(AFP) - Nhật Bản : Chính phủ bối rối vì một thượng nghị sĩ đi thăm Nga. Bộ Ngoại Giao Nga ngày 02/10/2023, loan báo cuộc hội đàm trực diện giữa trợ lý ngoại trưởng Nga Andreï Rudenko và ông Muneo Suzuki, thượng nghị sĩ đảng Cách Tân Nhật Bản, một đảng chính trị mang tư tưởng dân túy. Phản ứng về vụ việc này, phát ngôn viên chính phủ Nhật Bản, Hirokazu Matsuno, hôm nay, 03/10/2023, trong buổi điểm tin thường nhật khẳng định « chính phủ đã không được ông Suzuki thông tin về chuyến đi Nga này ». Tokyo đã lên án mạnh mẽ cuộc chiến xâm lược Ukraina của Nga và áp dụng nhiều biện pháp trừng phạt chống Matxcơva. 

(AFP) - Con trai tổng thống Mỹ hầu tòa. Hunter Biden, 53 tuổi, con trai tổng thống Mỹ Joe Biden hôm nay, 03/10/2023, sẽ phải trình diện trước tòa vì tội tàng trữ vũ khí trái phép. Ông bị buộc tội nói dối khi phủ nhận nghiện ma túy lúc điền đơn xin mua súng năm 2018 nhưng sau đó lại thừa nhận. Luật sư của ông cho biết Hunter Biden sẽ không nhận tội trong phiên điều trần công khai tại tòa án liên bang ở Wilmington, Delaware, bang quê hương của gia đình ông Biden. 

(RFI) - Pháp : Nhiều trường trung học bị đóng cửa vì báo động bom. Từ hôm thứ Hai, 02/10/2023, nhiều trường trung học ở khắp nhiều nơi trên nước Pháp đã phải đóng cửa sau khi nhận được tin nhắn hoặc qua thư điện tử, hoặc qua hộp thư thoại dọa có tấn công khủng bố hay bom cài đặt trong trường. Báo động bom tiếp diễn sáng hôm nay, 03/10. Trường trung học Louis Armand, xã Nogent-Sur-Marne, tỉnh Val-de-Marne thông báo đóng cửa nguyên ngày sau khi hiệu trưởng nhận được mail báo có bom trong cơ sở.  

(AFP) - Mỹ : Hãng xe hơi Ford tạm thời sa thải thêm hơn 300 lao động do đình công. Thông báo của Ford được đưa ra hôm 02/10/2023 trong bối cảnh phong trào đình công đòi tăng lương do nghiệp đoàn ngành công nghiệp xe hơi của Mỹ, UAW, phát động từ giữa tháng 09/2023 vẫn chưa đến hồi kết. Theo công ty Ford, hệ thống sản xuất của hãng có tính kết nối cao giữa các nhà máy. Việc nhân viên tại một nhà máy của hãng ở Chicago đình công gây ảnh hưởng đến việc làm của người lao động tại hai nhà máy chế tạo linh kiện khác, một cũng ở Chicago và một tại Lima, bang Ohio.

(AFP) - Tháng 09/2023 là tháng Chín nóng nhất từng được ghi nhận ở Nhật Bản tính từ 125 năm trở lại đây. Theo Cơ quan khí tượng quốc gia Nhật, nhiệt độ trung bình trong tháng 09 cao hơn gần 2,7 độ C so với mức bình thường mọi năm. Tháng 09/2023 cũng là tháng nóng nực nhất chưa từng được ghi nhận ở Đức, Ba Lan, Thụy Sỹ, Pháp, Anh. Riêng tại Pháp, Cơ quan khí tượng quốc gia hôm thứ Sáu 29/09 thông báo nhiệt độ trong tháng 09 vừa qua cao hơn trung bình từ 3,5 đến 3,6 độ so với tháng 09 trong giai đoạn 1991-2000.

(Le Monde) - Nga không có ý định huy động thêm quân dự bị động viên sang chiến đấu tại Ukraina. Bộ trưởng Quốc Phòng Nga, Sergueï Choïgou, hôm nay 03/10/2023 khẳng định quân đội Nga có đủ quân. Trong thông cáo, bộ trưởng Choïgou cho biết thêm là từ đầu năm 2023 đến nay đã có hơn 335.000 người nhập ngũ theo dạng ký hợp đồng hoặc tập huấn tự nguyện. 

