Ukraine quyết định tiếp tục chiến đấu tại thành phố đổ nát Bakhmut vì trận chiến này đang kìm hãm các đơn vị tinh nhuệ nhất của Nga và làm suy yếu quân Nga trước một cuộc phản công mùa xuân đã được lên kế hoạch của Ukraine, một phụ tá của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết.

Loan báo của ông Mykhailo Podolyak là dấu hiệu mới nhất về sự thay đổi của Kyiv trong tuần này để tiếp tục bảo vệ thành phố nhỏ phía đông, nơi diễn ra trận chiến đẫm máu nhất, trong lúc Moscow cố gắng giành được chiến thắng lớn đầu tiên sau hơn nửa năm.

“Nga đã thay đổi chiến thuật”, ông Podolyak nói trong một cuộc phỏng vấn được báo La Stampa của Ý đăng tải. “Nga đã tập trung về Bakhmut với một phần lớn quân nhân được đào tạo, số còn lại của quân đội chuyên nghiệp, cũng như các công ty tư nhân.”

“Do đó, chúng tôi có hai mục tiêu: giảm càng nhiều nhân lực có khả năng của họ càng tốt, và giữ chặt họ trong một vài trận đánh mệt mỏi quan trọng để phá vỡ cuộc tấn công của họ và tập trung nguồn lực của chúng tôi ở nơi khác, cho cuộc phản công mùa xuân. Vì vậy, hôm nay Bakhmut hoàn toàn hiệu quả, thậm chí còn vượt xa các nhiệm vụ trọng tâm nơi đây.”

Nga đã biến Bakhmut thành mục tiêu chính của một cuộc tấn công mùa đông với sự tham gia của hàng trăm nghìn quân trừ bị và lính đánh thuê.

Nga đã chiếm được phần phía đông của thành phố và vùng ngoại ô ở phía bắc và phía nam, nhưng cho đến nay vẫn chưa thể khép lại vòng vây xung quanh quân phòng thủ Ukraine.

Kyiv vào đầu tháng 3 dường như đã lên kế hoạch rút quân về phía tây, nhưng tuần này tuyên bố rằng các tướng lĩnh của họ đã quyết định tăng viện cho Bakhmut và tiếp tục chiến đấu.

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Maliar cho biết khi Nga đẩy mạnh cuộc tấn công, “các binh sĩ của chúng tôi đang làm mọi thứ có thể để ngăn chặn kẻ thù thực hiện kế hoạch của chúng.”

Những bước tiến của Nga dường như bị chậm lại trong bối cảnh có nhiều lời phàn nàn công khai từ ông Yevgeny Prigozhin, người đứng đầu lực lượng dân quân tư nhân Wagner dẫn đầu cuộc tấn công của Nga, rằng bộ chỉ huy quân sự đã không cung cấp đủ đạn dược cho đội quân đánh thuê của ông ấy.

Ông Prigozhin ngày 10/3 đã công khai cảm ơn chính phủ vì đã tăng sản lượng một cách “anh hùng” - nhưng trong cùng một thông điệp ghi âm cũng cho biết ông “lo lắng về tình trạng thiếu đạn dược và đạn pháo không chỉ cho Wagner ... mà còn cho tất cả các đơn vị của quân đội Nga.”

Moscow nói rằng việc chiếm được Bakhmut sẽ tạo ra một lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của Ukraine và là một bước tiến tới việc chiếm giữ toàn bộ khu vực công nghiệp Donbas của Ukraine, một mục tiêu chính.

Chiến tranh chiến hào, được cả hai bên mô tả là máy xay thịt, đã gây ra thiệt hại rất lớn. Nhưng quyết định ở lại và chiến đấu của Kyiv cho thấy họ tin rằng tổn thất của Nga vượt xa tổn thất của họ.

Moscow thiếu phi đạn?

Sau khi giành được thắng lợi trong suốt nửa cuối năm 2022, các lực lượng Ukraine chủ yếu ở thế phòng thủ kể từ giữa tháng 11, trong khi Nga tấn công với quân đội được huy động trong lần động viên đầu tiên kể từ Thế chiến Thứ hai.

