Đăng ngày: 21/05/2024 - 15:12

6 phút

(AFP) – Ngoại trưởng Trung Quốc : Những kẻ ly khai Đài Loan là « tội đồ lịch sử ». Phát biểu trước nhiều đồng nhiệm các nước thuộc Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, ngoại trưởng Vương Nghị hôm nay, 21/05/2024, còn tuyên bố thêm rằng « sự phản bội của Lại Thanh Đức đối với quốc gia và tổ tiên ông ấy thật đáng xấu hổ. Cho dù những kẻ ly khai đó làm gì, họ cũng không thể ngăn chặn Trung Quốc hợp nhất đất nước. » Tuyên bố này của ngoại trưởng Trung Quốc đưa ra một ngày sau khi ông Lại Thanh Đức tuyên thệ nhậm chức tổng thống Đài Loan.

(Reuters) – Mỹ mở điều tra về vụ tai nạn xe ô tô điện Vinfast khiến 4 người thiệt mạng. Thông báo trên được cục Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia Hoa Kỳ đưa ra ngày hôm qua, 20/05/2024. Trước đó vào hôm 24/04 tại California, chiếc xe VF 8 của Vinfast chở một cặp vợ chồng cùng hai đứa con 9 và 13 tuổi đã bất ngờ mất lái và đâm vào một cây sồi lớn. Chủ chiếc xe, đồng thời cũng là bạn của người lái xe trong vụ tai nạn, đã gửi đơn khiếu nại và cho biết trước đó người này cũng đã suýt gặp tai nạn khi vô lăng “tự động di chuyển sang phải”.

(Yonhap) – Một phái đoàn cấp cao của Nga đến Bắc Triều Tiên. Theo thông tin từ hãng thông tấn Trung ương Bắc Triều Tiên (KCNA), phái đoàn bao gồm nghị sĩ Quốc Hội Nga (Duma), ủy ban các vấn đề quốc tế của Nga cùng với chủ tịch nhóm nghị sĩ hữu nghị giữa Nga và Bắc Triều Tiên đã tới Bình Nhưỡng từ hôm qua 20/05/2024. Hai bên ​​sẽ thảo luận về quan hệ giữa Quốc Hội hai nước và vạch ra kế hoạch cho các cuộc tiếp xúc trong tương lai. Đây là dấu hiệu cho thấy Matxcơva và Bình Nhưỡng ngày càng tăng cường hợp tác song phương trên nhiều lĩnh vực kể từ sau hội nghị thượng đỉnh giữa tổng thống Nga Vladimir Putin và chủ tịch Kim Jong-Un vào tháng 9 năm ngoái. 

(AFP) – Singapore : Hỗn loạn trên máy bay, một người chết và nhiều người bị thương. Chiếc Boeing 777-300ER của hãng Singapore Airlines, đi từ Luân Đôn về Singapore, hôm nay, 21/05/2024, buộc phải chuyển hướng và hạ cánh ở Bangkok. Trên Facebook, hãng hàng không cho biết đã có một người chết và nhiều người bị thương, sau « hỗn loạn dữ dội ». Trên chuyến bay, có 211 hành khách và 18 thành viên phi hành đoàn. Thông tin chi tiết về số người bị thương cũng như danh tính người thiệt mạng đã không được tiết lộ.

(Reuters) – Mỹ mở điều tra về vụ tai nạn xe điện Vinfast khiến 4 người thiệt mạng. Thông báo trên được cục Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia Hoa Kỳ đưa ra ngày hôm qua, 20/05/2024. Ngày 24/04 tại California, chiếc xe VF 8 thuộc hãng xe điện Vinfast chở một cặp vợ chồng cùng hai đứa con 9 và 13 tuổi đã bất ngờ mất lái và va chạm với một cây sồi lớn. Chủ chiếc xe, bạn của người lái xe trong vụ tai nạn, đã gửi đơn khiếu nại và cho biết trước đó người này cũng đã suýt gặp tai nạn khi vô lăng “tự động di chuyển sang phải”.

(AFP) – Nhật Bản : Cảnh đỉnh núi Phú Sĩ bị che để tránh tình trạng du lịch quá tải. Ngày 21/05/2024, thành phố nhỏ miền trung Fujikawaguchiko đã triển khai biện pháp được thông báo tháng trước. Một tấm lưới lớn cao 2,5 mét, dài 20 mét được dựng lên để che tầm nhìn ngọn núi tuyết nổi tiếng (cao 3.776 mét), nhằm hạn chế lượng khách du lịch. Đây là biện pháp gây bất đồng. Chính quyền thành phố lý giải là do có các hành vi vô ý thức của nhiều du khách nước ngoài, như vứt rác, hút thuốc ngoài khu vực cho phép, đậu xe trái phép, vượt đèn đỏ sang đường, thậm chí trèo lên mái bệnh viện để chụp ảnh.

