Đăng ngày: 14/03/2024 - 12:06

2 phút

Theo thông tín viên RFI trong khu vực Carlotta Morteo tại Stockholm, chính sách mới cho thấy Đan Mạch ngày càng lo ngại về những bất trắc trên chiến trường Ukraina, cũng như khả năng Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ. Nhà tỉ phú không muốn viện trợ thêm cho Kiev và đã tuyên bố sẽ không « bảo vệ » những đồng minh NATO nào không tuân thủ cam kết về ngân sách quốc phòng:

« Thêm 5,5 tỉ euro cho chi tiêuquốc phòng để mua thiết bị phòng không, ngư lôi, để củng cố các lữ đoàn bộ binh, binh chủng có thể phải cung cấp 6.000 binh lính cho NATO trong trường hợp khẩn cấp. Kế hoạch quốc phòng mới của Đan Mạch bao gồm cả 330 triệu euro để tài trợ cho chương trình sản xuất pháo Caesar của Pháp dành cho Kiev.

Theo lời thủ tướng Mette Frederiksen, Đan Mạch tái vũ trang là để tránh chiến tranh. Bà nói : « Từ hai năm nay, chúng ta luôn cấp nhiều tiền hơn cho Ukraina. Chúng ta đã gửi đạn, vũ khí, viện trợ nhân đạo và sắp tới là 16 chiến đấu cơ. Chúng ta cũng tăng đáng kể đầu tư vào hệ thống quốc phòng của chúng ta. Thế nhưng vẫn chưa đủ : Nga đã chuyển sang nền kinh tế chiến tranh và chúng tôi cho rằng Matxcơva sẽ tiếp tục gây bất ổn cho châu Âu, thậm chí có thể tấn công một nước đồng minh trong tương lai gần. Do đó cần phải củng cố sườn phía đông của NATO ».

Kịch bản đó buộc chính phủ Đan Mạch kéo dài thời gian thi hành nghĩa vụ quân sự từ 4 tháng lên thành 11 tháng để chuẩn bị  tốt  hơn cho 5.000 lính nghĩa vụ. Đồng thời, lần đầu tiên, chính phủ cũng đề xuất gọi nhập ngũ cả nữ thanh niên ». 

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam vừa nhắc đến nhà hoạt động Phạm Đoan Trang, người đang bị chính quyền cầm tù vì các hoạt động báo chí độc lập, nhân dịp diễn ra lễ trao giải thưởng phụ nữ can đảm quốc tế năm 2024.

“Ai là hình tượng người phụ nữ can đảm của bạn?”, Đại sứ quán Mỹ đặt câu hỏi cho độc giả Việt Nam hôm 12/3 trên trang Facebook chính thức của cơ quan ngoại giao này.

Từ khi giải thưởng Phụ nữ Can đảm Quốc tế (IWOC) được thành lập vào tháng 3/2007 đến nay, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã tôn vinh hơn 190 phụ nữ thuộc 90 quốc gia, bao gồm bà Rina Gonoi ở Nhật Bản, được trao giải năm 2024; nữ Thượng Nghị sĩ Datuk Ras Adiba Radzi ở Malaysia, được trao giải năm 2023; và tác giả, nhà báo đang bị giam cầm Phạm Đoan Trang, người đoạt giải năm 2022, vẫn theo trang Facebook của cơ quan ngoại giao Mỹ.

VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam và đề nghị họ cho ý kiến về thông tin đăng trên trang Facebook của Đại sứ quán Mỹ, nhưng chưa được phản hồi.

Hôm 8/3, nhân ngày Quốc tế Phụ nữ, các nhóm nhân quyền quốc tế, trong đó có Ủy ban Bảo vệ Quyền làm người Việt Nam (VCHR) có trụ sở ở Pháp, kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do các nữ tù nhân lương tâm ở Việt Nam.

Trao đổi với VOA, bà Ỷ Lan Penelope Faulkner, Chủ tịch của VCHR, nêu nhận định về trường hợp bà Phạm Đoan Trang:

“Trong khi cả thế giới đang rất hoan hỷ về đóng góp của người phụ nữ trên thế giới, chúng tôi thấy rằng có một số người phụ nữ Việt Nam rất can đảm, đang bị cầm tù chỉ vì nói lên những ý kiến ôn hòa của mình...Phạm Đoan Trang đang bị 9 năm tù. Việt Nam phải trả tự do liền ngay tức khắc”.

Bà Phạm Đoan Trang là người thứ ba của Việt Nam đoạt giải IWOC, sau nữ blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, còn có tên là Mẹ Nấm, được trao năm 2017, và blogger Tạ Phong Tần được trao năm 2013. Điểm chung của ba người này là cùng bị chính quyền Việt Nam kết tội “tuyên truyền chống phá nhà nước” theo Điều 88 Bộ Luật hình sự 1999 và đều được Bộ Ngoại giao Mỹ trao thưởng khi đang thụ án tù ở Việt Nam.

Ngay sau khi bà Trang được Bộ Ngoại giao Mỹ vinh danh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho rằng việc Bộ Ngoại giao Mỹ trao giải thưởng này cho “một cá nhân vi phạm pháp luật Việt Nam đã được đưa ra xét xử và đang chịu án phạt tù, là hành động thiếu khách quan, không phù hợp và không có lợi cho phát triển quan hệ hai nước”.

Phía Việt Nam cũng đồng thời nhấn mạnh các nỗ lực và thành tựu của Việt Nam trong việc không ngừng đảm bảo và cải thiện các quyền con người trong thời gian qua “đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận và đánh giá cao”.

Trang Facebook của Đại sứ quán Hoa Kỳ hôm 12/3 cũng dẫn lại tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ về bản án 9 năm tù đối với bà Trang vào tháng 8/2022, trong đó bày tỏ rằng “Hoa Kỳ hết sức lo ngại trước bản án được giữ nguyên 9 năm tù đối với tác giả và nhà báo Việt Nam nổi tiếng Phạm Đoan Trang”.

