Đăng ngày: 09/03/2024 - 14:01

6 phút

(VnExpress) – Việt Nam quan ngại về căng thẳng ở Bãi Cỏ Mây (Thomas Second Shoal). Trả lời các cơ quan truyền thông ngày 09/03/2024, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Phạm Thu Hằng bày tỏ quan ngại về những căng thẳng gần đây giữa Philippines và Trung Quốc ở Biển Đông. Bà « kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, thực thi nghiêm túc Tuyên bố về Ứng xử ở Biển Đông (DOC), giải quyết tranh chấp qua con đường hòa bình… », đồng thời nhắc lại mọi hoạt động ở Biển Đông phải tuân theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS).

(Reuters) - Trung Quốc : CNOOC phát hiện ra mỏ trữ dầu mới ở Biển Đông, được thẩm định có trữ lượng hơn 100 triệu tấn dầu. Tuyên bố của Tập đoàn dầu khí khổng lồ thuộc sở hữu của Nhà nước Trung Quốc được đưa ra tối 08/03/2024. Khu vực có mỏ trữ dầu mới nằm tại mỏ dầu Kaiping South nước sâu của CNOOC ở châu thổ sông Châu Giang, gần tỉnh Quảng Đông, và chứa dầu thô nhẹ. CNOOC đã đầu tư mạnh vào việc phát triển trữ lượng dầu khí ngoài khơi của Trung Quốc nhằm bù đắp sản lượng đang suy giảm hiện có trong đất liền. Phần lớn trữ lượng ngoài khơi chủ yếu là ở biển Bột Hải và vùng Biển Đông ở phía đông Trung Quốc.

(AFP) – Trung Quốc thoát khỏi giảm phát. Đây là lần đầu tiên kể từ 6 tháng qua, tăng trưởng của nền kinh tế thứ hai thế giới tăng 0,7% trong tháng 2, theo số liệu chính thức được công bố ngày 09/03/2024. Dịp năm mới đã kích thích nhu cầu mua sắm của các hộ gia đình. Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Trung Quốc, giá lương thực, thuốc lá, rượu vẫn thấp, nhưng giá một số mặt hàng khác lại tăng, trong đó có giáo dục, văn hóa và giải trí (+3,9%), dịch vụ (+3%) và may mặc (+1,6%).

(Reuters) – Thái Lan dự kiến đưa 100.000 lao động ra nước ngoài. Trong số này, có thêm hơn 29.000 người trong năm 2024. Ngày 08/03, người phát ngôn chính phủ Chai Wacharonke cho biết một số thị trường mới đã mở cửa đón lao động Thái Lan, trong đó bao gồm Úc, Ý và Bồ Đào Nha.

(Yonhap) – Hàn Quốc sẽ soạn thảo tầm nhìn mới về thống nhất bán đảo Triều Tiên. Bản kế hoạch được bộ Thống Nhất Hàn Quốc công bố ngày 08/03/2024 bao gồm nguyên tắc dân chủ tự do trong bối cảnh Bắc Triều Tiên khẳng định không tìm cách thống nhất với Hàn Quốc. Đây là bước tiếp theo sau tuyên bố của tổng thống Yoon Suk Yeol muốn xem lại Cơ chế Thống nhất của cộng đồng quốc tế, tức chính sách thống nhất đất nước có từ tháng 08/1994 dưới thời chính quyền Kim Young Sam.

(Le Figaro) - Nga và Trung Quốc có thể sẽ xây một nhà máy điện hạt nhân trên Mặt trăng. Le Figaro hôm 08/03/2024 cho biết nhân dịp Festival Thanh niên Thế giới diễn ra tại Nga từ ngày 01 đến 08/03, ông Iouri Borissov, lãnh đạo Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nga Roscosmos, đã thông báo dự án lắp đặt nhà máy điện hạt nhân chung của Nga và Trung Quốc trong giai đoạn 2033-2035. Dự án này nằm trong khuôn khổ thỏa thuận Nga - Trung ký hồi tháng 03 năm 2021 để cùng hợp tác xây Trạm Khoa học Quốc tế trên Mặt trăng (ILS) để cạnh tranh với chương trình Artemis do NASA của Mỹ thực hiện. Nhà máy điện hạt nhân mới sẽ nhằm cung cấp năng lượng cho Trạm Khoa học Quốc tế trên Mặt trăng.

(AFP) - Matxcơva khẳng định tiêu diệt được 47 drone của Ukraina đang bay trên vùng trời miền nam Nga trong đêm 08 rạng sáng 09/03/2024. Quân đội Nga sáng 09/03 thông báo trên mạng xã hội là lực lượng phòng không đã bắn chặn và hạ được 1 drone của Ukraina tại vùng lãnh thổ Belgorod, 2 chiếc tại vùng Kourst, 3 chiếc tại vùng Volvograd và 41 drone tại vùng Rostov, sát biên giới Ukraina. Vùng Rostov vốn là một trung tâm quan trọng trong việc lập kế hoạch các chiến dịch của Nga tấn công Ukraina. Vasily Golubev, thống đốc vùng Rostov cho biết có 1 người bị thương, nhưng không ai tử vong.

(Reuters) – Thụy Sĩ đàm phán nâng cấp quan hệ với Liên Hiệp Châu Âu. Ngày 08/03/2024, chính quyền Berne đã thông qua một nhiệm vụ đàm phán mới với Bruxelles sau thất bại năm 2021. Theo Thụy Sĩ, việc bị hạn chế tiếp cận thị trường Liên Âu là trở ngại chính cho kế hoạch. Các cuộc đàm phán nhằm cập nhật những thỏa thuận đã có với thị trường chung châu Âu, đồng thời đúc kết những thỏa thuận mới trong các lĩnh vực như điện, an ninh lương thực ...