(AFP) – Nga cáo buộc Mỹ muốn triển khai vũ khí trên không gian. Một ngày sau khi Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc bác bỏ một dự thảo nghị quyết do Nga đề xuất, hôm nay, 21/05/2024, Matxcơva tố cáo Washington tìm cách đưa vũ khí lên không gian. Hồi tháng 4/2024, Mỹ cũng đã có lời cáo buộc tương tự nhắm vào Nga khi Matxcơva bác bỏ một dự thảo nghị quyết do Washington và Tokyo cùng đề xuất, kêu gọi các nước thành viên có những « biện pháp cấp bách nhằm ngăn chặn vĩnh viễn việc đặt vũ khí trên không gian và đe dọa hay sử dụng vũ lực trên không gian ». Tuy nhiên, Matxcơva đã phủ quyết khi chỉ trích văn bản này chỉ tập trung vào một loại vũ khí duy nhất là vũ khí hạt nhân.

(AFP) – Tập đoàn Saudia của Ả Rập Xê Út đặt mua 105 máy bay Airbus. Thỏa thuận trị giá 19 tỉ đô la, được đánh giá là lớn nhất trong lịch sử Ả Rập Xê Út, đã được đúc kết ngày 20/05/2024 tại Diễn đàn Hàng không Tương lai. Trong thông cáo, tập đoàn Saudia, chủ sở hữu hãng hàng không cùng tên, cho biết hãng hàng không quốc gia Ả Rập Xê Útmua 54 máy bay A321 neo, còn hãng hàng không giá rẻ Flyadeal sẽ có 12 máy bay A320neo và 39 máy bay A321neo.

(AFP) – Phu nhân tổng thống Syria mắc bệnh bạch cầu. Phủ tổng thống Syria hôm nay, 21/05/2024, cho biết « đệ nhất phu nhân Asma al-Assad được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu ». Năm nay 48 tuổi, phu nhân tổng thống Syria Bachar al-Assad, được cho là vừa phục hồi sau đợt điều trị ung thư vú.

(RFI) – Hàng trăm lính đánh thuê Thổ Nhĩ Kỳ được triển khai tại Niger. Theo thông tin ngày hôm nay, 21/05/2024 trong vòng chưa đầy một năm, Sadat, một công ty bán quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đã triển khai hàng trăm lính đánh thuê để bảo vệ lợi ích của Thổ Nhĩ Kỳ ở Niger. Bất chấp sự phủ nhận của bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, một số nguồn tin ở Niamey xác nhận những người lính đánh thuê này luôn mang theo súng, tập trung tại các mỏ do do các công ty Thổ Nhĩ Kỳ vận hành ở vùng Tillabéry, phía tây nam Niger hoặc ở một số công trường xây dựng đường bộ. 

Trung Quốc đang đẩy giá vàng lên cao, hiện dao động ở ngưỡng 2.300 -2.400 đô la/Oz (1 ounce Oz = 28,34 gram). Những biến động về địa chính trị trên thế giới, cộng thêm với dự báo Cục Dự Trữ Liên Bang Hoa Kỳ, Fed hạ lãi suất chỉ đạo khiến « vàng » càng trở nên hấp dẫn.

Trung Quốc, nam châm hút vàng của thế giới

Tính đến tháng 5/2024, Trung Quốc trong 18 tháng liên tiếp « trang bị thêm vàng » cho quỹ dự trữ của Ngân Hàng Trung Ương. Trong tháng 1 và 2/2024, một mình Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc mua thêm 22 tấn vàng, như báo cáo của hiệp hội World Gold Council ghi nhận. Trong cả năm 2023, định chế này mua vào 225 tấn vàng : một kỷ lục! 

Hiện tại, 2.257 tấn vàng đang ngủ yên trong quỹ dự trữ của Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc. RFI tham khảo ý kiến của bà Isabelle Feng, chuyên về tài chính, ngân hàng thuộc trung tâm nghiên cứu Perelman, Đại Học Bruxelles của Bỉ để hiểu thêm về cơn sốt vàng tại Trung Quốc. Bà Isabelle Feng cũng là cộng tác viên của Trung Tâm Nghiên Cứu về châu Á, Asia Center, tại Paris :

« Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc đã rất năng động trên thị trường. Năm 2023, Trung Quốc mua vào hơn 200 tấn vàng, một kỷ lục trên thế giới như vừa nói, nâng dự trữ vàng trong kho lên thành hơn 2000 tấn. Nhưng khi nhìn sâu hơn vào vấn đề, chúng thấy Bắc Kinh cần tích trữ vàng vì ba lý do : một là để giảm thiểu mức độ phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ ; hai là giữ giá cho đơn vị tiền tệ của Trung Quốc vào lúc mà đồng nhân dân tệ đang bị trượt giá so với đô la. Lý do thứ ba là lượng vàng trong kho dư trữ của Ngân Hàng Trung Ương là một biểu tượng của sức mạnh kinh tế. Tại các nước phát triển, trung bình kho vàng tương đương với từ 17 đến 20 % toàn bộ tài sản quốc gia. Năm 2022, có ba quốc gia trên thế giới là Mỹ, Đức và Ý nắm giữ một khối lượng vàng tương đương với 60 % quỹ dự trữ của Ngân Hàng Trung Ương ; Pháp là 40 %. Trong khi đó, dù đã mua vào rất nhiều vàng trong thời gian gần đây, khối vàng của Trung Quốc mới chỉ tương đương với 4,6 %. Đó là một tỷ lệ rất, rất thấp. Để so sánh, trước khi nổ ra chiến tranh Ukraina, kho vàng của Nga tương đương với 1/3 quỹ dự trữ ».

