Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói trong một năm mà hơn một nửa thế giới sẽ tổ chức bầu cử, các công nghệ mới bao gồm mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo đã khiến thông tin xuyên tạc trở thành mối đe dọa lớn hơn bao giờ hết.

Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh về Dân chủ lần thứ ba ở Seoul ngày 18/3, ông Blinken nhấn mạnh mặc dù những công nghệ đó đã thúc đẩy đáng kể môi trường thông tin vốn đã thay đổi nhanh chóng, nhưng chúng cũng “tạo ra chất xúc tác cho thông tin xuyên tạc, thúc đẩy sự phân cực, làm tăng thêm cảm giác bối rối chung mà mọi người phải đối mặt về thế giới xung quanh họ.”

Ông Blinken nói rằng trong đại dịch COVID-19, thông tin xuyên tạc đã ngăn cản hàng triệu người tiêm chủng, “đôi khi dẫn đến hậu quả tử vong”. Ông nói, biến đổi khí hậu là một ví dụ khác trong đó thông tin xuyên tạc đã khiến trì hoãn hành động giải quyết cuộc khủng hoảng.

Với số lượng các cuộc bầu cử được tổ chức trên toàn cầu, ông Blinken gọi năm 2024 là “một năm bầu cử đặc biệt ở hết quốc gia này đến quốc gia khác - nhưng cảnh báo rằng người dân và ứng cử viên sẽ phải đối mặt với “một loạt sự giả dối bóp nghẹt các cuộc tranh luận dân sự nghiêm túc.”

Ông nói những kẻ thù của nền dân chủ đang sử dụng thông tin xuyên tạc để khai thác sự khác biệt bên trong các quốc gia dân chủ bằng cách gieo rắc sự hoài nghi và bất ổn.

“Đưa nhóm này chống lại nhóm khác. Làm mất uy tín của các định chế của chúng ta,” ông Blinken nói.

Ngoại trưởng Mỹ chỉ ra một phúc trình năm 2023 của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết Trung Quốc đã chi hàng tỷ đô la để tuyên truyền và trấn áp các cơ quan báo chí phương Tây.

Ông đưa ra ví dụ về việc Trung Quốc mua các nền tảng truyền hình ở châu Phi, loại trừ các kênh tin tức quốc tế khỏi các gói đăng ký và lén lút mua các công ty truyền thông ở Đông Nam Á – sau đó phát hành nhiều tin tức ủng hộ Trung Quốc.

Ông nói Nga đã sử dụng chiến thuật tương tự, “rửa” nội dung truyền thông Nga thông qua các kênh Mỹ Latin để phá hoại sự ủng hộ toàn cầu dành cho Ukraine.

Ông Blinken nói: “Bằng cách phát hiện và công khai các hoạt động gây ảnh hưởng này, chúng ta đã cho phép các chính phủ, các phương tiện truyền thông và xã hội dân sự theo dõi và ngăn chặn chúng”. Về phần mình, ông nói, Mỹ đang cố gắng sử dụng ngoại giao để thúc đẩy các nguyên tắc chung và liên kết các đồng minh để chống lại sự thao túng truyền thông của các đối thủ nước ngoài.

Trong bài phát biểu của mình, ông Blinken cũng nhấn mạnh rằng các chính phủ cần duy trì quyền tự do báo chí và sự an toàn của các nhà báo kể cả các ký giả online bởi vì một nền báo chí độc lập và được trao quyền là nền tảng cho các nền dân chủ lành mạnh.

Hội nghị Thượng đỉnh vì Dân chủ, do Hoa Kỳ phát động vào năm 2021, tìm cách quảng bá các giá trị dân chủ và chứng minh các nền dân chủ phục vụ người dân của họ tốt hơn như thế nào.

Theo một tuyên bố trên trang web của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, hơn 70 quốc gia đã tán thành Tuyên bố về Dân chủ của hội nghị thượng đỉnh này.

Trong nhiều năm, Trung Quốc đã tìm cách nâng cao vị thế của mình bằng cách đề nghị làm trung gian hòa giải các xung đột và tranh chấp ở Trung Đông, nhưng các nhà phân tích cho rằng sự can dự hạn chế của Bắc Kinh vào cuộc chiến ở Gaza cho thấy Trung Quốc tiếp tục đặt lợi ích của mình lên hàng đầu.

Trong một bài báo gần đây trên tạp chí Foreign Policy, bà Yun Sun, Giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson ở Washington, nói rằng vai trò của Trung Quốc trong việc môi giới nối lại quan hệ giữa Saudi-Iran vào năm ngoái đã làm dấy lên hy vọng nước này có thể tìm ra cách giảm căng thẳng ở Trung Đông. Thế nhưng, bà nói: “Trung Quốc đã không triển khai thành công đó”.