“Bà Trang, người từng đoạt Giải thưởng IWOC của Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ năm 2022, đã được quốc tế công nhận vì công việc thúc đẩy nhân quyền và thúc đẩy các vấn đề quản trị tốt ở Việt Nam”, tuyên bố viết.

Vào tháng 9/2021, Nhóm công tác của Liên Hiệp Quốc về việc giam giữ tùy tiện đã phát hiện ra rằng việc giam giữ bà Trang là tùy tiện và trái với các cam kết quốc tế về nhân quyền của Việt Nam.

Hồi tháng 11/2023, khi diễn ra Đối thoại Nhân quyền thường niên giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ yêu cầu phái đoàn Việt Nam hãy phóng thích nhà báo Phạm Đoan Trang, đồng thời nới lỏng các hạn chế đối với xã hội dân sự.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Uzra Zeya phụ trách về An ninh dân sự, Dân chủ và Nhân quyền nói: “Chúng tôi kêu gọi quý vị trả tự do cho các tù nhân lương tâm, như bà Phạm Đoan Trang, một nhà báo ôn hòa, vẫn còn bị giam cầm dù tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi”.

Bà Trang hiện đang thụ án tù 9 năm tại trại giam An Phước, Bình Dương, nơi cách gia đình ở Hà Nội hơn 1.500 km.

Dữ liệu công bố hôm thứ Hai 11/3 cho thấy, nhập khẩu vũ khí của Việt Nam năm ngoái đã giảm xuống mức cực thấp giữa lúc nước này cố đa dạng hóa nguồn cung ngoài nước Nga ra, trong khi đó, các chuyên gia cảnh báo rằng Việt Nam ở thế mong manh trong một cuộc xung đột tầm cỡ khu vực.

Theo dữ liệu của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), được đưa ra hôm 11/3, mặc dù ngân sách hàng năm để nhập khẩu vũ khí ước tính là hơn 1 tỷ đô la Mỹ, nhưng năm ngoái Việt Nam không có thêm đơn đặt hàng mới nào với giá trị lớn.

Dữ liệu cho thấy đáng kể nhất chỉ là một tàu hộ tống hải quân do Ấn Độ tặng Việt Nam, và như vậy, lượng vũ khí nhập khẩu năm 2023 của Việt Nam rơi xuống mức thấp nhất kể từ năm 2007 - không tính năm 2020 có đại dịch COVID-19.

Các chuyên gia quốc phòng cho rằng trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc và Đài Loan, cũng như có các cuộc chạm trán thường xuyên ở Biển Đông giữa tàu Trung Quốc và tàu của các cường quốc khác trong khu vực, Việt Nam do đảng cộng sản cai trị bị thiếu vũ khí hiện đại để tự vệ trong một cuộc xung đột quy mô lớn.

Carl Thayer, chuyên gia cấp cao về an ninh Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Úc ở Canberra, nói: “Sự chênh lệch về sức mạnh của lực lượng quân sự thông thường sẽ gia tăng theo hướng có lợi cho Trung Quốc nếu Việt Nam tiếp tục dậm chân tại chỗ”.

Chính phủ Việt Nam từ chối bình luận về nguyên nhân của tình trạng nhập khẩu vũ khí bị giảm tốc. Một quan chức hàng đầu của Bộ Quốc phòng nói hồi tháng 1 rằng nước này đã đạt được một số thỏa thuận tại hội chợ quân sự vào tháng 12/2022, nhưng Bộ Quốc phòng không đi vào chi tiết.

Siemon Wezeman, nhà nghiên cứu cấp cao tại SIPRI nói rằng việc không có mấy thông tin về các thỏa thuận công khai có thể là do các cuộc đàm phán khó khăn vẫn đang diễn ra, trong đó Việt Nam đang xem xét các lời chào hàng cạnh tranh nhau.

Thayer và các chuyên gia khác cho rằng quốc gia Đông Nam Á này chủ yếu cần tàu chiến, máy bay chiến đấu và máy bay không người lái. Theo báo cáo năm 2019 của Bộ Quốc phòng, Việt Nam vận hành các hệ thống phòng không được nhập khẩu từ Nga và Israel, một số hệ thống trong số đó đã được giới thiệu lần đầu tiên cách đây hơn 30 năm.

Nước này đang cố gắng cải thiện ngành công nghiệp quân sự của mình nhưng vẫn chưa thể sản xuất được vũ khí cỡ lớn như máy bay hay tàu chiến.

Dữ liệu của SIPRI cho thấy, Nga, nước cung cấp vũ khí hàng đầu cho Việt Nam trong nhiều thập kỷ, đã giảm đáng kể lượng xuất khẩu vũ khí toàn cầu vào năm ngoái và Việt Nam đã phải vất vả tìm cách thanh toán cho vũ khí của Nga mà vẫn không vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ, theo hai người nắm thông tin về các cuộc thảo luận. Họ từ chối nêu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề.

Theo dữ liệu công khai, Hà Nội đã tổ chức hội chợ vũ khí quốc tế đầu tiên vào năm 2022, công khai tuyên bố rằng họ muốn đa dạng hóa nguồn cung thay vì chỉ dựa vào Moscow, điều này xác nhận một sự thay đổi bắt đầu từ sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014.

Nhưng các cuộc đàm phán với những bên bán tiềm năng khác vẫn chưa mang lại kết quả rõ ràng.

Theo dữ liệu của SIPRI, Israel, nước cung cấp vũ khí lớn thứ hai cho Việt Nam, đã không bán cho Hà Nội bất kỳ loại vũ khí nào trong hai năm qua, mặc dù xuất khẩu vũ khí toàn cầu của Israel đã tăng lên trong giai đoạn đó.

