(AFP) - Gần 11.000 dân trong vùng Kharkiv, đông bắc Ukraina phải sơ tán do Nga tấn công trên bộ từ ngày 10/05/2024. Thống đốc vùng Oleg Synegubov ngày 23/05/2024 cho biết trong hai tuần qua, 10.980 người đã phải đến lánh nạn các khu vực Libtsi và Vovtchankt, cách biên giới với Nga có 5 km.

(AFP) - Một số tù nhân Ukraina được trả tự do để tham gia chiến trường. Tòa án tại thành phố Khmelnytsky, miền đông Ukraina, ngày 23/05/2024 cho biết vừa ký giấy thả hai tù nhân đã đăng ký nghĩa vụ quân sự. Đây là bước kế tiếp từ khi bộ luật mới cho phép « mở rộng » khả năng huy động lính phục vụ chiến tranh có hiệu lực. Theo các số liệu của Kiev, hơn 3.000 tù nhân Ukraina muốn nhập ngũ. Nga đã áp dụng biện pháp này từ 2022, khi lực lượng bán quân sự Wagner tuyển mộ hàng « chục ngàn tù nhân » sang Ukraina chiến đấu.

(AFP) - Ukraina phủ bóng cuộc họp các bộ trưởng Tài Chính G7. Trong ba ngày kể từ hôm nay 23/05/2024, bộ trưởng 7 nước công nghiệp phát triển nhất họp tại Stresa, miền bắc nước Ý. Huy động lợi nhuận từ 300 tỷ đô la tài sản của Nga bị phong tỏa để tài trợ cho Ukraina là một chủ đề chính. Tháng trước Matxcơva dọa sẽ « trả đũa » nếu G7 chọn giải pháp này.

(Reuters) - Ba Lan ký hơp đồng gần 1 tỷ đô la trang bị hệ thống rada phòng không của Mỹ. Trước mối đe dọa về an ninh từ Matxcơva càng lúc càng lớn, bộ trưởng Quốc Phòng Ba Lan Wladyslow Kosiniak Kamysz đang công du Hoa Kỳ hôm 22/05/2024 khẳng định Ba Lan sẽ là quốc gia thứ nhì trên thế giới trang bị ra đa « nhân diện và trinh sát » của Mỹ, để hỗ trợ cho hệ thống phòng thủ hiện tại của Ba Lan. Đây là một « bước tiến mới trong hợp tác an ninh và phòng thủ » giữa Vacxava với Washington. Năm 2024, Ba Lan dành đến 4 % GDP cho ngân sách quốc phòng và vừa thông báo huy động hơn 2 tỷ đô la củng cố các đường biên giới ở sườn phía đông với Nga, Belarus và Ukraina. 

(AFP) - Na Uy chuẩn bị đóng cửa biên giới đối với du khách Nga. Theo bộ trưởng Tư Pháp Na Uy hôm nay, 23/05/2024, việc thắt chặt các quy định nhập cảnh này thể hiện “sự sát cánh của Na Uy với các đồng minh để đối phó với cuộc xâm lược bất hợp pháp của Nga ở Ukraina”. Bộ này cũng cho biết, chỉ một số trường hợp ngoại lệ, như các công dân Nga đến thăm gia đình đang cư trú tại Na Uy và những người đang làm việc hoặc học tập tại Na Uy hoặc tại các quốc gia thuộc khu vực Schengen, mới được nhập cảnh. Theo cảnh sát địa phương, kể từ đầu năm, từ Nga, 5.102 người có thị thực du lịch đã sang Na Uy. 

(Reuters) – Trung Quốc sẵn sàng cải thiện quan hệ với Vatican. Trong buổi họp báo thường kỳ ngày 22/05/2024, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết là Bắc Kinh « luôn sẵn sàng hợp tác với Vatican để thúc đẩy cải thiện quan hệ » song phương. Một ngày trước đó, hồng y quốc vụ khanh Pietro Parolin bày tỏ mong muốn mở một văn phòng đại diện của Vatican ở Bắc Kinh. Cho tới nay, Vatican và  Trung Quốc không có quan hệ chính thức. Trong khi đó, Đài Loan, duy trì mối quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, theo dõi sát sao diễn biến tình hình và tỏ ra lo ngại khi giáo hoàng Phanxicô tìm cách cải thiện quan hệ với Trung Quốc.