680 tấn vàng để tiết kiệm

Vẫn theo World Gold Council, cũng trong năm 2023, bên cạnh khối lượng hơn 220 tấn vàng Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc nắm giữ, còn phải kể đến 680 tấn vàng người dân Trung Quốc tích lũy dưới dạng vàng lá, vàng thoi và nhất là nữ trang. Và đây cũng là một kỷ lục.

Theo bảng xếp hạng trên thế giới, Trung Quốc và Ấn Độ là hai quốc gia có truyền thống mua vàng nhiều nhất, nhưng năm ngoái, nhu cầu sắm nữ trang ở Trung Quốc tăng thêm 10 % thì trái lại, dân Ấn Độ có vẻ lơ là hơn : tiêu thụ tại quốc gia nam Á này giảm 6 % trong năm 2023. Isabelle Feng nhấn mạnh đến nét đặc thù của thị trường vàng ở Trung Quốc :

« Nguồn mua vàng đầu tiên, cho đến hiện tại là chính phủ, thế nhưng trong thời gian gần đây, báo chí nói nhiều đến hiện tượng tư nhân đua nhau tích trữ vàng, họ mua nữ trang. Điều này phản ánh thực trạng kinh tế của Trung Quốc và có nhiều cách biệt so với 5 năm trước đây. Kinh tế Trung Quốc giờ đây ảm đạm vì khủng hoảng địa ốc kéo dài, do tăng trưởng bị hủy hoại sau ba năm Trung Quốc đóng cửa kinh tế để chống dịch. Theo các báo cáo của chính phủ, hồi năm 2022, lĩnh vực địa ốc chiếm 70 % tài sản của một hộ gia đình. Giá nhà đất sụt giảm coi như dân chúng bị khánh tận. Do vậy, những ai còn một chút khả năng, tôi xin nhấn mạnh ở điểm này, thì họ tập trung mua vàng. Đây là cách duy nhất để tiết kiệm, bởi vì người ta không còn tin tưởng vào tương lai, vào các sàn chứng khoán… Các thị trường chứng khoán mất giá mạnh trong thời gian gần đây. Ngay cả sàn giao dịch Hồng Kong cũng đã mất giá 40 % so với cách nay 5 năm.

(...) Thêm một yếu tố khác nữa là người dân Trung Quốc bị giới hạn trong việc mua vào ngoại tệ. Theo quy định, hàng năm, mỗi người chỉ được mua vào tối đa 50.000 đô la. Tức là nếu có nhiều tiền, người ta cũng không thể tích trữ được ngoại tệ quá ngưỡng 50.000 đô la đó. Thành thử vàng là phương tiện cuối cùng để tiết kiệm tiền, khi mà công luận không còn tin tưởng vào các doanh nghiệp… »

Theo các thống kê, « trong 2 năm qua Trung Quốc nhập khẩu hơn 2800 tấn vàng, tương đương với 1/3 khối vàng Hoa Kỳ đang được cất giữ trong kho của Federal Reserve ». Như chuyên gia Feng vừa nêu, trong bối cảnh giá vàng trên thị trường quốc tế đang cao, đồng nhân dân tệ Trung Quốc mất giá so với đô la, kinh tế Trung Quốc ảm đảm vậy mà một phần dân chúng vẫn đua nhau mua vàng. Điều đó cho thấy trong ngắn hạn, bản thân người dân Trung Quốc cũng không mấy tin tưởng vào tăng trưởng của nước nhà và điều này phản ánh tâm trạng bi quan của xã hội.

Vàng : mục tiêu phi đô la hóa

Trở lại với cơn sốt vàng của Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc, theo hãng tin Mỹ Bloomberg, song song với hiện tượng nói trên, Bắc Kinh liên tục bán bớt một phần công trái phiếu của Mỹ mà họ đang nắm giữ.

Đầu năm 2024, Trung Quốc chỉ còn nắm giữ 775 tỷ đô la công trái phiếu của Mỹ, thay vì 1.100 tỷ như cách nay ba năm. Hãng tin Đức Deutsche Welle nhắc lại, như hầu hết các quốc gia trên thế giới, « Trung Quốc lệ thuộc nhiều vào đô la trong các khoản giao dịch thương mại » và nhất là đến nay đô la Mỹ vẫn là thước đo lường trong các hoạt động xuất nhập khẩu năng lượng và nguyên liệu, được dùng để thanh toán « 50 % tổng trao đổi thương mại toàn cầu ». Cơn sốt vàng của Trung Quốc do vậy được hiểu như là bước đầu để Bắc Kinh « cai nghiện đô la ».

