Thượng nghị sĩ John McCain cùng các nhà lập pháp thuộc Ủy ban Quân vụ Thượng viện và Hạ viện Hoa Kỳ đi thăm Việt Nam nhằm tăng cường hợp tác an ninh quốc phòng, và đồng thời, khẳng định lập trường bênh vực nhân quyền.

Thượng nghị sĩ McCain hôm 1/6 viết trên trang Twitter: “Rất vinh hạnh gặp gỡ các giới chức Việt Nam, cũng như giới lãnh đạo xã hội dân sự vào thời điểm quan trọng nhất trong quan hệ Mỹ-Việt.”

Đoàn quốc hội Hoa Kỳ do Thượng nghị sĩ John McCain dẫn đầu đã đến thăm các thủy thủ Mỹ trên tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS John S. McCain (DDG 56), khi tàu neo ở Cảng Quốc tế Cam Ranh hôm 2/6, theo lịch trình bảo trì thường lệ ở Việt Nam.

Từ Sài gòn, giáo sư Tương Lai bàn về ý nghĩa của chuyến thăm Việt Nam “có tính biểu tượng” của đoàn quốc hội Mỹ trong cuộc trao đổi với VOA-Việt ngữ:

“Ông John McCain đang phát huy mối quan hệ thân tình giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Tính biểu tượng của sự hiện diện của ông John McCain - hôm nay ông đến thăm tàu John McCain đang sửa chữa ở quân cảng Cam Ranh - càng làm cho mối quan hệ tốt đẹp ấy của những người Mỹ thiện chí như John McCain, có tác động mạnh mẽ đến mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.”

Giáo sư Tương Lai nhận định chuyến đi Việt Nam của ông John Mccain, cùng với tuyên bố chung sau cuộc gặp thượng đỉnh giữa Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Tòa Bạch Ốc hồi trong tuần, cho thấy hợp tác quân sự - quốc phòng giữa hai nước trong giai đoạn hiện nay rất quan trọng, trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục là mối đe dọa an ninh trên Biển Đông:

“Mối đe dọa lớn nhất là mối đe dọa xâm lược trên Biển Đông. Vấn đề hợp tác quân sự - việc quân đội Mỹ lưu trữ thiết bị vật tư trên lãnh thổ Việt Nam để sử dụng ngay khi cần thiết, trước nhất là các thiết bị nhân đạo – nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do hàng hải, hàng không, đồng thời bày tỏ quan ngại về những tác động bất ổn, mà những hạn chế bất hợp pháp đối với tự do trên biển gây ra đối với hòa bình và thịnh vượng của khu vực châu Á – Thái Bình Dương.”

Báo Người Lao động hôm 2/6 viết: “Chặng dừng kỹ thuật của tàu USS John McCain tại Cảng Quốc tế Cam Ranh là biểu tượng mạnh mẽ thể hiện hướng đi tích cực của mối quan hệ đối tác toàn diện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.”

Tàu USS John S. McCain, thuộc hải đội tàu khu trục (DESRON) 15, đang thực hiện tuần tra để hỗ trợ an ninh và sự ổn định của khu vực Ấn Độ - Châu Á - Thái Bình Dương. Trong hơn 70 năm qua, Hải quân Mỹ vẫn tuần tra đều đặn khu vực Ấn Độ - Châu Á -Thái Bình Dương nhằm củng cố an ninh và hòa bình trong khu vực.

Tháp tùng Thượng nghị sĩ McCain trong chuyến thăm Việt Nam, có các nghị sĩ John Barrasso, Chris Coons, Dân biểu Mac Thornberry và nữ Dân biểu gốc Việt Stephanie Murphy.

Thông Tấn Xã Việt Nam trích lời Thượng nghị sĩ McCain trong cuộc gặp với Chủ tịch nước Trần Đại Quang hôm 1/6/2017 nói: “Hoa Kỳ ủng hộ tự do hàng hải, hàng không trong khu vực; hợp tác giữa các quốc gia nhằm ngăn chặn những nguy cơ về an ninh đối với sự phát triển, ổn định.”