(Reuters) - Thượng Viện Mỹ đạt thỏa thuận ngân sách trước giờ shutdown. Việc Thượng viện Mỹ phê chuẩn dự luật ngân sách diễn ra hôm 08/03/2024, chỉ ít giờ trước khi gói chi tiêu hiện tại hết hạn, nhờ đó tránh được nguy cơ chính phủ liên bang phải đóng cửa một phần. Với 75 phiếu thuận, 2 phiếu chống, Thượng Viện Mỹ đã thông qua chương trình chi tiêu 467,5 tỉ đô la dành cho nông nghiệp, giao thông, nhà ở, năng lượng … cho đến cuối năm tài khóa, ngày 30/09/2024. Văn bản đã được chuyển đến tổng thống Biden ký phê chuẩn. Quốc Hội Mỹ hiện vẫn còn phải tiếp tục thảo luận để đạt một thỏa thuận ngân sách khác, trong đó có tài chính cho quân đội, an ninh nội địa và hệ thống y tế, hạn chót là ngày 22/03/2024.

(AFP) - Cựu tổng thống Honduras đối mặt với án tù chung thân tại Mỹ. Cựu tổng thống Honduras Juan Orlando Hernandez hôm 08/03/2024 đã bị bồi thẩm đoàn liên bang ở New York kết tội buôn bán ma túy xuyên quốc tế. Bản án sẽ được Tư pháp Mỹ tuyên trong thời gian tới đây. Các chưởng lý liên bang Mỹ cho rằng ông Hernandez đã lập ra một Nhà nước ma tuý trong 8 năm làm tổng thống Honduras, từ năm 2014 đến năm 2022, và đã đưa vào Mỹ hơn 500 tấn cocaine. Ông Hernandez đã bị dẫn độ sang Mỹ hồi tháng 04/2022.

(RFI) - Mỹ ghi nhận mùa đông ấm chưa từng có. Cơ quan Quan sát Đại dương và Khí quyển NOAA của Mỹ, hôm 08/03/2024, thông báo nhiệt độ trung bình trong mùa đông này tại phần Hoa Kỳ lục địa, không tính Alaska, là 3,1 độ C.

(AFP) - Tổng thống Pháp tố cáo “kịch bản bịa đặt” về việc vợ ông là người chuyển giới. Hôm qua, 08/03/2024, trong lễ kỷ niệm luật phá thai được đưa vào Hiến pháp, khi được các nhà báo đặt câu hỏi, ông Macron đã lên án các “thông tin sai lệch” về thuyết âm mưu thường xuyên lan truyền trên mạng xã hội, cho rằng bà Brigitte Macron, trên thực tế là một phụ nữ chuyển giới, với tên đầu tiên là Jean-Michel. Tin đồn này có thể dẫn đến các cáo buộc liên quan đến lạm dụng trẻ em chống lại đệ nhất phu nhân Pháp. Trước đó, cựu thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern và cựu đệ nhất phu nhân Mỹ Michelle Obama cũng từng là mục tiêu của các tin đồn tương tự.

Đăng ngày: 09/03/2024 - 10:34

2 phút

Thông tín viên Alexis Rosenzweig tại Praha cho biết thêm :

« Tổng thống Cộng Hòa Séc Petr Pavel, từng là tướng quân đội và cựu chủ tịch ủy ban quân sự NATO, đã thông báo rằng việc mua vũ khí từ các nước thứ ba và do Praha chịu trách nhiệm đã quyên đủ tiền. Tuy nhiên, thủ tướng Petr Fiala đính chính rằng hiện giờ số tiền mà các nước hứa và chuyển tới mới đủ mua 300.000 đạn pháo.

Ông nói : « Mục tiêu của chúng tôi là cung cấp nhiều hơn nữa ! Chúng tôi tiếp tục tìm các đối tác mới để có thể ủng hộ Ukraina lâu dài trong cuộc chiến anh hùng chống quân xâm lược Nga ». Ông cũng cho biết là dự án của CH Séc được nhiều nước Liên Hiệp Châu Âu ủng hộ, trong đó có Đức và Pháp - tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố ủng hộ khi ông công du Praha vào tuần trước, cũng như nhiều nước không thuộc Liên Âu như Canada và Na Uy.

Thổ Nhĩ Kỳ đã cung cấp khối lượng thiết bị quân sự đáng kể cho quân đội Ukraina. Ngoài ra, rất nhiều đợt quyên góp tư nhân đã được tổ chức từ đầu cuộc xâm lược Nga. Một trong số những quỹ này được dành để mua hàng nghìn drone ».

Trước đó, nhật báo Anh Financial Times cho biết Praha muốn gây quỹ khoảng 1,5 tỷ đô la để mua vũ khí cho Ukraina. Sáng kiến này giúp bù đắp thiếu hụt của ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu. Trong chuyến thăm Vilnius (Litva) ngày 08/03, ngoại trưởng Ukraina cảnh báo « chiến lược viện trợ nhỏ giọt cho Ukraina (…) sẽ dẫn tới kết cục không hay cho tất cả mọi người ».