Bà Sun và các nhà phân tích khác chỉ ra nền kinh tế của Trung Quốc phụ thuộc rất lớn vào dầu thô vùng Vịnh và với 53% nhu cầu năng lượng của nước này đến từ khu vực này, Bắc Kinh coi sự ổn định ở Trung Đông là điều tối quan trọng. Bà Sun nói: “Trung Quốc từ lâu đã định vị mình là người tiêu thụ và khách hàng của dầu mỏ Trung Đông,” một vai trò mang lại quyền lực cho nước này mà “Trung Quốc không cần phải mang gánh nặng trong việc mang lại hòa bình”.

Ông Hesham Alghannam là người đứng đầu Chương trình Nghiên cứu Chiến lược và An ninh Quốc gia tại Đại học Khoa học An ninh Naif Arab ở Riyadh, Ả Rập Xê Út. Phát biểu gần đây tại hội thảo trực tuyến của Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, ông ca ngợi quan điểm chung của Trung Quốc với các quốc gia Ả Rập, bao gồm cả việc thúc đẩy lệnh ngừng bắn sớm trong cuộc xung đột ở Gaza. Tuy nhiên, ông Alghannam nói thêm rằng sự can dự chính trị của Trung Quốc vào Trung Đông “vẫn còn hạn chế”.

Ông nói: “Trung Đông không phải là lợi ích cơ bản của Trung Quốc, và tôi nghĩ không ai nên phóng đại sức mạnh và vai trò của Trung Quốc ở Trung Đông”. “Tương tự như Hoa Kỳ, Trung Quốc thiếu một chiến lược an ninh toàn diện để giải quyết những thách thức an ninh chính trong khu vực, chẳng hạn như chấm dứt xung đột ở Gaza. Chúng ta đã không nhìn thấy từ Trung Quốc những gì chúng ta mong đợi. Cho đến nay, Trung Quốc chưa thực hiện bất kỳ hành động nào có thể chấm dứt chiến tranh một cách thực sự nghiêm túc ở Gaza”.

Ông Ahmed Aboudouh, một cộng sự của chương trình Trung Đông tại Trung tâm nghiên cứu Chatham House ở London (Anh), cho biết trong một phúc trình rằng Trung Quốc gây áp lực với Iran về các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ “nhưng chỉ để bảo vệ tàu của chính họ”. Ông nói thêm rằng “Bắc Kinh sẽ không sử dụng ảnh hưởng hạn chế của mình để hỗ trợ chương trình nghị sự của Hoa Kỳ” trong việc tìm cách bảo vệ vận tải thương mại toàn cầu trong khu vực.

“Những nỗ lực của Trung Quốc chỉ tập trung vào việc giành được những đảm bảo để bảo vệ lợi ích trực tiếp của Trung Quốc. Không có bằng chứng nào cho thấy Bắc Kinh quan tâm đến việc đặt uy tín của mình lên hàng đầu để thúc đẩy giảm leo thang hoàn toàn ở Biển Đỏ”, ông Aboudouh viết.

Ông chỉ ra rằng các mối đe dọa của Trung Quốc đã dẫn đến việc lực lượng Houthi cấp quyền miễn trừ cho các tàu Trung Quốc và Nga. Ông Aboudouh nói, Trung Quốc đã áp dụng “cách tiếp cận ‘chờ xem’, rủi ro thấp vì nước này không có đủ khả năng lựa chọn khác”. “Họ không muốn bị buộc phải thực hiện một sự thay đổi chính sách mạnh mẽ và lao vào cuộc tấn công chỉ vì một tàu Trung Quốc bị đánh chìm hoặc hư hỏng nghiêm trọng”.

Giáo sư Degang Sun chỉ đạo nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Phục Đán của Trung Quốc ở Thượng Hải. Ông nói với một hội thảo trực tuyến của Chatham House rằng Trung Quốc coi sự nổi lên của các chủ thể phi nhà nước [như Houthis] là mối đe dọa trực tiếp đối với lợi ích của họ ở Trung Đông vì đây là đối tác thương mại và đầu tư lớn nhất của họ.

“Vì vậy, Trung Quốc nói rằng Mỹ không thể rời khỏi Trung Đông. Trung Đông cần Mỹ vì nước này có thể là lực lượng ổn định cho Trung Quốc và phần còn lại của thế giới”, ông nói.

Ông nói thêm rằng Bắc Kinh “muốn gửi tín hiệu tới Mỹ rằng Trung Quốc không phải là đối thủ của Mỹ mà là đối tác của Mỹ trong quản lý Trung Đông” và rằng sự gia tăng của các chủ thể phi nhà nước ở khu vực Trung Đông “là kết quả của sự thiếu hụt quản trị”.

