Đăng ngày: 16/08/2024 - 14:27

5 phút

(AFP) – Hoa Kỳ bán cho Đức 600 tên lửa và hệ thống phòng không. Theo thông cáo của Cơ quan hợp tác quốc phòng Hoa Kỳ (DSCA), hôm qua, 15/08/2024, hợp đồng vũ khí trị giá khoảng 5 tỷ đô la, trong đó có 600 tên lửa, nhằm « tăng cường an ninh của đồng minh NATO ». « Các thiết bị này sẽ thay đổi khả năng của Đức trước các đe dọa hiện tại và tương lai, tăng khả năng phòng thủ của lực lượng Đức ». Kể từ khi Nga xâm lược Ukraina vào năm 2022, Đức đã từ bỏ lập trường hòa bình truyền thống và trở thành nguồn viện trợ vũ khí lớn thứ hai của Ukraina, sau Mỹ. Cuộc chiến ở sườn đông châu Âu cũng bộc lộ những yếu kém về quốc phòng của Đức, thiếu vũ khí hiện đại, thiếu đầu tư. 

(REUTERS) – Belarus cảnh báo khả năng cũng bị Ukraina tấn công. Trong bối cảnh Ukraina điều động hàng ngàn binh lính trong cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga ở vùng biên giới đông bắc, bộ trưởng Quốc Phòng Belarus Viktor Khrenin hôm nay, 16/08/2024, trả lời phỏng vấn một tờ báo của Nhà nước Belarus, cho biết với sự hiện diện của lực lượng Ukraina ở khu vực này, « khả năng cao là có sự chuẩn bị » và có « hành động khiêu khích vũ trang » trên lãnh thổ Belarus. Vào thứ Bảy tuần trước, Belarus thông báo gửi binh linh đến vùng biên giới miền nam Ukraina, sau khi cáo buộc Kiev dùng drone xâm nhập không phận nước này. Phía Ukraina chưa đưa ra bình luận gì. 

(Tân Hoa Xã) – Trung Quốc sẽ hạn chế xuất khẩu kim loại Antimon. Bộ Thương mại và Tổng cục Hải quan Trung Quốc hôm qua, 15/08/2024, cho biết sẽ hạn chế xuất khẩu các mặt hàng liên quan đến antimon, và chỉ được xuất khẩu nếu được cấp phép. Antimon là một kim loại cứng, kháng lửa, chủ yếu được dùng trong sản xuất bình điện, pin mặt trời, hoặc trong ngành công nghiệp vũ khí. Trung Quốc là nước sản xuất antimon lớn nhất thế giới, chiếm 48 % lượng antimon toàn cầu vào năm 2023. Những năm gần đây, Bắc Kinh, với lý do bảo vệ lợi ích quốc gia, đã hạn chế xuất khẩu nhiều khoáng sản chiến lược như than chì, gali và germani. 

(AFP) – Tổ chức Y Tế Thế Giới và UNICEF đã kêu gọi « hưu chiến » ở Gaza để tiêm phòng bệnh bại liệt. Trong một thông cáo chung, hai định chế của Liên Hiệp Quốc hôm nay, 16/08/2024, kêu gọi hưu chiến trong vòng 7 ngày ở Gaza để tiêm phòng bệnh bại liệt cho 640 000 trẻ em dưới mười tuổi. WHO và UNICEF cho biết chiến dịch tiêm phòng sẽ được triển khai vào cuối tháng Tám hoặc tháng 9.  

(AFP) – Năm người bị điều tra vì cái chết của diễn viên Mỹ Matthew Perry. Công tố viên liên bang Hoa Kỳ Martin Estrada hôm qua, 15/08/2024, cho biết 5 người bị truy tố trong đó có hai bác sĩ, bị cáo buộc lợi dụng tình trạng phụ thuộc của diễn viên Perry để làm giàu cho mình. Một trong những người này phải đối mặt với mức án 120 năm tù. Diễn viên Hoa Kỳ, đóng vai Chandle Bing trong bộ phim dài tập Friends, đã bỏ mạng vào tháng 10/2023, do các tác dụng phụ của ketamine, một loại thuốc gây mê nhưng có tác dụng kích thích hoặc gây hưng phấn. Matthew Perry được phép sử dụng loại thuốc này nhằm điều trị chứng trầm cảm. Công tố Hoa Kỳ mô tả các bác sĩ vô đạo đức, đã cung cấp một cách bất hợp pháp 20 lọ ketamine cho ông Perry với giá 55.000 đô la trong vòng 2 tháng. 

(Reuters) – Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un cam kết tăng cường hợp tác với Nga. Hãng thông tấn nhà nước Bắc Triều Tiên KCNA hôm nay, 16/08/2024, cho biết cam kết trên được ông Kim viết trong một bức thư gửi tới tổng thống Nga Vladimir Putin. Thông điệp này để phản hồi bức thư chúc mừng của ông Putin nhân dịp kỷ niệm ngày Bắc Triều Tiên thoát khỏi ách đô hộ Nhật Bản. Trong thư, tổng thống Putin khẳng định mối quan hệ giữa Matxcơva và Bình Nhưỡng đã được xây dựng kể từ khi binh sĩ Liên Xô chiến đấu chống quân Nhật Bản. 