Cùng với động tác từng bước tách rời khỏi quỹ đạo của đô la Mỹ, Trung Quốc vận động khối các nền kinh tế đang trỗi dậy BRICS, các nước đang phát triển và giao thương nhiều với Trung Quốc sử dụng đồng nhân dân tệ nhiều hơn. Lý do chính là Bắc Kinh cũng như nhiều nước « phương Nam » đã rút ra được những bài học từ kinh nghiệm của Nga bị Âu Mỹ trừng phạt vì xâm chiếm Ukraina.

Do vậy, như chuyên gia Isabelle Feng vừa nêu, Trung Quốc đang thực hiện mục tiêu áp đặt đơn vị tiền tệ của mình để củng cố vị thế kinh tế và địa chính trị với phần còn lại của thế giới : Nhờ có đồng đô la mà Hoa Kỳ đi vay với lãi suất rẻ hơn bất kỳ một quốc gia nào khác. Washington lại rộng đường sử dụng đơn vị tiền tệ này như một công cụ ngoại giao, thậm chí là vũ khí để áp đặt các lệnh trừng phạt với những đối thủ - và kể cả với các đồng minh, của Hoa Kỳ.

Tách rời khỏi đô la vì một ý đồ quân sự ?  

Giới phân tích nhận định : « Chắc chắn là yếu tố quyết định, khiến các ngân hàng trung ương trên thế giới đa dạng hóa các nguồn dự trữ ngoại tệ ». Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhiều lần khẳng định mục tiêu thống nhất Đài Loan kể cả bằng sức mạnh quân sự. Điều đó khiến một số nhà quan sát nhắc lại là trước khi quyết định xâm chiếm Ukraina, Matxcơva từ 2008, sau khủng hoảng tài chính toàn cầu, đã lặng lẽ tích trữ vàng, chiến lược này đã tăng tốc từ sau khi Nga thôn tính bán đảo Crimée của Ukraina hồi năm 2014. Hiệp hội World Gold Council nhắc lại, trong giai đoạn 2014-2022 Ngân Hàng Trung Ương Nga đứng đầu bảng trong số các nguồn tiêu thụ vàng của thế giới và hiện tại, nước Nga nắm giữ hơn 2.300 tấn vàng, tương đương với « 20 % dự trữ vàng của các Ngân Hàng Trung Ương trên thế giới ». 

Vậy phải chăng Bắc Kinh cũng đang tích trữ vàng để chuẩn bị cho kịch bản đối đầu quân sự với phương Tây ? Isabelle Feng phân tích :

« Trung Quốc đã trông thấy phương Tây mạnh tay trừng phạt kinh tế Nga như thế nào một khi Matxcơva đưa quân sang Ukraina. Đương nhiên là chúng ta thường nghĩ rằng đây là một bài học quý giá đối với Trung Quốc, khi biết rằng Bắc Kinh có tham vọng thôn tính Đài Loan. Rất có thể là Trung Quốc chuẩn bị cho kịch bản đó và muốn độc lập với quỹ đạo đô la của Hoa Kỳ.

Nhưng xin lưu ý một số những khác biệt giữa trường hợp của Nga và Trung Quốc : như vừa nói, một phần nhu cầu mua vàng của Trung Quốc là do người dân bình thường muốn tiết kiệm. Họ xem vàng là một phương tiện dự trữ an toàn. Điểm thứ nhì là Trung Quốc không bị cô lập như Nga. Từ năm 2014, khi Nga thôn tính bán đảo Crimée, Âu - Mỹ đã ban hành các biện pháp trừng phạt Matxcơva. Với Bắc Kinh thì hoàn toàn khác : Trung Quốc không bị cô lập. Năm 2016 đồng nhân dân tệ tham gia rổ tiền tệ của quỹ IMF, được công nhận là quyền rút vốn đặc biệt tương tự như đô la Mỹ, euro của châu Âu, yen của Nhật Bản hay đồng franc Thụy Sĩ.

Do vậy, theo tôi, Trung Quốc tích trữ vàng chủ yếu là để thực hiện ý đồ phi đô la hóa, để ổn định đơn vị tiền tệ quốc gia và nhất là để khẳng định vị thế kinh tế của mình ».

