Nguồn hình ảnh, Getty Images
Một tàu hải cảnh Trung Quốc ở ngoài khơi tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc vào ngày 19/4/2023
Tàu hải cảnh Trung Quốc CCG 5901 hiện diện tại vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế của Việt Nam (EEZ), ở phía tây bãi Tư Chính từ ngày 8/6, theo Tướng Raymond M. Powell từ Đại học Stanford.
Trong một dòng tweet hôm 8/6, Tướng Raymond M. Powell, Trưởng Dự án Myoushu, Trung tâm Gordian Knot Center for National Security Innovation, Đại học Stanford thông tin về đường di chuyển của tàu hải cảnh được mệnh danh là "monster" (con quái vật) này.
"Điều khiến sự kiện này đáng chú ý đó tàu China Coast Guard 5901 (CCG 5901) là một trong tàu hải cảnh lớn nhất thế giới, với chiều dài 165 mét và nặng 12.000 tấn của Trung Quốc. Con tàu này vượt trội hẳn so với những tàu kiểm ngư dài trên 56 mét của phía Việt Nam được cắt cử để theo sát các hoạt động của tàu Trung Quốc." ông Raymond M. Powell nói với BBC News Tiếng Việt.
Ông Raymond cho biết thêm với BBC là con tàu CCG 5901 này chỉ phát tín hiệu AIS trong khoảng 7,5 giờ trong ngày thứ Năm 8/6, và sau đó "đen" ngay lập tức sau đó.
Trung Quốc tăng hơn gấp đôi số tàu cảnh sát biển tuần tra trên các vùng mỏ dầu khí của Việt Nam ở bãi Tư Chính trong năm 2022, tăng từ con số 142 ngày vào năm 2020 lên 310 ngày vào năm 2022, theo Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải (The Asia Maritime Transparency Initiative - AMTI).
"Mục tiêu của Trung Quốc trong việc tuần tra tại những khu vực này để thiết lập cái gọi là "quyền lịch sử" đối với tuyên bố đường chín đoạn. Trung Quốc đã liên tục gia tăng sự hiện diện của mình trong những năm qua với sự phản đối công khai rất ít ỏi từ Hà Nội", ông Raymond M. Powell bình luận.
Đây là những diễn biến mới nhất trên Biển Đông sau khi tàu Hướng Dương Hồng 10 (Xiang Yang Hong 10) của Trung Quốc và các tàu hộ vệ, hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam trên Biển Đông trong gần một tháng qua đã rời vùng biển Việt Nam hôm Thứ Hai 5/6.
Hôm qua 10/6, Việt Nam phản bác luận điệu của Trung Quốc cho rằng "tàu khảo sát Hướng Dương Hồng 10 hoạt động hợp pháp ở Biển Đông".
Trước đó ngày 6/6, ông Uông Văn Bân, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định "Trung Quốc có chủ quyền với quần đảo Nam Sa và vùng biển lân cận".
Chính vào ngày 8/6, theo Tướng Raymond M. Powell
Ông Raymond ngày 8/6 cũng cho biết thêm con tàu khách khổng lồ San Sha 2 (Tam Sa 2) và tàu tuần tra Zhong Guo Yu Zheng 310 của hải quân Trung Quốc cũng đã hướng đến Bãi Tư Chính trong một động thái khẳng định chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.
Từ Sài Gòn vào hôm nay, nhà nghiên cứu Biển Đông Đinh Kim Phúc nhận định với BBC News Tiếng Việt, trong hơn 10 năm qua, các tàu địa chất, tàu cảnh sát biển, kiểm ngư Trung Quốc "luôn xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, thậm chí đi vào thềm lục địa của Việt Nam".
"Đây là chuyện hết sức bình thường của nhà nước Trung Quốc. Từ thời Đặng Tiểu Bình đến nay, Trung Quốc không bao giờ giấu giếm tham vọng chủ quyền trên Biển Đông. Tuy nhiên những người quan sát trên Biển Đông nhất là trong hai tháng qua đã đặt ra một câu hỏi là tại sao Trung Quốc đợt này lại rất hung hăn đến như vậy", ông Đinh Kim Phúc đặt câu hỏi.
Ông Đinh Kim Phúc nhận định có ba lý do chính cho thái độ ngày càng xác lập hơn từ phía Bắc Kinh trên Biển Đông, cụ thể bao gồm tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa Asean và Trung Quốc "dường như đang đi vào giai đoạn bế tắc và hành động của Trung Quốc là muốn đổ lỗi cho Asean nếu đàm phán thất bại".