Báo chí Việt Nam ngày 31/ 5 cho biết, phái đoàn Ủy Ban Quân Vụ Quốc hội Hoa Kỳ cũng đến thăm Bộ Quốc Phòng Việt Nam. Bộ Trưởng Quốc Phòng Ngô Xuân Lịch được báo chí trong nước trích lời nói rằng, “chính Thượng Nghị Sĩ John Mc Cain góp phần quan trọng, trong nỗ lực thúc đẩy việc bình thường hóa quan hệ Việt Nam- Hoa Kỳ.”

Thông Tấn Xã Việt Nam cho biết Việt Nam và Hoa Kỳ đã có hợp tác mang lại hiệu quả thiết thực như trao đổi đoàn các cấp, hợp tác đào tạo cán bộ, tham vấn đối thoại, bảo đảm an ninh trên biển, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, cứu trợ thảm họa, rà phá bom mìn, tẩy rửa chất độc da cam/dioxin và gần đây nhất, Hoa Kỳ đã giúp đỡ, chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam trong việc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ.

Tại cuộc gặp với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân hôm 1/6, trang quochoi.gov đăng tin: “Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Thượng Nghị sĩ John McCain đã trao đổi về một số vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển Đông; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an toàn, an ninh, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, tuân thủ luật pháp quốc tế.”

Mặt khác, đoàn quốc hội Hoa Kỳ đã đến gặp các nhà tranh đấu cho nhân quyền tại Hà Nội.

Ông Vũ Quốc Ngữ, Tổng giám đốc của tổ chức Người Bảo vệ Nhân quyền, và là thành viên của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam, cho VOA – Việt Ngữ biết về cuộc gặp này:

“Ông John McCain và hai thượng nghị sĩ nữa đến Việt Nam, họ mời một số nhà hoạt động xã hội đến để nắm bắt tình hình nhân quyền Việt Nam – trong đó có anh Lê Quốc Quân và tôi, và hai người nữa. Trong buổi gặp mặt chúng tôi cho họ biết tình hình nhân quyền ở Việt Nam hiện nay là rất tồi tệ - bắt bớ, đàn áp những người biểu tình ôn hòa, đánh đập những người bất đồng chính kiến, cộng đồng công giáo miền Trung bị đàn áp khi họ muốn bồi thường chính đáng lo Formosa gây ra.”

Các nhà tranh đấu còn lưu ý với thượng nghị sĩ McCain về việc Hoa Kỳ bán các thiết bị, vũ khí cho Việt Nam nên giám sát mục đích sử dụng, vì có nguồn tin gần đây cho biết dường như chính quyền tỉnh Nghệ An vào ngày 15/5 có sử dụng thiết bị LRAD dành cho cảnh sát biển – loại thiết bị loa âm thanh gây hại tai - để đối phó với những người biểu tình ôn hòa.

Luật sư nhân quyền Lê Quốc Quân viết trên Facebook sau cuộc gặp hôm 30/5 với các nghị sĩ Hoa Kỳ rằng: “Mong hãy tác động với chính phủ Việt Nam để họ thả Luật sư Nguyễn Văn Đài và Anh Trần Huỳnh Duy Thức. Ông John McCain hứa sẽ cố gắng hết sức. Mình hy vọng với những gì mà Ông John McCain đã vượt qua và làm cho quan hệ Việt Mỹ được đến như ngày hôm nay, thì Chính phủ nên biết lắng nghe.”

Nữ dân biểu gốc Việt Stephanie Murphy chia sẻ bức ảnh của bà và thượng McCain tại nhà tù Hỏa Lò – Hà Nội trên Facebook nói rằng: “Chụp ảnh cùng với Thượng nghị sĩ bang Arizona John McCain ở Việt Nam, bên ngoài nhà tù nơi ông từng bị giam cầm hơn 5 năm. Ông thật sự là một vị anh hùng của Hoa Kỳ, hết lòng phụng sự quốc gia trong thời bình cũng như trong thời chiến.”

Thượng nghị sĩ bang Azrizon đã nhiều lần đến thăm Hà Nội, nơi ông từng bị giam cầm từ năm 1967 đến 1973 trong chiến tranh Việt Nam.