Đăng ngày: 21/05/2024 - 13:19

3 phút

Từ Miami, thông tín viên đài RFI, David Thomson tường thuật :

Hiếm khi thấy Joe Biden tỏ cơn giận một cách công khai. Nhưng sau khi chưởng lý CPI đề nghị truy nã nhắm vào thủ tướng Benjamin Netanyahu và lãnh đạo phe Hamas Yayah Sinwar, tổng thống Mỹ, đang làm lễ mừng tháng di sản Do Thái tại Mỹ trong cùng ngày, đã nói thẳng :

« Tôi xin nói rõ là chúng tôi bác đề nghị truy nã của Tòa Hình sự Quốc tế nhắm vào lãnh đạo Israel. Bất kể hệ lụy của lệnh này như thế nào, không có chuyện đánh đồng Israel với Hamas. »

Tổng thống Mỹ nhân dịp này còn nhắc lại lập trường của Nhà Trắng liên quan đến việc sử dụng từ « diệt chủng ».

Ông nói : « Rõ ràng là Israel muốn làm tất cả những gì có thể để bảo vệ thường dân. Trái với những cáo buộc do Tòa Công lý Quốc tế đưa ra nhằm vào Israel, những gì đang diễn ra ở Gaza không phải là diệt chủng. Chúng tôi bác bỏ ý tưởng này ».

Một lập trường cũng bị chính đảng của ông phản đối và có nguy cơ khiến Joe Biden phải trả giá đắt vào tháng 11 tới đây. Sự hậu thuẫn của ông dành cho Israel đang làm cho điểm tín nhiệm của ông bị sụt giảm mạnh ở những nhóm thiểu số, một bộ phận cử tri quan trọng để giành thắng lợi cuộc bầu cử tổng thống trong sáu tháng tới.

Theo AFP, ngay sau phát biểu của chưởng lý CPI, các nước phương Tây đã có những phản ứng trái chiều. Lãnh đạo ngành ngoại giao Liên Hiệp Châu Âu, Josep Borrell cho biết « lưu ý » quyết định của ICC. Nước Ý, thông qua lời ngoại trưởng Antonio Tajani, có cùng lập trường với Mỹ khi cho rằng « không thể chấp nhận » khi đặt Hamas và Israel ngang hàng. Quan điểm này cũng được Đức cùng chia sẻ. Trong thông cáo, bộ Ngoại Giao Đức đánh giá đề nghị truy nã cùng lúc lãnh đạo Israel và phe Hamas, đang « tạo ra một ấn tượng sai lầm về sự tương đồng. »

Riêng tại Pháp, chính trường bị chia rẽ. Nếu như bộ Ngoại Giao Pháp tuyên bố ủng hộ CPI, giới chức lãnh đạo các chính đảng cánh hữu và cực hữu Pháp lên án một sự « tương đồng không thể chấp nhận », một sự « song hành đáng xấu hổ ».  

Về phần mình, chính phủ Israel tuyên bố đề nghị truy nã của chưởng lý ICC là « đáng khinh », đồng thời xem đấy như là một « nỗ lực của chưởng lý Karim Khan nhằm từ chối cho Israel quyền tự vệ và bảo đảm việc trả tự do cho các con tin còn bị giam giữ ở dải Gaza ».

Các đồng minh phương Tây đang mất quá nhiều thời gian để đưa ra các quyết định quan trọng về hỗ trợ quân sự cho Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn độc quyền tại Kyiv hôm 19/5.

Ông cũng cho biết ông đang thúc đẩy các đối tác tham gia trực tiếp hơn vào cuộc chiến bằng cách giúp đánh chặn tên lửa của Nga trên bầu trời Ukraine và cho phép Kyiv sử dụng vũ khí của phương Tây để chống lại các thiết bị quân sự của đối phương đang tập trung gần biên giới.

Lời kêu gọi tăng tốc viện trợ và thúc đẩy cái gọi là “ranh giới đỏ” của sự can dự vào cuộc xung đột phản ánh áp lực ngày càng tăng mà lực lượng của ông Zelenskyy đang phải hứng chịu dọc theo hơn 1.000 km tiền tuyến ở phía đông bắc, đông và nam đất nước.

Với phong độ đầy nhiệt huyết, ông Zelenskyy, trong bộ quần áo kaki quen thuộc, cho biết tình hình trên chiến trường hiện nay là “một trong những tình huống khó khăn nhất” mà ông từng biết kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bắt đầu vào tháng 2/2022.

Trong những tuần gần đây, quân đội Moscow đã tiến vào vùng đông bắc Ukraine, tiếp tục thử thách khả năng phòng thủ vốn đã căng thẳng của Kyiv. Đồng thời, Nga đã chiếm được lãnh thổ ở khu vực phía đông Donbas trong những trận chiến đôi lúc rất khốc liệt.

“Một làn sóng (giao tranh) rất mạnh mẽ đang diễn ra ở Donbas... Thậm chí không ai nhận thấy rằng thực tế có nhiều trận chiến hơn ở phía đông đất nước, đặc biệt là theo hướng Donbas: Kurakhove, Pokrovsk, Chasiv Yar”, ông Zelenskyy nói.

Tuy nhiên, ông cho biết thêm rằng tình hình ở phía bắc Kharkov hiện “trong tầm kiểm soát”.

Nhà lãnh đạo 46 tuổi phát biểu nhân dịp kỷ niệm 5 năm ngày nhậm chức tổng thống. Ông đã không tranh cử vì tình trạng thiết quân luật do cuộc xâm lược.