(AFP) - Ba Lan và Ukraina thông báo quyết định về quá cảnh ngũ cốc Ukraina. Ngày 03/10/2023, Vacxava và Kiev đã thông báo một quyết định liên quan đến cả Litva, cho phép đẩy nhanh quá trình quá cảnh ngũ cốc Ukraina xuất khẩu sang các nước khác. Đây là thỏa thuận đầu tiên giữa hai nước láng giềng, đồng minh, kể từ khi Ba Lan thông báo hồi giữa tháng 9 cấm nhập ngũ cốc Ukraina. Theo bộ trưởng Nông Nghiệp Ba Lan, từ ngày mai (04/10), việc kiểm tra tại biên giới Ba Lan-Ukraina các loại ngũ cốc quá cảnh qua Litva sẽ được thực hiện trong lãnh thổ của Litva, tại cảng của nước này. 

(AFP) - Ukraina thông báo bắn hạ 29 drone của Nga. Quân đội Ukraina ngày 03/10/2023, cho biết trong đêm qua đã bắn hạ 29 drone và một tên lửa của Nga. Theo lực lượng phòng không Ukraina, đó là các drone loại Shahed 131/136 do Iran chế tạo và một tên lửa hành trình Iskander-K. Tổng cộng, Nga đã phóng 31 drone và một tên lửa từ bán đảo Crimée. Trong tháng 9, Nga đã sử dụng đến 500 drone Shahed để tấn công Ukraina, một con số kỷ lục theo giới quan sát quân sự. 

(AFP) - Báo Nga hé lộ dự định ra tranh cử tổng thống của ông Vladimir Putin. AFP dẫn nguồn tin báo Nga, Kommersant cho biết tổng thống Vladimir Putin có thể sắp thông báo ra ứng cử tổng thống vào năm 2024. Nếu tái đắc cử, ông Putin sẽ tiếp tục ở đỉnh cao quyền lực tại nước Nga cho đến năm 2030. Báo Kommersant trích các nguồn tin không xác định cho hay ông Putin có thể sẽ thông báo ra tranh cử trong một cuộc họp báo dự kiến trong tháng 11 tới đây. 

Đăng ngày: 03/10/2023 - 14:18Sửa đổi ngày: 03/10/2023 - 14:19

5 phút

Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna hôm nay, 03/10/2023 đến thăm Erevan, nhằm tái khẳng định « sự hậu thuẫn của nước Pháp về chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Armenia ». Vì những lý do có mối liên hệ lịch sử - văn hóa lâu đời, kết nối Pháp và Armenia, đương nhiên, Paris là thủ đô châu Âu được trông đợi nhiều nhất trong hồ sơ Thượng Karabakh.   

Chính phủ Macron bị phe đối lập và một số nhà trí thức chỉ trích mạnh mẽ là không có phản ứng tương xứng với hành động quân sự của Azerbaijan. Theo báo Pháp Le Figaro, mối quan hệ tồi tệ mà tổng thống Pháp ông Emmanuel Macron duy trì với các đồng nhiệm Nga Vladimir Putin và Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan cũng đã hạn chế phần nào khả năng hành động của điện Elysée.    

Hai nguyên tắc đối lập  

Nhưng không chỉ có Pháp, Liên Hiệp Châu Âu cũng « vắng bóng » trong hồ sơ này. Thông cáo của Liên Âu cho thấy có một phản ứng rất chừng mực khi dẫn lời ngoại trưởng Pháp bày tỏ mong muốn có một « hành động ngoại giao quốc tế trước việc Nga bỏ rơi Armenia », đồng thời lên án « sự đồng lõa » của Nga mà không nêu đích danh Azerbaijan. Thông cáo của Liên Âu cũng không nêu lên những hành động đáp trả chống lại Baku do bị một số nước phản đối.  

Bà Marie Dumoulin, cựu ngoại giao Pháp, giám đốc chương trình Châu Âu mở rộng tại Hội Đồng Đối Ngoại Châu Âu trên nhật báo công giáo La Croix, giải thích : trái với Ukraina, tính chất phức tạp của hồ sơ Thượng Karabakh vấp phải hai nguyên tắc đối ngược nhau trong luật pháp quốc tế : Quyền tự quyết của một dân tộc và việc tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia.  