Ông Sun tin rằng Mỹ và Trung Quốc có thể lấp đầy sự khiếm khuyết này thông qua hợp tác trong các vấn đề an ninh Trung Đông.

Lần đầu tiên sau hai tháng, Triều Tiên đã bắn tên lửa đạn đạo tầm ngắn ra biển hôm 18/3, trong lúc Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thăm Seoul để tham dự hội nghị về thúc đẩy dân chủ do Tổng thống Yoon Suk Yeol chủ trì.

Quân đội Hàn Quốc cho biết một số tên lửa tầm ngắn đã bay khoảng 300 km sau khi được bắn ra trong khoảng từ 7:44 đến 8:22 sáng từ Bình Nhưỡng, thủ đô của Triều Tiên và rơi xuống ngoài khơi bờ biển phía đông.

Họ lên án hành động này là ‘sự khiêu khích rõ ràng’ và cho biết họ đang chia sẻ thông tin với Mỹ và Nhật.

Bộ Ngoại giao Mỹ cũng lên án các vụ phóng này, nói rằng chúng vi phạm một số nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc cũng như gây ra mối đe dọa cho khu vực.

Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết 3 tên lửa đã được phóng và di chuyển khoảng 350 km, với độ cao tối đa 50 km.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã lên án vụ phóng sau khi lực lượng tuần duyên nước này báo cáo về một vụ phóng mà họ nói dường như là một tên lửa đạn đạo và xác định rằng nó đã được phóng xong.

“Một loạt hành động của Triều Tiên đe dọa hòa bình và an ninh trong khu vực chúng tôi và cộng đồng quốc tế, và hoàn toàn không thể chấp nhận được,” ông Kishida nói và gọi vụ phóng là vi phạm các nghị quyết của Liên Hợp Quốc.

Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Shin Won-sik cho biết Triều Tiên đã thử nghiệm một loại tên lửa tầm ngắn mới trong những tuần gần đây và Seoul cùng Washington đang theo dõi xem liệu những vũ khí đó có được gửi đến Nga hay không.

“Không rõ liệu các tên lửa này là để tăng cường cho tiền tuyến hay là để xuất khẩu sang Nga,” ông phát biểu tại cuộc họp báo. “Nhưng có khả năng lớn là họ đang kiểm tra hiệu suất lần cuối trước khi xuất khẩu sang Nga.”

Ông Shin cho biết Triều Tiên đã chuyển ít nhất 7.000 container chủ yếu là đạn dược cho Nga kể từ tháng 7 để hỗ trợ cuộc chiến của Nga với Ukraine. Hồi cuối tháng Hai, ông đưa ra con số là khoảng 6.700 container.

Đổi lại, Triều Tiên nhận được nhiên liệu và thực phẩm, và nhờ vậy tình trạng thiếu thốn và những khó khăn kinh tế khác dường như đã tạm thời lắng dịu kể từ cuối năm ngoái, ông Shin nói thêm.

Quân đội Triều Tiên đã tiến hành các cuộc tập trận sử dụng vũ khí quy ước trong những tuần gần đây và chúng thường được đích thân nhà lãnh đạo Kim Jong Un giám sát.

Bình Nhưỡng phô trương sức mạnh ngay sau khi quân đội Hàn Quốc và Hoa Kỳ kết thúc 10 ngày tập trận chung quy mô lớn hàng năm hồi tuần trước.

Chính quyền Israel đã không cho người đứng đầu cơ quan tị nạn Palestine của Liên Hiệp Quốc (UNRWA) vào Dải Gaza hôm 18/3, UNRWA và Ngoại trưởng Ai Cập cho biết và gọi đây là động thái chưa từng có.

Philippe Lazzarini, lãnh đạo UNRWA, phát biểu bên cạnh Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukry tại một cuộc họp báo ở Cairo, cho biết ông định đến Rafah vào ngày 18/3 ‘nhưng tôi đã được thông báo một giờ trước rằng tôi bị từ chối nhập cảnh vào Rafah’.

Shoukry nói với Lazzarini: “Ngài đã bị chính phủ Israel từ chối, từ chối cho nhập cảnh, đó là động thái chưa từng có đối với vị đại diện ở vị trí cao như vậy.”

UNRWA, được thành lập vào năm 1949, cung cấp viện trợ và các dịch vụ thiết yếu cho người tị nạn Palestine và cơ quan cứu trợ lớn nhất ở Gaza.

Động thái không cho ông Lazzarini vào xảy ra trong lúc người Palestine ở Gaza đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng, với một phúc trình do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn hôm 18/3 cho biết nạn đói đoán được dự đoán sẽ xảy ra từ nay đến tháng Năm ở bắc Gaza.