Ông Zelenskyy tiếp tục kêu gọi viện trợ quân sự nhanh hơn từ phía Hoa Kỳ và các đối tác khác. Vũ khí và đạn dược từ một gói viện trợ vừa được Mỹ thông qua hiện đang đến Ukraine, mà trước đó đã bị trì hoãn trong nhiều tháng do tranh cãi chính trị nội bộ ở Mỹ.

Phản ứng trước lời kêu gọi phương Tây tham gia nhiều hơn của Tổng thống Zelenskyy, Điện Kremlin hôm 21/5 nói đó là vì các lực lượng Ukraine đang ở trong tình thế cực kỳ bất lợi ở tiền tuyến.

Khi được hỏi về cuộc phỏng vấn của Reuters, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói một số quan chức Ukraine, trong đó có ông Zelenskyy, đôi khi “rơi vào trạng thái cuồng loạn” trong những ngày gần đây.

“Điều này là do vị thế cực kỳ bất lợi của các lực lượng của chính quyền Kiev ở mặt trận”, ông Peskov nói với các phóng viên.

Ông Peskov nói thêm rằng ngay cả khi dòng viện trợ quân sự của phương Tây tăng lên thì điều đó cũng không làm thay đổi xu hướng tình hình ở mặt trận, nơi các lực lượng Nga đang tiến lên, đồng thời ông chỉ trích Ukraine pháo kích vào các khu vực dân sự ở Nga.

Tổng thống Vladimir Putin hôm 17/5 cho biết các lực lượng Nga đang tiến quân ở phía đông bắc Ukraine đang tạo ra một vùng đệm để bảo vệ Nga khỏi các cuộc tấn công và nói rằng phương Tây thật “bệnh hoạn” nếu họ nghĩ rằng họ có thể ra lệnh cho Moscow.

Lực lượng Nga đang kiểm soát 18% lãnh thổ Ukraine.

E ngại leo thang?

Ông Zelenskyy nói trong cuộc phỏng vấn với Reuters rằng ông muốn các đối tác của mình tham gia trực tiếp hơn vào cuộc chiến nhưng hiểu rằng họ cảnh giác với việc gây phản cảm với Nga.

“Đó là vấn đề về ý chí”, ông nói. “Nhưng mọi người đều nói một từ nghe giống nhau trong mọi ngôn ngữ: ai cũng sợ leo thang. Mọi người đều đã quen với thực tế là người Ukraina đang chết – đó không phải là sự leo thang đối với mọi người”.

Ông đề xuất rằng lực lượng vũ trang của các nước láng giềng NATO có thể đánh chặn tên lửa của Nga bay qua lãnh thổ Ukraine để giúp Kiev tự vệ.

Nga đã bắn hàng nghìn tên lửa và máy bay không người lái vào Ukraine kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột được mở rộng hơn, và phòng không là ưu tiên hàng đầu của Kiev.

“Người Nga đang sử dụng 300 máy bay trên lãnh thổ Ukraine. Chúng tôi cần ít nhất 120, 130 máy bay để chống cự trên bầu trời”, ông nói. Ukraine đang nóng lòng chờ đợi việc giao những chiếc F-16 do Mỹ thiết kế nhưng vẫn chưa được sử dụng.

Ông nói rằng nếu các quốc gia không thể cung cấp máy bay ngay lập tức, họ vẫn có thể vận chuyển chúng từ các quốc gia láng giềng NATO và bắn hạ tên lửa Nga.

Nhà lãnh đạo Ukraine cũng cho biết Kyiv đang đàm phán với các đối tác quốc tế để sử dụng vũ khí của họ tấn công các khí tài quân sự của Nga ở biên giới và xa hơn bên trong lãnh thổ Nga.

“Cho đến nay, không có gì tích cực”, ông nói.

Tổng thống Putin có thể sẽ coi những diễn biến như vậy là hành động leo thang.

Ông Putin coi cuộc chiến này là một phần của cuộc chiến sinh tồn với một phương Tây đang suy tàn và suy đồi mà ông cho rằng đã làm bẽ mặt nước Nga sau khi Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989 bằng cách xâm phạm những gì ông coi là phạm vi ảnh hưởng của Moscow, bao gồm cả Ukraine.

Ukraine và phương Tây bác bỏ cách giải thích như vậy, gọi cuộc xâm lược là một hành động chiếm đất vô cớ.

Ông Zelenskyy nhắc lại rằng ông không phá vỡ thỏa thuận với các đồng minh về việc không sử dụng vũ khí của họ ở Nga.

“Chúng ta không thể đặt toàn bộ số lượng vũ khí vào tình thế nguy hiểm”.

Đàm phán quốc tế

Ukraine đang chuẩn bị cho các cuộc đàm phán quốc tế tại Thụy Sĩ vào tháng tới, trong đó Nga không được mời, nhằm mục đích thống nhất và củng cố quan điểm chống lại Moscow.