Chính vì điều này mà không một nước nào trên thế giới dám công nhận nước cộng hòa tự phong Artsakh sau thắng lợi của người Armenia trong cuộc chiến với Azerbaijan hồi đầu thập niên 1990. Trong suốt ba thập niên, Azerbaijan luôn cho mình là nạn nhân của việc nước cộng hòa tự phong này chiếm đóng một phần lãnh thổ, ngoài vùng Thượng Karabakh, dẫn đến hệ quả là người dân Azerbaijan thời kỳ đó buộc phải di tản ồ ạt.   

Mọi ý đồ đạt được một thỏa thuận đàm phán đều bị Armenia – khi ấy trong thế thượng phong – bác bỏ. Đây thực sự là một sai lầm chính trị của người Armenia theo như đánh giá của nhà địa chính trị học Didier Billion, Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược IRIS trên tờ Midi Libre ngày 03/10/2023.  

Khí đốt : Một chiếc xiềng khác của châu Âu  

Chỉ có điều việc Nga bận tâm với cuộc chiến ở Ukraina, bỏ bê đồng minh Armenia đã mang lại cho Azerbaijan một « thời cơ vàng » để thu hồi toàn bộ vùng lãnh thổ mà Baku cho là thuộc chủ quyền của họ, và đó cũng là một chủ đề nhậy cảm đối với nhiều nước châu Âu dù những nước này có bày tỏ sự đồng cảm đối với lý lẽ của người Armenia Thượng Karabakh.  

Tuy nhiên, cũng trên tờ La Croix, nhà nghiên cứu Francis Perrin, cộng tác viên cho Policy Center For The New South, và là giám đốc nghiên cứu Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược, chính sự phụ thuộc vào khí đốt của Liên Âu vào Azerbaijan là « một yếu tố » giải thích cho sự đáp trả yếu ớt của khối 27 nước.   

Nhằm đa dạng nguồn cung, tránh dùng khí đốt của Nga vì cuộc chiến Ukraina, Liên Hiệp Châu Âu mùa hè năm 2022 đã đúc kết một thỏa thuận với Baku. Tính đến hôm nay, EU đã nhập khẩu 12 tỷ mét khối khí đốt Azerbaijan và có thể sẽ đạt mức 20 tỷ mét khối vào năm 2027. Đương nhiên, con số này vẫn còn quá ít so với mức 150 – 160 tỷ mét khối khí đốt mà Nga cung cấp cho EU trước khi có chiến tranh.  

Đối với châu Âu lúc này, Azerbaijan là một phần giải pháp thay thế, tuy ít, nhưng không thể bỏ qua, nhất là trong bối cảnh những biến động của thị trường khí đốt có tác động mạnh lên mức giá điện trong khu vực. Do vậy, việc bỏ qua khí đốt của Azerbaijan để đi tìm từ 10-20 tỷ mét khối ở nơi khác có lẽ sẽ là điều không dễ.   

Cuối cùng, trong bối cảnh địa chính trị căng thẳng hiện nay, Liên Âu cũng khó mà trừng phạt Azerbaijan. Quốc gia này là một nước cựu thành viên Xô Viết. Điểm mặt Baku lúc này chẳng khác gì một lần nữa đẩy Azerbaijian vào vòng tay của Matxcơva.  

Dù vậy, giới chuyên gia đều có chung một kết luận, đối với châu Âu, đang bị cuộc chiến Ukraina đeo bám, rõ ràng tình hình ở Thượng Karabakh không hẳn là một ưu tiên !  

Đăng ngày: 03/10/2023 - 13:59

3 phút

Theo nguồn tin bộ Quân Lực Pháp, tập đoàn Nexter, đại diện Pháp trong tổ hợp công nghiệp quốc phòng Pháp-Đức (KNDS) sẽ cung cấp thêm 6 đại bác loại Caesar (loại pháo cơ động 155 ly tầm bắn 40 km), ngoài 30 khẩu Caesar đã được giao và 19 khẩu khác đã chuyển từ Đan Mạch cho Ukraina.