Các cuộc đàm phán của Việt Nam với các bên cung cấp tiềm năng khác, bao gồm Ấn Độ, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản và Cộng hòa Séc đã diễn ra dồn dập hơn nhưng không thấy có tin các bên đạt được thỏa thuận lớn nào, ngoại trừ chiếc hộ tống hạm được Ấn Độ tặng, giữa lúc Việt Nam có các vấn đề về chi phí và khả năng tích hợp với kho vũ khí hiện có, mà theo phần lớn các chuyên gia, chúng có nguồn gốc từ Liên Xô.

Hội chợ vũ khí thứ hai dự kiến sẽ được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12.

Trong lúc này, Việt Nam đang dựa vào ngoại giao để duy trì quan hệ tốt đẹp với các siêu cường.

Nhưng nếu không mua vũ khí với giá trị lớn, Việt Nam vẫn "rất mong manh", Nguyễn Thế Phương, chuyên gia về quốc phòng Việt Nam tại Đại học New South Wales ở Australia, nói.

Đăng ngày: 13/03/2024 - 14:31

3 phút

(AFP) – Mỹ : Biden và Trump chắc chắn được hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa chỉ định ra tranh cử tổng thống. Sau hai tháng, các cuộc bầu cử sơ bộ ở Mỹ gần như kết thúc ngày 12/03/2024 ở các bang Georgia, Mississippi, Hawaii, Washington, dù vẫn còn khoảng 20 bang tổ chức bầu cử rải rác cho đến tháng 6. Cả hai ứng viên Donald Trump của đảng Cộng Hòa và Joe Biden của đảng Dân Chủ đều đã nhận được số đại biểu cần thiết để tham gia tranh cử tổng thống Mỹ tháng 11. Nếu không có gì đặc biệt xảy ra, hai ứng viên này sẽ được các đại biểu chính thức chỉ định vào mùa hè này.

(RFI) – Khủng hoảng địa ốc Trung Quốc : Tập đoàn Vanke bị Moody’s hạ điểm. Ngày 12/03/2024, nhà đầu tư bất động sản lớn thứ hai của Trung Quốc bị cơ quan thẩm định tài chính Mỹ Moody’s liệt vào diện « cần theo dõi ». Tuy nhiên, tương tự tập đoàn Evergrande, Vanke được coi là « quá lớn đề bị sụp đổ» cho nên sẽ không gây hiện tượng domino bất động sản. Tuy nhiên, khi hạ điểm tín nhiệm nhà thầu xây dựng ở Thâm Quyến, Moody’s muốn cảnh báo Vanke sẽ phải đối mặt với những rủi ro tài chính gia tăng trong 12-18 tháng tới, vì sẽ khó tiếp cận được các nguồn tài chính.

(AFP) – Pháp : Con trai tướng De Gaulle qua đời. Đô đốc Philippe de Gaulle vừa qua đời trong đêm 12/03/2024 ở Paris, thọ 102 tuổi. Ông đã dành suốt nửa cuộc đời để bảo vệ ký ức về cha là tướng Charles de Gaulle, đứng đầu nước Pháp tự do trong Thế Chiến II, sau đó là tổng thống Cộng Hòa Pháp. Trong số các tác phẩm về người cha mà ông coi là biểu tượng, có cuốn sách nổi tiếng de Gaulle, mon père (De Gaulle, cha tôi).

(UNICEF) – Số trẻ em tử vong giảm xuống mức kỉ lục trong năm 2022. Trong báo cáo ngày 13/03/2024, Quỹ Nhi Đồng Liên Hiệp Quốc UNICEF thống kê đã có 4,9 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị chết trong năm 2022. Đây là con số thấp nhất từ trước tới nay, nhờ vào chất lượng của đội ngũ hộ sinh, các dịch vụ chăm sóc y tế như tiêm chủng, trạm xá, hỗ trợ dinh dưỡng thích hợp… Tuy nhiên, UNICEF cảnh báo, theo số liệu trên, cứ 6 giây vẫn có một bé bị chết.

(Le Monde) – ASML dọa rời bỏ Hà Lan. Theo Le Monde hôm nay, 13/03/2024, tập đoàn ASML, tập đoàn chủ chốt trong lĩnh vực bán dẫn thế giới, có thể rời khỏi Hà Lan, nếu chính phủ không có chính sách phù hợp để bảo vệ người lao động nhập cư. Các đảng cực hữu, chiến thắng tại Hà Lan trong cuộc bầu cử cuối năm ngoái, chủ trương thắt chặt việc cấp giấy phép lao động ngay cả với các ngành nghề đang thiếu nhân công. ASML độc quyền trong việc sản xuất máy chế tạo vi mạch bán dẫn nhỏ dưới 7 nm. Tập đoàn này sử dụng khoảng 42 nghìn nhân viên, trong đó 40% là người nước ngoài.

(RFI) – Khí hậu: Hoàn toàn có thể tránh được việc mức khí thải methane lên « gần mức kỷ lục » hồi năm ngoái. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế AIE hôm qua, 12/03/2024, khoảng 580 triệu tấn khí methane được thải ra hàng năm, trong đó 60% là do các hoạt động của con người, và hơn một nửa trong số đó là do năng lượng hóa thạch. AIE nhấn mạnh, để giữ mức tăng nhiệt độ Trái đất không quá 1,5°C, phải cắt giảm 75% lượng khí methane do năng lượng hóa thạch. Theo AIE, ngoài ra việc cắt giảm methane nhờ hạn chế rò rỉ loại khí này có thể được thực hiện nhờ các biện pháp đơn giản, không mấy tốn kém.