Nhưng ngoại trừ xung quanh Bakhmut, cuộc tấn công mùa đông của Nga phần lớn đã thất bại. Trong khi đó, Kyiv đang chờ đợi sự gia tăng viện trợ quân sự của phương Tây dự kiến trong những tháng tới cho một cuộc tấn công khi mặt đất lầy lội khô đi vào cuối mùa xuân.

Kyiv và phương Tây cũng nhận thấy những dấu hiệu mệt mỏi trong đợt tấn công phi đạn hàng loạt mới nhất của Nga vào các mục tiêu Ukraine.

Nga đã bắn các phi đạn trị giá hàng trăm triệu đô la vào Ukraine hôm 9/3, bao gồm sáu phi đạn Kinzhal siêu thanh chưa từng có, được quảng cáo là siêu vũ khí mà NATO khó tiêu diệt. Nga được cho là chỉ sở hữu vài chục Kinzhal.

Cuộc tấn công đã giết chết dân thường, trong đó có một gia đình bị chôn vùi dưới đống đổ nát khi đang ngủ trong nhà gần Lviv, cách chiến trường 700 km. Nhưng cuộc tấn công này dường như chẳng đạt được chiến tích gì, với các hệ thống điện bị hư hỏng hầu hết được khôi phục nhanh chóng.

Thiệt hại nặng nề nhất dường như là ở thành phố Kharkiv ở phía đông, nơi thống đốc khu vực cho biết khoảng 450.000 người vẫn không có điện vào tối 9/3.

Cuộc tấn công tương tự cuối cùng của Nga là cách đó ba tuần, đây là thời gian tạm lắng dài nhất kể từ khi các cuộc tấn công như vậy bắt đầu vào tháng Mười năm ngoái. Trước đây, Moscow đã tiến hành các cuộc tấn công như vậy gần như mỗi tuần, thách thức khả năng sửa chữa cơ sở hạ tầng của Ukraine trước cuộc tấn công tiếp theo.

Bộ Quốc phòng Anh ngày 9/3 nói lý do khiến thời gian tạm lắng lâu hơn có lẽ là do Moscow đã hết phi đạn.

“Khoảng thời gian giữa các đợt tấn công có lẽ đang tăng lên vì Nga hiện cần dự trữ một lượng lớn phi đạn mới được sản xuất trực tiếp từ ngành công nghiệp trước khi có thể chuẩn bị cho một cuộc tấn công đủ lớn để áp đảo hệ thống phòng không của Ukraine một cách đáng tin cậy”, Bộ nói.

Sự kháng cự của Ukraine cũng có thể có tác động rộng lớn hơn đối với nền kinh tế Nga.

Các nhà kinh doanh khí đốt cho biết các tàu chở khí hóa lỏng (LPG) của Nga không thể đi ra Biển Đen vì được coi là không an toàn để qua cầu Crimea, một con đường nối qua cửa biển Azov bị hư hại nặng vào tháng 10 năm ngoái bởi một vụ nổ mà Nga đổ lỗi cho Ukraine.

Các quan chức tình báo Mỹ xác định rằng những người có quan hệ với tình báo Nga đang lên kế hoạch tổ chức các cuộc biểu tình với hy vọng lật đổ chính phủ Moldova, theo Toà Bạch Ốc.

Phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Toà Bạch Ốc John Kirby nói thông tin tình báo cho thấy những người có vai trò, một số có liên hệ với tình báo Nga, đang tìm cách dàn dựng và sử dụng các cuộc biểu tình ở Moldova làm cơ sở để kích động một cuộc nổi dậy chống lại chính phủ thân phương Tây mới của Moldova.

Ông Kirby cho biết thông tin tình báo cho thấy một nhóm người Nga khác sẽ cung cấp huấn luyện và giúp tổ chức các cuộc biểu tình ở Moldova, quốc gia đã được cấp tư cách ứng cử viên Liên hiệp châu Âu vào tháng 6 năm ngoái, cùng ngày với Ukraine, nước láng giềng đang bị chiến tranh tàn phá.

Công khai hoạt động ác ý của Moscow ở Moldova chỉ là ví dụ mới nhất về việc chính quyền Biden nới lỏng các hạn chế và công khai các phát hiện tình báo trong quá trình diễn ra cuộc chiến khốc liệt ở Ukraine. Chính quyền cho biết họ muốn làm nổi bật các kế hoạch cung cấp thông tin sai lệch và các hoạt động khác của Nga để các đồng minh hiểu rõ về ý định của Moscow và Nga phải suy nghĩ kỹ trước khi thực hiện một chiến dịch.