Ông Putin nói ông tin rằng các cuộc đàm phán có thể biến yêu cầu của Ukraine về việc Nga rút quân trở thành tối hậu thư cho Nga, một chiến lược mà ông cho là sẽ thất bại.

Ông Zelenskyy nói điều quan trọng là có được càng nhiều quốc gia ngồi vào bàn đàm phán càng tốt.

“Và khi đó Nga sẽ phải trả lời trước phần lớn thế giới, chứ không phải Ukraine... Không ai nói rằng ngày mai Nga sẽ đồng ý, nhưng điều quan trọng là chúng ta có sáng kiến”.

Bắc Kinh vẫn chưa cho biết liệu họ có tham gia hay không, mặc dù Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và ông Putin đã gặp nhau vào tuần trước tại Trung Quốc và cam kết một “kỷ nguyên mới” trong quan hệ đối tác giữa hai đối thủ mạnh nhất của Hoa Kỳ.

“Điều rất quan trọng là họ (Trung Quốc) có mặt ở đó”, ông Zelenskyy nói. “Bởi vì về nguyên tắc, sau hội nghị thượng đỉnh này, ai muốn kết thúc chiến tranh và ai muốn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Liên bang Nga sẽ trở nên rõ ràng”.

Về chính trị Hoa Kỳ, ông tìm cách xoa dịu những lo ngại rằng bất kỳ chiến thắng nào của ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 có thể gây rắc rối cho Ukraine. Ông Trump là một người hoài nghi về viện trợ Ukraine và ông đã nhấn mạnh về chính sách “Nước Mỹ trên hết”.

“Tôi không tin rằng đảng Cộng hòa phản đối việc ủng hộ Ukraine, nhưng một số thông điệp đến từ phía họ làm dấy lên lo ngại”.

Ông Zelenskyy, một cựu diễn viên hài, cho biết ông sẽ để người khác đánh giá thành tích của mình với tư cách là nhà lãnh đạo của một đất nước đang có chiến tranh, nhưng ông bày tỏ lòng biết ơn đối với người dân Ukraine vì tinh thần khắc kỷ của họ khi đối mặt với nghịch cảnh.

Ông cũng nhấn mạnh rằng Ukraine vẫn có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến, bất chấp những thất bại trong những tháng gần đây.

“Tôi nghĩ chúng ta cần phải đi theo con đường này đến cùng, mong là con đường chiến thắng”, ông nói. “Mặc dù ngày nay mọi người có cái nhìn hơi hoài nghi về từ ‘chiến thắng’ – tôi hiểu nó khó vì nó cần nhiều thời gian”.

Nga kích hoạt diễn tập hạt nhân

Theo Hãng thông tấn Tass (Nga) ngày 21-5, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã bắt đầu giai đoạn đầu tiên của cuộc diễn tập quân sự, trong đó bao gồm nội dung thực hành chuẩn bị và sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật, theo lệnh của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

"Diễn tập quân sự bao gồm thực hành chuẩn bị và sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật theo lệnh của Tổng tư lệnh (tức ông Putin - PV) đã được bắt đầu tại Quân khu miền nam, dưới sự chỉ đạo của Bộ Tổng tham mưu", thông báo cho biết.

Theo đó, lực lượng tên lửa thực hành chuẩn bị sử dụng hệ thống tên lửa chiến thuật Iskander, lực lượng không quân sẽ trang bị vũ khí hàng không bao gồm tên lửa siêu vượt âm Kinzhal và sẽ tiến tới khu vực tuần tra của họ.

Nga nhấn mạnh cuộc diễn tập nhằm đáp lại những tuyên bố khiêu khích của quan chức phương Tây và nhằm mục đích duy trì sự sẵn sàng ứng phó, đảm bảo chủ quyền quốc gia.

Theo Hãng tin Reuters, Belarus - nơi triển khai một số vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga vào năm ngoái - cũng tham gia vào hoạt động này.

Vũ khí hạt nhân chiến thuật (hoặc phi chiến lược) có sức công phá nhỏ hơn vũ khí hạt nhân chiến lược - vốn được thiết kế để quét sạch toàn bộ thành phố hàng triệu dân.

Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ ước tính Nga có khoảng 1.558 đầu đạn hạt nhân phi chiến lược.

Nga lên án EU dùng lợi nhuận tài sản Nga giúp Ukraine

Ngày 21-5, Liên minh châu Âu (EU) đã phê duyệt việc dùng lợi nhuận từ tài sản Ngân hàng Trung ương Nga để vũ trang cho Ukraine.

Theo đó, 90% số tiền thu được sẽ được chuyển vào quỹ do EU điều hành để viện trợ quân sự cho Ukraine, 10% còn lại sẽ hỗ trợ Kiev theo những cách khác.