Đăng ngày: 13/03/2024 - 11:41

3 phút

Hãng thông tấn Nga TASS trích dẫn nhiều nguồn tin từ chính quyền Belgorod sáng nay cho biết, trụ sở của cơ quan FSB tại thành phố này bị hai drone của Ukraina tấn công. Cuộc tấn công không gây thiệt hại nhân mạng, nhưng theo thống đốc vùng Belgorod, ông Viatcheslav Gladkov, được AFP trích dẫn, « mặt tiền và nhiều cửa sổ của tòa nhà bị hư hại ».

Ngoài trụ sở của FSB tại Belgorod, Ukraina tiếp tục nhắm vào nhà máy lọc dầu Riazan của Nga, gây hỏa hoạn cho nhà máy này. Trên mạng Telegram, thống đốc tỉnh Riazan, ông Pavel Malkov, ghi nhận « một số người bị thương, (…) Tất cả các đơn vị cứu hộ đang có mặt tại hiện trường ». Nhà máy lọc dầu Riazan là một trong những cơ sở « lớn nhất cung cấp xăng dầu cho khu vực miền trung nước Nga và do tập đoàn dầu khí Rosneft quản lý ». Hôm qua, nhà máy lọc dầu này là mục tiêu bị drone Ukraina nhắm tới.

Rất xa khu vực Riazan, thống đốc vùng Leningrad cũng trên mạng Telegram sáng nay loan báo đã bắn hạ được drone của Ukraina gần khu vực nhà máy lọc dầu ở Saint-Petersburg.

Trong thông cáo sáng nay, bộ Quốc Phòng Nga tổng kết trong đêm đã « triệt hạ 58 drone tại các vùng Belgorod, Briansk, Koursk, và Voronej », bốn vùng gần biên giới Ukraina.

Trả lời phỏng vấn đài truyền hình Nhà nước Rossia 1 và hãng thông tấn Ria Novosti, tổng thống Vladimir Putin cho rằng các vụ tấn công dồn dập nói trên cho thấy Ukraina « đang thất bại » trên chiến trường.  Chủ nhân điện Kremlin đồng thời lên án Kiev muốn làm nhụt chí cử tri Nga trước cuộc bầu cử tổng thống từ ngày 15 đến 17/03/2024.

Chiến dịch tuyên truyền trước bầu cử tổng thống Nga

Cũng chính vì bầu cử tổng thống Nga đang đến gần, Matxcơva và các giới chức địa phương ngừng đưa tin hay chỉ loan tin lấy lệ về tình hình tại một số ngôi làng Nga sát biên giới Ukraina bị tấn công.

Từ Matxcơva, thông tín viên RFI Anissa El Jabri tường thuật :

« Không còn trông thấy hình ảnh các phóng viên đội mũ bảo hiểm, mặc áo chống đạn, tường thuật trực tiếp từ Belgorod như hồi cuối tháng 12 năm ngoái. Khi đó, Matxcơva khẳng định Ukraina đã bắn sang lãnh thổ Nga làm 22 người thiệt mạng. Lần này, các giới chức liên quan nhấn mạnh đến những thiệt hại chủ yếu về vật chất. Người ta phải tìm kiếm thông tin và hình ảnh trên các mạng xã hội, vì các kênh truyền hình không phát đi bất kỳ một hình ảnh nào về các ngôi làng của Nga ở gần biên giới bị tấn công. Lực lượng an ninh khẳng định đã đẩy lùi được một đợt tấn công của Ukraina trên lãnh thổ Nga. Những tờ báo giấy có lập trường độc lập nhất thì chỉ đưa tít theo kiểu : ‘Cơ Quan An Ninh Liên Bang FSB thông báo là ’, ‘bộ Quốc Phòng cho biết là…’

Ba ngày trước bầu cử tổng thống, chủ trương của Matxcơva rất rõ ràng : Không có vấn đề gì trong cái mà chính quyền Nga gọi là ‘chiến dịch đặc biệt’.

Chiều qua, 12/03/2024, bản tin thời sự trên các đài truyền hình đều mở đầu với thông báo của bộ Quốc Phòng là Nga vừa giành được một ngôi làng ở Donetsk, một vùng lãnh thổ nay thuộc chủ quyền của Nga. Kèm theo đó là rất nhiều hình ảnh xe tăng, đạn pháo bắn đi… »

Nga đã tái khởi động thành công các hoạt động gián điệp chống lại phương Tây sau khi hàng trăm đặc vụ bị trục xuất sau cuộc xâm lược Ukraine năm 2022, theo các nhà phân tích. Họ cảnh báo rằng Điện Kremlin đang sử dụng một mạng lưới ủy nhiệm để xâm nhập vào các quốc gia châu Âu và thực hiện một loạt hoạt động tình báo.

Xâm nhập

Trong một phúc trình gần đây, Viện Các dịch vụ Thống nhất Hoàng gia Anh, hay RUSI, cảnh báo rằng cơ quan tình báo quân sự Nga, GRU, “đang tái cơ cấu cách quản lý việc tuyển dụng và huấn luyện lực lượng đặc biệt cũng như đang xây dựng lại bộ máy hỗ trợ để có thể đưa họ thâm nhập vào các nước châu Âu.”

Các hoạt động này bao gồm từ tiêu diệt các đối thủ chính trị ở nước ngoài đến can thiệp vào các cuộc bầu cử ở nước ngoài, nhằm mục đích phá hoại sự đoàn kết và ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine.

Một vụ nổi tiếng gần đây là việc sát hại ông Maxim Kuzminov, một phi công trực thăng người Nga đã đào thoát sang Ukraine vào tháng 8 năm 2023. Ông Kuzimov chuyển đến Tây Ban Nha và bắt đầu cuộc sống mới dưới danh tính giả. Tháng trước, thi thể đầy vết đạn của ông được tìm thấy tại một bãi đậu xe ở thị trấn Villajoyosa phía nam Tây Ban Nha. Một chiếc xe đào thoát trong vụ giết người bị đốt cháy được tìm thấy gần đó. Giám đốc cơ quan tình báo nước ngoài của Nga nói cái chết của ông Kuzminov là hợp với luân lý vì đã đào tẩu sang phương Tây.