(Reuters) - Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản chuẩn bị họp thượng đỉnh 3 bên. Thông cáo của phủ tổng thống Hàn Quốc cho biết sự kiện sẽ diễn ra trong hai ngày 26 và 27/05/2024 tại Seoul. Tổng thống Hàn Quốc sẽ có các cuộc trao đổi song phương với thủ tướng Nhật Fumio Kishida và thủ tướng Trung Quốc Lý Cường vào ngày 26/5. Lãnh đạo ba nước sẽ họp lại vào ngày hôm sau. Đây sẽ là cuộc đối thoại tay ba đầu tiên kể từ 2019. Các bên sẽ ra một bản thông cáo chung gồm 6 điểm, trong đó có những chủ đề như kinh tế, thương mại và hợp tác khoa học kỹ thuật, trao đổi văn hóa. 

(AFP) - Hàn Quốc đầu tư 17,5 tỷ euro để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, theo thông báo của tổng thống Yoon Suk Yeol hôm nay, 23/05/2024. Chính phủ đã công bố một gói hỗ trợ toàn diện để củng cố cơ sở hạ tầng, các hoạt động nghiên cứu, cũng như hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực bán dẫn. Seoul cũng sẽ ưu đãi về thuế quan cho các hoạt động đầu tư vào ngành công nghiệp này. Hàn Quốc kỳ vọng sẽ xây dựng được trung tâm sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới và tạo ra hàng triệu việc làm cho người dân. 

(Reuters) - Indonesia : Quốc Hội đề xuất cấm các phóng sự điều tra cũng như các nội dung liên quan đến người đồng giới. Thông tin được đưa ra hôm qua, 22/05/2024, ngay lập tức đã bị các nhà báo và các nhà hoạt động xã hội chỉ trích, vì có nguy cơ làm suy yếu tính độc lập của truyền thông, tác hại nghiêm trọng đến quyền tự do ngôn luận và đi ngược lại luật báo chí hiện hành của Indonesia. Bayu Wardhana, lãnh đạo hiệp hội các nhà báo độc lập, cho biết: “Điều này có nghĩa là chúng tôi, với tư cách là các nhà báo, sẽ không còn có thể tiết lộ những chuyện quan trọng, chẳng hạn như tham nhũng, gia đình trị hay tội phạm môi trường”. Dự luật cũng bị chỉ trích vì tìm cách cấm các nội dung LGBT, các "hành vi hoặc lối sống tiêu cực có khả năng gây hại cho công chúng".

(Yonhap) – 28 nước muốn cải thiện an ninh, sáng tạo về công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là nội dung tuyên bố chung được 28 nước tham gia Hội nghị cấp cao về AI ở Seoul công bố khi kết thúc hội nghị ngày 22/05/2024. Hàn Quốc và Anh là hai nước đồng tổ chức sự kiện kéo dài hai ngày, gồm 19 quốc gia, trong đó có Pháp, Mỹ, Nhật Bản, Úc, Đức, cũng như Liên Hiệp Quốc và Ủy Ban Châu Âu. Nhiều lãnh đạo các tập đoàn lớn như Jason Kwon của OpenAI, phó chủ tịch Google DeepMind Tom Lue cũng tham dự cuộc họp.

(AFP) - Úc không vội « đóng cửa một nhà máy điện than ». Chính quyền bang New South Wales ngày 23/05/2024 chính thức loan báo nhà máy nhiệt điện tại Eraring tiếp tục hoạt động thêm 2 năm, không bị đóng cửa vào năm 2025 như đã loan báo. Lý do : Úc vẫn còn cần đến các nhà máy điện than tuy vẫn đang nỗ lực phát triển các nguồn năng lượng tái tạo. Hiện giờ, 70 % điện tiêu thụ tại bang này do 4 nhà máy sử dụng than đá gây ô nhiễm cung cấp. 

(AFP) – Một nữ phi hành gia Pháp sẽ bay vào không gian năm 2026. Ngày 22/05/2024, Cơ quan Không gian châu Âu thông báo Sophie Adenot nằm trong số 5 phi hành gia vừa mới tốt nghiệp sẽ thực hiện nhiệm vụ đầu tiên trong không gian vào năm 2026. Sophie Adenot, 41 tuổi, trở thành nữ phi hành gia thứ hai của Pháp bay vào không gian, sau bà Claudie Haigneré, người đã ở lại trạm MIR năm 1991 và lưu lại 8 ngày ở trạm Không gian Quốc tế năm 2001. Pháp có tổng cộng 9 phi hành gia bay vào vũ trụ kể từ thập niên 1980.