Khoản viện trợ lớn nhất là của Mỹ vẫn bị chặn ở Hạ Viện. Tuy nhiên, chính quyền Kiev sẽ nhận được 6 tỉ euro trong tháng 03 và 04, trong khuôn khổ kế hoạch viện trợ 4 năm của Liên Hiệp Châu Âu. Ngày 08/03, thủ tướng Denys Shmyhal cho biết « theo kế hoạch, Ukraina sẽ nhận được khoảng 16 tỉ euro từ Liên Hiệp Châu Âu trong năm nay ».

Đăng ngày: 09/03/2024 - 12:27

3 phút

Quân đội Pháp tham gia đợt rải hàng viện trợ lần thứ sáu, phối hợp với phía Jordanie. Tường thuật của Mohamed Errami, thông tín viên RFI tại Amman tham gia hai đợt rải hàng viện trợ trong tuần này :

« Tám máy bay cất cánh từ Jordanie hôm qua (08/03), trong đó có một máy bay của Pháp chở 6 tấn hàng, chủ yếu là nước và lương thực do Jordanie cung cấp. Tổng cộng có 6 kiện bằng gỗ, được gắn dù, mỗi kiện chứa 10 dù nhỏ, lần lượt bung ra.

Mục đích là hạn chế tối đa tác động khi chạm đất, theo giải thích của một sĩ quan nhảy dù : « Thông thường những dù chở hàng có cấu tạo chuyên dụng. Đó là những tấm vải rất lớn, bên trong lại chứa nhiều dù nhỏ. Chúng lần lượt được mở ra để giúp giảm tải kiện hàng ».

Có khoảng 10 quân nhân trên máy bay của Pháp. Việc thả hàng được tiến hành rất gần với mặt đất. Tổng cộng có 6 nước tham gia đợt viện trợ, gồm Jordanie, Ai Cập, Pháp, Mỹ, Hà Lan và Bỉ. Tất cả máy bay cất cánh từ sân bay quân sự Abdallah II cách thủ đô Amman khoảng 30 km. Nhiều chuyến hàng viện trợ khác dự kiến sẽ được thả trong những ngày tới ».

Cần 2 tháng để hoàn thiện « hành lang viện trợ trên biển » cho Gaza

Tuy nhiên, vẫn có 5 người thiệt mạng và 10 người bị thương trong đợt thả hàng viện trợ trên không ngày 08/03. Do Israel vẫn kiểm soát chặt chẽ hàng viện trợ tại các đồn biên phòng trên bộ, Hoa Kỳ và Liên Hiệp Châu Âu thông báo lập một hành lang nhân đạo trên biển dài 370 km giữa CH Chypre (thuộc Liên Hiệp Châu Âu) và dải Gaza, theo sáng kiến của Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất.

Liên Hiệp Quốc cho rằng « rất khó để hàng lang nhanh chóng đi vào hoạt động » và viện trợ bằng đường không hay đường biển đều không thể thay thế đường bộ trong khi mà « nạn đói diện rộng gần như là chuyện không tránh được ». Theo người phát ngôn Nhà Trắng Pat Ryder ngày 08/03, phải mất 60 ngày và huy động đến 1.000 quân nhân để có thể xây « cầu cảng tạm thời » chuyển « hàng viện trợ quy mô lớn ».

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày càng tỏ ra mất kiên nhẫn với thủ tướng Israel khi kêu gọi ông Nentanyahu ngừng sử dụng viện trợ nhân đạo ở dải Gaza làm « lá bài thương lượng ». Viễn cảnh hưu chiến trước mùa chay Ramadan thành vô vọng sau khi phái đoàn Israel rời cuộc đàm phán tại Cairo hôm 07/03.

Pháp chủ động hay bị cuốn vào cuộc chiến Đông Dương ? 

Le Figaro cuối tuần khi đề cập đến việc gởi quân sang Ukraina, có bài viết phân tích « Đôi khi Pháp tham chiến mà không thực sự muốn như thế nào ». Tờ báo lược lại lịch sử từ Đệ nhất tới Đệ nhị Thế chiến, và chiến tranh Đông Dương, Algérie. Ở đây chúng tôi xin đề cập đến phần liên quan tới Việt Nam.

Le Figaro đặt câu hỏi : Chiến tranh Đông Dương (1946-1954) nổ ra là do Paris chủ động hay chỉ thụ động ? Không dễ trả lời, vì tình hình năm 1945-1946 phức tạp và nhập nhằng. Từ khi Đức xâm chiếm Pháp tháng 5-6/1940, Đông Dương đang có 40.000 người Pháp sống rải rác ở Nam Kỳ (Cochinchine), Trung Kỳ (Annam), Bắc Kỳ (Tonkin), Cam Bốt và Lào hoàn toàn bị cắt đứt khỏi mẫu quốc, không thể chống chọi với Nhật. Toàn quyền Decoux trung thành với chính phủ Vichy - hợp tác với phe Trục - chấp nhận cho quân Nhật sử dụng sử dụng các cảng cho chiến tranh.

Nhưng ngày 09/03/1945, sau khi Mỹ tái chiếm Manila, Nhật bất ngờ tấn công lính Pháp, sát hại tù nhân và thường dân, cầm tù nhiều người Pháp. Việt Minh nhân cơ hội đó giành chính quyền ở Hà Nội ngày 20/08 – năm ngày sau khi Nhật hoàng Hiro-Hito tuyên bố đầu hàng. Khi đó Việt Minh có sự ủng hộ của Mỹ, vì tổng thống Roosevelt không ưa chính sách thuộc địa và coi Hồ Chí Minh là một nhà lãnh đạo dân tộc. Theo hiệp ước Potsdam mà Pháp không được tham gia, quân Trung Hoa tiến vào Bắc Kỳ và cướp phá, còn quân Anh đến Nam Kỳ.