(AFP) – Đức lại cảnh báo về những vụ phá hoại gần doanh trại quân đội. Hôm nay, 16/08/2024, chính quyền thành phố Mechernich, Đức cho biết họ nghi ngờ nước uống tại một doanh trại quân đội đã bị “làm ô nhiễm một cách có chủ đích”. Vụ việc tương tự cũng đã được ghi nhận hôm 14/08 tại căn cứ không quân ở Cologne, nơi vẫn hỗ trợ quân sự tích cực cho Ukraina, và một căn cứ khác của NATO. Nhà chức trách đã phát hiện một lỗ hổng trên hàng rào xung quanh khu cung cấp nước uống cho doanh trại và đã phong tỏa cơ sở này. Một số chính trị gia Đức nghi ngờ có bàn tay của Nga trong hai vụ việc trên, cho đây là một phần của cuộc chiến tranh hỗn hợp do Matxcơva tiến hành để trả đủa việc Berlin hỗ trợ cho Kiev. 

(AFP) – Nhật Bản : Siêu bão dự kiến ập vào Tokyo và các khu vực lân cận. Theo thông báo của cơ quan khí tượng Nhật Bản (JMA), cơn bão Ampli đã đổ bộ sáng sớm nay, 16/08/2024, vào phía đông đảo Hachijojima, cách Tokyo khoảng 300 km về phía nam, với sức gió lên tới 216 km/h. Nhà chức trách cho biết 1.700 ngôi nhà ở các khu vực lân cận của Tokyo đã bị cắt điện do mưa bão. Nhiều hãng hàng không đã phải hủy hàng trăm chuyến bay nội địa và hàng chục chuyến bay quốc tế, ảnh hưởng đến gần 100.000 hành khách. 

Khép lại tối 11/08/2024 sau hơn 2 tuần tranh tài thể thao, Thế Vận Hội Paris 2024 được xem là một sự kiện thành công cả về thành tích thể thao lẫn sự hào hứng, tham gia đông đảo nhiệt tình của các khán giả, cổ động viên ... Về công tác tổ chức, sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh đã diễn ra an toàn, không có sự cố lớn nào ảnh hưởng đến các cuộc tranh tài, lễ khai mạc, lễ bế mạc cũng như các hoạt động Thế Vận Hội.

Trước khi Thế Vận Hội diễn ra, nhiều người đặc biệt « nín thở » lo ngại về công tác bảo vệ, duy trì an ninh, trật tự, nhất là trước nguy cơ tấn công khủng bố, trong khi đây là lần đầu tiên lễ khai mạc Olympic diễn ra bên ngoài sân vận động. Rồi sau đó là cảm giác thở phào nhẹ nhõm : lễ khai mạc ngoài trời « độc nhất vô nhị » trên sông Seine đã diễn ra suôn sẻ, an toàn.

Có được sự an toàn đó, đương nhiên đó là nhờ công sức, đóng góp lớn lao của lực lượng cảnh sát, hiến binh và quân đội. Tuy nhiên, góp phần không nhỏ là đội ngũ nhân viên bảo vệ của các công ty tư nhân. Chị Phạm Thùy Dương, một thành viên lực lượng bảo vệ an ninh của tư nhân tham gia công tác bảo đảm an toàn, trật tự cho Thế Vận Hội Paris 2024, chia sẻ với RFI Tiếng Việt :

Thực ra, để có được thành quả như vậy, lực lượng bảo vệ trật tự an ninh tư nhân cũng phải qua công tác tuyển chọn và đào tạo bài bản, dù chỉ trong một quãng thời gian ngắn. Chị Thùy Dương giải thích thêm :

Công tác bảo vệ an ninh, trật tự của Pháp tại Thế Vận Hội, với tầm vóc và quy mô chưa từng có, nhờ sự phối hợp của các lực lượng anh ninh công - tư hùng hậu của Pháp, lại được sự hỗ trợ của lực lượng cảnh sát nước ngoài, thậm chí còn được xem là một hình mẫu mới lý tưởng về bảo đảm an ninh, trật tự cho các sự kiện quốc tế quy mô lớn. Chị Thùy Dương cho biết thêm :

Từ bi quan lo lắng, người Pháp hào hứng khám phá lại Paris

Có thể nói, ngoài một số tiết mục gây tranh cãi, đặc biệt bị chỉ trích từ một số người có tư tưởng cực đoan, lễ khai mạc Thế Vận Hội thành công ngoài mong đợi đã biến bầu không khí e dè ban đầu tại Paris thành sự ngỡ ngàng, ngạc nhiên, choáng ngợp. Và rồi sau đó, Kinh đô Ánh sáng tràn ngập một bầu không khí lễ hội tưng bừng, nhộn nhịp ngày đêm, kéo dài suốt hơn 2 tuần lễ. Cả du khách và người dân Pháp đều bị cuốn vào lễ hội đường phố phi thường đó một cách rất tự nhiên.

Những ai may mắn được sống trong bầu không khí « có một không hai » đó của Thế Vận Hội Paris 2024 có lẽ sẽ còn nhớ mãi trải nghiệm khác thường này. Người dân Pháp, vốn được người nước ngoài biết đến với tính hay phàn nàn, hay còn được mệnh danh là « nhà vô địch thế giới » về môn phê bình, chỉ trích, lần này cũng chẳng có nhiều cơ hội để chê bai nước nhà.

