Nga khẳng định lệnh bắt ông Putin vô hiệu 

Nga không công nhận thẩm quyền của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) và coi các phán quyết của cơ quan này là vô hiệu lực, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov trả lời ngày 17-3 về việc ICC phát lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin.

"Thực tế, đó là điều duy nhất tôi có thể nói với quý vị về quyết định này", Hãng tin Tass dẫn lời ông Peskov chỉ trích lệnh bắt là "thái quá và không thể chấp nhận được". 

Tuy nhiên, người phát ngôn Nga không trả lời câu hỏi liệu quyết định của tòa án có ảnh hưởng đến chuyến thăm của ông Putin tới các quốc gia đã công nhận quyền tài phán của ICC hay không.

Trước đó, ICC đã phát lệnh bắt ông Putin và ủy viên về quyền trẻ em của Nga Maria Lvova-Belova với cáo buộc vi phạm "các tội ác chiến tranh" tại Ukraine. 

Nhiều nước phương Tây đã lên tiếng ủng hộ quyết định này. Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định việc Nga phạm tội ác chiến tranh là điều "không phải nghi ngờ", trong khi Pháp tuyên bố "không ai có thể thoát khỏi công lý".

Giải thích về động thái này, công tố viên Karim Khan của ICC giải thích rằng các thẩm phán tin rằng có "cơ sở hợp lý" để nghi ông Putin có trách nhiệm hình sự trong việc hàng trăm trẻ em Ukraine đã được đưa tới Nga. 

Hãng tin Reuters dẫn lời ông Khan cho biết ông Putin có thể bị bắt giữ nếu đặt chân đến bất cứ đâu tại 120 quốc gia công nhận ICC. 

Công tố viên của ICC cho biết đây chỉ là "bước đầu" và vẫn còn nhiều cuộc điều tra đang tiếp diễn về xung đột ở Ukraine.

* Mỹ nối lại hoạt động do thám trên Biển Đen. Ngày 17-3, các quan chức Mỹ cho biết Washington đã nối lại hoạt động của các máy bay do thám không người lái sau vụ chiếc MQ-9 Reaper của nước này rơi sau khi va chạm với tiêm kích Su-27 của Nga.

Hãng tin Reuters dẫn lời các quan chức này xác nhận một chiếc RQ-4 Global Hawk đã thực hiện nhiệm vụ ở Biển Đen cùng ngày. 

Bộ Quốc phòng Mỹ trước đó cũng khẳng định sẽ không ngừng hoạt động do thám tại khu vực này.

* Nga đồng ý kéo dài thỏa thuận ngũ cốc đến ngày 18-5. Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassily Nebenzia cho biết Matxcơva đã thông báo cho Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine rằng nước này sẽ gia hạn thỏa thuận xuất khẩu ở Biển Đen trong 60 ngày. 

Trước đó, Ukraine cho biết muốn thỏa thuận được gia hạn thêm 120 ngày. 

Ngày 17-3, Liên Hiệp Quốc cho biết đang "làm mọi thứ có thể" để đảm bảo một thỏa thuận cho phép tiếp tục xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine từ các cảng Biển Đen. 

Thỏa thuận, do Liên Hiệp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian giữa Nga và Ukraine, được ký vào tháng 7-2022 và gia hạn thêm 120 ngày vào tháng 11-2022 nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu một phần do xung đột Ukraine. Thỏa thuận này sẽ hết hạn vào ngày 18-3.

Ông Nebenzia cũng đặt thời hạn 2 tháng cho các nước phương Tây và Mỹ để gỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với ngành nông nghiệp của Nga. 

Trước đó, Matxcơva chỉ trích thỏa thuận ngũ cốc chỉ thực hiện việc xuất khẩu của Ukraine mà phớt lờ xuất khẩu của Nga. 

Chính quyền Pháp đối mặt với bỏ phiếu bất tín nhiệm. 

Sau khi quyết tâm thúc đẩy cải cách hưu trí, chính quyền Tổng thống Emmanuel Macron đối mặt với cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội. 

Ngày 17-3, các chính trị gia đối lập của Pháp đã yêu cầu bỏ phiếu bất tín nhiệm chính phủ để đáp lại việc Thủ tướng Elisabeth Borne kích hoạt điều 49:3 của Hiến pháp để thông qua dự luật cải cách hưu trí mà không cần bỏ phiếu ở Quốc hội.

Trên toàn nước Pháp, biểu tình bùng nổ dữ dội sau động thái của chính phủ nhằm nâng tuổi hưu từ 62 lên 64. Hơn 300 người bị bắt giữ, theo Bộ Nội vụ nước này. 

Biểu tình, kéo dài từ tháng 1-2023, đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giao thông, trường học và các dịch vụ công ở Pháp. Tuy nhiên, công đoàn tiếp tục kêu gọi biểu tình vào tuần sau.