Điệp viên bị trục xuất

Các nhà phân tích cho rằng vụ giết người này là ví dụ mới nhất về cách các hoạt động tình báo của Moscow đã được hồi sinh kể từ khi các chính phủ châu Âu trục xuất khoảng 600 người tình nghi là gián điệp của Điện Kremlin sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine năm 2022.

“Người châu Âu có cảm giác an ninh rằng các điệp viên Nga không còn ở đó nữa và khả năng của họ đã bị hạn chế đáng kể. Nhưng vấn đề là họ chưa phải như vậy. Họ hùng mạnh hơn bao giờ hết”, bà Marina Miron, nhà phân tích tại Khoa Nghiên cứu Chiến tranh của Đại học Kings College London, nói.

Tháng trước, Nga đã nghe lén được một cuộc điện thoại giữa các quan chức không quân cấp cao của Đức thảo luận về việc cung cấp phi đạn tầm xa “Taurus” cho Ukraine. Đoạn ghi âm được đài truyền hình nhà nước Russia Today, hay RT, công bố và được nhiều người coi là nỗ lực can thiệp vào cuộc tranh luận của Đức về việc trang bị vũ khí cho Kyiv. Berlin đã bác bỏ khả năng gửi vũ khí tới Ukraine.

Cảnh báo của Ukraine

Kyiv cho biết đã cảnh báo Berlin về những nguy hiểm. “Chúng tôi đã đưa ra nhiều cảnh báo cho các đối tác Đức về mạng lưới gián điệp của người Nga đang hoạt động rất tích cực ở Đức… Ai cũng biết rằng người Nga đang nghe các cuộc trò chuyện của các quan chức Đức, và chúng tôi nghĩ rằng đây không phải là cuộc trò chuyện cuối cùng họ có,” cố vấn an ninh quốc gia Ukraine, Oleksiy Danilov, nói với tờ Times of London vào tuần trước.

Cơ quan tình báo Pháp đang điều tra một chiến dịch do Nga hậu thuẫn nhằm can thiệp vào cuộc bầu cử châu Âu vào tháng 6, liên quan đến hàng trăm trang web quảng bá tuyên truyền của Nga và ủng hộ các ứng cử viên thân Điện Kremlin.

“Chúng ta sẽ tăng cường nỗ lực để vạch trần một số hoạt động đưa thông tin xuyên tạc. Và trong bối cảnh này, Nga cũng đang tấn công chúng ta. … Châu Âu đang bị tấn công từ góc độ thông tin”, Ngoại trưởng Pháp Stéphane Séjourné nói với các phóng viên hôm 17/2 sau khi chi tiết về hoạt động này được tiết lộ.

Phá hoại dân chủ

Theo báo cáo của RUSI, với việc quân đội bị trói buộc ở Ukraine, Nga đang tìm cách tăng cường các hoạt động “phi truyền thống” ở nước ngoài.

Báo cáo cho biết, Nga “có lợi ích tích cực trong việc gây bất ổn cho các đối tác của Ukraine và với hàng loạt cuộc bầu cử sắp diễn ra trên khắp châu Âu, có rất nhiều cơ hội để làm trầm trọng thêm sự phân cực”.

“Hơn nữa, lực lượng thông thường, vốn hay được dùng để uy hiếp các nước, đang vướng vào cuộc chiến ở Ukraine, tầm quan trọng của các hoạt động phi truyền thống như một đòn bẩy gây ảnh hưởng ngày càng tăng. Điều này đặc biệt quan trọng với sự sụp đổ trong khả năng tiếp cận ngoại giao công khai của Nga với các quốc gia mục tiêu.”

Theo ông Oleksandr V. Danylyuk, một cộng tác viên tại RUSI và là đồng tác giả của báo cáo, những hoạt động đó nhằm mục đích phá vỡ các nền dân chủ.

Người Nga “vẫn đầu tư hàng tỷ đô la vào các hoạt động tình báo ở châu Âu, phát triển các khả năng được thiết kế để can thiệp vào các cuộc bầu cử; cực đoan hóa các nhóm xã hội, sắc tộc, tôn giáo khác nhau, bao gồm cả các nhóm thiểu số; đầu tư hàng tỷ đô vào các tổ chức ủy nhiệm chính trị, những người thậm chí có thể thực sự lên nắm quyền,” ông nói với VOA.

Hoạt động ủy nhiệm

Các cơ quan tình báo của Moscow ngày càng hoạt động từ xa, sử dụng các ủy nhiệm không phải người Nga để thực hiện các hoạt động, bao gồm các tội phạm có tổ chức và người nước ngoài.

Ông Danylyuk nói thêm: “Điều thực sự rất quan trọng đối với các hoạt động đặc biệt là khả năng từ chối sự bảo trợ của chính phủ”.

Một số mạng lưới gián điệp đã bị phát hiện trong những năm gần đây. Tại Ba Lan, 14 công dân Nga, Belarus và Ukraine hồi tháng 12 năm ngoái bị kết án vì thuộc đường dây gián điệp đang chuẩn bị các hành động phá hoại thay mặt Moscow, trong đó có kế hoạch làm trật bánh các chuyến tàu chở viện trợ quân sự tới Ukraine.

Các vụ xét xử các nghi phạm gián điệp Nga đang diễn ra ở Anh, Đức, Na Uy và một số nước châu Âu khác.