(AFP) - Từng là đối thủ của Donald Trump, Nikki Haley tuyên bố sẽ bỏ phiếu cho Trump. Thông báo được đưa ra hôm qua 22/05/2024 kèm theo lời giải thích Donald Trump không phải là một ứng cử viên « hoàn hảo », nhưng bà « ưu tiên bầu cho một người sẽ bảo vệ quyền lợi cho các đồng minh của nước Mỹ, bảo đảm an ninh tại các đường biên giới » của Hoa Kỳ. Trong cuộc bầu cử sơ bộ của bên đảng Cộng Hòa để giành quyền tranh cử tổng thống, Nikki Haley từng đả kích kịch liệt nhà tỷ phú Donald Trump.

Cuộc tập trận mang tên "Liên hợp lợi kiếm 2024A" (Joint Sword 2024A) của Trung Quốc quanh đảo Đài Loan đang châm ngòi cho những lo ngại. Cuộc tập trận sẽ bước sang ngày thứ hai trong hôm nay 24-5, nhưng chưa ai biết liệu có còn Joint Sword 2024B hay 2024C sau đó.

Trung Quốc được kêu gọi kiềm chế với Đài Loan

Ngày 23-5, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết nước này đang "theo dõi chặt chẽ" cuộc tập trận của Trung Quốc quanh đảo Đài Loan. Động thái được cho là nhằm đáp trả bài phát biểu nhậm chức của nhà lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức.

"Chúng tôi đặc biệt kêu gọi Bắc Kinh hành động kiềm chế", Hãng tin Reuters dẫn lời quan chức này nói, đồng thời cảnh báo Trung Quốc không được lợi dụng lúc giao thời trong chính trường Đài Loan để làm cớ động quân.

Vị này cũng cáo buộc cuộc tập trận của Trung Quốc là "liều lĩnh, dẫn tới nguy cơ leo thang và làm xói mòn các chuẩn mực lâu đời đã duy trì hòa bình và ổn định khu vực trong nhiều thập kỷ".

Một tướng cấp cao của Mỹ trước đó cho biết các cuộc tập trận của Trung Quốc là điều đã được dự báo nhưng vẫn đáng lo ngại.

"Chúng ta biết hành vi đó không có nghĩa là chúng ta không nên lên án nó - và chúng ta cần lên án nó một cách công khai" - trung tướng Stephen Sklenka, phó tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, kêu gọi.

Cũng trong ngày 23-5, người phát ngôn của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres kêu gọi tất cả các bên "kiềm chế các hành động có thể làm leo thang căng thẳng trong khu vực", theo Hãng thông tấn AFP.

Mỹ lo canh cánh trước năng lực sản xuất của Trung Quốc

Trong cuộc họp báo ngày 23-5, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen kêu gọi các quốc gia có nền kinh tế thị trường tạo ra "một bức tường phản đối" Trung Quốc vì các chính sách công nghiệp của nước này.

Trung Quốc, theo bà Yellen, đã đầu tư quá mức vào xe điện, thiết bị ngành năng lượng mặt trời, chất bán dẫn, thép và các ngành công nghiệp chiến lược khác.

Nếu không có những thay đổi trong chính sách, bao gồm cả việc chuyển từ tăng sản xuất sang thúc đẩy nhu cầu nội địa, bà Yellen cảnh báo các nước sẽ phải đối mặt với làn sóng xuất khẩu giá rẻ từ Trung Quốc, từ đó đe dọa các nhà sản xuất trong nước.

"Nhưng chúng ta cần sát cánh cùng nhau và gửi một thông điệp thống nhất tới Trung Quốc. Để họ hiểu rằng không chỉ một quốc gia cảm thấy như vậy mà có cả một bức tường phản đối chiến lược mà họ đang theo đuổi", bà Yellen kêu gọi.

Nga bắt đầu thanh lọc quân đội?

Một tướng và một quan chức quốc phòng cấp cao của Nga đã bị bắt ngày 23-5 vì tội tham nhũng và "lạm dụng quyền lực".

Ủy ban điều tra liên bang Nga xác nhận ông Vadim Shamarin, phó tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, bị giam giữ vì nghi ngờ "nhận hối lộ quy mô lớn". Tội danh có mức án tối đa là 15 năm tù.