Được bắt đầu khởi động vào năm 2000, tiến trình đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (Code of Conduct - COC) giữa Asean và Trung Quốc cho đến nay chưa đạt kết quả cụ thể.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Các cấu trúc trên cụm đảo Nam Yết (Tizard bank) hiện do Việt Nam kiểm soát trên Biển Đông, ảnh ngày 22/4/2023
Hai lý do khác theo nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc là Trung Quốc muốn "lợi dụng sự suy yếu của Nga" trên chính trường thế giới, khi gây sức ép với lô dầu khí do Nga đang khai thác và vận hành trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam nhằm tiếp tục khẳng định chủ quyền
"Ngoài ra, trước những tin đồn dồn dập về nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ thì Bắc Kinh dường như muốn gây sức ép cho phía Hà Nội. Lý do quan trọng nhất theo tôi là Trung Quốc muốn gây sức ép liên tục để Việt Nam từ bỏ tư tưởng đi với Phương Tây, đi với Mỹ, đánh bại ý chí tự do hóa, đa phương hóa quan hệ ngoại giao của Việt Nam. Trung Quốc muốn cho Việt Nam thấy các nước Phương Tây chỉ quan tâm đến tự do hàng hải, và sẽ không không muốn can dự liên quan đến tranh chấp chủ quyền", ông Đinh Kim Phúc cho biết thêm.
Trong một bình luận trên Foreign Policy ngày 10/06, Giáo sư Peter A. Dutton, ngành luật quốc tế từ Đại học U.S. Naval War College và Đại học New York nhận định "Trung Quốc đang muốn viết lại luật biển".
Cụ thể Giáo sư Peter A. Dutton đã đề cập đến quyển sách 'China's Law of the Sea: The New Rules of Maritime Order' của tác giả Isaac B. Kardon, ấn bản hồi tháng Ba, về mong muốn thật sự của giới lãnh đạo ở Trung Nam Hải.
Đó là mong muốn của Bắc Kinh "một trật tự quốc tế hậu tự do [post-liberal international order]" khi định hình lại một trật tự quốc tế trên đại dương, một thuật ngữ do Tiến sĩ Isaac B. Kardon từ Carnegie Endowment for International Peace nêu trong sách.
Và Tiến sĩ Isaac B. Kardon cho rằng Trung Quốc đã "hưởng lợi vô cùng lớn" khi Mỹ "vắng bóng trong những đấu trường quan trọng" liên quan đến vấn đền Biển Đông trong những năm qua.
CHIẾN TRANH UKRAINA
Hôm 10/06/2023 là đúng năm ngày xảy ra vụ vỡ đập nước Nova Kakhovka. Chính quyền Ukraina đưa ra số thiệt hại mới nhất cho biết vụ vỡ đập đã làm 5 người chết, 27 người bị mất tích và hơn ba ngàn người phải đi sơ tán tại những vùng do Kiev kiểm soát.
Đăng ngày:
2 phút
Ngoài ra, nước lũ tràn nhanh đã gây ngập lụt tại hơn 78 địa phương, trong đó có 14 địa phương do Nga kiểm soát. Đối với nhiều người dân ở những vùng bị chiếm đóng, cuộc sống sẽ không thể nào trở lại giống như trước.
Từ Korsunka, cách Novaya Kakhovka một giờ đi xe và do phía Nga kiểm soát, đặc phái viên đài RFI Anissa El Jabri gởi về bài phóng sự :
« Đầu đội mũ rơm, mặc áo thun, quần short, tay kéo một chiếc thuyền đi biển, người thanh niên này lội bì bõm trên con đường ngập nước. Trên chiếc thau nhựa to cỡ vài chục cm vuông, là chiếc máy tính và con chó của anh. Với người thanh niên này, từng sống cạnh sông Dniepr, cuộc sống trước đây giờ chẳng còn lại gì nữa.
Anh nói : "Chẳng còn ai có thể sống ở đó được nữa. 98% ngôi nhà là hoàn toàn không thể ở được và ít nhất 30% trong số này đã bị cuốn trôi toàn bộ. Số còn lại có lẽ có thể sửa chữa được. Tuy nhiên, nếu bên ngoài đôi khi có vẻ còn nguyên vẹn, nhưng ở bên trong, nhà đã bị hỏng hoàn toàn. Tại con phố nơi tôi sinh sống, chẳng còn gì nữa cả."
Một trong số những hàng xóm của người này, sống tại một con phố ít bị ảnh hưởng hơn dẫn chúng tôi đến xem nhà của anh. Nước bùn đục ngầu, người này chỉ đường nơi nào có thể đi qua mà không bị ngập nước đến đầu gối. Ở bên ngoài, căn nhà trông có vẻ bình thường, nhưng bên trong thì thật thảm hại : Một đống bùn, mái tôn và gỗ vụn mầu nâu không thể nhận ra.