Trên đài RFI Pháp ngữ ngày 07/08, nhà báo Melissa Bell, thông tín viên của đài Mỹ CNN tại Paris, chia sẻ cảm nhận :

« Những suy nghĩ, hình ảnh Paris dưới góc nhìn từ nước ngoài là rất đẹp. Nhìn chung chỉ có người dân Paris là hay kêu ca, phàn nàn. Thật sự là từ nước Pháp, khó có thể thấy rõ là mọi người trên thế giới mơ ước được đến thành phố Paris đến mức độ nào. Về Thế Vận Hội, điều đáng ngạc nhiên là Olympic đã rất thành công trong việc nâng cao giá trị của Paris, làm Paris trở nên nổi bật : không chỉ nhờ các công trình, mà còn ở chỗ mọi cuộc thi đấu, tranh tài đều diễn ra ở trung tâm thành phố, tại những nơi mang tính biểu tượng, và cũng phải nói thêm là mọi chuyện đều diễn ra rất tốt đẹp.

Tôi nghĩ rằng người Pháp là những người đầu tiên phải ngạc nhiên về thành công này (chứ không phải khách nước ngoài). Đó có thể là bởi vì người Pháp từng quá bi quan trước khi Thế Vận Hội bắt đầu. Họ bi quan cũng là lẽ tự nhiên. Chúng tôi đã nghe rất nhiều lời phàn nàn, không biết mọi chuyện sẽ diễn ra như thế nào. Hơn nữa, nhiều người Paris đã rời khỏi thành phố (trước khi diễn ra Olympic) bởi vì họ lo ngại cảnh hỗn loạn, phức tạp.

Nhưng quả là ấn tượng ! Mọi việc diễn ra không chỉ trôi chảy, suôn sẻ nhờ công tác tổ chức, mà còn là niềm vui hân hoan. Hôm nọ, tôi đã đến Villepinte xem đánh boxe. Có những người làm việc ở đó phục vụ Thế Vận Hội Paris 2024, họ trợ giúp, hướng dẫn mọi người đến đúng cửa, đi đúng cầu thang … Mọi người hát, nhảy múa và cười. Đó không phải là Paris mà người ta thường thấy.

Tôi nghĩ rằng đó là một thành phố đang tự khám phá lại mình với một sự hào hứng không thể phủ nhận và rất nhiều niềm tự hào. Đó là sự hào hứng tự mình khám phá lại thành phố của chính mình và khám phá lại thành phố qua góc nhìn của toàn thế giới. Các con số của truyền hình, không đơn giản chỉ là ở Pháp, mà là khắp nơi trên thế giới, cho thấy mọi người có sự khao khát không giới hạn đối với Thế Vận Hội và Paris ».

Thế Vận Hội và Paris đã nâng tầm nhau lên. Đây cũng là dịp để người dân Pháp khám phá lại mình và Kinh đô Ánh sáng. Thông tín viên đài Mỹ CNN tại Paris nói tiếp :

« Nếu Paris tạo được một hình ảnh đẹp phi thường bên ngoài nước Pháp, thì quả đúng là người Paris có tiếng là gắt gỏng, hay cằn nhằn, không phải lúc nào cũng thân thiện và dẫu gì thì các bồi bàn, nhân viên phục vụ nhà hàng cũng mang tiếng là không tươi cười niềm nở như người Mỹ. Thế nhưng mà tôi lại thấy ngay cả cảnh sát cũng rất ân cần, ai cũng trở nên thân thiện.

Và tôi nghĩ rằng ngoài những chỉ dẫn mà chính quyền thành phố Paris đưa ra để giúp mọi việc diễn ra tốt đẹp, để du khách thực sự cảm thấy được hoan nghênh chào đón, mọi người còn cảm thấy có một niềm tự hào, một niềm vui sống, một sự hào hứng nhiệt tình của tất cả mọi người có mặt tại đây và điều này chắc chắn khiến chính họ (người Pháp) cũng phải có chút ngạc nhiên. Và rõ ràng là tươi cười vui vẻ hơn thì sẽ thấy dễ chịu hơn là làm điều ngược lại.

Đối với người Pháp cũng vậy, Thế Vận Hội là dịp tự khám phá mình qua con mắt của cả thế giới, trong đó có niềm tự hào dân tộc, trên cả những đỉnh cao thể thao, những tấm huy chương. Những người Paris đã rời thành phố trước Thế Vận Hội sau đó đã khám phá lại Paris qua cái nhìn của những người nước ngoài đã đến Paris dịp này ».

Bảo tàng, công trình tham quan, khu mua sắm nổi tiếng tại Paris vắng khách

Theo tổng kết ban đầu (ngày 12/08) của Cơ Quan Du Lịch Paris về giai đoạn 23/07 - 11/08, có khoảng 11,2 triệu khách (85% là người Pháp) tham dự các hoạt động trong khuôn khổ Thế Vận Hội tại vùng Paris. Số khách du lịch Pháp và nước ngoài đã tăng gần 20% so với cùng kỳ năm 2023, đông nhất là khách Mỹ, Đức, Anh, Trung Quốc, Nhật Bản …

Tuy nhiên, theo AFP, không phải ai cũng được hưởng lợi từ làn sóng du khách đến Paris mùa Thế Vận, bởi du khách Olympic có cách chi tiêu và mối quan tâm khác so với khách du lịch thông thường, chẳng hạn họ tập trung đến các địa điểm thi đấu, fanzone, tham dự các hoạt động trong khuôn khổ Thế Vận Hội, thay vì đi tham quan các công trình hay đến các khu vui chơi giải trí, mua sắm. Do « hiệu ứng Thế Vận Hội », những điểm đến vốn thu hút đông khách như Disneyland Paris, bảo tàng Louvre, lâu đài Versailles đều bị khách « phớt lờ », nhất là những nơi xa các địa điểm Thế Vận Hội.