Để đáp ứng nhu cầu, công ty Nexter đã phải tăng tốc sản xuất khẩu pháo Caesar, rút ngắn thời gian sản xuất từ 3 năm xuống 18 tháng, tăng sản lượng mỗi tháng từ 2 lên 6 khẩu.

Nexter đã ký hợp đồng với một công ty của Ukraina trong việc bảo trì pháo Caesar và xe bọc thép AMX-10, cũng như chế tạo tại chỗ một số phụ tùng. Bên cạnh đó còn có hợp đồng lắp đặt vũ khí trên các loại xe quân sự của Ukraina.

Công ty Pháp CEFA cũng ký hợp đồng cung cấp 8 robot rà phá mìn và 8 hệ thống xà lan cơ động để chuyên chở các chiến xa hạng nặng qua sông hồ. Các hệ thống này có thể dùng để lắp ráp thành cầu phao khi cần thiết.

Trước đó, hồi mùa hè công ty Delair đã ký hợp đồng cung cấp cho quân đội Ukraina 150 drone trinh sát và lần này công ty nhận thêm đơn hàng 150 chiếc khác. Ngoài ra, các tập đoàn công nghiệp quốc phòng khác của Pháp như Thales, Turgis & Gaillard cũng đã ký thỏa thuận với nhiều hãng Ukraina để cùng chế tạo các drone.

Bộ trưởng bộ Quân Lực Pháp, Sébastien Lecornu hôm 28/09 đã đến thăm Kiev và dự diễn đàn của các nhà công nghiệp quốc phòng, lần đầu tiên tổ chức tại thủ đô Ukraina. Tháp tùng ông có khoảng hai chục đại diện các hãng công nghiệp Pháp. Mục đích chuyến đi là thảo luận phương thức hỗ trợ quân sự của Pháp cho Ukraina trong tương lai. Tổng số có 15 hợp đồng của các hãng công nghiệp pháp, một thỏa thuận hợp tác giữa Tổng cục vũ khí Pháp (DGA) đã được ký với phía Ukraina, trong chuyến thăm của bộ trưởng Quân Lực Pháp.

Tuy nhiên, hiện tại chưa có thông tin liên quan đến cách thức chi phí cho các hợp đồng nói trên. 

Trên RFI Pháp ngữ, tướng Dominique Trinquand, nguyên trưởng phái bộ quân sự Pháp tại Liên Hiệp Quốc phân tích về chủ trương của Paris hỗ trợ Kiev sản xuất vũ khí tại chỗ : 

« Tôi cho rằng chiến lược này đáp ứng viễn cảnh một cuộc chiến tranh lâu dài mà Ukraina và các nước châu Âu đang đối mặt. Các nước xây dựng chủ trương hậu cần để giúp thúc đẩy cung cấp các khí tài phù hợp cho quân đội Ukraina. Chiến lược mang tính sống còn cho Ukraina và các nước châu Âu. Cần phải tăng năng lực sản xuất của công nghiệp quân sự. Trước tiên là để rút ngắn đường vận chuyển bằng cách sản xuất tại Ukraina, đồng thời cũng là để hỗ trợ hiệu quả hơn cho Ukraina. Trái lại có điểm khá nhạy cảm là các điểm sản xuất sắp được đặt tại Ukraina có thể trở thành mục tiêu của các tên lửa Nga. Vì thế mà tổng thống Zelensky đã đề nghị nỗ lực đặc biệt vào hệ thống phòng không. »

Đăng ngày: 03/10/2023 - 14:14

2 phút

Theo AFP, danh sách các công nghệ quan trọng cần được Liên Âu giám sát và bảo vệ tốt hơn có thể bao gồm trí thông minh nhân tạo, công nghệ lượng tử hoặc chất bán dẫn. Danh sách chính thức sẽ được công bố vào chiều nay. Một cuộc họp báo theo dự kiến diễn ra vào 15h30, giờ châu Âu.

Thông báo được đưa ra trong bối cảnh trong tháng 09/2023, Liên Âu đã mở một cuộc điều tra vì nghi ngờ Bắc Kinh tài trợ cho các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc, làm dấy lên căng thẳng với Trung Quốc. Về mặt chính thức, các phương thức kể trên không nhắm vào Trung Quốc, nhưng trên thực tế, vừa là đối tác vừa là đối thủ chiến lược của châu Âu, Trung Quốc đang bị nhắc đến nhiều.

