Năm nhà lập pháp Hoa Kỳ đang dẫn đầu một nỗ lực lưỡng đảng để vinh danh các cựu chiến binh người Hmong từng giúp Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) trong Chiến tranh Việt Nam bằng cách trao tặng họ giải thưởng dân sự cao nhất của Quốc hội Mỹ.

CIA trong Chiến tranh Việt Nam đã tuyển mộ người Hmong làm binh lính để giúp ngăn chặn chủ nghĩa Cộng sản lan rộng ở Đông Nam Á. Những người Hmong đã chiến đấu trên bộ, thu thập thông tin tình báo về các cuộc di chuyển của quân Bắc Việt, làm gián đoạn việc tiếp tế trên Đường mòn Hồ Chí Minh và giải cứu các phi công Mỹ bị bắn rơi trong hậu tuyến của địch. Các hoạt động này khi đó được gọi là “cuộc chiến tranh bí mật.”

Theo thông cáo báo chí từ văn phòng của Thượng nghị sỹ Mỹ Amy Klobuchar, đảng viên Dân chủ đại diện tiểu bang Minnesota, người Hmong đã “chịu tổn thất nặng nề” và những người lính Hmong “đã chết với tỷ lệ cao gấp 10 lần so với lính Mỹ ở Việt Nam”.

TNS Klobuchar đã cùng TNS Johnson, đảng viên Cộng hòa đại diện Wisconsin, TNS Gary Peters, đảng viên Dân chủ đại diện Michigan, TNS Tammy Baldwin, đảng viên Dân chủ đại diện Wisconsin, và TNS Thom Tillis, đảng viên Cộng hòa đại diện North Carolina, giới thiệu Đạo luật Huy chương Vàng Quốc hội cho người Hmong (Hmong Congressional Gold Medal Act) nhằm “ghi nhận sự phục vụ xuất sắc của các cựu chiến binh người Hmong cùng với quân đội Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam”.

Dự thảo luật, được giới thiệu tới cả Hạ viện và Thượng viện Mỹ, nói rằng hơn 30.000 người Hmong đã tham gia trong các nhiệm vụ giúp CIA chống lại chủ nghĩa Cộng sản ở Bắc Việt Nam và Pathet Lào.

“Trong Chiến tranh Việt Nam, người Hmong là những đối tác quan trọng của Hoa Kỳ, họ đã hy sinh mạng sống của mình để giúp đỡ quân đội của chúng ta và cống hiến sự phục vụ của họ cũng như đã hy sinh dũng cảm”, TNS Klobuchar nói trong thông cáo.

Dự thảo luật được giới thiệu nhằm công nhận sự cống hiến của người Hmong bằng cách trao Huy chương Vàng của Quốc hội Mỹ cho họ.

“Sau Chiến tranh Việt Nam, nhiều người Hmong bị mất nhà cửa và làng mạc do bị quân Bắc Việt ném bom hoặc đốt cháy”, dự thảo luật viết. “Hơn 150.000 người Hmong đã chạy trốn khỏi Lào khi đất nước này rơi vào tay của các lực lượng Cộng sản vào ngày 14/5/1975”.

Cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam chính thức kết thúc vào ngày 30/4/1975 khi quân Bắc Việt chiếm được Sài Gòn và thiết lập một chính quyền thống nhất do Đảng Cộng sản cầm quyền trên khắp Việt Nam. Cùng năm 1975, Lào cũng trở thành quốc gia Cộng sản khi tổ chức dân tộc cánh tả Pathet Lào, có hợp tác với tổ chức Việt Minh của Bắc Việt, nắm quyền kiểm soát đất nước và thay thế chế độ quân chủ tồn tại 600 năm trước đó.

Theo trang web của Trung tâm người Mỹ gốc Hmong (Hmong American Center), người Hmong bị chính quyền Cộng sản thắng trận ở Lào và Việt Nam ngược đãi. Trung tâm này nói rằng người Hmong bị “truy lùng” và “bị đưa đến các trại tập trung” cũng như “bị bức hại”. Theo ước tính được trung tâm này trích dẫn, hơn 10% (tức khoảng 35.000) trong toàn bộ dân số Hmong ở Lào đã chết do liên quan đến Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam.

“Do mối liên hệ của họ với quân đội Mỹ, nhiều người Hmong chạy trốn khỏi Lào đã tới Hoa Kỳ như những người tị nạn và bắt đầu cuộc sống mới ở đây”, dự thảo luật viết.

Trong những thập kỷ sau đó, người Hmong và truyền thống của họ đã ăn sâu vào các cộng đồng trên khắp nước Mỹ. Theo thông cáo của văn phòng TNS Johnson, hiện có hơn 327.000 người Hmong sinh sống ở Mỹ, phần lớn trong số đó ở California, Minnesota và Wisconsin.

