Nhịp sống hối hả làm chúng ta dần quen với đủ loại tiếng ồn không ngưng nghỉ suốt đêm ngày. Tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng: Sự yên tĩnh đúng là vàng!

Năm 2011, Cục du lịch Phần Lan đã tiến hành một chương trình marketing trong đó sử dụng sự tĩnh lặng như là một lợi thế để thu hút du khách đến trải nghiệm cái đẹp tại đất nước này. Họ đã đăng tải một loạt hình ảnh về sự yên tĩnh của con người trong khung cảnh thiên nhiên, đồng thời còn sử dụng thông điệp “Xin hãy giữ yên tĩnh”. Cố vấn thương hiệu quốc tế Simon Anholt còn thêm vào một câu khẩu hiệu: “Đừng nói, hãy hành động”.

Khi thế giới càng lúc càng ồn ào, thì sự yên tĩnh đã trở nên có sức thu hút hơn cả, những nơi yên tĩnh cũng được nhiều người săn đón hơn. Có thể nói việc lựa chọn những nơi tĩnh lặng là rất thông minh, nhiều nghiên cứu đã cho thấy sự yên tĩnh có ích đối với não bộ hơn chúng ta nghĩ.

Thúc đẩy tế bào não tái sinh và biệt hóa thành nơ-ron

Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Brain, Structure and Function  (TD: Cấu trúc và chức năng của não) vào năm 2013 đã theo dõi tác động của tiếng ồn và sự yên tĩnh đối với não của chuột bạch. Ban đầu sự yên tĩnh được dùng để làm mẫu đối chứng, nhưng người ta lại kinh ngạc phát hiện rằng nếu mỗi ngày chuột không nghe thấy âm thanh trong 2 tiếng thì ở hồi hải mã trong não của chúng sẽ xuất hiện tế bào mới. Hồi hải mã là nơi có liên quan đến trí nhớ, tình cảm và khả năng học hỏi của não.

Sự sản sinh tế bài mới trong não không hẳn là luôn có lợi. Nhưng nhà nghiên cứu Imke Kirste cho biết, “Chúng tôi phát hiện ra rằng sự yên tĩnh thật sự có thể hỗ trợ tế bài mới sản sinh biệt hóa thành nơ-ron cũng như phối hợp với hệ thống.” Từ ý nghĩa này, sự yên tĩnh thật sự tốt cho não.

Tích cực tiếp thu và lưu trữ thông tin trong yên tĩnh

Một nghiên cứu vào năm 2001 đã cho thấy dù não đang “nghỉ ngơi” nhưng thực ra nó vẫn đang tích cực làm việc, tiếp thu và lưu trữ thông tin một cách rất tích cực.

Khi không bị phân tâm bởi tiếng ồn hay hoạt động, sự im lặng sẽ giúp não bộ xử lý nhanh các thông tin đã được tiếp nhận. Hơn nữa, trong quá trình im lặng, con người cũng sẽ phát triển được tư duy tưởng tượng và suy nghĩ theo chiều hướng sâu sắc hơn.

Trong khi đó, tiếng ồn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình nhận thức, làm suy giảm trí nhớ và khả năng tập trung của con người.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, trẻ em học tập hay sinh sống trong môi trường nhiều tiếng ồn đều phát triển chậm hơn về kỹ năng ngôn ngữ và nhận thức. Vì vậy các bậc cha mẹ nên tạo môi trường và không gian yên tĩnh cho trẻ khôi phục và cải thiện những kỹ năng này.

Giảm căng thẳng và mệt mỏi

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng tiếng ồn có tác động sinh lý rõ ràng đối với não bộ của chúng ta, chúng có thể dẫn đến tăng mức hormone căng thẳng. Sóng âm đi qua tai truyền đến não bằng hình thức tín hiệu điện tử. Dù trong lúc ngủ, cơ thể cũng sẽ phản ứng đối với những tín hiệu này. Hạch hạnh nhân (nằm ở thùy thái dương) có liên quan đến sự hình thành ký ức và tình cảm, khi bị kích hoạt sẽ khiến cơ thể tiết ra hormone căng thẳng. Nếu môi trường sống luôn ồn ào thì hormone căng thẳng của bạn sẽ luôn cao.

Một nghiên cứu được đăng trên tờ Psychological Science năm 2002 đã khảo sát tác động của việc di dời sân bay Munich đối với sức khỏe và trí tuệ của trẻ em. GS. Gary W.Evans, Đại học Cornell chỉ ra rằng những đứa trẻ tiếp xúc với tiếng ồn sẽ sinh ra những phản ứng chấp nhận có thể giúp trẻ bỏ qua tiếng ồn. Điều thú vị là những đứa trẻ này không chỉ bỏ qua những sự kích thích có hại mà cũng bỏ qua những sự kích thích cần chú ý đến (ví dụ như tiếng nói).

GS. Evans viết: “Nghiên cứu này là chứng cứ mạnh mẽ nhất và có lẽ là rõ ràng nhất cho thấy, những tiếng ồn không có hại cho thính lực cũng sẽ gây ra áp lực có hại đối với chúng ta.” Còn hiệu quả của sự yên tĩnh đối với não lại gần như hoàn toàn tương phản với tiếng ồn: Sự yên tĩnh có thể giải phóng sự căng thẳng về tinh thần và thể xác.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Heart đã nhận ra rằng sự yên tĩnh trong hai phút có thể giúp chúng ta thư giãn hơn là nghe nhạc “nhẹ nhàng”, những gì quan sát được là sự thay đổi đối với huyết áp và tuần hoàn máu não.

Sự yên tĩnh giúp bổ sung tài nguyên trí tuệ

Đã có rất nhiều những cuộc nghiên cứu về khả năng tác động của sự ô nhiễm tiếng ồn đến khả năng nhận thức. Kết luận có được là tiếng ồn sẽ tác động đến công việc và học tập cũng như có thể khiến chúng ta không đủ động lực, xảy ra nhiều sai lầm hơn. Hiệu suất chịu sự quấy nhiễu nhất từ tiếng ồn là khả năng chú ý khi đọc, trí nhớ và năng lực giải quyết vấn đề.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng những đứa trẻ có nhà hoặc lớp học ở gần sân bay, đường ray xe lửa hoặc đường cao tốc sẽ có điểm môn đọc khá thấp, trí tuệ và kỹ năng ngôn ngữ phát triển khá chậm.

Tin tốt đó là ở trong môi trường có âm thanh khá thấp thì não có thể “phục hồi” lại khả năng trí tuệ. Trong môi trường yên tĩnh, não sẽ thả lỏng ý thức tự vệ, tìm lại sự “tổn thất” do âm thanh mang đến.

Như vậy có thể thấy rằng, có lẽ chúng ta nên lên kế hoạch đi du lịch Phần Lan, ở đó bạn có thể tìm thấy sự yên tĩnh có ích cho não bộ. Nếu Phần Lan quá xa thì bạn cũng có thể tìm một nơi yên tĩnh để đi dạo một mình, có lẽ cách này sẽ đưa bạn và bộ não bước vào một thế giới tốt đẹp hơn.

Video “Phần Lan – vẻ đẹp của sự tĩnh lặng”

Ngọc Trúc