Thưởng thức ẩm thực cũng không phải ưu tiên của du khách. Để thuận tiện, họ thường ăn nhanh ngay tại các địa điểm thi đấu, fanzone, hoặc mua đồ ăn sẵn mang theo chứ không ưu tiên nhà hàng, ẩm thực Pháp.   

Tuy nhiên, các nhà du lịch hy vọng Thế Vận Hội sẽ là đòn bẩy để Paris sớm thu hút thêm nhiều khách du lịch quốc tế.   

Trong lúc nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đang vật lộn để đối phó với lũ lụt tàn khốc ở đất nước mình, những lời lẽ gay gắt gần đây của ông đã phơi bày nỗi sợ của ông về ảnh hưởng của Hàn Quốc đối với dân chúng Triều Tiên, theo nhận định của giới phân tích tại Seoul.

Trong chuyến thăm một khu vực bị lũ lụt vào tuần trước, Kim đã chỉ trích các bản tin của Hàn Quốc về trận lũ lụt, tuyên bố các cơ quan truyền thông đã đưa tin giả về thiệt hại và số người chết.

Ông Kim cáo buộc truyền thông Hàn Quốc đã lan truyền tin đồn sai sự thật, gọi các bản tin là “âm mưu tuyên truyền” và “báng bổ” từ “một đất nước rác rưỡi”. Truyền thông Hàn Quốc loan tin ước tính có 1.500 người đã chết hoặc mất tích sau trận lũ lụt, trích dẫn các quan chức chính phủ Hàn Quốc giấu tên.

Mặc dù ông Kim thường đưa ra lời lẽ hiếu chiến, nhưng việc ông chỉ trích trực tiếp truyền thông Hàn Quốc lại rất hiếm. Em gái ông, Kim Yo Jong, thường đóng vai trò công kích bằng lời nói đối với Hàn Quốc.

Lo lắng về ảnh hưởng bên ngoài

Một số nhà phân tích cho biết việc ông Kim lên án truyền thông Hàn Quốc xuất phát từ nỗi lo lắng của ông về việc người dân Triều Tiên có thể tiếp cận nhiều hơn với thông tin bên ngoài.

Ông Cho Han-bum, một nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc do nhà nước điều hành tại Seoul, nói với VOA hôm 13/8 rằng nhờ công nghệ hiện đại, người dân Triều Tiên ngày nay dễ dàng tiếp nhận thông tin từ thế giới bên ngoài hơn.

Theo ông Cho, hiện nay có khoảng 34.000 người đào tẩu Triều Tiên tại Hàn Quốc. Con số này tăng 23,6% so với cuối năm 2014, khi đó có 27.500 người, theo dữ liệu từ Bộ Thống nhất Hàn Quốc.

“Nhiều người trong số họ vẫn thường xuyên nói chuyện với gia đình ở Triều Tiên qua điện thoại”, ông Cho nói. “Thông tin từ Hàn Quốc có xu hướng lan truyền nhanh hơn qua mạng nội bộ bên trong Triều Tiên, mặc dù mạng internet kết nối với thế giới bên ngoài bị chặn”.

Ông Cho cho biết thêm rằng hiện nay, chính quyền Triều Tiên đang gặp nhiều khó khăn hơn trong việc kiểm soát luồng thông tin so với trước đây.

Ông Nam Sung-wook, giáo sư nghiên cứu về Triều Tiên tại Đại học Hàn Quốc ở Seoul, cho biết việc mở lại biên giới giữa Triều Tiên với Trung Quốc trong thời kỳ hậu COVID-19 đã cho phép nhiều thông tin hơn vào nơi thường được gọi là “Vương quốc ẩn dật”.

“Những người sống gần khu vực biên giới Trung Quốc sẽ có thể nắm bắt được tin tức nước ngoài”, ông Nam nói với VOA qua điện thoại hôm 13/8. “Họ hẳn phải rất buồn khi phát hiện ra sự bất lực của chế độ trong việc giải quyết thảm họa, và ngược lại, chế độ này đang cố gắng kiềm chế sự bất mãn như vậy”.

Ông Nam cho biết Hàn Quốc luôn là mục tiêu dễ dàng để chế độ Triều Tiên coi là nguồn tin giả. Ông nói Triều Tiên sẽ ngần ngại đổ lỗi cho Trung Quốc, ân nhân lâu năm của mình, mặc dù có khả năng một số người Triều Tiên đã nghe từ phía Trung Quốc bên kia biên giới dọc theo sông Áp Lục về trận lũ lụt đã ảnh hưởng đến cả hai nước.

Ông Cha Doo-hyun, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chính sách Asan ở Seoul, cho biết ông Kim có thể lo sợ rằng sự bất lực của mình sẽ bị nêu bật nếu ông chấp nhận sự hỗ trợ từ Hàn Quốc, quốc gia đã đưa ra lời đề nghị vào đầu tháng này nhưng ông Kim đã từ chối.

“Đối với ông Kim, các bản tin về lời đề nghị từ các quốc gia khác chỉ nhấn mạnh rằng chế độ Kim không có đủ năng lực để xử lý tình hình”, ông Cha nói với VOA qua điện thoại hôm 13/8. “Và đó là lý do khiến ông Kim Jong Un phản ứng với phương tiện truyền thông Hàn Quốc thậm chí còn thách thức hơn”.

Từ chối viện trợ

Trong bài phát biểu tuần trước, ông Kim cũng nhấn mạnh rằng Triều Tiên sẽ “tự đi tiên phong bằng sức mạnh và nỗ lực của mình”, đồng thời thừa nhận rằng một số quốc gia và tổ chức quốc tế đã đề nghị giúp đỡ Triều Tiên.