Đến cuối ngày 23-5, ủy ban này cũng tuyên bố đã bắt giữ ông Vladimir Verteletsky - một quan chức cấp cao thuộc Bộ Quốc phòng Nga. Ông này bị cáo buộc nhận hối lộ trong một hợp đồng của chính phủ, khiến nhà nước thiệt hại hơn 70 triệu rúp (khoảng 706.000 euro).

Điện Kremlin phủ nhận việc tiến hành thanh trừng các quan chức quân đội hàng đầu, nhấn mạnh chống tham nhũng là cuộc chiến liên tục. Thế nhưng một số blogger quân sự có ảnh hưởng của Nga đã hoan nghênh việc bắt giữ, cho rằng những người này chịu trách nhiệm về các thất bại của Nga trên chiến trường Ukraine.

Trung Quốc kêu gọi đàm phán để kết thúc xung đột Nga - Ukraine

Ngày 23-5, Trung Quốc và Brazil đã ký một tuyên bố chung kêu gọi một cuộc đàm phán hòa bình với sự tham gia của cả hai nước Nga và Ukraine. Văn bản được ký bởi Celso Amorim, cố vấn đặc biệt của Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.

Trong đó, hai bên nhấn mạnh đàm phán là giải pháp khả thi duy nhất cho "cuộc khủng hoảng Ukraine". Hai nước ủng hộ một hội nghị hòa bình quốc tế "được tổ chức vào thời điểm thích hợp, được cả Nga và Ukraine công nhận, với sự tham gia bình đẳng của tất cả các bên cũng như thảo luận công bằng về tất cả các kế hoạch hòa bình".

Brazil và Trung Quốc cũng kêu gọi tất cả các bên liên quan tuân thủ 3 nguyên tắc để giảm leo thang tình hình: không mở rộng chiến trường, không leo thang giao tranh và không có hành động khiêu khích từ bất kỳ bên nào.

Việc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt, đặc biệt là vũ khí hạt nhân hoặc vũ khí hóa học và sinh học, là không được phép và kêu gọi thực hiện mọi nỗ lực để ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân.

Nga cáo buộc nghị sĩ Mỹ đổ thêm dầu vào chảo lửa Ukraine

"Chúng tôi biết rằng trong số các thượng nghị sĩ và dân biểu Mỹ, có rất nhiều kẻ nóng nảy coi nhiệm vụ của mình là tiếp tục đổ thêm dầu vào lửa", người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh ngày 23-5.

Trước đó, một số dân biểu liên bang Mỹ, bao gồm Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson, kêu gọi cho phép Ukraine sử dụng các vũ khí Washington cung cấp để tấn công lãnh thổ Nga. Điều này trái ngược với tuyên bố tuần trước của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, rằng nước này không khuyến khích Ukraine tập kích lãnh thổ Nga.

"Đây là một quan điểm hoàn toàn vô trách nhiệm và có thể gây hậu quả nguy hiểm", ông Peskov chỉ trích ý tưởng của các nhà lập pháp Mỹ. Đại diện Điện Kremlin kế đó nhấn mạnh việc cung cấp vũ khí quốc tế sẽ không làm thay đổi kết quả của cuộc xung đột, rằng Nga sẽ tiếp tục chiến đấu "cho đến khi đạt được tất cả các mục tiêu đã đề ra".

Nghi phạm bắn thủ tướng Slovakia để phản đối ngừng viện trợ Ukraine

Theo tài liệu của tòa án mà Hãng tin AFP có được ngày 23-5, nghi phạm bắn trọng thương Thủ tướng Slovakia Robert Fico thừa nhận đã làm vậy để phản đối chính sách liên quan Ukraine.

Cụ thể, ông này không đồng tình với quyết định của chính phủ là bãi bỏ văn phòng công tố viên đặc biệt và ngừng gửi viện trợ quân sự cho Ukraine, cũng như cáo buộc chính quyền đàn áp truyền thông.

Nghi phạm 71 tuổi khẳng định không muốn sát hại ông Fico mà chỉ muốn làm thủ tướng Slovakia bị thương và suy giảm sức khỏe nên đã nhắm vào phần thân dưới của nạn nhân. Tuy nhiên, sau khi bị bắt, nghi phạm đã thừa nhận không nên làm như vậy và cảm thấy hối hận vì quyết định của mình.