Theo Hãng thông tấn Tass, Quyền đại diện thường trực Nga tại EU Kirill Logvinov nhấn mạnh đề xuất của EU sẽ gây ra những hậu quả khó lường với Khu vực đồng euro (Eurozone), nền kinh tế của các thành viên khối và môi trường đầu tư.

"Điều duy nhất có thể dự đoán được là những người ở EU sớm muộn cũng có nghĩa vụ phải trả lại cho Nga những gì đã bị đánh cắp", ông tuyên bố.

Moldova ký kết hợp tác an ninh và quốc phòng với EU

Ngày 21-5, người đứng đầu chính sách đối ngoại EU Josep Borell cho biết Moldova đã ký kết quan hệ đối tác an ninh và quốc phòng với EU.

"Mối quan hệ đối tác này sẽ nâng cao tính kiên cường của Moldova, cho phép hai bên cùng nhau giải quyết các thách thức an ninh chung, nâng cao hiệu quả hợp tác và khám phá các lĩnh vực hợp tác mới", ông Borell viết trên X.

Thủ tướng Moldova Dorin Recean nhấn mạnh việc gia nhập EU sẽ là "cơ chế tốt nhất để đảm bảo hòa bình và ổn định cho người dân Moldova".

Ông cho biết: "Cho đến lúc đó, việc ký kết Quan hệ Đối tác an ninh và quốc phòng EU - Moldova là một bước tiến, tăng cường hòa bình, an ninh và thịnh vượng của chúng ta".

Kế hoạch hợp tác 28 điểm đề cập đến "môi trường an ninh ngày càng thách thức" sau "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga ở Ukraine. Nó cũng kêu gọi tham vấn trong nhiều lĩnh vực, bao gồm các mối đe dọa trên không gian mạng, thông tin sai lệch, chống khủng bố và "tăng cường an ninh quốc gia, sự ổn định và khả năng phục hồi của Moldova trong lĩnh vực quốc phòng".

Hợp tác cũng bao gồm quản lý biên giới, buôn người, tội phạm có tổ chức và hợp tác trên các diễn đàn quốc tế.

Trước đó vào tháng 3, Tổng thống Moldova Maia Sandu đã ký kết một hiệp định hợp tác quốc phòng với Pháp.

Singapore gửi điều tra viên đến Bangkok sau sự cố máy bay gặp nhiễu động không khí

Ngày 21-5, Singapore cho biết sẽ gửi các nhà điều tra đến Bangkok, Thái Lan sau sự cố chuyến bay mang số hiệu SQ321 của hãng hàng không Singapore Airlines gặp nhiễu động không khí khiến hành khách thương vong cùng ngày.

Chuyến bay SQ321 đã phải hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Suvarnabhumi ở Bangkok sau vụ việc. Phát biểu tại họp báo, Tổng Giám đốc sân bay, ông Kittipong Kittikachorn cho biết một người thiệt mạng là công dân Anh, 73 tuổi, có thể do đau tim. Trong số 30 người bị thương, có 7 người bị thương nặng ở đầu.

Chiếc máy bay Boeing 777-300R nói trên khởi hành từ London (Anh) đến Singapore. Vụ việc xảy ra khi máy bay còn cách điểm đến khoảng 3 giờ bay.

Hãng sản xuất máy bay Boeing của Mỹ cho biết đang liên hệ với các hãng hàng không của Singapore về chuyến bay SQ321 và sẵn sàng hỗ trợ.

Sáng 22-5, Hãng tin Reuters cập nhật thông tin cho biết 131 hành khách và 12 thành viên phi hành đoàn trên chuyến bay SQ321 đã về đến Singapore thông qua một chuyến bay cứu trợ. Hầu hết các hành khách đều tránh trả lời truyền thông khi đặt chân đến Singapore.

Xếp hạng tín nhiệm của ông Biden thấp nhất trong gần 2 năm

Một thăm dò kéo dài 4 ngày của Reuters/Ipso (kết thúc hôm 20-5, với sai số khoảng 3%) cho thấy tỉ lệ tín nhiệm của công chúng với Tổng thống Mỹ Joe Biden đã xuống mức thấp nhất trong gần hai năm và cũng là mức thấp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông.

Kết quả thăm dò cho thấy chỉ 36% người Mỹ tán thành công việc của ông Biden trên cương vị tổng thống, giảm so với mức 38% vào tháng 4. Tỉ lệ 36% cũng từng được ghi nhận vào giữa năm 2022.

23% người được hỏi chọn kinh tế là vấn đề quan trọng nhất mà đất nước phải đối mặt, trong khi 21% chọn chủ nghĩa cực đoan chính trị và 13% chọn vấn đề nhập cư.

Tình trạng của nền kinh tế Mỹ được coi là một trong những yếu tố lớn hơn đè nặng lên hy vọng tái đắc cử của ông Biden. 40% số người được hỏi cho rằng cựu tổng thống Mỹ Donald Trump có những chính sách tốt hơn cho nền kinh tế Mỹ, trong khi 30% chọn ông Biden trong vấn đề này.