Dùng giấm hay giấy nhám đắp lên ngực, ngâm chân trong nước nóng hay mang vớ ướt – những mẹo xưa nay dùng để trị cảm lạnh có thể nghe rất buồn cười trong thời buổi y học hiện đại.

Tuy nhiên, những ích lợi hiển nhiên của nhiều cách làm mà chúng ta hoàn toàn tin tưởng như dùng vitamin hay ngửi nước muối nếu xem xét kỹ thì cũng chẳng có công dụng gì.

Vậy thì chúng ta nên làm gì và không nên làm gì khi bị cảm?

Đừng lạm dụng vitaminc C (nhưng có lẽ cần tăng cường kẽm)

"Điều đầu tiên mà nhiều người sẽ làm là bổ sung các vitamin C và D vào khẩu phần,” ông Michael Allan tại Đại học Alberta ở Canada, người gần đây đã xem xét các bằng chứng về các cách chống lạnh thông thường nhất, cho biết.

Dùng vitamin C được chứng minh là giúp bảo vệ chút ít những người phải vắt căng sức lực của mình ra chẳng hạn như các vận động viên marathon – giúp cho họ khỏi đổ bệnh. Tuy nhiên đối với người bình thường thì nó chỉ làm giảm nguy cơ khoảng 3%.

“Nếu một người lớn trung bình bị cảm cúm hai lần trong một năm thì họ chỉ có thể tránh được một lần trong 15 năm,” ông Allan nói.

Viên kẽm có thể có cơ sở vững chắc hơn. Dựa trên ba thử nghiệm lâm sàng, Allan cho biết trẻ em bổ sung kẽm thường xuyên trung bình sẽ bớt được từ 1 đến 1,5 lần cảm cúm một năm trong khi trẻ em trong độ tuổi đi học thường bị từ 6 đến 8 lần cảm một năm. Ngoài ra cũng có bằng chứng cho thấy việc bổ sung kẽm còn giúp giảm bớt một ngày trong thời gian bị cảm. Do viên kẽm rất khó uống và để có công dụng hoàn toàn thì bạn phải uống nó trong suốt năm, Allan không chắc liệu ông có nên khuyến cáo mọi người sử dụng viên kẽm một cách đại trà hay không.

Uống rượu

Mọi người ai cũng cho rằng nhậu say bí tỉ sẽ làm suy yếu hệ thống miễn dịch của cơ thể và khiến cho bạn dễ bị virus tấn công. Vấn đề này chưa được các bác sỹ nghiên cứu rộng rãi nhưng ba nghiên cứu độc lập cho thấy những người uống rượu thường xuyên (nhưng vừa phải) thật ra ít có khả năng bị cảm hơn. Uống cái gì cũng là vấn đề – rượu thì có công dụng còn bia thì không. Dù sao đi nữa, đây chỉ mới là những bằng chứng ban đầu và chúng ta cũng cần phải cẩn trọng nhưng ít nhất nó cũng cho thấy bạn không cần phải cho là mình bị thế này thế nọ là do buông thả.

Đừng dùng kháng sinh, nhưng nên uống thuốc cảm cúm

Nói thẳng ra thì không có lý do gì mà chúng ta nên tin vào thuốc kháng sinh bởi vì nó tấn công vi khuẩn trong khi cảm cúm là do virus gây ra.

“Kháng sinh không có công dụng gì thực sự cả,” ông Allan nói, “Nhưng chúng làm tăng nguy cơ bạn bị mắc các triệu chứng khác như tiêu chảy.”

Uống một muỗng mật ong

Một muỗng đầy mật ong uống trước khi ngủ được xác định là giúp làm giảm ho trong ba công trình nghiên cứu khác nhau và có công dụng tốt hơn nước đường hay xi-rô. Nhưng các nghiên cứu này được thử nghiệm chủ yếu trên trẻ em mặc dù một trong số các nghiên cứu này cho thấy sự kết hợp giữa mật ong và cà phê có thể chữa dứt cơn ho không dứt ở người lớn. Cơ chế hoạt động của mật ong trong trường hợp này cũng chưa rõ ràng. “Tuy nhiên với các nghiên cứu đáng tin cậy như thế, tôi tin là chúng ta nên thử,” ông Allan nói.

Sự cảm thông

Những người xung quanh bạn sẽ quyết định bạn hồi phục nhanh như thế nào. Những bệnh nhân nào nói rằng họ cảm thấy được bác sỹ cảm thông tốt hơn dường như chóng khỏi bệnh hơn. Điều này đã được chứng tỏ trong cả lời khai bệnh của chính bệnh nhân và trong việc kiểm tra hệ thống miễn dịch của họ.

Còn rất nhiều câu hỏi khác cần phải được nghiên cứu thêm, chẳng hạn như khi đi trên xe buýt đông đúc thì có nên mở cửa sổ để đẩy tất cả các virus ra ngoài mà điều này có nghĩa là sẽ có thêm nhiều người bị bệnh? Những câu hỏi như thế khó mà nghiên cứu khoa học một cách chính xác. Tuy nhiên cho đến nay cách chữa trị tốt nhất, theo Allan, là dùng những hiểu biết thông thường: rửa tay thường xuyên và không uống chung với người bị bệnh. Đó không phải là liều thuốc tiên mà chúng ta mong đợi tuy nhiên đôi khi cách làm đơn giản nhất lại hiệu quả nhất.

Bản tiếng Anh bài này đã được đăng trên BBC Future.