Cơ hội một Việt Nam độc lập không cộng sản bị bỏ lỡ ?

Tháng 9/1945, Pháp và Anh kiểm soát được Saigon nhưng khoảng 300 người Pháp và chừng ấy người Việt thân Pháp bị Việt Minh giết hại. Tướng Leclerc thương lượng được việc quân Trung Hoa rút khỏi Bắc Kỳ, khiến Hồ Chí Minh thích chí vì từ nhiều thế kỷ qua Trung Hoa vẫn coi Việt Nam là chư hầu. Các thỏa ước tạm thời với Việt Minh được thông qua ngày 06/03/1946, trong khi chính trường ở Paris đã thay đổi. Hồ Chí Minh đến Fontainebleau để đàm phán với chính phủ Georges Bidault (Dân chủ Cơ đốc) và bộ trưởng Marius Moutet (đảng Xã hội) nhưng thất bại.

Ông Hồ đòi thống nhất ba kỳ dưới quyền lãnh đạo của mình, còn Paris muốn trao quyền tự trị một phần nhưng vẫn thuộc Pháp. Từ đầu cuộc chiến, các chính phủ Pháp hy vọng vào thương lượng để rút đi một cách danh dự, nhưng vẫn bác bỏ quyết định duy nhất có thể làm hài lòng Hồ Chí Minh. Sau chiến thắng của Mao năm 1949 và khởi đầu chiến tranh Triều Tiên, tướng De Lattre, tổng tư lệnh quân đội viễn chinh Pháp ở Viễn Đông bênh vực chủ trương một nước Việt Nam độc lập và tự do, đối mặt với chủ nghĩa toàn trị. Nhưng Paris chưa bao giờ có cái nhìn rõ ràng về tương quan lực lượng và tình hình ở Đông Dương. Ngày 19/12/1946 Hồ Chí Minh ra lệnh tổng khởi nghĩa.

Các chính phủ Pháp trong năm 1946, lần lượt được điều hành bởi các chính khách đảng Xã hội Félix Gouin, Georges Bidault và Léon Blum, có biết rằng đang dấn vào một cuộc chiến tranh thay vì chiến dịch « duy trì trật tự » như chữ dùng thời đó ? Họ có biết Việt Minh không đơn giản là một phong trào dân tộc chủ nghĩa, mà là một tổ chức chính trị quân sự muốn thành lập một Nhà nước cộng sản, tiêu diệt tất cả lực lượng đối lập hay không ?

Cơn khát quyền lực của Tập Cận Bình làm hại kinh tế Trung Quốc

Cũng tại châu Á, The Economist nhận định « Cơn khát quyền lực của Tập Cận Bình làm tổn hại cho nền kinh tế Trung Quốc », và kỳ họp Quốc Hội chỉ nhằm nhấn mạnh đến quyền uy của ông Tập. Thủ tướng Lý Cường (Li Qiang) đọc báo cáo một cách lạnh lùng, với giọng điệu biện hộ, khác hẳn với những người tiền nhiệm. Ông không hứa hẹn gì với nhiều triệu người đã trả tiền mua nhà nhưng không được giao, không an ủi các công ty bị thiệt hại vì ba năm phong tỏa, nhưng dành thì giờ để ca ngợi sự lãnh đạo của Tập Cận Bình.

Đảng dành nguồn lực khổng lồ để giám sát dư luận, và các thủ tướng thường được một ít tự do để trưng ra bộ mặt nhân văn của quan chức cao cấp. Ông Lý Khắc Cường (Li Ke Qiang) và trước đó là Ôn Gia Bảo (Wen Jia Bao) từng đến thăm những nơi bị thiên tai, và đôi khi tỏ ý tiếc khi chính sách của chính phủ bị thất bại. Dù « Ôn gia gia » có khi hứa mà không thực hiện, công chúng vẫn có cảm tình với họ. Trung Quốc đang bị khủng hoảng lòng tin, nhưng giới chóp bu không muốn nhìn nhận.

Tuần báo nhận thấy chính trị Trung Quốc đang mịt mờ hơn bao giờ hết, nhưng thông điệp thực sự thì không thể nhầm lẫn: kinh tế đang suy yếu, quyền lực tập trung vào tay Tập Cận Bình và ông ta đang nhất quyết lao vào cuộc chiến tranh lạnh với Mỹ. Nhiều người dân bình thường lo rằng con tàu đang chệch hướng, nhưng trong bão tố ai dám tranh cãi với người cầm lái vĩ đại ?

Giới trẻ Hoa lục bi quan hơn các thế hệ trước

Cũng về Trung Quốc, trả lời L’Express, ông Hạng Tiêu (Xiang Biao), giám đốc Viện Max-Planck ở Hà Lan nhận xét « Thanh niên Trung Quốc bây giờ bi quan hơn trước rất nhiều ».Tình trạng kinh tế chậm lại ảnh hưởng đến giới trẻ nặng nề hơn so với những lớp trước. Những người này đã được hưởng lợi từ 40 năm tăng trưởng nhanh chóng của Trung Quốc, sở hữu nhà cửa, có tiền tiết kiệm.