Trong thông cáo, TNS Johnson nói rằng ông “vui mừng” được dẫn đầu trong việc giới thiệu đạo luật nhằm “đảm bảo người Hmong nhận được sự công nhận mà họ xứng đáng có được vì những cống hiến của họ trong cuộc chiến chống lại chủ nghĩa cộng sản”.

Chưa có phản ứng chính thức từ hai chính quyền Việt Nam và Lào về nỗ lực của các nghị sĩ Mỹ nhằm vinh danh các cựu binh Hmong.

Ý đã chính thức thông báo cho Trung Quốc rằng họ sẽ rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), bác bỏ lo ngại rằng động thái này có thể làm xấu đi mối quan hệ và gây thiệt hại cho nền kinh tế Ý, các nguồn tin chính phủ cho biết hôm thứ Tư 6/12.

Ý vào năm 2019 đã trở thành quốc gia phương Tây lớn đầu tiên và duy nhất cho đến nay tham gia chương trình thương mại và đầu tư, phớt lờ cảnh báo từ Hoa Kỳ rằng nước này có thể bị Trung Quốc kiểm soát các công nghệ nhạy cảm và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Tuy nhiên, khi Thủ tướng Giorgia Meloni nhậm chức vào năm ngoái, bà nói rằng bà muốn rút khỏi thỏa thuận vốn được Chủ tịch Tập Cận Bình ủng hộ, và nói rằng nó không mang lại lợi ích đáng kể nào cho Ý.

Thỏa thuận năm 2019 sẽ hết hạn vào tháng 3 năm 2024 và một nguồn tin chính phủ Ý cho biết Rome đã gửi cho Bắc Kinh một lá thư “trong những ngày gần đây” thông báo cho Trung Quốc rằng họ sẽ không gia hạn hiệp ước.

Không có bình luận ngay lập tức từ phía Trung Quốc.

Một nguồn tin chính phủ thứ hai cho hay: “Chúng tôi có ý định duy trì mối quan hệ tuyệt vời với Trung Quốc ngay cả khi chúng tôi không còn tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường”.

Ông nói thêm: “Các quốc gia G7 khác có quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc so với chúng tôi, mặc dù thực tế là họ chưa bao giờ tham gia (BRI)”.

Ý sẽ đảm nhận chức chủ tịch G7 vào năm 2024.

Hơn 100 quốc gia đã ký thỏa thuận với Trung Quốc để hợp tác trong các dự án xây dựng và cơ sở hạ tầng BRI kể từ khi kế hoạch này được triển khai vào năm 2013. Thủ tướng Ý lúc đó là Giuseppe Conte đã hy vọng vào một cơ hội thương mại khi ông đăng ký tham gia vào năm 2019, nhưng các công ty Trung Quốc dường như đang làm thất vọng các bên hưởng lợi chính.

Theo dữ liệu của Ý, xuất khẩu của Ý sang Trung Quốc đạt tổng cộng 16,4 tỷ euro (17,7 tỷ USD) vào năm ngoái, từ mức 13 tỷ euro vào năm 2019. Ngược lại, xuất khẩu của Trung Quốc sang Ý đã tăng lên 57,5 tỷ euro từ mức 31,7 tỷ euro trong cùng kỳ.

Các đối tác thương mại chính của Ý trong khu vực đồng euro là Pháp và Đức đã xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều hơn đáng kể vào năm ngoái, mặc dù không phải là một phần của BRI, dựa theo Con đường tơ lụa cổ đại nối Trung Quốc với phương Tây trước đây.

Nhằm duy trì mối quan hệ chiến lược, Ngoại trưởng Antonio Tajani đã đến thăm Bắc Kinh vào tháng 9 và Tổng thống Sergio Mattarella sẽ đến thăm Trung Quốc vào một ngày phù hợp trong năm tới.

Bản thân bà Meloni cho biết bà muốn tới Bắc Kinh nhưng chưa ấn định ngày cụ thể.

Mặc dù là một phần của BRI, các chính phủ kế nhiệm ở Rome đã thể hiện sự hoài nghi của họ về hiệp ước này bằng cách phủ quyết một số đề xuất mua lại hoặc hạn chế sự ảnh hưởng của các công ty Trung Quốc đối với các đối tác Ý của họ.

Vào tháng 6, nội các của bà Meloni đã hạn chế ảnh hưởng của cổ đông Trung Quốc Sinochem đối với nhà sản xuất lốp xe Ý Pirelli bằng cách sử dụng các quy tắc “quyền lực vàng” được thiết kế để bảo vệ tài sản chiến lược.

Bà Meloni, người đứng đầu một liên minh bảo thủ, được cho là luôn muốn đánh bóng uy tín của mình với tư cách là một nhà lãnh đạo tận tâm ủng hộ NATO, và một nguồn tin chính phủ cho biết rằng bà đã đảm bảo với Tổng thống Mỹ Joe Biden vào đầu năm nay rằng Ý sẽ rời khỏi BRI.