“Trong lúc Moldova tiếp tục hội nhập với châu Âu, chúng tôi tin rằng Nga đang theo đuổi các phương pháp để làm suy yếu chính phủ Moldova có lẽ với mục tiêu cuối cùng là nhìn thấy một chính quyền thân thiện với Nga hơn ở thủ đô,” ông Kirby nói.

Ông Kirby cũng chỉ ra những nỗ lực gần đây của Nga mà ông nói là nhằm gieo rắc thông tin sai lệch về sự ổn định chung của Moldova. Ông đặc biệt chỉ ra tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga vào tháng trước rằng Ukraine đang lên kế hoạch xâm chiếm Transnistria, khu vực ly khai của Moldova do Moscow hậu thuẫn. Ông gọi hành động đó là “vô căn cứ, sai trái” và cho rằng những tuyên bố như vậy “tạo ra báo động vô căn cứ”.

Toà Bạch Ốc đã công bố thông tin tình báo ngay trước khi ông Biden chuẩn bị gặp Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen.

Trong những tuần gần đây, một số cuộc biểu tình chống chính phủ đã được tổ chức tại thủ đô Chisinau, bởi một nhóm tự xưng là Phong trào Nhân dân và được hỗ trợ bởi các thành viên của Đảng Shor thân Nga của Moldova, đảng nắm giữ sáu ghế trong tổng số 101 ghế của cơ quan lập pháp đất nước. Một cuộc biểu tình cũng được lên kế hoạch bởi nhóm này vào ngày 12/3.

Lãnh đạo của Đảng Shor, Ilan Shor, là một nhà tài phiệt người Moldova hiện đang sống lưu vong ở Israel. Ông Shor có tên trong danh sách chế tài của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ vì làm việc cho lợi ích của Nga. Anh cũng đã thêm Shor vào danh sách trừng phạt vào tháng 12 năm ngoái.

Hôm 9/3, cơ quan chống tham nhũng quốc gia của Moldova cho biết các quan chức đã tiến hành khám xét ô tô của “những người chuyển phát nhanh” cho Đảng Shor và thu giữ hơn 160.000 đô la trong một vụ án bị cáo buộc tài trợ cho đảng bất hợp pháp bởi một nhóm tội phạm có tổ chức.

Cơ quan này cho biết số tiền được nhét vào phong bì và túi bằng ít nhất hai loại tiền tệ khác nhau, được dành để “trả tiền vận chuyển và trả thù lao cho những người đến tham gia các cuộc biểu tình do đảng tổ chức”. Ba người đã bị giam giữ.

Đảng Shor cũng đã tổ chức một loạt các cuộc biểu tình chống chính phủ vào mùa thu năm ngoái, làm rung chuyển Moldova khi nước này phải vật lộn để giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng sau khi Moscow cắt giảm nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên. Cũng trong khoảng thời gian đó, chính phủ Moldova đã yêu cầu Tòa án Hiến pháp của nước này tuyên bố Đảng Shor là bất hợp pháp, trong khi các công tố viên chống tham nhũng cáo buộc rằng các cuộc biểu tình được tài trợ một phần bằng tiền của Nga.

Trong khi đó, Transnistria, có quan hệ chặt chẽ với Moscow và có quân đội Nga trú đóng, hôm 9/3 tuyên bố đã ngăn chặn một âm mưu ám sát tổng thống được cho là do cơ quan an ninh quốc gia Ukraine tổ chức. Các quan chức cáo buộc rằng cơ quan an ninh SBU của Ukraine đã ra lệnh thực hiện vụ ám sát, nhưng không cung cấp bằng chứng. SBU đã bác bỏ cáo buộc này, nói rằng nó “chỉ nên được coi là một hành động khiêu khích do Điện Kremlin dàn dựng”.

Nằm giữa Ukraine và Romania, Moldova thường là trung tâm của cuộc đấu tranh giữa Moscow và phương Tây. Từng là một phần của Liên Xô, Moldova tuyên bố độc lập vào năm 1991. Là một trong những quốc gia nghèo nhất châu Âu với dân số khoảng 2,6 triệu người, nước này có quan hệ lịch sử với Nga nhưng lại muốn gia nhập Liên hiệp châu Âu gồm 27 quốc gia.