Ông Danylyuk nói: “Đây không còn là một cuộc chiến ý thức hệ nữa. Nó không giống như ‘chủ nghĩa cộng sản chống lại chủ nghĩa tư bản’ như Liên Xô thường nói. Đó là các nước độc tài đang cố gắng lật đổ phương Tây vốn là thành trì của dân chủ, tự do và nhân quyền. Và đối với họ, đây là một cuộc chiến sinh tồn.”

‘Cơ hội tuyển dụng’

Trong khi đó, ông William J. Burns, giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ, cho biết vào tháng 1 rằng cuộc chiến của Nga với Ukraine tạo cơ hội cho phương Tây cải thiện khả năng tình báo của mình.

Ông Burns viết trên tạp chí Foreign Affairs rằng: “Sự bất mãn với cuộc chiến đang tiếp tục gặm nhấm giới lãnh đạo Nga và người dân Nga, bên dưới bề mặt dày đặc của tuyên truyền và đàn áp của nhà nước”.

“Dòng chảy bất mãn đó đang tạo ra cơ hội tuyển dụng có một không hai cho CIA. Chúng tôi sẽ không để lãng phí.”

TikTok một lần nữa rơi vào tình thế bấp bênh khi các nhà lập pháp ở Washington xúc tiến dự luật có thể dẫn đến lệnh cấm toàn quốc đối với nền tảng này tại Mỹ.

Hạ viện Mỹ ngày 13/3 đã thông qua luật mà qua đó sẽ cấm TikTok nếu chủ sở hữu ByteDance có trụ sở tại Trung Quốc không bán cổ phần của họ trong vòng sáu tháng kể từ khi dự luật này được ký ban hành thành luật.

Nội dung dự luật của Hạ viện Mỹ

Về cơ bản, luật này mang lại cho ByteDance hai lựa chọn: bán TikTok hoặc đối mặt với lệnh cấm.

Nếu ByteDance chọn thoái vốn cổ phần của mình, TikTok sẽ tiếp tục được hoạt động ở Hoa Kỳ nếu Tổng thống Mỹ xác định “thông qua quy trình liên cơ quan” rằng nền tảng này “không còn bị đối thủ nước ngoài kiểm soát nữa”. Dự luật cũng sẽ yêu cầu ByteDance từ bỏ quyền kiểm soát thuật toán nổi tiếng của TikTok, thuật toán cung cấp nội dung cho người dùng dựa theo sở thích của họ.

Các chuyên gia cho rằng sẽ rất khó để ByteDance bán TikTok trong vài tháng tới.

Theo dự luật, nếu công ty chọn không bán, TikTok sẽ bị cấm hoạt động trên các cửa hàng ứng dụng – chẳng hạn như các cửa hàng do Apple và Google cung cấp – cũng như các dịch vụ web-hosting lưu trữ dữ liệu website trên máy chủ cho đến khi thoái vốn xảy ra.

Tại sao giới lập pháp Mỹ lo ngại về TikTok?

Các nhà lập pháp của cả hai đảng - cũng như các quan chức thực thi pháp luật và tình báo Mỹ - từ lâu đã bày tỏ lo ngại rằng chính quyền Trung Quốc có thể buộc ByteDance giao dữ liệu của 170 triệu người Mỹ sử dụng TikTok. Mối lo ngại bắt nguồn từ một bộ luật an ninh quốc gia của Trung Quốc buộc các tổ chức phải hỗ trợ thu thập thông tin tình báo – điều mà ByteDance có thể phải tuân theo – và các cách thức kiểm soát sâu rộng khác mà chính phủ độc tài của Trung Quốc thực hiện.

TikTok đã phủ nhận chuyện họ có thể được sử dụng như một công cụ của chính phủ Trung Quốc. Công ty cho biết họ chưa bao giờ chia sẻ dữ liệu người dùng Hoa Kỳ với chính quyền Trung Quốc và sẽ không làm như vậy nếu được yêu cầu. Cho đến nay, chính phủ Hoa Kỳ cũng chưa cung cấp bất kỳ bằng chứng nào cho thấy TikTok đã chia sẻ thông tin đó với chính quyền Trung Quốc.

Ngoài những lo ngại về an ninh, một số nhà lập pháp, nhà nghiên cứu và nhà phê bình còn cho rằng ứng dụng này ngăn chặn những nội dung bất lợi cho Bắc Kinh, điều mà TikTok phủ nhận. Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia cũng cảnh báo trong một phúc trình công bố hôm 11/3 rằng chính phủ Trung Quốc đã sử dụng TikTok để gây ảnh hưởng đến các cuộc bầu cử gần đây ở Hoa Kỳ.

Phúc trình nói: “Các tài khoản TikTok do một bộ phận tuyên truyền của Trung Quốc điều hành được cho là đã nhắm mục tiêu vào các ứng cử viên từ cả hai đảng chính trị trong chu kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ của Hoa Kỳ vào năm 2022”.

TikTok sẽ đóng cửa ngay?

Không. Thượng viện Mỹ cũng cần phải thông qua dự luật để nó trở thành luật. Nhưng chưa rõ điều gì sẽ xảy ra tại Thượng viện, nơi một số dự luật nhằm cấm TikTok đã bị đình trệ. Các nhà lập pháp Thượng viện đã chỉ ra rằng dự luật này sẽ được xem xét kỹ lưỡng.

Tổng thống Joe Biden cho biết ông sẽ ký dự luật để ban hành thành luật một khi các nhà lập pháp ở lưỡng viện Quốc hội Mỹ thông qua. Nếu điều đó xảy ra, ByteDance sẽ có 180 ngày để bán TikTok cho người mua nào đủ điều kiện.

Đề nghị này cũng có thể bị TikTok kiện ra tòa. Công ty đã kiện để chống lại các nỗ lực khác nhằm cấm nền tảng này ở cả cấp quốc gia và cấp tiểu bang.

