Xuất hiện từ thời cổ Hy Lạp rồi Đế chế La Mã, Tắm hơi vẫn là sinh hoạt được nhiều người ưa thích cho tới ngày nay. Phòng tắm hơi có mặt tại khắp mọi nơi như trong khách sạn, câu lạc bộ thể thao, thẩm mỹ viện, phi trường, tư gia...

Cần phân biệt hai loại tắm hơi. Đó là phơi mình trong hơi nóng khô (Sauna) và hơi nóng ẩm ướt (Steam bath).

Sauna

Sauna có nguồn gốc từ Phần Lan. Dân chúng nơi đây coi sauna như nơi tập họp gia đình bạn bè để thư giãn, sửa soạn cho bà bầu sinh đẻ, tẩy uế người thân mệnh một trước khi chôn cất. Hầu hết mỗi gia đình đều có một sauna với nhiều kiểu lớn nhỏ khác nhau.

Theo truyền thống, hơi nóng của sauna phát ra từ một lò chứa nhiều tảng đá đun nóng bằng củi gỗ các loại có mùi thơm dễ chịu. Tảng đá giữ nhiệt. Nước lạnh được vẩy trên đá để tạo ra hơi nóng ẩm. Nhiệt độ trong phòng thay đổi từ 80 đến 100 độ C. Không khí thường khô hơn là steam house.

Ngày nay, có những lò phát ra tia hồng ngoại (infrared heaters) chiếu vào da trực tiếp làm nóng cơ thể.

Steam bath

Đây là những phòng kín trong đó hơi nước được phun ra từ máy chứa đầy nước đun sôi. Không khí trong phòng hoàn toàn ẩm ướt và nóng ở nhiệt độ thay đổi từ 43 đến 45 độ C. Tiêu biểu là Turkish Bath.

Hình thức xông hơi lấy mền phủ kín người ngồi trước nồi nước sôi khi cảm lạnh với cỏ cây làm thuốc hoặc dầu nóng của người mình cũng tương tự như tắm hơi.

Hiện nay, có nhiều lồng tắm hơi mà ta có thể mua về gắn thêm vào buồng tắm thường ở nhà, rất tiện lợi.

Ý kiến khác nhau về tắm hơi nóng

- Có người nói tắm hơi nóng để tiêu mỡ, giảm cân

Thực ra, tắm hơi chỉ làm mất đi một lượng nhỏ chất lỏng trong cơ thể, chứ không làm tan được những tế bào mỡ ngự trị ở vùng mông, vùng bụng như nhiều nhà sản xuất lò tắm hơi quảng cáo.

Mất chất lỏng là do sự bốc hơi trên da để giảm nhiệt độ cơ thể lên cao vì sức nóng. Do đó, sẽ giảm chút đỉnh cân nặng trong vài giờ. Có nghiên cứu cho hay, với 30 phút tắm hơi cơ thể cũng tiêu hao khoảng 300-500 calo vì cơ tim tăng hoạt động. Các võ sĩ quyền Anh, tay đô vật tắm hơi trước khi chính thức cân trọng lượng cơ thể sao cho đúng với tiêu chuẩn.

Nhớ có chai nước khi tắm hơi để bổ sung sự thất thoát nước này. Và nếu muốn giảm mập phì nên thay đổi ăn uống và tập thể thao, vận động cơ thể.

- Tắm hơi có ảnh hưởng tới huyết áp

Tại một vài nhà tắm hơi, có niêm yết là ai bị cao huyết áp hoặc bệnh tim nên dè dặt cẩn thận trong phòng hơi nóng. Lý do là khi cơ thể tiếp xúc với môi trường nóng, nhiệt độ cơ thể lên cao. Để thích nghi, các mạch máu trên da mở rộng, máu dồn ra nhiều, huyết áp hơi giảm một chút và làm nhiều người chóng mặt.

- Tắm hơi tẩy độc trong cơ thể

Tắm hơi có thể làm sạch lỗ chân lông qua việc đổ mồ hôi. Một số muối khoáng như kali, natri, magne, calci, Cl có thể mất đi qua mồ hôi. Nói rằng tắm hơi để loại độc chất trong cơ thể thì chắc là không đúng lắm. Nhưng da sẽ sạch sẽ, mềm mại, tăng máu lưu thông, coi bộ hồng hào hơn. Tuy nhiên, cũng không nên tắm hơi quá lâu kẻo mà da lại quá khô vì tuyến nhờn trên da bị tổn thương, 15 tới 30 phút là vừa đủ.