“Chúng tôi đang chạy đua với thời gian để cố gắng đảo ngược tác động của nạn đói lan rộng và tình trạng chết đói có thể xảy ra ở Dải Gaza,” ông Lazzarini nói và gọi nạn đói ở Gaza là ‘nhân tạo’.

Cuộc khủng hoảng này có thể được giải quyết và đẩy lùi thông qua ý chí chính trị đúng đắn và Gaza có thể ‘tràn ngập’ lương thực thông qua các cửa khẩu trên bộ, ông nói thêm.

Ông Lazzarini đã đến thăm Dải Gaza bốn lần kể từ khi cuộc chiến ở Gaza bắt đầu vào ngày 7/10 và nhiều lần trước đó nữa, Juliette Touma, giám đốc truyền thông của UNRWA, nói với Reuters.

Đây là lần đầu tiên ông Lazzarini bị từ chối nhập cảnh kể từ khi ông bắt đầu nắm chức vụ mà ông được bổ nhiệm hồi năm 2020.

“Chúng tôi đã sẵn sàng rời đi sáng nay trên một chiếc máy bay Ai Cập từ Cairo đến El Arish,” Touma nói thêm.

UNRWA là trung tâm của cuộc khủng hoảng xung quanh những cáo buộc của Israel hồi tháng 1 rằng 12 trong số 13.000 nhân viên của họ ở Gaza đã tham gia vào cuộc tấn công Israel của Hamas hôm 7/10.

Cáo buộc của Israel đã khiến 16 quốc gia, bao gồm cả Mỹ, treo lại 450 triệu đô la tiền tài trợ cho UNRWA, khiến cơ quan này rơi vào khủng hoảng.

UNRWA đã sa thải một số nhân viên, nói rằng họ hành động để duy trì khả năng hỗ trợ nhân đạo, và một cuộc điều tra nội bộ độc lập của Liên Hợp Quốc đã được tiến hành.

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris sẽ gặp tổng thống mới có tư tưởng cấp tiến của Guatemala, ông Bernardo Arévalo, tại Nhà Trắng vào tuần tới để thảo luận về củng cố dân chủ và giải quyết ‘nguyên nhân gốc rễ’ của làn sóng di dân từ Trung Mỹ, các quan chức nói với Reuters.

Bà Harris đứng đầu các nỗ lực của chính quyền Hoa Kỳ để xử lý các nguyên nhân làm gia tăng làn sóng di dân từ các quốc gia Trung Mỹ sang Mỹ. Bà bị Đảng Cộng hòa chỉ trích là ‘bà trùm biên giới’ thất bại.

Cuộc gặp sắp tới của bà Harris với ông Arévalo vào ngày 25/3 là nhằm để nhấn mạnh sự ủng hộ của Mỹ đối với nhà lãnh đạo mới của Guatemala, vốn là người chủ trương chống tham nhũng, sau khi lễ nhậm chức của ông bị trì hoãn hồi tháng Giêng bởi các đối thủ muốn làm suy yếu quyền lực của ông.

Nhập cư đã trở thành chủ đề chính trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 và là vấn đề mà đảng Cộng hòa tìm cách sử dụng như vũ khí để làm cho ông Biden và phe Dân chủ bị tổn thương.

Tổng thống Biden đã tìm cách để xoay chuyển khi quy trách nhiệm cho cựu Tổng thống Donald Trump, đối thủ chạy đua vào Nhà Trắng với ông, là đã phá hoại một dự luật tại Quốc hội nhằm cắt giảm dòng người vượt biên tại biên giới với Mexico.

Bà Harris đã tập trung vai trò trên hồ sơ nhập cư vào việc giải quyết các nguyên nhân cốt lõi khiến người dân rời khỏi các nước như Guatemala, và cuộc gặp của bà với tân tổng thống nước này sẽ đề cập đến điều đó, văn phòng của bà cho biết.

“Phó Tổng thống và Tổng thống Arévalo sẽ thảo luận về những nỗ lực để giải quyết các nguyên nhân thúc đẩy tình trạng di cư bất thường từ bắc Trung Mỹ,” phát ngôn nhân của bà Harris, Kirsten Allen, cho biết.

Các vấn đề thảo luận sẽ bao gồm an ninh dân sự, ‘quản trị tốt’, nhân quyền và bảo vệ lao động, bạo lực về giới và cơ hội kinh tế, bà cho biết.

Tổng thống Arévalo đã cam kết mang lại những thay đổi sâu rộng cho đất nước đông dân nhất Trung Mỹ để giải quyết tình trạng bạo lực và chi phí sinh hoạt tăng cao, những nguyên nhân chính thúc đẩy làn sóng di dân sang Mỹ.