Tại phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Hoàng Văn Minh (cựu thiếu tá một đơn vị quân đội đóng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận) về tội "vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ", gây ra cái chết cho nữ sinh lớp 12 ở TP Phan Rang - Tháp Chàm do Tòa án Quân sự khu vực 2 (Quân khu 5) mở ngày 5-12, nhiều vấn đề pháp lý liên quan được các bên tranh luận gay gắt.
Gia đình nạn nhân không chấp nhận miễn tội "khai báo gian dối"
Trước tòa, Hoàng Văn Minh thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng nêu là sáng 28-6-2022, do vừa nghe điện thoại vừa lái xe rẽ vào ngân hàng, xe ông va chạm với xe máy của em Hồ Hoàng Anh chạy phía sau cùng chiều đang có xu hướng vượt bên phải, khiến nạn nhân tử vong.
Theo cáo trạng, sau khi tai nạn xảy ra, Minh sợ ảnh hưởng đến công tác của mình trong quân đội, nên nhờ ông Phạm Văn Võ (chồng dì ruột Minh) nhận là người lái xe. Ông Võ nhận lời và khai nhận với cơ quan chức năng là người cầm lái.
Bà Huỳnh Thị Kim Hằng, vợ Minh, đi cùng xe hơi do chồng lái và chứng kiến vụ tai nạn. Song, khi biết ông Võ nhận lời là người lái xe thay cho Minh, bà cũng khai chính người chú chồng là người lái xe.
Đến hôm sau, 29-6-2022, ông Võ và bà Hằng mới khai sự thật người cầm lái xe hơi là ông Minh.
Cáo trạng trước đây truy tố ông Võ, bà Hằng tội "khai báo gian dối". Tuy nhiên, cáo trạng mới ngày 5-11-2023 của Viện Kiểm sát quân sự khu vực 2 (Quân chủng Phòng không - Không quân) thống nhất với cơ quan điều tra, miễn trách nhiệm hình sự đối với ông Võ và bà Hằng.
Trong phiên tòa mở lại ngày 5-12, ông Võ đến tòa với tư cách người làm chứng, còn bà Hằng là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Tại tòa, ông Hồ Hoàng Hùng, cha nạn nhân, nói gia đình không chấp nhận việc miễn trách nhiệm hình sự tội danh nêu trên của hai người vừa nêu. Luật sư bảo vệ cho gia đình nạn nhân cũng đề nghị tòa án xem xét việc đình chỉ tội danh này vì có thể bỏ lọt tội phạm.
Đại diện viện kiểm sát tại phiên tòa khẳng định hành vi của ông Võ, bà Hằng đã cấu thành tội "khai báo gian dối". Tuy nhiên, do hành vi đó diễn ra trong thời gian rất ngắn, các bị cáo phạm tội ít nghiêm trọng, lần đầu, đã ăn năn hối cải và thành khẩn khai báo, trong khi vụ án đã được làm sáng tỏ, nên miễn trách nhiệm hình sự đối với ông Võ, bà Hằng là có căn cứ, đúng pháp luật.
Vị chủ tọa phiên tòa nói rằng đây là phiên tòa xử Hoàng Văn Minh "vi phạm quy định về tham gia giao thông", không xem xét các nội dung không truy tố.
Nhờ người nhận tội sao được hưởng "thành thật khai báo"?
Theo cáo trạng ngày 5-11-2023 của Viện Kiểm sát quân sự khu vực 2 (Quân chủng Phòng không - Không quân), bị can Hoàng Văn Minh không có tình tiết tăng nặng, mà được hưởng một số tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, trong đó có điểm s khoản 1 điều 51 Bộ luật Hình sự là "người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải".
Cha nạn nhân bức xúc vì sao bị cáo nhờ người nhận tội thay là gian dối mà lại được hưởng tình tiết "thành khẩn khai báo".
Luật sư bảo vệ quyền lợi cho gia đình nạn nhân cũng đề nghị tòa "xem xét mức độ thành khẩn khai báo" của bị cáo; đồng thời xem xét áp dụng tình tiết bị cáo có hành động "xảo quyệt nhằm che giấu tội phạm".
Tuy nhiên, đại diện viện kiểm sát tại phiên tòa cho rằng việc xem xét, đánh giá sự thành khẩn khai báo của bị can, bị cáo là xuyên suốt quá trình điều tra, truy tố, xét xử.
"Có thể giai đoạn đầu bị can không nhận tội, nhưng đến khi xét xử mà bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội, khai báo thành khẩn thì vẫn ghi nhận tình tiết đó" - đại diện viện kiểm sát nêu. Hội đồng xét xử cũng thống nhất áp dụng tình tiết giảm nhẹ này cho bị cáo.
Luật sư nói bị cáo cũng là nạn nhân
Tại tòa, ban đầu bị cáo Minh nhận hành vi phạm tội, bày tỏ hối hận và mong gia đình nạn nhân tha thứ, tình nguyện thỏa thuận bồi thường 520 triệu đồng.
Tuy nhiên, mẹ nạn nhân nói rằng chấp nhận thỏa thuận mức bồi thường mà Minh và gia đình tự nguyện nêu trên, song vẫn đề nghị tòa xử bị cáo theo đúng quy định pháp luật. Lúc này, bị cáo nói muốn thỏa thuận đền bù số tiền nêu trên và mong được tha thứ, nhưng gia đình nạn nhân yêu cầu xử theo quy định pháp luật thì phần bồi thường dân sự cũng xử theo quy định.
Hậu quả vụ tai nạn giao thông là chết người đã xảy ra. Bồi thường thiệt hại là để nguôi ngoai phần nào mất mát, chứ không có tiền nào bồi đắp được
Vị chủ tọa phiên tòa sơ thẩm
Cũng tại phần tranh luận, luật sư của bị cáo cho rằng bị cáo chỉ phạm duy nhất một tội, trong khi nạn nhân phạm 4 lỗi và vụ tai nạn giao thông là lỗi hỗn hợp.
"Bị cáo Minh thành nạn nhân của báo chí và truyền thông khi họ chỉ soi vào lỗi của Minh mà bỏ qua các lỗi của nạn nhân" - vị luật sư này nói tại tòa.
Tuy nhiên, hội đồng xét xử nhận định trong vụ án này, Minh là người có 80% lỗi, gây ra hậu quả chết người. Còn nạn nhân chỉ vi phạm hành chính, tỉ lệ lỗi chỉ 20%.
Từ đó, tòa tuyên phạt Minh 14 tháng tù, buộc bồi thường gia đình nạn nhân tổng cộng 245 triệu đồng.