Điều gì đã xảy ra với những nỗ lực cấm TikTok trước đây?

Vào năm 2020, cựu Tổng thống Donald Trump đã cố gắng cấm nền tảng truyền thông xã hội này bằng một sắc lệnh. Điều này sau đó đã bị tòa án chặn lại sau khi TikTok khởi kiện.

Chính quyền ông Trump cũng đã làm trung gian cho một thỏa thuận vào năm 2020, theo đó các tập đoàn Oracle và Walmart của Hoa Kỳ sẽ nắm giữ cổ phần lớn trong TikTok vì lý do an ninh quốc gia. Tuy nhiên, thương vụ này không bao giờ được thực hiện vì một số lý do, một trong số đó là do Trung Quốc áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chặt chẽ hơn đối với các nhà cung cấp công nghệ.

Chính quyền Biden đã thu hồi sắc lệnh của ông Trump nhưng vẫn tiếp tục công việc đánh giá TikTok do Ủy ban Đầu tư Nước ngoài ở Hoa Kỳ thực hiện. Đây là một ủy ban nội bộ mà tin nói từng dọa cấm TikTok vào năm ngoái nếu các chủ sở hữu Trung Quốc của TikTok không thoái vốn cổ phần của họ. Tòa Bạch Ốc thừa nhận vào tháng trước rằng việc đánh gia vẫn đang tiếp diễn.

Những nỗ lực khác từ các nhà lập pháp liên bang nhằm ban hành lệnh cấm trên toàn quốc đã bị đình trệ vào năm ngoái trong bối cảnh TikTok cũng như những người có ảnh hưởng và doanh nghiệp nhỏ sử dụng nền tảng này vận động hành lang. Liên minh Tự do Dân sự Hoa Kỳ và một số nhóm cổ súy cho quyền kỹ thuật số đã phản đối lệnh cấm TikTok vì lý do tự do ngôn luận và cho rằng dự luật mới nhất của Hạ viện sẽ vi phạm quyền của những người Mỹ dựa vào ứng dụng này để tìm hiểu thông tin, để phục vụ việc vận động và để giải trí.

Những người sáng tạo nội dung TikTok phản ứng thế nào với dự luật mới nhất?

Dự luật của Hạ viện trở thành luật là tin xấu đối với các doanh nghiệp nhỏ dựa vào nền tảng tiếp thị hoặc bán sản phẩm trên TikTok Shop - chi nhánh thương mại điện tử của công ty. Nó cũng sẽ tác động đến cuộc sống của những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, những người đã dành nhiều năm nuôi dưỡng lượng người theo dõi của họ trên nền tảng này và dựa vào đó để có được các giao dịch thương hiệu hoặc các loại thu nhập khác.

Nhiều người có ảnh hưởng trên TikTok đã được công ty đưa đến Washington trong tuần này để tham gia vào một cuộc vận động hành lang rầm rộ chống lại dự luật. Một số người cho biết lệnh cấm ứng dụng này sẽ làm gián đoạn cuộc sống và công việc kinh doanh của họ.

Còn người dùng TikTok thì sao?

TikTok đã gửi thông báo tới một số người dùng vào tuần trước, kêu gọi họ gõ cửa các dân biểu về biện pháp được mô tả là “đóng cửa TikTok”.

Công ty nói với người dùng rằng Quốc hội định “cấm hoàn toàn” nền tảng này, điều này có thể “gây thiệt hại cho hàng triệu doanh nghiệp, phá hủy sinh kế của vô số người sáng tạo trên khắp đất nước và làm các nghệ sĩ mất khán giả.

Vào ngày 7/3, nhiều người dùng đã phản ứng bằng cách ồ ạt gọi vào các văn phòng quốc hội, khiến một số phải tắt điện thoại.

Người dùng ở Mỹ có thể truy cập TikTok chăng, nếu nó bị cấm?

Các chuyên gia cho biết người dùng có thể tìm cách lách lệnh cấm.

Ông Roger Entner, nhà phân tích viễn thông và người sáng lập Recon Analytics, cho biết người dùng ứng dụng TikTok có thể cố gắng sử dụng VPN để ngụy trang địa điểm truy cập của họ và vượt qua những hạn chế đó. Ông Entner nói, sẽ là một thách thức đối với chính phủ trong việc trấn áp hành vi đó vì có nhiều dịch vụ VPN nước ngoài không cần tuân thủ luật pháp Hoa Kỳ.

Nhưng việc sử dụng VPN cũng đặt ra thêm các câu hỏi an ninh, đặc biệt đối với những người dùng sử dụng nhà cung cấp VPN miễn phí hoặc giá rẻ mà họ chưa xem xét kỹ lưỡng.

* Nga từ chối tham gia hội nghị hòa bình ở Thụy Sĩ
* Nhà Trắng cương quyết với dự luật TikTok
* Ukraine sẽ có thêm đạn dược vào tháng 6 từ sáng kiến của Czech

EU gỡ nút thắt, thêm 5 tỉ euro viện trợ quân sự cho Ukraine

Ngày 13-3, Liên minh châu Âu (EU) đã đồng ý cung cấp 5 tỉ euro (5,48 tỉ USD) viện trợ quân sự cho Ukraine, mang lại cho Kiev sự hỗ trợ kịp thời trong cuộc chiến với Nga.

Các đại sứ từ 27 quốc gia thành viên EU đã đồng ý cải tổ Quỹ Cơ sở hòa bình châu Âu (EPF) tại một cuộc họp ở Brussels sau nhiều tháng tranh cãi.

Quỹ trên hoạt động như một chương trình hoàn tiền khổng lồ, hoàn lại tiền cho các thành viên EU khi gửi đạn dược đến các quốc gia khác.