* Ông Trump trở lại Facebook, YouTube. "Tôi đã trở lại", cựu tổng thống Mỹ Donald Trump viết trong bài đăng đầu tiên ngày 17-3 sau khi được mở lại tài khoản mạng xã hội Facebook và YouTube. 

Kèm với bài đăng là đoạn video khoảng 12 giây khi ông có bài phát biểu chiến thắng tại cuộc bầu cử năm 2016 rằng: "Xin lỗi vì để mọi người đợi lâu, chuyện phức tạp". 

Ông Trump đã bị nhiều mạng xã hội cấm cửa sau vụ những người ủng hộ ông tràn vào tòa nhà Quốc hội Mỹ năm 2021.

* Mỹ treo thưởng 20.000 USD để giải cứu công dân bị bắt cóc ở Mexico. Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) cho biết những ai cung cấp thông tin có thể giúp giải cứu công dân Mỹ Maria del Carmen Lopez sẽ nhận được món tiền thưởng trên. 

Đài CNN dẫn lời văn phòng FBI ở Los Angeles cho biết bà Carmen Lopez, 63 tuổi, bị bắt cóc tại nhà mình ở Mexico cách đây hơn một tháng. 

Đầu tháng này, 4 người Mỹ cũng đã bị các thành viên băng đảng ma túy ở Mexico nổ súng bắn và bắt đi ngay sau khi tới Mexico, trong đó 2 người đã thiệt mạng.

Phi đội gồm 11 tiêm kích MiG-29 của Slovakia chính thức về hưu mùa hè năm ngoái và đa số trong tình trạng không hoạt động. Slovakia sẽ gửi cho Ukraine những chiếc còn sử dụng được, số máy bay còn lại sẽ trở thành nguồn cung cấp phụ tùng. 

Nước này cũng viện trợ một số hệ thống phòng không KUB của mình cho Ukraine.

Một ngày trước, Ba Lan tuyên bố sẽ chuyển giao 4 chiếc MiG-29 cho Kyiv trong những ngày tới, trở thành nước đầu tiên trong số các đồng minh cung cấp dòng máy bay chiến đấu cho Ukraine. Còn Bỉ cho hay sẽ cung cấp 240 xe tải quân sự hiệu Volvo cho Ukraine.

TASS hôm 17.3 đưa tin lực lượng Nga dưới sự hỗ trợ hỏa lực của Quân đoàn Donetsk số 1 đã đẩy mạnh tấn công ở mặt trận Maryinka, xóa sổ 3 cứ điểm của Ukraine. Còn ở điểm cách Bakhmut vài ki lô mét, các đơn vị tấn công bộ binh Ukraine cho biết chuẩn bị sẵn sàng trước bất kỳ kịch bản nào.

Trong khi đó, tình hình tại Biển Đen tiếp tục căng thẳng sau khi Hải quân Nga tăng cường sự hiện diện tại đây theo sau vụ va chạm giữa tiêm kích Su-27 của Nga với MQ-9 của Mỹ hôm 14.3. Lầu Năm Góc công bố video clip ghi hình "bằng chứng" cho thấy 2 tiêm kích Nga tiếp cận và xả nhiên liệu gần chiếc MQ-9. Kế đến, một chiếc Su-27 va vào cánh quạt của MQ-9, khiến máy bay Mỹ rơi xuống Biển Đen. Theo TASS, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu trao phần thưởng cho các phi công Su-27 nhờ công ngăn chặn máy bay Mỹ đi vào vùng Nga đang tổ chức chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Xe chiến đấu bộ binh BTR-4 là mẫu thiết giáp được quân đội Ukraine sử dụng phổ biến nhất trong nỗ lực phòng thủ thành phố Bakhmut, tỉnh Donetsk trước đà tấn công liên tục của lực lượng Nga.

Video được chia sẻ trên mạng xã hội tháng trước cho thấy BTR-4 hiệp đồng với nhóm binh sĩ Ukraine tấn công vị trí của một nhóm tay súng Wagner ở phía bắc Bakhmut. Trận đánh thể hiện khả năng chiến đấu của một trong những mẫu thiết giáp được Ukraine tin dùng nhất hiện nay, đặc biệt là trong các trận đánh ác liệt tại Bakhmut.

BTR-4 là dự án tư nhân do Nhà máy chế tạo máy Morozov, cơ sở sản xuất tăng thiết giáp nổi tiếng của Ukraine, triển khai đầu thập niên 2000. Nguyên mẫu xe được trưng bày tại triển lãm ở thủ đô Kiev hồi tháng 6/2006, dây chuyền sản xuất hàng loạt khởi động cuối năm 2008 và lô hàng 10 chiếc đầu tiên được đưa vào biên chế quân đội Ukraine năm 2009.

Thiết kế nội thất của BTR-4 có nhiều khác biệt với các dòng BTR-60/70/80 ra đời từ thời Liên Xô và vẫn phục vụ trong biên chế quân đội Ukraine, với một số điểm tương đồng các xe thiết giáp phương Tây.