Lớp trẻ có học hiện nay lớn lên với những kỳ vọng lớn lao về tương lai, khoảng cách với thực tế khiến họ khó thể chịu đựng. Có ít việc làm hơn, ít cơ hội thăng tiến, và với những ai tìm được việc, điều kiện khó khăn hơn rất nhiều vì phải cạnh tranh dữ dội. Những ai sống trong các thành phố lớn, thích đi du lịch và hưởng lương cao ở Bắc Kinh, Thượng Hải phải từ bỏ giấc mơ ; nhưng nhờ cha mẹ giúp đỡ nên có thể từ chối những công việc như giao hàng ; người nghèo thì làm mọi cách để kiếm sống. Nhưng bối cảnh kinh tế ảnh hưởng đến tâm lý mọi tầng lớp xã hội. Thế nên dẫn đến số đám cưới giảm sút, số trẻ em sinh ra, lượng mua nhà đều giảm.

Đại dịch Covid là yếu tố quan trọng. Giới trẻ nhận ra họ hoàn toàn không có tự do, đôi khi cư dân cả một tòa nhà bị bắt đi cách ly chỉ vì một ca tiếp xúc. Cuộc khủng hoảng địa ốc cũng tạo tác động lớn : xưa kia người ta làm việc cật lực để mua được nhà, lập gia đình và sinh con. Nhưng nay sở hữu nhà trở thành vô nghĩa vì sụt giá, người trẻ chọn ở chung với cha mẹ, giải thoát khỏi áp lực trả nợ, một số chọn « thảng bình » - nằm dài không làm gì cả. Thái độ này rất xa với « giấc mơ Trung Hoa » của Tập Cận Bình, trở thành đại cường quân sự, kinh tế đối với họ chẳng nghĩa lý gì.

Ukraina chuyển sang phòng ngự, hỏa lực là yếu tố quyết định

Về cuộc chiến tranh ở Ukraina, L’Express phân tích « Chiến lược của Kiev để tìm được sức sống lần thứ hai ». Sau thất bại của cuộc phản công, quân đội Ukraina chuyển sang phòng thủ, và chiến lược này chỉ có thể thành công với viện trợ của phương Tây. Ở giai đoạn này, chừng như không thể có được những cuộc tấn công quy mô.

Trong khi quân Nga ồ ạt đổ vào Avdiivka, Ukraina lo tăng cường các tuyến phòng thủ nơi các mặt trận khác, cố gắng bê-tông hóa chiến hào để rút ngắn chênh lệch với Nga và giảm thiểu thiệt hại về người. Chiến lược phòng thủ chiều sâu này là cách tốt nhất để tìm lại một sức bật mới. Theo chuyên gia Thibault Fouillet, năm 2024 là năm dưỡng sức và tăng cường lực lượng trước khi dấn lên trong năm 2025. Thách thức đầu tiên là nhân lực, khi đã có 450.000 quân Nga trên lãnh thổ Ukraina bị chiếm đóng.

Chuyên gia Michel Goya, cựu đại tá thủy quân lục chiến cho biết, trong hai năm qua, lục quân Ukraina đã tăng gấp đôi quân số, từ khoảng 30 lữ đoàn nay là 65 lữ đoàn. Military Balance 2024 ước tính quân đội Ukraina có khoảng 500.000 đến 800.000 quân nhân. Nhu cầu lính mới cần đi kèm với huấn luyện. Ông Goya nhấn mạnh, nghề nghiệp lính chiến đòi hỏi nhiều tháng học hỏi để làm việc được trong nhóm tác chiến, thích ứng với thực địa, kể cả phương diện tâm lý.

Hòa đàm không thể có trước 2026

Tướng Richoux nhận thấy trong năm 2022, người Ukraina đã có sự linh hoạt chiến thuật rất ấn tượng, giúp khai thác điểm yếu của địch và nắm bắt cơ hội. Cụ thể là chiến dịch tái chiếm Kharkiv và Kherson đã thành công rực rỡ. Để giành lại 20 % lãnh thổ đang bị quân Nga chiếm đóng, quân đội Ukraina chưa bao giờ cần đến hỏa lực như thế. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) nhận định Ukraina cần 75.000 đến 90.000 quả đạn một tháng để phòng ngự, và số lượng gấp đôi – 200.000 đến 250.000 quả nếu tấn công.

Trong khi chờ đợi, Kiev cần tiếp tục tấn công sâu vào phía Nga. Với các hỏa tiễn tầm xa và drone hải chiến, trong bố tháng qua Ukraina đã phá hủy được 20 % Hạm đội Hắc Hải, khiến hải quân Nga phải dời các tàu ra xa căn cứ Sébastopol ở Crimée. Cuộc chiến tranh tiêu hao chưa hẳn có lợi cho Matxcơva. Một báo cáo của Royal United Services Institute đánh giá, đến một lúc nào đó Kiev có thể khiến quân đội Nga gây chịu mức độ tổn thương cao hơn khả năng gầy dựng lại về người và vũ khí. Khi năng lực chiến đấu giảm mạnh, Nga sẽ phải thương lượng thực sự với các điều kiện thuận lợi cho Ukraina. Nhưng không thể trước năm 2026.

Ba nhân vật CH Séc đứng sau thương vụ đạn pháo cho Kiev

Courrier International thông báo một tin vui : Cộng hòa Séc đã gom được đủ tiền để mua lô đầu tiên 300.000 quả đạn pháo cho Kiev.Trang web Aktualne.cz được Courrier International trích dịch nhận định việc cung cấp đạn pháo cho Ukraina là « điều tốt đẹp nhất » mà đất nước này đã làm được từ 20 năm qua. Vào lúc sắp đến kỷ niệm 20 năm gia nhập Liên Hiệp Châu Âu ngày 01/05, đây là « thành công ngoại giao rực rỡ nhất » kể từ khi là thành viên của NATO và EU.