Theo Hãng tin Reuters, EU ghi nhận đã phân bổ khoảng 6,1 tỉ euro từ EPF để viện trợ quân sự cho Ukraine.

Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại, ông Josep Borrell, năm ngoái đã đề xuất tạo ra một nguồn tiền mới để viện trợ cho Kiev - Quỹ Hỗ trợ Ukraine - bên trong EPF, với ngân sách lên tới 5 tỉ euro/năm trong 4 năm tới.

Đề xuất trên đã gây ra một cuộc tranh luận kéo dài về các quy tắc viện trợ trong tương lai, cuối cùng dẫn đến thỏa thuận ngày 13-3.

Ukraine nhận đạn pháo thuộc "Sáng kiến đạn dược của Czech" từ tháng 6-2024

Ngày 13-3, một quan chức cấp cao Cộng hòa Czech cho biết quân đội Ukraine sẽ bắt đầu nhận được đạn pháo theo sáng kiến do Czech dẫn đầu nhằm tăng cường nguồn cung cấp chậm nhất là vào tháng 6 tới đây.

"Các đợt giao hàng đầu tiên từ "sáng kiến đạn dược của Czech" dự kiến diễn ra ở Ukraine chậm nhất là vào tháng 6", cố vấn an ninh quốc gia Tomas Pojar nói với Hãng tin Reuters.

Praha (Prague) đã đặt 800.000 quả đạn pháo ở các nước thứ ba vào đầu năm nay để cung cấp cho Ukraine. Chính phủ Czech cũng cho hay họ đã huy động đủ kinh phí từ các đồng minh để mua lô 300.000 quả đầu tiên vào ngày 8-3.

Ngoài ra, thỏa thuận mới của EU sẽ cho phép EPF hỗ trợ tài chính cho sáng kiến của Czech.

Nga không tham gia hội nghị Thụy Sĩ với Ukraine dù được mời

Theo hãng thông tấn nhà nước RIA, ngày 13-3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharovaga tuyên bố quốc gia của bà không có ý định tham gia hội nghị hòa bình Ukraine ở Thụy Sĩ, ngay cả khi nhận được lời mời chính thức.

Trước đó hôm 26-2, Điện Kremlin từng khẳng định ý tưởng tổ chức đàm phán hòa bình mà không có Nga là nực cười, sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói ông hy vọng sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh mùa xuân ở Thụy Sĩ để thảo luận về tầm nhìn hòa bình của ông với các đồng minh của Kiev.

Áo trục xuất hai nhà ngoại giao Nga

Áo mới đây tuyên bố hai nhà ngoại giao từ đại sứ quán Nga là những người không được chào đón vì những hành động không phù hợp với địa vị ngoại giao của họ. Trong tuyên bố ngày 13-3, Bộ Ngoại giao Áo cho biết Vienna yêu cầu họ rời khỏi Áo trong vòng một tuần.

Giống như các trường hợp trước, không có thông tin chi tiết nào về các cáo buộc này cụ thể được đưa ra.

Ngoài ra, theo người phát ngôn của Bộ trưởng Ngoại giao Áo Alexander Schallenberg, vụ trục xuất đã nâng tổng số nhà ngoại giao Nga mà Áo đã trục xuất kể từ mùa hè năm 2020 lên con số 11.

Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine thảo luận với đại sứ Trung Quốc

Chánh văn phòng của Tổng thống Zelensky đã gặp đại sứ Trung Quốc tại Kiev hôm 13-3. Tại đây, cả hai thảo luận về chuyến thăm Kiev của đặc phái viên Trung Quốc vào tuần trước, cũng như việc chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh thế giới về cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Theo Reuters, chánh văn phòng Andriy Yermak và Đại sứ Fan Xianrong tiếp tục các chủ đề được nêu trong cuộc thảo luận tuần trước với ông Lý Huy, đặc sứ Trung Quốc về các vấn đề Á-Âu.

Họ cho biết cuộc thảo luận tập trung vào "các hành động chung tiếp theo" và kế hoạch chấm dứt xung đột của ông Zelensky.

Quốc hội Israel phê chuẩn ngân sách sửa đổi để tài trợ cho chiến tranh Gaza

Ngày 13-3, các nhà lập pháp Israel đã phê duyệt lần cuối ngân sách nhà nước sửa đổi năm 2024, bổ sung hàng chục tỉ shekel để tài trợ cho cuộc chiến ở Dải Gaza, khi cuộc xung đột bước sang tháng thứ sáu.

Ngân sách sửa đổi của Israel bổ sung thêm chi tiêu cho quốc phòng, bồi thường cho các hộ gia đình và doanh nghiệp bị thiệt hại do chiến tranh gây ra.

Kế hoạch trên cũng bao gồm phân bổ thêm cho y tế, giáo dục, cảnh sát và phúc lợi. Các thành viên của Knesset (quốc hội Israel) đã bỏ phiếu với tỉ lệ 63-55 ủng hộ gói chi tiêu 584 tỉ shekel (160 tỉ USD) này.

Nhà Trắng kêu gọi Thượng viện Mỹ hành động nhanh chóng với dự luật TikTok

Tổng thống Joe Biden muốn Thượng viện Mỹ hành động nhanh chóng đối với dự luật TikTok đã được Hạ viện Mỹ thông qua. 

Dự luật mới sẽ cho ByteDance - chủ sở hữu Trung Quốc của ứng dụng chia sẻ video TikTok,  khoảng sáu tháng để thoái vốn tài sản ở Mỹ. Nếu không, ByteDance sẽ phải đối mặt với lệnh cấm.

Trả lời báo giời ngày 13-3, người phát ngôn Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết Nhà Trắng sẽ cung cấp cho Thượng viện hỗ trợ kỹ thuật liên quan đến bất kỳ thay đổi tiềm năng nào đối với dự luật trên.