Ủy viên Châu Âu đặc trách thị trường nội địa, Thierry Breton, tuyên bố là Bruxelles « giữ lời hứa giảm thiểu các nguy cơ cho kinh tế châu Âu (...) Đây là một bước quan trọng để tăng cường khả năng phục hồi » của Liên Âu. Ông Thierry Breton nói thêm : « Chúng ta phải thường xuyên kiểm tra, giám sát các công nghệ quan trọng của mình, đánh giá nguy cơ rủi ro và nếu cần thì có biện pháp để bảo vệ các lợi ích chiến lược và an ninh của mình. Châu Âu thích nghi với thực tế địa chính trị mới, chấm dứt kỷ nguyên ngây thơ và giờ đây hành động như một cường quốc địa chính trị thực thụ ».

Để bảo đảm an ninh về các công nghệ then chốt, Liên Âu phải xác định nhiều kiểu biện pháp mà họ có thể dùng đến : thiết lập các quan hệ đối tác quốc tế, hỗ trợ cho các lĩnh vực công nghệ then chốt của châu Âu, áp dụng các công cụ đáp trả mới như các kiểm soát xuất khẩu hoặc kiểm soát đầu tư, phong tỏa khả năng tiếp cận thị trường công của khối, chặn cấp phép đưa vào thị trường Liên Âu một số sản phẩm nước ngoài…

Cũng vào chiều nay, theo dự kiến, Ủy viên Thương mại châu Âu Valdis Dombrovskis điều trần trước Nghị Viện Châu Âu về quan hệ thương mại với Trung Quốc. Thâm hụt thương mại của Liên Âu với Trung Quốc năm 2022 lên tới gần 400 tỷ euro.

Đăng ngày: 03/10/2023 - 14:07

2 phút

Thông tín viên RFI tại Washington, Guillaume Naudin cho biết chi tiết :

"Dân biểu bang Florida, Matt Gaetz đã cảnh báo, nếu ông Kevin McCarthy phải cần đến những lá phiếu của phe Dân Chủ để tránh tình trạng « shutdown » ( chính phủ Mỹ phải đóng cửa vì hết tiền chi trả) , ông sẽ ra kiến nghị bất tín nhiệm buộc chủ tịch Hạ Viện mất chức. Và ông đã giữ lời. Trong tối thứ Hai, ông đã nộp đơn yêu cầu toàn thể Hạ Viện cho ý kiến về việc có duy trì vị trí chủ tịch Hạ Viện hay không.

Nếu như ông Matt Gaetz có thể làm điều đó là vì hồi tháng Giêng năm nay, để được bầu làm chủ tịch Hạ Viện sau 15 vòng bỏ phiếu, ông Kevin McCarthey đã chấp nhận nhượng bộ, theo đó chỉ cần một thành viện của phe đa số là đủ để có thể đề nghị bỏ phiếu bất tín nhiệm. Kể từ đó, phe cứng rắn trong đảng Cộng Hòa đã không ngại gì đưa ra đe dọa.

Điều mà ông Matt Gaetz chỉ trích ông Kevin McCarthy đó là đã thỏa thuận bí mật với tổng thống Joe Biden để tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraina. Cho dù tổng thống Mỹ đã đích thân công khai nhắc đến thỏa thuận này hôm Chủ Nhật vừa rồi, ông Kevin McCarthy vẫn từ chối xác nhận.

Nhiều dân biểu Cộng Hòa tỏ ý sẵn sàng bỏ phiếu chống lại lãnh đạo của họ. Chắc chắn số này đủ đông để đương sự muốn giữ được chức sẽ phải cần đến sự hỗ trợ của phe Dân Chủ.

Vẫn còn chưa có quyết định nào, nhưng sự ủng hộ, dù là một phần, của phe Dân Chủ chắc hẳn sẽ không vô tư. Những nhượng bộ đó sẽ càng làm dấy thêm nỗi phẫn nộ của những người cực kỳ bảo thủ trong phe Cộng Hòa."