Phát biểu của ông Kim cho thấy chế độ này sẽ từ chối chấp nhận bất kỳ sự hỗ trợ nào từ bên ngoài.

Ông Lim Eul-chul, phó giáo sư tại Viện Nghiên cứu Viễn Đông thuộc Đại học Kyungnam ở Changwon, Hàn Quốc, nói với VOA qua điện thoại vào ngày 13/8 rằng ông Kim đang cố gắng làm mất uy tín của truyền thông Hàn Quốc.

“Ông Kim Jong Un đã xác định một mối quan hệ mới với Hàn Quốc và đang tìm kiếm sự thống nhất nội bộ trong khi leo thang sự thù địch đối với Hàn Quốc”, ông Lim nói. “Ông ấy không thể nhận viện trợ nhân đạo do Hàn Quốc đề nghị trong tình huống này, vì vậy tôi nghĩ ông Kim đang sử dụng tin tức của truyền thông Hàn Quốc làm cái cớ để hạ thấp kỳ vọng về viện trợ nhân đạo mà Hàn Quốc sẵn sàng cung cấp”.

Ông Lim nói thêm rằng ông Kim đang lợi dụng thảm họa thiên tai để hạn chế rộng rãi hơn ảnh hưởng của Hàn Quốc đối với người dân Triều Tiên.

Chính phủ Hàn Quốc diễn giải những phát biểu của ông Kim về truyền thông của quốc gia này là nỗ lực của ông nhằm “giảm thiểu tình cảm của công chúng chống lại chế độ” bằng cách chỉ trích ra bên ngoài.

Triều Tiên đang “chuyển chủ đề chỉ trích ra bên ngoài”, ông Koo Byoung-sam, phát ngôn viên của Bộ Thống nhất Hàn Quốc, nói trong một cuộc họp báo đầu tháng này.

Khi nhà hoạt động đối lập Ilya Yashin phát biểu sau khi được thả khỏi nhà tù Nga trong khuôn khổ cuộc trao đổi tù nhân lịch sử giữa Washington và Moscow, ông cho biết ông đã bị cảnh cáo là không bao giờ được quay trở lại.

Phát biểu tại Bonn, Đức, ông Yashin nói một đặc vụ của Cục An ninh Liên bang đã nói với ông rằng nếu ông trở về sau thời gian lưu vong, “những ngày tháng của ông sẽ kết thúc giống như ông Navalny” — ám chỉ đến nhân vật đối lập Alexey Navalny, người đã chết trong một trại giam của Nga ở Bắc Cực vào tháng 2 năm nay.

Kinh nghiệm của các nhà báo và các nhà phê bình người Nga đã lưu vong cho thấy đi ra khỏi Nga cũng không đảm bảo được an toàn.

Bà Alesya Marokhovskaya đã trốn khỏi Moscow đến Prague ngay sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine, nghĩ rằng bà sẽ an toàn ở thủ đô của Czech. Sau đó, những lời đe dọa bắt đầu.

Một số tin nhắn đe dọa nhắm vào bà và một đồng nghiệp được đăng trên trang phản hồi của IStories, cơ quan truyền thông Nga có trụ sở tại Prague, nơi họ làm việc.

Được gửi trong nhiều tháng vào năm ngoái, các tin nhắn bao gồm thông tin chi tiết về nơi họ sống, kế hoạch đi lại của họ và thậm chí cả thông tin về việc con chó của bà Marokhovskaya có vấn đề về hô hấp.

“Tôi nghĩ rằng mình an toàn ở đây, và đó là một sai lầm lớn đối với tôi vì điều đó không đúng”, bà Marokhovskaya nói với VOA. “Thật khó để không hoảng loạn”.

Ngay cả khi bà Marokhovskaya chuyển đến một căn hộ mới, những kẻ tấn công đã để ý.

“Yên tâm đi, bà không thể trốn chúng tôi ở bất cứ đâu”, theo một tin nhắn vào tháng 8 năm 2023. “Chúng tôi sẽ tìm thấy bà ta ở bất cứ nơi nào bà dắt chó đi dạo. Không ai trong số các người có thể trốn ở bất cứ đâu bây giờ.”

Những lời đe dọa này cho thấy một mô hình đàn áp xuyên quốc gia đáng lo ngại mà Moscow vươn tới, xuyên qua biên giới, để nhắm vào các nhà báo và nhà hoạt động lưu vong trên khắp thế giới.

Các chiến thuật được ghi chép rõ ràng để làm im tiếng những người chỉ trích bao gồm quấy rối trực tuyến, đe dọa pháp lý, giám sát và đầu độc, các chuyên gia về tự do báo chí cho biết.

Bộ Ngoại giao Nga từ chối trả lời các câu hỏi cụ thể về các mối đe dọa và hành vi quấy rối mà các nhà báo phải đối mặt. Thay vào đó, một phát ngôn viên nói “bảo vệ quyền của các nhà báo” là “mối quan tâm thường trực” của Bộ.

Bộ cũng chia sẻ danh sách các trường hợp mà các chính phủ nước ngoài đã phạt tiền, cấm hoặc đình chỉ phương tiện truyền thông do Điện Kremlin điều hành. Trong khi đó, tòa đại sứ Nga tại Praha không hồi đáp yêu cầu bình luận của VOA.

Lúc đầu, bà Marokhovskaya nghĩ rằng các mối đe dọa không ảnh hưởng đến bà. Nhưng sau đó bà nhận thấy những thay đổi trong lối sống của mình. Bà cho biết bà không thường xuyên ra khỏi nhà và lo lắng về việc bị giám sát.