Giữa tháng Hai, tổng thống Petr Pavel đã gây ngạc nhiên cho tất cả mọi người ở hội nghị Munich khi loan báo Praha đã tìm được nguồn cung 800.000 quả đạn pháo ở nhiều nơi trên thế giới có thể được giao trong « vài tuần lễ ». Chưa đầy ba tuần sau đã có tiến triển tốt đẹp : 18 quốc gia hứa đóng góp đủ số tiền cần thiết trong đó có Pháp dù lâu nay tổng thống Macron không muốn mua vũ khí ngoài châu Âu.

Tuần báo Respekt tiết lộ ba nhân vật của Cộng hòa Séc đã bí mật tìm kiếm đạn dược cho Kiev, là ủy viên chính phủ về tái thiết Ukraina, giám đốc cơ quan hợp tác quốc phòng, cố vấn thủ tướng về an ninh quốc gia. Họ được sự hỗ trợ của nhiều công ty vũ khí tư nhân trong nước. Vốn có truyền thống xuất khẩu từ thời Tiệp Khắc, các công ty tư này có quan hệ tốt đẹp với nhiều nhà sản xuất trên thế giới.

Transnistria : Kịch bản với Moldova cũng giống Ukraina ?

Nhắc đến hợp tác an ninh Pháp- Moldova, L’Obs đặt vấn đề « Chết cho Chisinau chăng ? ». Gót giày đinh của quân Nga đang tiến gần châu Âu : chính quyền Transnistria, vùng ly khai thân Nga của Moldova có 469.000 dân hầu hết nói tiếng Nga, vừa yêu cầu Matxcơva « bảo vệ ». « Tổng thống » tự phong Vadim Krasnosselski nói rằng đang chịu đựng « chính sách diệt chủng », sau khi Moldova áp thuế hải quan lên hàng nhập khẩu ; và ngoại giao Nga vội vàng khẳng định ưu tiên « hỗ trợ » cư dân Transnistria. Giống y như kịch bản đã sử dụng năm 2014 rồi 2022 để xâm lăng Ukraina !

Transnistria, lãnh thổ không được quốc tế nhìn nhận, là một bảo tàng xô-viết với hình ảnh búa liềm khắp nơi, những bức tượng Lênin và dùng chữ Nga. Tất nhiên Nga khó thể chiếm Transnistria vì không có biên giới chung, quân Nga dừng chân ở Kherson cách đó 200 kilomet. Nhưng Douma có thể công nhận Transnistria độc lập để làm săng-ta với Moldova vào thời điểm bầu cử tháng 11, khi nữ tổng thống Maia Sandu tranh cử nhiệm kỳ hai với mong muốn đất nước được gia nhập Liên Hiệp Châu Âu (EU). Cũng như hồi 2008, lúc đó Medvedev công nhận độc lập hai vùng ly khai của Gruzia là Nam Ossetia và Abkhazia.

Nhà độc tài ở điện Kremlin đã mất bình tĩnh

Xã luận của Le Point chơi chữ « Putin, sự bất lực nguyên tử » - chữ « puissance », để chỉ « cường quốc » bị thay bằng « impuissant » tức « bất lực ». Việc Vladimir Putin lại dùng nguyên tử để dọa nạt là dấu hiệu không thể lầm lẫn : nhà độc tài ở điện Kremlin đã mất bình tĩnh !

Bắt đầu là việc sát hại nhà đối lập số một, dù Alexei Navalny đã bị nhốt kỹ trong nhà tù Bắc Cực. Putin cũng cấm Boris Nadejdine, một người ít ai biết đến ra tranh cử. Vào lúc khởi đầu năm thứ ba của cuộc chiến mà ông ta khởi động ở Ukraina, đó không phải là hành động của một nhà lãnh đạo tự tin. Vladimir Putin hiểu rằng mặc dù chiếm được một vài điểm - với tốc độ tính theo milimét – không thể thắng nổi nếu không quân sự hóa xã hội, và công dân Nga phải hy sinh nhiều hơn nữa. Thế nhưng hôm 01/03 nhiều ngàn người Nga đã đến tiễn biệt Navalny, bất chấp những rủi ro phải gánh chịu.

Putin đổ một số tiền kỷ lục vào quân đội, hiện chiếm một phần ba ngân sách liên bang. Le Point nhắc lại, lần cuối cùng Kremlin chi quốc phòng nhiều như vậy là hồi năm 1990, tức một năm trước khi Liên Xô sụp đổ. Việc động viên thêm quân được dời lại sau kỳ bầu cử tổng thống. Dù đã tại vị gần 25 năm, Putin vẫn cần tự tạo cho mình tính chính danh. Năm 2018, tỉ lệ chính thức là 76,7 % số phiếu với 67,5 % cử tri đi bầu. Cần phải lấp đầy một số lớn thùng phiếu trong năm nay để tạo ấn tượng là người dân ủng hộ mạnh mẽ.