Thế giằng co chỉ tăng cường kể từ khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh cho Nga xâm lược Ukraine vào năm ngoái.

Tổng thống Moldova Maria Sandu đã gặp Tổng thống Joe Biden vào tháng trước trong lúc ông Biden thăm Ba Lan để kỷ niệm một năm ngày Nga xâm lược Ukraine.

Hoa Kỳ đã hỗ trợ khẩn cấp 265 triệu đô la cho Moldova kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine để giúp nước này đối phó với các cuộc khủng hoảng kinh tế, năng lượng và nhân đạo do chiến tranh gây ra. Chính quyền Biden đã yêu cầu Quốc hội phê duyệt thêm 300 triệu đô la cho Moldova.

Các quan chức tình báo Hoa Kỳ không thấy mối đe dọa quân sự ngay lập tức đối với Moldova, nhưng Toà Bạch Ốc đang công khai phát hiện này với hy vọng ngăn chặn Nga trước khi nước này tiến hành kế hoạch, ông Kirby nói.

Hôm 10-3, Tổng thống Mỹ Joe Biden có cuộc gặp với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tại Nhà Trắng. 

Trọng tâm của cuộc gặp là giải quyết mâu thuẫn về thương mại giữa hai bên và phương án phản ứng trước "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga ở Ukraine.

Gần như cạn kiệt biện pháp trừng phạt Nga

Trả lời trang EURATIV, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell khẳng định EU tập trung vào hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraine. Theo ông Borrell, hiện nay châu Âu gần như không còn nhiều phương án trừng phạt Nga.

"Xét từ góc độ các lệnh trừng phạt, hiện nay không còn nhiều điều để làm nữa, nhưng chúng ta có thể tiếp tục tăng cường hỗ trợ tài chính và quân sự", ông Borrell nói.

Trong một năm từ lúc Nga đưa quân tới Ukraine, EU đã thông qua 10 vòng trừng phạt nhắm vào Nga. Các động thái này nhằm gây áp lực kinh tế lên Nga, với mục đích gây khó khăn cho Matxcơva trong việc huy động tài chính cho cuộc xung đột ở Ukraine.

Khi được hỏi về các bước đi tiềm năng tiếp theo, ông Borrell cũng thừa nhận sau một năm, "chúng ta đang tiến tới nấc thang cuối cùng" trong quá trình gây áp lực kinh tế.

* Mỹ và EU tìm tiếng nói chung về thương mại. Tại cuộc gặp ở Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Ủy ban châu Âu von der Leyen thảo luận về hợp tác trong vấn đề kinh tế.

Mỹ và EU đang căng thẳng khi Đạo luật giảm lạm phát (IRA) của chính quyền Mỹ có thể gây bất lợi cho các công ty năng lượng và xe hơi của EU khi Washington trợ cấp các công ty "sản xuất tại Mỹ" (made in America).

Phía EU cho biết đang thúc đẩy kế hoạch khuyến khích sản xuất của riêng mình, đơn cử là Kế hoạch công nghiệp thỏa thuận xanh. 

Hãng tin AFP dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ cho biết ông Biden và bà von der Leyen đang muốn đảm bảo hai chương trình của Mỹ và EU có thể bổ sung cho nhau.

* Mỹ, EU giải quyết khác biệt về Trung Quốc. Theo AFP, một trong những vấn đề quan trọng khác của Mỹ và EU là cách tiếp cận với Trung Quốc, quốc gia có chính sách thương mại và đối ngoại vốn bị cho đang ngày càng quyết đoán.

Trước cuộc gặp giữa ông Biden và bà von der Leyen, Nhà Trắng cho biết "những thách thức do Trung Quốc đặt ra" là trọng tâm của cuộc trao đổi này.

Washington được biết đang thúc giục châu Âu có quan điểm cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh, không chỉ về ngoại giao mà còn về kinh tế. Tuy nhiên, EU vẫn tránh việc bất hòa với Trung Quốc.

Bà Elvire Fabry, một nhà phân tích tại Trung tâm nghiên cứu Institut Jacques Delors (trụ sở ở Paris, Pháp), cho rằng đây là dịp để bà von der Leyen nêu lập trường của EU: hợp tác với Mỹ nhưng không trong tư thế của người đi sau, đặc biệt trong vấn đề Trung Quốc.