“Về mặt thể chất, tôi chưa bao giờ phải đối mặt với bất kỳ sự xâm phạm nào. Hiện tại, mới chỉ là đe dọa bằng lời nói, nhưng nó khiến cuộc sống của tôi thực sự hỗn loạn”, bà nói. “Nhưng chỉ theo cách tâm lý”.

Đó là cảm giác chung của các đồng nghiệp của bà tại IStories và những nhà báo Nga lưu vong khác đã nói chuyện với VOA tại Prague.

“Bất kỳ nhà báo nào, dù làm việc tại IStories, hay The Insider, hay bất kỳ cơ quan truyền thông lưu vong nào khác, theo một cách nào đó, đều đang mạo hiểm mạng sống của mình. Bạn không thể an toàn 100%,” người sáng lập IStories, Roman Anin, nói với VOA.

Bị hạn chế bởi luật pháp Nga, luật này về cơ bản cấm đưa tin độc lập về cuộc chiến ở Ukraine, hàng trăm nhà báo — và phòng tin tức của họ — đã phải bỏ trốn. Hầu hết đã tái định cư trên khắp châu Âu tại các thành phố như Amsterdam, Berlin, Riga, Vilnius, Tbilisi và Prague.

Nhóm hỗ trợ pháp lý Setevye Svobody, hay Dự án Tự do Mạng, ước tính rằng ít nhất 1.000 nhà báo đã rời đi kể từ khi chiến tranh nổ ra. Nhóm bảo vệ nhân quyền OVD-Info ước tính số tù chính trị bị giam giữ tại Nga cũng tương đương. Trong số đó, theo các tổ chức giám sát, có một số nhà báo.

Bà Rita Loginova nghĩ rằng nếu bà ở lại đất Nga, bà sẽ nằm trong số đó. Ban đầu đến từ thành phố Novosibirsk của Siberia, nhà báo này đã phải đối mặt với sự quấy rối của cảnh sát trước khi trốn thoát vào tháng 3 năm 2023 theo sự khuyến khích của các biên tập viên.

“Tôi không muốn trở thành tù nhân, vì một người mẹ ở gần con mình thì tốt hơn một người mẹ trong tù. Đó là lý do tại sao tôi ở đây”, bà Loginova nói với VOA vào một buổi tối tại quán pizza yêu thích của bà ở Prague.

Giữa làn hơi thuốc lá điện tử và những ngụm bia, bà nói về việc rời khỏi nhà “vì chúng tôi phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ cho tính mạng và tự do của mình”, và bà nhớ mẹ, chú chó của mình và quang cảnh từ căn hộ cũ của mình như thế nào.

Mặc dù thích Prague, bà Loginova, người làm việc tại tòa báo độc lập Verstka, cho biết bà đang phải đối mặt với khó khăn về tài chính, một thách thức mà nhiều người Nga lưu vong đã trải qua.

Nói rộng hơn, việc đưa tin về Nga từ nước ngoài là một thách thức, đặc biệt là đối với các cơ quan như IStories, vốn bị Điện Kremlin coi là tổ chức “không mong muốn” — một danh hiệu khiến các nhân viên và nguồn tin phải chịu cáo buộc hình sự và án tù.

Do đó, theo ông Anin, người sáng lập IStories, việc tìm kiếm nguồn tin ở Nga sẵn sàng lên tiếng có thể rất khó khăn. Tuy nhiên, các nhà báo lưu vong biết rằng họ may mắn hơn các tù nhân chính trị ở Nga, chưa kể đến những người Ukraine đang phải vật lộn với cuộc xâm lược của Nga.

“Chúng tôi không có một công việc dễ dàng, nhưng đồng thời, chúng tôi không nên phàn nàn”, ông Anin nói.

Vào tháng 6, Nga đã ban hành lệnh bắt giữ ông Anin với cáo buộc phát tán “thông tin xuyên tạc” về quân đội, một cáo buộc mà Điện Kremlin thường sử dụng để trả đũa các nhà báo độc lập hoặc những người chỉ trích lên tiếng phản đối chiến tranh.

“Tôi hơi ngạc nhiên tại sao họ lại mất nhiều thời gian như vậy để thực hiện bước đi pháp lý này”, ông Anin, người đã rời Nga vào năm 2021 để đi nghỉ nhưng không bao giờ quay trở lại sau khi biết về khả năng bị bắt giữ của mình, cho biết.

Ngoài các mối đe dọa pháp lý và quấy rối, tin tặc cũng là một vấn đề khác.

Bà Anna Ryzhkova, một nhà báo tại Verstka, cho biết vào tháng 12 năm 2023, bà nhận được một email từ một người đóng giả làm nhà báo tại một cơ quan lưu vong khác của Nga, cáo buộc bà đạo văn và yêu cầu bà nhấp chuột vào liên kết đến bài báo đó.

Bà Ryzhkova nhận ra rằng có khả năng đây là một vụ lừa đảo được thiết kế để xâm nhập tài khoản của bà. Sau đó, bà biết rằng một số đồng nghiệp đã nhận được những email tương tự. Hai tháng sau, bà phát hiện ra rằng đã có một nỗ lực tinh vi nhằm xâm nhập tài khoản Gmail của bà.

“Tôi thực sự sợ hãi”, bà Ryzhkova nói và cho rằng chính phủ Nga đứng sau cả hai vụ việc.