Châu Âu và năng lực răn đe nguyên tử

Việc tổng thống Nga hôm 29/02 không ngần ngại đe dọa dùng bóng ma nguyên tử « hủy diệt nền văn minh », đòi hỏi phương Tây phải tỏ ra « máu lạnh » và kiên quyết ủng hộ Ukraina. Thế nhưng viện trợ vẫn đang bị Quốc Hội Hoa Kỳ chặn lại, các nước châu Âu lo sợ không còn chiếc dù Mỹ che chở, bất đồng giữa Pháp và Đức khiến giúp Nga tha hồ tuyên truyền là phương Tây yếu kém và chia rẽ.

Thay vì tranh cãi, cần nghĩ đến việc mang lại tầm vóc châu Âu cho năng lực răn đe nguyên tử của Pháp. Tại Đức, tranh luận về tự chủ hạt nhân đang mạnh mẽ nhất kể từ những năm 50, còn tại Ba Lan, tân ngoại trưởng Radoslaw Sikorski thậm chí còn muốn nhiều nước châu Âu sở hữu vũ khí nguyên tử. Theo Le Point, trước một Putin đang hy vọng vào sự chán nản của đồng minh để nuốt trọn Ukraina, cần noi gương những người biểu tình can đảm ở Nga đã bỏ qua lệnh cấm của Kremlin, đi dự tang lễ Navalny. Không có cách nào khác để hạ gục chủ nghĩa đế quốc Putin, cho dù là bằng nguyên tử.

Người đàn ông Hà Lan có cả ngàn « hậu duệ »

Trang bìa các tuần báo kỳ này được dành cho những chủ đề khác nhau. Le Point tập trung cho thủ lãnh trẻ tuổi của đảng cực hữu Pháp Jordan Bardella, L’Express tiết lộ « Bí mật của những địa điểm quyền lực » nước Pháp, L’Obs nói về địa ốc đang trong khủng hoảng. Courrier International nhìn sang Trung Đông với « Những lá thư từ Palestine », còn The Economist tự hỏi « Ai có thể làm đảo lộn cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ? »

Trên lãnh vực xã hội, đặc phái viên Le Point phỏng vấn Jonathan Meijer, người đàn ông Hà Lan có ít nhất 550 đứa con nhờ hiến tinh dịch. Bị Hà Lan cho vào danh sách đen, anh ta lại tiếp tục đi hiến tinh nơi những nước khác như Đan Mạch, Ukraina, Bỉ, Pháp… Ngày 28/04/2023 Meijer bị tòa án La Haye cấm đăng bài trên các trang web chuyên về hiến tinh. Luật sư Mark de Hek nói rằng vụ này tạo ra án lệ để có thể truy tố những « kẻ hiến tinh hàng loạt ».

Xì-căng-đan này gây rúng động vì Hà Lan là một nước chỉ có 12 triệu dân, nguy cơ đồng huyết rất lớn : với 200 trẻ cho mỗi người hiến, tỉ lệ này là 0,2 %. Một số chuyên gia ước tính, sau 14 năm hiến tinh như Meijer, số trẻ sinh ra từ 800 đến 1.000. Những trẻ em này khi trưởng thành sẽ phải sống với « lưỡi gươm Damolès » trên đầu. Một nữ giáo viên khi tham dự một cuộc gặp gỡ giữa các gia đình cùng hoàn cảnh, cho biết cảm giác kinh hoàng khi thấy khoảng 60 đứa trẻ giống hệt nhau, cứ như trong một bộ phim khoa học giả tưởng.

Xung đột Nga - Ukraine

* Mỹ đã chuẩn bị cho khả năng Nga tấn công hạt nhân vào Ukraine. Hai quan chức cấp cao chính quyền Mỹ đã tiết lộ với đài CNN rằng từ cuối năm 2022, Washington đã bắt đầu chuẩn bị kỹ lưỡng để đề phòng một cuộc tấn công hạt nhân tiềm tàng Nga nhằm vào Ukraine.

Do đặc biệt lo ngại về khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật hoặc vũ khí hạt nhân chiến trường, chính quyền Biden cảm thấy buộc phải thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt để ngăn chặn một kịch bản như vậy.

Cuối mùa hè năm 2022, các lực lượng Nga đã phải đối mặt với tổn thất nặng nề khi quân đội Ukraine tiến vào Kherson.

Các quan chức Mỹ lo ngại Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể nhìn nhận việc Ukraine tiến vào Kherson theo cách khác. Ông chủ Điện Kremlin từng nói với người dân Nga rằng Kherson hiện là một phần của nước Nga và do đó ông Putin có thể coi tổn thất nặng nề ở Kherson là mối đe dọa trực tiếp đối với bản thân cũng như đối với nước Nga.

Như vậy, Nga có thể coi một cuộc tấn công hạt nhân chiến thuật như một biện pháp ngăn chặn tổn thất đối với lãnh thổ do Nga nắm giữ ở Ukraine, cũng như bất kỳ cuộc tấn công tiềm tàng nào vào chính Nga.

* Giáo hoàng Francis kêu gọi Ukraine "giương cờ trắng". Giáo hoàng đưa ra quan điểm trong cuộc phỏng vấn được ghi hình vào tháng trước với Đài truyền hình Thụy Sĩ RSI.

Theo đó, Giáo hoàng cho rằng Ukraine nên can đảm "giương cờ trắng" và đàm phán chấm dứt chiến tranh với Nga.

"Đó là một cách nói, đó là sự thật", Giáo hoàng nêu quan điểm. "Từ thương lượng là một từ can đảm. Khi bạn thấy mình bị đánh bại, mọi việc không diễn ra tốt đẹp, bạn phải có can đảm để thương lượng".