Lái xe và trưởng xe ngồi phía trước, động cơ và hệ thống truyền động nằm giữa thân, trong khi khoang chở bộ binh nằm phía sau. Thiết kế này cho phép nhà sản xuất triển khai nhiều cấu hình khác nhau trên khung thân BTR-4 cơ bản, từ chiến đấu và chở quân đến xe cứu thương hoặc cứu kéo phương tiện cơ giới.

Xe chiến đấu bộ binh BTR-4 được trang bị cụm vũ khí gồm pháo tự động 2A72 cỡ nòng 30 mm, súng máy đồng trục 7,62 mm, súng phóng lựu tự động 30 mm và tối đa 4 tên lửa chống tăng dẫn đường. Vỏ thép hàn của xe chống chịu được đạn bộ binh và có thể làm đạn chống tăng RPG chệch hướng, mặt trong được bọc vật liệu kevlar để ngăn mảnh văng xuyên phá gây sát thương.

Đơn hàng lớn đầu tiên của dòng xe này được Ukraine công bố năm 2012, khi Bộ Quốc phòng Iraq đặt mua 450 chiếc BTR-4E. Tuy nhiên, quân đội Iraq hủy đơn hàng sau khi nhận 88 phương tiện vì cho rằng xe BTR-4E có vấn đề về chất lượng. Lục quân Ukraine sau đó tiếp nhận 52 xe đã xuất xưởng nhưng chưa được chuyển cho Iraq.

Nigeria được bàn giao khoảng 40-50 chiếc BTR-4E vào năm 2014, dòng xe này cũng vượt qua thử nghiệm và đánh giá của quân đội Indonesia nhưng Jakarta hồi năm 2017 thông báo từ bỏ ý định mua hàng.

Các đơn vị Vệ binh Quốc gia Ukraine tiếp nhận 10 xe BTR-4E vào tháng 4/2014 và sử dụng chúng trong trận đánh ở Slavyansk, khiến dân quân thân Nga bị đẩy lùi khỏi thành phố và phái rút về Donetsk. Nhiều quân nhân Ukraine khi đó đã ca ngợi khả năng phòng vệ, cơ động và hệ thống kính ngắm của BTR-4.

Quân đội và Vệ binh Quốc gia Ukraine biên chế khoảng 250 xe BTR-4 trước khi nổ ra chiến sự với Nga hồi tháng 2/2022. Nhu cầu sử dụng thiết giáp này trên chiến trường tăng lên, buộc nhà máy Morozov gấp rút xuất xưởng một số xe gần hoàn thiện.

BTR-4 là một trong những xe thiết giáp tốt nhất của Ukraine, nhưng nó không phải xe tăng và rất dễ tổn thương trước hỏa lực đối phương. Lực lượng Nga đã phá hủy hoặc thu giữ ít nhất 77 chiếc BTR-4 trong hơn một năm qua, tương đương 1/4 số xe trong biên chế Ukraine.

Nhiều chiếc còn lại đang được triển khai ở Bakhmut trong đội hình Lữ đoàn Spartan thuộc Bộ Nội vụ Ukraine và Lữ đoàn Bộ binh cơ giới số 92 của lục quân. Một số xe được bổ sung giáp lồng để đối phó đạn chống tăng RPG-7.

Giới chuyên gia quân sự phương Tây đánh giá BTR-4 phù hợp với tác chiến đô thị nhờ khả năng cơ động cao và pháo 2A72 có tốc độ bắn nhanh. Tuy nhiên, chúng cần được bộ binh yểm trợ chặt chẽ để ngăn đối phương tập kích, điều được thể hiện rõ trong video trận đánh hồi tháng 2.

Trong video, xe BTR-4 Ukraine khai hỏa về vị trí của các tay súng Wagner ở khoảng cách rất gần, đồng thời liên tục di chuyển tiến lùi để tránh hỏa lực bắn trả từ đối phương. Bộ binh Ukraine cũng cẩn thận càn quét khu vực phía sau xe, nhằm tránh nguy cơ đối phương tập hậu và phá hủy chiếc BTR-4.

BTR-4 cũng dễ tổn thương bởi hỏa lực pháo binh trên tuyến đường cuối cùng để tiếp cận Bakhmut, vốn nằm trong tầm bắn của nhiều đơn vị Nga những ngày gần đây. Ít nhất hai xe BTR-4 đã bị phá hủy trong vài tuần qua, ảnh hưởng đáng kể tới năng lực chiến đấu của các đơn vị cố thủ tại Bakhmut.

"BTR-4 là khí tài rất hiệu quả, nhưng các vũ khí hiện đại nhất cũng luôn đối mặt nguy cơ biến thành sắt vụn ở chiến trường ác liệt nhất tại Ukraine", chuyên gia quân sự Mỹ David Axe nhận xét trong bài viết trên Forbes.

Vũ Anh (Theo Forbes)