Ngồi bên ngoài một quán cà phê sang trọng phát nhạc của Charli XCX, bà Ryzhkova thừa nhận rằng những vụ việc này khiến bà cân nhắc đến việc từ bỏ nghề báo hoàn toàn.

“Nhưng sau đó bạn nghỉ nửa ngày. Bạn hít thở”, bà nói. “Và bạn lại bắt đầu. Bạn lại chọn một số chủ đề nguy hiểm”.

Những trường hợp này cho thấy không có gì là nằm ngoài giới hạn của Nga, theo Gulnoza Said của Ủy ban Bảo vệ Nhà báo có trụ sở tại Hoa Kỳ.

“Nga có thể làm bất cứ điều gì để bịt miệng những người chỉ trích chính phủ”, bà nói với VOA. “Những thách thức mà họ phải đối mặt khiến họ rất khó để giữ được sức khỏe tinh thần và tiếp tục làm việc với tư cách là nhà báo”.

Có một sự trớ trêu kỳ lạ khi là một nhà báo Nga lưu vong đã trốn khỏi quê hương để tiếp tục đưa tin về nơi này. Moscow có thể cách Prague hơn 1.600 km, nhưng không cảm thấy xa đến thế.

“Về mặt thể chất, bạn ở đây, nhưng về mặt tinh thần, bạn vẫn ở Nga, vì bạn vẫn tiếp tục viết về nước Nga”, bà Ryzhkova nói, đồng thời cho biết sự hy sinh là yếu tố thống nhất cho tất cả những người làm việc này.

“Tất cả chúng tôi đều nhớ nhà”, bà nói. “Hầu hết chúng tôi đều phải hy sinh điều gì đó quan trọng để được ở đây”.

Nhưng đối với nhiều người, những thiệt hại thường mang tính cá nhân này là xứng đáng.

“Làm công việc này rất quan trọng. Nó rất quan trọng”, ông Alexey Levchenko, một nhà báo của The Insider, nói.

“Chúng ta có thể làm gì để ngăn chặn chiến tranh? Chúng ta không có nhiều khả năng”, ông nói. “Báo chí là một trong những khả năng hiệu quả nhất”.

Ông Anin đồng ý. Ông coi công việc của họ là một phần không thể thiếu trong việc ngăn chặn nỗ lực bóp méo sự thật về cuộc chiến của Moscow.

“Chúng tôi làm việc 24/7”, ông nói. “Cho dù không thể thay đổi thực tế bằng những bài viết của mình đi nữa thì chúng tôi ít ra cũng lưu giữ lịch sử cho các thế hệ tương lai”.

Prague có lịch sử lâu dài về những người bất đồng chính kiến trong giới văn chương, và những nhà báo Nga lưu vong này chỉ là chương mới nhất.

Khi được hỏi liệu bà có hạnh phúc không, bà Ryzhkova thoáng bối rối. “Tôi hạnh phúc”, bà nói, trước khi phá lên cười.

Tại sao lại cười? Bà trả lời: “Nếu bạn hỏi tôi câu hỏi tương tự cách đây ba năm, khi tôi sống ở Moscow trong ngôi nhà của mình, với chồng tôi, với chú chó của tôi, và nếu bạn mô tả cho tôi mọi thứ sẽ xảy ra với tôi trong ba năm tới, tôi sẽ nói rằng không có cách nào để duy trì hạnh phúc trong hoàn cảnh như vậy”, bà nói. “Nhưng dù sao, tôi vẫn hạnh phúc”.

Mỹ cảnh báo Iran sẽ phải đối mặt với hậu quả "thảm khốc" nếu tấn công Israel

Theo Hãng tin Reuters, ngày 16-8, một quan chức Mỹ cảnh báo Iran sẽ phải đối mặt với hậu quả "thảm khốc" và làm chệch hướng tiến trình hướng tới lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza nếu nước này tấn công Israel để đáp trả vụ thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh bị ám sát ở Tehran.

Theo Hãng tin AFP, quan chức cấp cao này (không tiết lộ danh tính) nói với các phóng viên rằng Mỹ "sẽ khuyến khích người Iran không đi theo con đường đó, vì hậu quả có thể khá thảm khốc, đặc biệt là đối với Iran".

Trước đó cũng trong ngày 16-8, Ngoại trưởng Israel Israel Katz nói với người đồng cấp các nước Anh và Pháp rằng ông mong đợi sẽ có sự ủng hộ trong việc "tấn công các mục tiêu quan trọng" bên trong lãnh thổ Iran nếu Iran tấn công Israel.

Khi được hỏi về những bình luận của ông Katz, quan chức Mỹ chỉ nói rằng Mỹ, cùng với Anh và Pháp, đang chuẩn bị cho "mọi tình huống bất ngờ có thể xảy ra".

Ông Biden cảnh báo tất cả các bên không "phá hoại" nỗ lực ngừng bắn ở Gaza

Ngày 16-8, Tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo tất cả các bên không được phá hoại nỗ lực ngừng bắn ở Dải Gaza, khi ông cho biết các bên đang tiến gần tới thỏa thuận sau 10 tháng xung đột giữa Israel - Hamas, theo Hãng tin AFP.

Ông Biden cho biết thêm Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang có chuyến công du đến Trung Đông, một phần "để nhấn mạnh rằng với lệnh ngừng bắn toàn diện và thỏa thuận thả con tin hiện đang trong tầm mắt, và không ai trong khu vực nên có hành động phá hoại tiến trình này".