Theo Hãng tin Reuters, đây là lần đầu tiên Giáo hoàng sử dụng thuật ngữ như "cờ trắng" hay "thua cuộc" khi nói về cuộc chiến ở Ukraine.

Xung đột Israel - Hamas

* Nỗ lực thiết lập thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel - Hamas đang diễn ra. Cơ quan tình báo Mossad của Israel cho biết những nỗ lực nhằm đảm bảo một thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas ở Gaza vẫn đang được tiến hành.

Ngày 8-3, Giám đốc Mossad David Barnea đã gặp Giám đốc CIA William Burns để thúc đẩy thỏa thuận thả con tin.

Ai Cập, Mỹ và Qatar đã làm trung gian cho các cuộc đàm phán ngừng bắn kể từ tháng 1. Thỏa thuận gần nhất dẫn đến việc tạm dừng giao tranh kéo dài một tuần vào tháng 11-2023, trong đó Hamas thả hơn 100 con tin và Israel trả tự do cho số tù nhân Palestine nhiều gấp ba lần.

* Mỹ, Pháp bắn hạ hàng chục máy bay không người lái (UAV) ở Biển Đỏ. Ngày 9-3, các lực lượng Mỹ và Pháp đã bắn hạ hàng chục UAV ở Biển Đỏ, sau khi lực lượng Houthi ở Yemen nhắm vào tàu sân bay Propel Fortune và các tàu khu trục của Mỹ ở vịnh Aden.

Bộ Tư lệnh trung tâm Mỹ (CENTCOM) cho biết các tàu và máy bay của hải quân nước này đã bắn hạ 15 UAV của lực lượng Houthi ở Biển Đỏ. CENTCOM cho biết thêm các UAV này được xác định là "mối đe dọa đối với các tàu hàng, cũng như hải quân Mỹ và các tàu liên minh trong khu vực".

Trong khi đó, quân đội Pháp ra tuyên bố cho biết một tàu chiến và máy bay chiến đấu của Pháp cũng đã bắn hạ 4 UAV đang hướng về phía các tàu hải quân thuộc phái bộ Aspides của châu Âu trong khu vực. 

Trước đó cùng ngày, người phát ngôn của Houthi, Yahya Sarea tuyên bố lực lượng này đã nhắm mục tiêu vào tàu chở hàng và "một số tàu khu trục chiến tranh của Mỹ tại Biển Đỏ và vịnh Aden bằng 37 UAV". Người phát ngôn này nhấn mạnh Houthi sẽ tiếp tục các cuộc tấn công "cho đến khi cuộc bao vây nhằm vào người Palestine ở Dải Gaza dừng lại".

* Mỹ thả viện trợ lần 5 xuống Gaza. Ngày 9-3, quân đội Mỹ đã thả hơn 41.000 bữa ăn xuống Gaza.

Bộ Tư lệnh trung tâm Mỹ (CENTCOM) cho biết một máy bay chở hàng quân sự của Mỹ "đã thả hơn 41.400 suất ăn tương đương của Mỹ và 23.000 chai nước xuống Bắc Gaza, cho phép dân thường tiếp cận hàng viện trợ quan trọng".

Israel đã trì hoãn việc cung cấp viện trợ bằng đường bộ, khiến Mỹ và các nước khác phải chuyển sang hỗ trợ bằng thả dù bên cạnh việc lên kế hoạch vận chuyển hàng hải.

Lượng viện trợ đến Gaza bằng xe tải đã giảm mạnh trong 5 tháng chiến tranh và người dân Gaza đang phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực, nước uống và thuốc men trầm trọng.

Mỹ thực hiện đợt thả thực phẩm đầu tiên vào Gaza vào ngày 2-3, cung cấp hơn 38.000 bữa ăn, sau đó liên tiếp thả hơn 36.000 bữa ăn, hơn 38.000 và hơn 11.500.

Viện trợ bằng đường hàng không cũng nguy hiểm. Một bác sĩ tại bệnh viện lớn nhất Gaza cho biết một gói viện trợ được thả xuống đã giết chết 5 người và làm bị thương 10 người.

CENTCOM sau đó cho biết họ đã biết vụ việc, nhưng nhấn mạnh rằng không phải do họ làm.

Tin tức khác

* Tổng thống Mỹ ký ban hành luật ngăn chính phủ đóng cửa. Ngày 9-3, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký ban hành luật chi tiêu của chính phủ nhằm duy trì hoạt động của một loạt cơ quan liên bang.

Ông Biden đã ký gói 6 dự luật chi tiêu trị giá 460 tỉ USD, vừa được Thượng viện Mỹ thông qua hôm 8-3 với tỉ lệ 75 phiếu thuận và 22 phiếu chống. Gói ngân sách này tài trợ cho các bộ Cựu chiến binh, Nông nghiệp, Thương mại, Tư pháp, Năng lượng, Nội vụ, Giao thông vận tải, Phát triển nhà ở và đô thị, cũng như một số chương trình xây dựng quân sự, phát triển nguồn nước... cho đến cuối tài khóa 2024 (kết thúc vào ngày 30-9 tới).

Trước đó, ngày 7-3, Hạ viện Mỹ do Đảng Cộng hòa kiểm soát cũng đã thông qua dự luật này với tỉ lệ 339 phiếu thuận và 85 phiếu chống. Biện pháp này phù hợp với thỏa thuận giới hạn chi tiêu đã đạt được giữa cựu chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, Lãnh đạo khối đa số tại Thượng viện Chuck Schumer và Tổng thống Biden hồi năm ngoái.