, cảnh sát có thể hiểu lầm và có thể rút súng ra, gây rắc rối to. Do vậy, qua bài viết này, Sống Magazine muốn chia sẻ với quí bạn đọc một số điều hữu ích trong cách cư xử với cảnh sát mà tác giả đã học hỏi và tìm tòi biết được.

Trước tiên là trường hợp bị chặn bắt giao thông. Ðây là một trường hợp phổ biến mà đa số ai trong chúng ta cũng ít nhất đã một lần gặp phải. Chặn bắt giao thông là một trong những trường hợp hiểm nghèo nhất cho nhân viên công lực, nhất là ban đêm. Ngoài việc quí vị vi phạm lái xe quá tốc độ cho phép hay vượt đèn đỏ, nhân viên công lực còn có thể chặn bắt xe một cách hợp pháp với nhiều lý do, ví dụ như:

- Không đeo giây an toàn.

- Xả rác hoặc vứt đồ ra ngoài xe.

- Chỉ gắn có một bảng số xe (quí vị nên nhớ phải có một cái trước và một cái sau xe).

- Che phủ bảng số xe (như khung bảng số quá lớn).

- Dán quá nhiều nhãn hiệu nơi kính trước.

- Kính trước bị rạn nứt.

- Treo nhiều đồ vật ở kính chiếu hậu.

- Lốp xe quá mòn.

- Cải tiến không hợp lệ (ống phun khói, dán kính mờ,v.v...)

- Mở nhạc quá lớn với hệ thống stereo của xe.

- Mang ống nghe cả hai tai.

- Ðèn báo hiệu mờ hoặc bị bể.

- Vừa lái xe vừa nói chuyện bằng cell phone hay gởi tin nhắn (texting). Luật California cấm các tài xế vị thành niên vừa lái xe vừa nói chuyện qua cell phone, dù rằng có dùng bộ phận không phải cầm tay (hands-free device). Còn tất cả các tài xế trên 18 tuổi có thể nói chuyện bằng cell phone nhưng phải dùng handsfree device. Ngoại trừ trường hợp khẩn cấp buộc quí vị phải gọi 911, bác sĩ, sở cứu hỏa hay các cơ quan cấp cứu khác.

Nhân viên công lực cũng có thể ngừng xe của quí vị nếu họ có:

1. Có trát tòa bắt giam quí vị.

2. Nghi ngờ quí vị liên can đến một tội phạm.

3. “Nghi ngờ khả thi” để bắt giam bạn. Sự nghi ngờ liên can hoặc khả thi được dựa trên căn bản nhân viên công lực đã thấy, tin tức từ các nhân chứng, hoặc các nguồn tin chính thức khác.

Lái xe không có bằng lái

Khi được hỏi, quí vị phải đưa xem bằng lái xe, giấy đăng bộ và bảo hiểm của xe. Quí vị phải ngồi yên trong xe, 2 tay đặt lên vô lăng và chỉ lấy giấy tờ hay ra khỏi xe khi cảnh sát yêu cầu. Cảnh sát có quyền quyết định có cho quí vị một giấy phạt hay không. Ðiều này là để giữ an toàn cho họ và quí vị nên tuân theo lệnh đó.

Thông thường thì xe của quí vị không bị lục xét nếu quí vị không cho phép hoặc không có trát tòa, nhưng cũng có những trường hợp ngoại lệ như:

- Nhân viên công lực có sự nghi ngờ khả thi (như ngửi thấy mùi cần sa, hoặc thấy các lon bia).

- Quí vị đang trong tình trạng bị giam giữ.

- Ðiều kiện quí vị đang có án treo hay tại ngoại (hoặc người đi cùng xe với quí vị).

- Xe quí vị bị câu lưu (bị “kiểm kê” tìm kiếm).

Nếu không có một trong những ngoại lệ nêu trên, cảnh sát cần phải có sự chấp thuận của quí vị hoặc trát tòa mới có quyền lục soát xe của bạn được. Hãy cư xử nhã nhặn với nhân viên công lực nhưng dứt khoát cho họ biết quí vị từ chối việc lục soát xe. Ðừng phản đối một cách nóng nẩy, la hét hay nhục mạ họ.

Nếu quí vị bị đưa cho một giấy phạt, quí vị nên ký nhận. Nếu không, quí vị có thể bị bắt giữ. Ký giấy không có nghĩa là quí vị đã nhận tội, mà chỉ là nói lên rằng quí vị hứa sẽ ra hầu tòa. Quí vị nên nhớ rằng tòa án là nơi để tranh cãi giấy phạt đó. Quí vị bao giờ cũng có thể đệ đơn khiếu nại hoặc trình bày trường hợp của mình tại tòa.

Lái xe dưới 18 tuổi

Lái xe ở tiểu bang California dưới 18 tuổi được kiểm soát bởi luật lệ rất rành mạch. Thí dụ, có những ngăn cấm cho các em vị thành niên lái xe với các em vị thành niên khác trong xe. Muốn biết thêm chi tiết hãy gọi cho Sở Ðăng Bộ Xe (DMV) tại địa phương hay vào mạng www.dmv.ca.gov

Không dung thứ người lái xe say rượu

Luật California rất rõ ràng: nếu quí vị dưới 21 tuổi lái xe với bất cứ loại rượu nào trong cơ thể, quí vị có thể bị bắt giam ngay. Bằng lái xe sẽ bị tịch thu và treo bằng lái 12 tháng. Nếu bị nghi ngờ là say rượu trong khi lái xe, và từ chối không thử nghiệm máu, nước tiểu, hay hơi thở, bằng lái xe của quí vị sẽ bị tịch thu. Nếu có bất cứ chai hoặc lon bia nào dù rằng chưa mở để trong xe, nếu quí vị dưới 21 tuổi, là bất hợp pháp. Cả người lái xe hoặc bất cứ ai trong xe có thể bị giấy phạt. Ðiều lệ này cũng áp dụng cả trong trường hợp lái xe dưới ảnh hướng của cần sa hay các loại ma túy khác.

Phải làm gì khi bạn bị bắt lúc đang lái xe mà không có bằng lái?

Nếu có bằng lái xe hoặc giấy phép học lái xe, quí vị phải luôn luôn mang theo khi lái xe. Nếu bị chặn bắt và không có bằng hoặc giấy phép, quí vị có thể bị cảnh sát cho một giấy phạt và không được phép tiếp tục lái nữa. Xe sẽ bị câu lưu. Tất cả do sự quyết định của cảnh sát.

Nếu quí vị chưa bao giờ có bằng lái xe do Sở Ðăng Bộ Xe cấp, hoặc bằng lái xe của quí vị bị thu hồi, lái xe không bằng như vậy sẽ nghiêm trọng hơn nhiều. Quí vị sẽ bị một giấy phạt và có thể bị câu lưu. Xe sẽ bị kéo đi hoặc cảnh sát để quí vị gọi ai đó có bằng lái xe đến để lái xe của quí vị về nhà. Tất cả do quyết định của người cảnh sát lúc đó. Nếu xe bị kéo, quí vị phải trả rất nhiều tiền để chuộc xe, và quí vị sẽ phải ra tòa. (H.D)

Tác giả : Hoàng Danh/Sống Magazine