Vòng đàm phán mới về ngừng bắn ở Gaza sẽ diễn ra tại Ai Cập

Theo TTXVN, trong tuyên bố chung ngày 16-8, Ai Cập, Qatar và Mỹ nói các quan chức cấp cao từ ba nước sẽ gặp lại nhau tại Cairo (Ai Cập) trước khi kết thúc tuần sau trong một vòng đàm phán mới, với hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận cuối cùng về lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza theo các điều khoản đã đề xuất với Hamas và Israel ngày 16-8 tại Doha.

Tuyên bố chung nêu rõ trong 48 giờ qua tại Doha (Qatar), các quan chức cấp cao của 3 nước đã tham gia vào các cuộc đàm phán chuyên sâu với tư cách là những nhà trung gian, nhằm đảm bảo một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza và trả tự do cho các con tin. Các cuộc đàm phán này có sự tham gia của phái đoàn Israel diễn ra nghiêm túc, mang tính xây dựng và trong bầu không khí tích cực.

Theo tuyên bố, Mỹ cùng với sự hỗ trợ của Qatar và Ai Cập, đã đưa ra một đề xuất nhằm thu hẹp khoảng cách giữa Hamas và Israel vào ngày 16-8, phù hợp với các nguyên tắc do Tổng thống Mỹ Joe Biden kiến nghị vào ngày 31-5 và Nghị quyết 2735 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.

Các nhóm kỹ thuật sẽ tiếp tục làm việc về các chi tiết thực hiện, gồm cả việc sắp xếp đảm bảo khía cạnh nhân đạo toàn diện cho thỏa thuận và các vấn đề liên quan đến các con tin và những người bị giam giữ.

Các tin tức thế giới khác

WHO tìm cách gia tăng sản xuất vắc xin phòng đậu mùa khỉ

Ngày 16-8, Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các nhà sản xuất tăng cường sản xuất vắc xin phòng đậu mùa khỉ để kiểm soát sự lây lan của một chủng vi rút nguy hiểm hơn, theo Hãng tin AFP.

Hôm 14-8, WHO đã ban bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu vì bệnh đậu mùa khỉ ở châu Phi, trong bối cảnh các ca mắc chủng Clade 1b tăng vọt ở Cộng hòa Dân chủ Congo và lan rộng ra ngoài biên giới nước này.

Trung Quốc cảnh giác với đậu mùa khỉ

Hôm 16-8, Tổng cục Hải quan Trung Quốc thông báo nước này sẽ áp dụng các các biện pháp giám sát chặt chẽ đối với khách nhập cảnh để ngăn bệnh đậu mùa khỉ xâm nhập, sau khi WHO hôm 14-8 ban bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu vì bệnh đậu mùa khỉ ở châu Phi.

Theo Tân Hoa xã, cơ quan này cho biết người đến từ quốc gia/vùng lãnh thổ xác nhận đã có ca mắc đậu mùa khỉ và người đã tiếp xúc hoặc có các triệu chứng liên quan (như sốt, nhức đầu, sưng hạch bạch huyết...) nên khai báo tình trạng bệnh với hải quan khi nhập cảnh. Các viên chức hải quan sẽ thực hiện các biện pháp y tế và tiến hành xét nghiệm đối với họ.

Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho biết các biện pháp phòng ngừa này, áp dụng với cả người nhập cảnh và hàng hóa, có hiệu lực ngay lập tức và sẽ kéo dài 6 tháng.

Dữ liệu cho thấy 13 nước ở châu Phi đã báo cáo ít nhất 17.541 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ và 517 ca tử vong liên quan trong năm nay tính đến ngày 9-8.

Vượt ngục tập thể ở Haiti do giám ngục đình công

Ngày 16-8 (giờ địa phương), cảnh sát Haiti cho biết đang huy động lực lượng tìm kiếm các tù nhân đào thoát đồng loạt khỏi một nhà tù ở thành phố Saint-Marc ở ven biển miền Trung nước này. Chính quyền thành phố Saint-Marc cho hay nhà tù nêu trên đang giam giữ 502 tù nhân.

Nhật báo Le Nouvelliste của Haiti đưa tin các nhân viên nhà tù đã đình công trước đó để yêu cầu đãi ngộ tốt hơn.

Một số video đăng tải trên mạng xã hội cho thấy hình ảnh nhiều người trèo tường trong khi khói cuồn cuộn bốc lên bên trong những bức tường có dây thép gai bao quanh của nhà tù. Người dân cũng xác nhận nghe thấy tiếng súng và tiếng nổ lớn.

Đây là vụ vượt ngục thứ ba trong năm nay ở Haiti. Đầu tháng 3, các băng nhóm vũ trang đã giải thoát hàng ngàn tù nhân sau khi xông vào hai nhà tù lớn nhất đất nước ở thủ đô Port-au-Prince, mở đầu một loạt các cuộc tấn công dẫn đến việc thủ tướng khi đó Ariel Henry phải từ chức.

Hai người chết sau khi rơi từ độ cao 1.000m ở Thụy Sĩ

Ngày 16-8, cảnh sát cho biết 2 nhà leo núi đã thiệt mạng sau khi rơi từ độ cao hơn 1.000 mét trên ngọn núi Matterhorn của Thụy Sĩ, theo Hãng tin AFP.

Cảnh sát ở bang Wallis, tây nam Thụy Sĩ, cho biết hai nhà leo núi đã lên đường vào sáng 14-8 "với mục đích leo lên đỉnh Matterhorn" qua sườn núi Hornli. Việc xác định danh tính chính xác của các nạn nhân đang diễn ra.