- Có nên mặc quần áo chẽn làm bằng cao su?

Nhiều người mặc kín như vậy để đổ nhiều mồ hôi. Nhưng xét ra không nên, vì mặc như vậy sẽ gây trở ngại cho việc cơ thể điều hòa với nhiệt độ cao ở trong phòng.

- Tắm hơi làm rụng tóc?

Chắc là không làm rụng tóc đâu. Ngược lại, tắm hơi làm máu lưu thông tới da đầu nhiều hơn, da đầu sạch sẽ, bớt gàu bớt vi khuẩn, từ đó tóc có thể mọc mạnh hơn.

- Có gây hiếm muộn nam giới không?

Câu hỏi được nhiều người nêu ra, là vì có nghiên cứu nói nhiệt độ quá cao sẽ giảm sản xuất tinh trùng của ngọc hành. Chẳng hạn mặc quần lót quá chật gây cọ sát, đạp xe đạp lâu giờ. Mà giảm tinh trùng là một trong nhiều rủi ro của hiếm muộn ở nam giới. Do đó, ngọc hành được tạo hóa sắp đặt cho nằm ngoài cơ thể, nhiệt độ thấp hơn ở trong cơ thể. Tắm hơi chắc cũng không gây ra tác dụng không tốt này, vì thời gian tắm không lâu. Để chắc ăn, ta cứ phủ tấm khăn lông, che chỗ kín cho an toàn xa lộ, chẳng sợ vô sinh.

Ích lợi y học

Nghiên cứu tại Đại học Munich cho rằng tắm hơi nóng ẩm giúp ngủ ngon hơn, tăng cường máu lưu thông ngoài da, căng cơ, viêm khớp nhẹ, giảm ho đàm, khó thở.

Trong khi đó, bác sĩ Harvey Simson, Chủ biên Harvard Men’s Health Watch, lại có ý kiến là tắm hơi an toàn nhưng có ít bằng chứng rằng tắm hơi mang lại ích lợi cho sức khỏe ngoài cảm giác thoải mái thư giãn. Ông cũng lưu ý những bệnh nhân huyết áp cao, suy tim, nhịp tim bất thường, cơn đau tim (angina), bệnh van tim thì nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tắm hơi.

Để tắm hơi an toàn

- Không uống rượu hoặc dùng thuốc nào ảnh hưởng tới sự đổ mồ hôi khi tắm hơi. Rượu cũng làm huyết áp xuống quá thấp.

- Tắm khoảng từ 15-30 phút, tùy theo sức chịu đựng của cơ thể.

- Uống từ 2-4 ly nước trước sau khi tắm để bổ sung nước mất do đổ mồ hôi.

- Không tắm hơi khi đang mang bệnh nào đó.

- Nhớ tháo bỏ contact lens, nhất là tắm hơi khô.

- Có dị ứng, cẩn thận với tắm hơi ẩm vì môi trường có thể nhiễm với vi khuẩn, nấm độc.

- Phụ nữ mang thai nên dè dặt và hỏi ý kiến bác sĩ.

- Cũng dè dặt với cháu bé vì cơ thể các cháu chưa thích nghi được với nhiệt độ cao trong phòng hơi.

- Không nên tập thể dục trong khi tắm hơi, vì làm vậy chẳng khác chi vận động giữa nắng hè, sẽ bị mất nước và nhức đầu.

Có thể khỏa thân hoặc mang quần lót khi vào phòng tắm hơi. Nhớ tắm trước cho sạch bụi bặm để phòng hơi sạch sẽ.

Ngồi thư giãn trên băng ghế để hơi nóng mở rộng lỗ chân lông, thấm vào từng thớ thịt. Nên lót một tấm khăn lông trên ghế, vừa tránh nhiễm trùng vừa bớt nóng cho mình khi ngồi hoặc nằm.

Khi ra khỏi phòng, tắm lại nước lạnh cho sạch mồ hôi, lau nhẹ toàn thân, thoa kem giữ ẩm trên da.

Rồi uống nước, ra về thoải mái hân hoan.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức