Trong báo cáo cho Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 15-8, Chỉ huy quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky khẳng định chiến dịch tấn công qua biên giới Nga vẫn đang tiến triển và cơ bản đã kiểm soát được thị trấn Sudzha ở vùng Kursk thuộc Nga.

Ukraine "giải phóng" thị trấn Sudzha

"Tại vùng Kursk, việc truy lùng và tiêu diệt kẻ thù ở Sudzha và 3 khu định cư khác đã hoàn tất. Để duy trì luật pháp, trật tự và đảm bảo các nhu cầu ưu tiên của người dân tại các vùng lãnh thổ được kiểm soát [ở vùng Kursk], một văn phòng chỉ huy quân sự đã được thành lập và người đứng đầu văn phòng là Thiếu tướng Eduard Moskaliov", Hãng thông tấn Ukrinform dẫn lời ông Syrsky nói.

Trong tuyên bố thường nhật sau cuộc họp với ông Syrsky, ông Zelensky cũng tuyên bố "hoàn thành giải phóng thị trấn Sudzha khỏi quân đội Nga".

Viên chỉ huy Ukraine nói rằng lực lượng nước này đã tiến sâu 35km vào vùng Kursk kể từ khi phát động cuộc tấn công vào tuần trước, và trong 24 giờ qua tiến thêm được từ 500m đến 1,5km ở nhiều khu vực.

Tổng cộng, Ukraine tuyên bố đã kiểm soát 82 khu dân cư trên tổng diện tích 1.150km² lãnh thổ Nga. "Nhìn chung, tình hình đang trong tầm kiểm soát", ông Syrsky khẳng định.

Một số nguồn tin của Ukraine cũng tiết lộ rằng nước này đã bắt giữ 102 tù binh Nga ở vùng Kursk trong ngày 14-8. 

Nguồn tin cho biết: "Đây là cuộc bắt giữ kẻ thù quy mô lớn nhất mà chúng tôi đã thực hiện được trong một thời điểm", một nguồn tin nói với Ukrinform.

Nguồn tin này tiết lộ rằng việc bắt giữ tù binh nhờ nhóm đặc nhiệm thuộc lực lượng bí mật của quân đội Ukraine. Họ đã chiếm và dọn sạch một thành trì của đại đội, được bê tông và kiên cố từ mọi phía, với hệ thống liên lạc ngầm và chỗ ở cho nhân viên, căng tin, kho vũ khí và thậm chí cả nhà tắm. 

Nga tăng cường quân cho Belgorod

Ngược lại, Bộ trưởng Quốc phòng Nga ngày 15-8 khẳng định đã giành lại được khu dân cư Krupets ở vùng Kursk và sẽ tăng bổ sung quân cho vùng Belgorod lân cận. 

Hãng tin TASS dẫn lời người phát ngôn Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga Artyom Sharov cho biết các chuyên gia xử lý bom của cơ quan này đã dọn sạch nhiều khu vực mà Ukraine đã cài bom và vô hiệu hóa thêm 50 thiết bị nổ trong 24 giờ.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov cũng cho biết các chỉ huy đã chuẩn bị một loạt hành động nhằm tăng cường an ninh ở các khu vực giáp biên giới Ukraine.

"Trước hết, chúng tôi đang nói về việc nâng cao hiệu quả của hệ thống chỉ huy, và kiểm soát quân đội trong sự phối hợp với các cơ quan thực thi pháp luật khác và chính quyền vùng Belgorod, về việc xác định các quan chức chịu trách nhiệm, cũng như phân bổ thêm lực lượng và phương tiện sẽ được cử đi thực hiện các nhiệm vụ chính", ông Belousov nói.

Ngày 15-8, ông Belousov cho biết Ukraine đã tấn công 20 khu dân cư tại Belgorod, khiến nhiều nhà cửa và xe cộ bị hư hại.

Trước đó, Thống đốc Vyacheslav Gladkov của vùng Kursk đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp tại khu vực này vào ngày 14-8. Ông Gladkov đánh giá rằng tình hình ở đó "cực kỳ khó khăn" do các cuộc tấn công bằng pháo kích và máy bay không người lái của Ukraine.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã khiến cả nước ngạc nhiên vào thứ Tư 14/8 khi ông tuyên bố sẽ từ chức khi đảng của ông chọn một nhà lãnh đạo mới vào tháng tới.

Quyết định của ông mở đường cho Đảng Dân chủ Tự do LDP đang cầm quyền của ông chọn một người cầm cờ mới trong cuộc bầu cử lãnh đạo vào tháng tới. Người chiến thắng trong cuộc bầu cử đó sẽ thay thế ông Kishida làm cả chủ tịch đảng và thủ tướng.

Một nhà lãnh đạo mới có thể giúp đảng thoát khỏi những vụ bê bối đã đeo bám chính phủ của ông Kishida, và một số người nhìn thấy cơ hội để đất nước lựa chọn nữ thủ tướng đầu tiên.

Sau đây là cách nhà lãnh đạo mới sẽ được lựa chọn và điều đó có thể có ý nghĩa gì.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Ông Kishida đã công bố kế hoạch không ra tranh cử chỉ vài ngày trước khi LDP dự kiến sẽ ấn định ngày bỏ phiếu bầu lãnh đạo ba năm một lần, phải diễn ra vào tháng 9.

Ông Kishida sẽ vẫn là chủ tịch đảng và thủ tướng cho đến khi người kế nhiệm ông được bầu.

Với việc LDP kiểm soát cả hai viện của quốc hội, nhà lãnh đạo đảng tiếp theo chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng.

Một số nhà quan sát chính trị cho biết cuộc tổng tuyển cử tiếp theo có thể diễn ra ngay sau khi LDP có một nhà lãnh đạo mới, người có thể chọn tổ chức bất kỳ lúc nào trước khi nhiệm kỳ hiện tại của hạ viện kết thúc vào tháng 10 năm 2025.

Tại sao ông Kishida lại từ chức?

Một loạt các cuộc bầu cử địa phương thất bại vào đầu năm nay đã làm dấy lên những lời kêu gọi trong đảng của ông cần có một gương mặt mới để tăng cường sự ủng hộ trước cuộc bầu cử quốc gia tiếp theo.

Ông Kishida nói một loạt vụ bê bối đã “làm tổn hại” lòng tin của công chúng và đảng cần chứng minh cam kết thay đổi của mình.

Ông cho biết, “bước đầu tiên rõ ràng nhất là tôi phải rút lui”.

Vụ bê bối gây thiệt hại nhất tập trung vào việc hàng chục thành viên có ảnh hưởng nhất của đảng không báo cáo các khoản quyên góp chính trị và làm dấy lên tranh cãi về mối quan hệ kéo dài hàng thập niên của LDP với Giáo hội Thống nhất có trụ sở tại Hàn Quốc.

Đảng sẽ chọn ra nhà lãnh đạo tiếp theo của mình như thế nào?

Hầu hết cử tri Nhật Bản sẽ không có tiếng nói vì LDP chọn ra một nhà lãnh đạo trong một cuộc bỏ phiếu giới hạn trong số 1,1 triệu thành viên đóng đảng phí của đảng.

Họ sẽ bỏ phiếu trong một hệ thống phân chia quyền lực giữa các nhà lập pháp được bầu của đảng và các thành viên nói chung, với mỗi nhóm nhận được 50% số phiếu bầu.

Trong khi phiếu bầu lãnh đạo LDP từ lâu được coi là do các nhà lãnh đạo phe phái quyền lực của đảng chi phối, các chuyên gia cho biết điều đó không chắc chắn vì tất cả, ngoại trừ một phe phái chính thức, đã tuyên bố giải thể sau vụ bê bối tham nhũng của đảng, trong một động thái do ông Kishida dẫn đầu.

Những ứng cử viên có thể là ai?

Hiện vẫn chưa rõ ai đang dẫn đầu cuộc đua thay thế ông Kishida, với suy đoán tập trung vào một số thành viên cấp cao của LDP.

Ba trong số những cái tên đó thuộc về phụ nữ, làm dấy lên khả năng đột phá trong nền chính trị do nam giới thống trị của Nhật Bản.

Các chuyên gia cho biết nhu cầu thay đổi hình ảnh của LDP có thể thúc đẩy đảng này lựa chọn một nữ thủ tướng. Chỉ có ba phụ nữ ứng cử vào vị trí lãnh đạo đảng trong quá khứ, hai người trong số họ đã chạy đua với ông Kishida vào năm 2021.

Chỉ có 10,3% thành viên của hạ viện Nhật Bản là phụ nữ, đưa Nhật Bản vào vị trí thứ 163 về đại diện nữ trong số 190 quốc gia được nghiên cứu trong báo cáo của Liên minh Liên Nghị viện có trụ sở tại Geneva vào tháng 4 năm nay.

Còn cuộc tổng tuyển cử thì sao?

Rắc rối của LDP có thể lan sang cuộc tổng tuyển cử, nhưng phe đối lập chia rẽ của Nhật Bản có thể gặp khó khăn trong việc tận dụng tình hình này.

Các chuyên gia cho biết cử tri có thể muốn trừng phạt LDP vì những vụ bê bối của đảng này, nhưng không coi các đảng đối lập là những lựa chọn thay thế khả thi.

Đảng Dân chủ Lập hiến đối lập chính của Nhật Bản đã giành được một số chiến thắng trong các cuộc bầu cử địa phương trong năm nay, một phần là nhờ vào các vụ bê bối của LDP, nhưng đảng này đã phải vật lộn để đưa ra các chính sách tạo ra sự tương phản với liên minh cầm quyền.

Đăng ngày: 15/08/2024 - 15:15Sửa đổi ngày: 15/08/2024 - 15:18

5 phút

Đặt sang một bên những khác biệt về số liệu, câu hỏi được đặt ra vẫn là bằng cách nào quân Ukraina lại có thể dễ dàng đột nhập vào sâu trong lãnh thổ Nga và vẫn chiếm đóng các địa phương tại vùng Kursk ?

Theo giới phân tích quân sự, vùng đất sâu 5-10 km trong lãnh thổ Nga tính từ biên giới Ukraina vốn là vùng đất không người sinh sống, « no man’s land », mà Matxcơva nghĩ là ít có nguy cơ bị tấn công, bởi mọi sự chú ý đều hướng đến vùng Donbass mà Nga sáp nhập của Ukraina. Báo Le Monde ngày 14/08 cho biết  trên thực tế, có các trạm kiểm soát được thiết lập ở phía Nga, dọc theo 245 km đường biên giới, trong đó có vùng Kursk, nhưng chủ yếu do vài trăm lính biên phòng, trực thuộc Tổng cục An ninh Liên bang Nga FSB, và vệ binh quốc gia, canh gác. Đây là lực lượng ít được huấn luyện quân sự, các đơn vị bộ binh cũng chỉ được vũ trang nhẹ.

Le Monde trích dẫn chuyên gia quân sự Stéphane Audrand, nhà tư vấn về rủi ro quốc tế và cũng là một sĩ quan dự bị, cho biết cuộc đột nhập của quân Ukraina càng trở nên dễ dàng hơn do trước đó phía Nga đã bắt đầu rà phá bom mìn trong khu vực biên giới này để có thể tấn công sang vùng biên Sumy của Ukraina từ khu vực biên giới. Việc rà phá bom mìn đã bắt đầu, nhưng Nga lại chưa tập trung đông đảo quân đến khu vực này.

Nắm lấy cơ hội trời cho

Ukraina đã nhanh nhạy nhìn thấy cơ hội hiếm có từ « lỗ hổng » ở biên giới và quyết định « chặn trước » kẻ thù bằng cách chủ động tấn công trước vào lãnh thổ Nga. Chuyên gia Audrand nhận định đây là quyết định rất « thông minh » của Kiev để giành thế chủ động. Hiệu ứng bất ngờ càng lớn bởi Matxcơva không tin và không muốn tin rằng Ukraina có khả năng tấn công sang Nga. Matxcơva cho rằng Kiev đang dồn quân vào các vùng Donbass và Crimée bị Nga chiếm, cho dù trước chiến dịch đột nhập vài tuần, Kiev đã tập trung hàng ngàn binh lính ở vùng biên giới Sumy của Ukraina.

Đúng là từ nhiều tháng nay, Kiev luôn nhấn mạnh Ukraina đang thiếu cả nhân lực lẫn vũ khí, đạn dược, nên Matxcơva khó có thể tưởng tượng quân Ukraina lại có đủ khả năng tiến hành một cuộc tấn công quy mô như vậy, và hơn nữa lại là trên lãnh thổ Nga. Hơn nữa, theo nhận định của chuyên gia quân sự Audrand, Matxcơva cũng nghĩ rằng Kiev sẽ không được Mỹ ủng hộ trong việc tấn công sang lãnh thổ Nga.

Nhưng Ukraina dường như đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng cho chiến dịch tấn công vào vùng Kursk của Nga, huy động hàng ngàn quân dày dạn kinh nghiệm chiến đấu, rất cơ động, đến theo từng đội nhỏ, đôi khi trong trang phục dân sự, sau đó tập trung lực lượng rất nhanh chóng. Chuyên gia quân sự Audrand cho biết thêm là lần này, lực lượng Ukraina không dùng pháo binh mà vượt qua các công sự của Nga bằng các drone có khả năng bắn trúng bất kỳ mục tiêu nào với độ chính xác rất cao.

Những ngày tới sẽ mang tính quyết định

Tính đến hôm qua 14/08, dù quân đội Nga đã tăng viện và khẳng định đã ngăn chặn được « những nỗ lực » thâm nhập sâu vào 5 địa phương của các đội quân Ukraina tại vùng Kursk, nhưng theo tổng thống Zelensky, chỉ trong ngày hôm qua, quân Ukraina đã tiến thêm được 1-2 km. Như vậy là lực lượng của Kiev vẫn tiếp tục đà tấn công.

Tuy nhiên, trên đài RFI Pháp ngữ, tướng Jérôme Pellistrandi, tổng biên tập tạp chí Quốc Phòng (Défense nationale) của Pháp hôm 14/08 cho rằng Kiev sẽ phải đối phó với những thách thức vô cùng lớn. Theo ông, quân Ukraina càng tấn công được sâu trong lãnh thổ Nga thì càng tốt, bởi nhờ đó chuỗi cung ứng hậu cần của Kiev sẽ càng được kéo dài, nhưng như vậy có nghĩa là họ cũng phải chấp nhận nhiều rủi ro. Và sẽ thật tai hại cho Kiev nếu mất đi những đơn vị chất lượng rất cao.

Một câu hỏi khác được đặt ra, lực lượng Ukraina sẽ phải làm thế nào với thường dân Nga ? Họ sẽ cần rất nhiều nỗ lực hậu cần, vốn cũng đang rất cần ngay trên lãnh thổ Ukraina trong khi đối phương vẫn không ngừng oanh kích bằng tên lửa và drone nhắm vào các mục tiêu chiến lược tại Ukraina.

Do vậy, theo tướng Pháp Jérôme Pellistrandi, nhìn vào cuộc chiến xâm lược của Nga, không ai có thể trách cứ việc Ukraina tấn công và chiếm đóng một phần lãnh thổ Nga, nhưng điều quan trọng hiện nay là Kiev phải xác định tấn công sâu đến đâu trong lãnh thổ Nga và có nên duy trì việc chiếm đóng, kiểm soát toàn bộ phần lãnh thổ mà họ đã chiếm được trong những ngày qua hay không.

Toà án Nhân dân thành phố Hà Nội ngày 15/8 kết án nhà hoạt động kiêm Youtuber Nguyễn Chí Tuyến với mức án 5 năm tù giam về tội danh “tuyên truyền chống Nhà nước” theo Điều 117 của Bộ luật Hình sự vì bình luận về chống tham nhũng.

Ông Nguyễn Chí Tuyến, hay còn được gọi là Anh Chí, là thành viên tích cực của phong trào No-U (nói không với đường lưỡi bò của Trung Quốc ở Biển Đông) sở hữu hai kênh Youtube chuyên bình luận về chính trị - xã hội ở Việt Nam và thế giới với hàng trăm bài nói chuyện được phát trực tiếp về nhiều chủ đề và số lượng người theo dõi tổng cộng lên đến 160 ngàn người.

Ông bị bắt vào cuối tháng 2 vừa qua với cáo buộc theo điểm b và c của khoản 1, Điều 117 Bộ luật Hình sự quy định hành vi “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân” và “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm gây chiến tranh tâm lý.”

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố Hà Nội, ông bị truy tố về hai video clip mang tên “Vụ áp phe 155 triệu bảng Anh và chuyển đổi tên” và “Chống tham nhũng: làm sao để cán bộ không thể, không dám, không cần, không muốn?” phát trên trang Youtube cá nhân Anh Chí Râu Đen năm 2021.

Trong video thứ nhất, ông đưa ra ý kiến Chủ tịch hãng hàng không VietJet tặng 155 triệu bảng cho Oxford University của Anh nhằm tạo điều kiện cho con cháu của quan chức Việt Nam sang học tập tại đây. Còn trong video thứ hai, ông cho rằng đa đảng sẽ giúp ngăn chặn được tham nhũng vốn đang là quốc nạn của Việt Nam.

Trong phiên toà kéo dài hơn 5 giờ đồng hồ ngày thứ Năm, chỉ có ba luật sư Lê Đình Việt, Nguyễn Hà Luân và Phạm Lệ Quyên cùng vợ của ông Nguyễn Chí Tuyến được vào phòng xử án. Bạn bè và người thân khác chỉ được đứng ngoài cổng của trụ sở chính toà án thành phố trong phiên toà được thông báo là công khai.

Một trong ba luật sư, người không muốn nêu danh tính, cho Đài Á Châu Tự Do (RFA) biết cho dù các luật sư và ông Chí Tuyến yêu cầu toà triệu tập giám định viên của Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội để đối chất về nội dung hai video trên nhưng các giám định viên có giấy xin phép vắng mặt.

Luật sư cho biết thân chủ của ông không nhận tội, luôn khẳng định chỉ thực thi quyền tự do biểu đạt được ghi trong Hiến pháp Việt Nam cũng như Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR) mà Việt Nam là quốc gia thành viên và "chấp nhận hy sinh để bảo vệ quyền tự do ngôn luận theo Hiến pháp và luật nhân quyền quốc tế.”

Đánh giá về bản án, vị luật sư này nói:

“Mặc dù thân chủ của tôi bị áp mức án thấp nhất trong khung hình phạt, tôi cũng như hai luật sư khác đều nhận định và đưa ra các chứng cứ chứng minh ông Nguyễn Chí Tuyến hoàn toàn vô tội, và mức án áp cho ông là không phù hợp.”

Luật sư cũng cho biết ông Chí Tuyến sẽ cân nhắc việc kháng án trong hai tuần tới.

Cùng chung nhận định với các luật sư là cựu tù nhân lương tâm Lê Anh Hùng. Ông nói với RFA:

“Theo tôi, nhà hoạt động Nguyễn Chí Tuyến không đáng phải bị bắt giam, chứ đừng nói là bị toà tuyên phạt những 5 năm tù giam. Đây rõ ràng là một bản án bất công cho một người lên tiếng ôn hoà cho sự tiến bộ của đất nước.

Những vụ bắt bớ, những bản án như thế này sẽ khiến người dân phải e dè, sợ hãi khi không dám cất lên tiếng nói. Không một quốc gia hay dân tộc nào có thể nào lớn được, có thể phát triển được khi người dân của nó phải sống trong sợ hãi.”

Một thành viên No-U ở Hà Nội cho rằng việc bắt giữ và kết án Nguyễn Chí Tuyến là sự trả thù vì một số chương trình phát sóng trên kênh Anh Chí Râu Đen đã chỉ trích ông Tô Lâm trong cương vị đứng đầu ngành công an. 

Trong cáo trạng có nêu ba video clip có liên quan đến Tô Lâm khi ông này là bộ trưởng công an, tuy nhiên ông Nguyễn Chí Tuyến lại không bị truy tố vì chúng.

Thành viên No-U nói với RFA trong điều kiện ẩn danh vì lý do an ninh:

“Rõ ràng đây là sự trả thù của công an đối với Nguyễn Chí Tuyến. Trước khi bị bắt hơn hai năm, Nguyễn Chí Tuyến đã dừng mọi hoạt động và chỉ còn bình luận tình hình quốc tế trên kênh Youtube AC Media. Do vậy, việc bắt giữ và kết tội anh là không thoả đáng.”

Trước phiên toà, tổ chức Giám sát Nhân quyền (HRW) đã ra thông cáo báo chí kêu gọi Việt Nam xoá bỏ mọi cáo buộc và trả tự do cho ông Nguyễn Chí Tuyến. Tổ chức này nói Hà Nội “sẽ vẫn sa lầy trong sự áp bức chừng nào họ còn tiếp tục giam giữ những người bất đồng chính kiến như Nguyễn Chí Tuyến, những người dám nói lên suy nghĩ của mình.”

Người đứng đầu tổ chức Những người vận động Nhân quyền và Lao động Châu Á (Asia Human Rights and Labor Advocates- AHRLA), ông Phil Robertson thì cho rằng việc bắt giữ và kết án Nguyễn Chí Tuyến có động cơ chính trị do ông hành động vì lợi ích của toàn thể dân chúng và nói lên sự thật mà chế độ cộng sản lo sợ.