Trung Quốc nói hoạt động ở Biển Đông gần đây là hợp lý và bình thường

Đáp lại một số cáo buộc từ phía Philippines gần đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định hoạt động của Bắc Kinh ở Biển Đông là đúng đắn và bình thường.

Philippines liên tục tố cáo Trung Quốc có hành vi và thái độ "bắt nạt" Philippines ở Biển Đông.

Hôm 10-3, Hãng tin AFP cho biết tàu Trung Quốc xua đuổi máy bay Philippines ở khu vực gần quần đảo Trường Sa. Quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, nhưng Philippines và Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền chồng lấn.

Theo tường thuật của AFP, chiếc máy bay Philippines đã chở theo phóng viên bay qua khu vực Trường Sa. Phía Trung Quốc đã phát tín hiệu yêu cầu máy bay này "lập tức rời khỏi".

* Bỉ cấm nhân viên cài TikTok trên thiết bị công. Hôm 10-3, Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo tuyên bố các quan chức liên bang nước này không được sử dụng TikTok trên điện thoại.

"Chúng ta không nên ngây thơ: TikTok là một doanh nghiệp Trung Quốc hiện có nghĩa vụ hợp tác với tình báo Trung Quốc", ông De Croo nói.

Đây là quốc gia mới nhất ban hành biện pháp chống lại TikTok. Một số chính phủ ở châu Âu trước đó cũng đã kiểm soát việc sử dụng TikTok trên các thiết bị công, với lý do lo ngại về an ninh dữ liệu.

* Mỹ cáo buộc Nga gây bất ổn ở Moldova. Hôm 10-3, Mỹ khẳng định sẽ giúp đỡ Moldova chống lại "nỗ lực gây bất ổn" của Nga. Washington cho biết sẽ chia sẻ thông tin và cung cấp hỗ trợ cho quốc gia Đông Âu này.

Theo Reuters, phía Mỹ đồng ý với Tổng thống Moldova Maia Sandu rằng hiện nay Nga không phải mối đe dọa quân sự. 

Tuy nhiên Washington chia sẻ mối lo ngại của bà Sandu về việc "Nga đang cố gắng gây bất ổn" cho tình hình Moldova nhằm "dựng lên một chính quyền thân Nga hơn", ông John Kirby, phát ngôn viên an ninh quốc gia của Nhà Trắng, nói.

"Trong lúc Moldova tiếp tục hội nhập với châu Âu, chúng tôi tin rằng Nga đang theo đuổi các phương án nhằm làm suy yếu chính quyền Moldova, nhiều khả năng với mục tiêu sau cùng là nhìn thấy một chính quyền thân thiện với Nga hơn", ông Kirby cáo buộc.

Hồi tháng trước, Nga tuyên bố vẫn mở cửa cho hợp tác với Moldova. Matxcơva cũng đã bác bỏ những cáo buộc cho rằng họ tìm cách gây bất ổn cho Moldova.

* Cựu thủ tướng Anh đánh giá cao tiềm năng phát triển của Việt Nam. Ngày 10-3, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã có cuộc tiếp cựu thủ tướng Anh Tony Blair tại trụ sở Bộ Ngoại giao ở Hà Nội. 

Ông Blair hiện là chủ tịch Viện Tony Blair vì sự thay đổi toàn cầu (TBI) và đang có chuyến thăm Việt Nam.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn bày tỏ vui mừng trước sự phát triển tốt đẹp của quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Anh. 

Ông đánh giá cao những đóng góp của ông Blair trong nhiệm kỳ thủ tướng Vương quốc Anh (1997 - 2007) đối với quan hệ giữa hai nước. 

Chia sẻ các ý kiến của Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, ông Blair bày tỏ vui mừng thăm lại Việt Nam và chứng kiến những thay đổi ấn tượng về kinh tế - xã hội của Việt Nam. 

Cựu thủ tướng Anh nhận định Việt Nam là một quốc gia giàu tiềm năng, thu hút, và là đối tác quan trọng của Anh tại khu vực. Cá nhân ông Blair sẽ tiếp tục nỗ lực đóng góp để quan hệ Việt Nam - Anh phát triển hơn nữa trên mọi lĩnh vực.