Người hàng xóm này giải thích : "Một căn nhà, cấu trúc chiếm 30% và 70% là thiết kế nội thất. Tôi nghĩ rằng trên thực tế, điều duy nhất có thể làm là phá hủy toàn bộ và xây mới lại hết. Nhưng ở đây không có việc làm. Và quý vị có hình dung chi phí xây mới lại là bao nhiêu không ? Ngay cả khi tôi đã bắt đầu cải tạo bên trong với những vật liệu rẻ tiền nhưng tôi cũng đã tiêu tốn ít nhất 10 ngàn euro."
Ở bên ngoài, thứ Bảy này trời âm u và những giọt mưa đầu tiên đã bắt đầu rơi. Sau cơn lũ là một cơn bão và những cơn mưa như thác lũ. »
Cuộc đối đầu lớn giữa Nga và Ukraina đã bắt đầu ? Thắc mắc này được đặt ra vào lúc nhiều cuộc giao tranh quy mô lớn dường như đã nổ ra ở miền nam và đông đất nước trong những ngày qua. Nếu như chính quyền Kiev vẫn tỏ ra kín tiếng, tổng thống Volodymyr Zelensky, khi tiếp thủ tướng Canada Justin Trudeau đã xác nhận điều đó đang xảy ra.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
2 phút
Thông tín viên đài RFI, Stéphane Siohan, từ Kiev cho biết thêm :
« Thứ Bảy này, 10/06/2023, tổng thống Volodymyr Zelensky đã tiếp thủ tướng Canada Justin Trudeau và trong cuộc họp báo chung, nguyên thủ Ukraina khi trả lời giới báo chí có nói rằng chiến dịch phản công và phòng thủ dường như đang diễn ra trên mặt trận nhưng từ chối nói rõ chi tiết.
Vào buổi tối, đài phát thanh và kênh truyền hình Ukraina tường thuật cuộc gặp giữa hai lãnh đạo Ukraina và Canada nhưng không một lời nào về những phát biểu của ông Zelensky trong các tít chính.
Tại Kiev, giới lãnh đạo và truyền thông tuân thủ nghiêm ngặt "im lặng về chiến dịch" theo sắc lệnh của quân đội khi từ chối đề cập đến chủ đề phản công…
Trên thực tế, người ta biết rằng quân đoàn thiết giáp của Ukraina đã chuyển sang tấn công các đường chiến tuyến của Nga tại vùng Zaporijia trong khi binh sĩ Ukraina đang di chuyển về Donbass để chiếm lại quyền kiểm soát những vùng sườn ở Bakhmut bị Nga chiếm lấy hồi cuối mùa xuân này.
Một điều chắc chắn, tương tự như mùa hè năm 2022, quân đội Ukraina đã giành thế chủ động trong giao tranh, họ quay lại tấn công, thăm dò phòng thủ của Nga, nhưng cuộc phản công được chờ đợi từ lâu một lần nữa chắc chắn sẽ diễn ra ở nơi không ai nghĩ tới. »
AFP
cho biết, trong chuyến thăm Kiev bất ngờ này, thủ tướng Canada Justin
Trudeau thông báo một gói hỗ trợ quân sự mới trị giá 500 triệu đô la,
đồng thời tuyên bố hậu thuẫn Kiev trở thành thành viên của NATO – khối
liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương.
(Reuters) -Mỹ tháo khoán thêm 2 tỷ đô la viện trợ cho Ukraina giúp Kiev nâng cao khả năng phòng không. Bộ Quốc Phòng Mỹ chiều ngày 09/06/2023 thông báo giải ngân thêm 2,1 tỷ đô la giúp Ukraina tăng cường khả năng phòng vệ. Trong đợt viện trợ này, Washington dự trù gửi từ đạn dược cần thiết cho tên lửa Patriot đến hệ thống chống tên lửa Raython HAWK, đầu đạn cỡ 105 và 203 ly… Số tiền hơn 2 tỷ đô la này được trích xuất từ quỹ USAI Ukrain Security Asistance Initiatie của Mỹ.
(AFP)- Thủ tướng Canada công du Kiev. Trưa nay 10/06/2023 Justin Trudeau dừng chân tại thủ đô Ukraina ông đặt vòng hoa tưởng niệm các chiến sĩ Ukraina tử trận từ khi quốc gia này bị Nga xâm chiếm. Thứ trưởng ngoại giao Ukraina, Andriy Melnik thông báo tin trên qua Twitter. Canada là thành viên NATO luôn yểm trợ Kiev đối mặt với cuộc xâm lược Nga đang tiến hành.
(AFP)- Lãnh đạo Pháp, Đức và Ba Lan họp tại Paris phối hợp hành động giúp Ukraina. Trong thông cáo chiều qua, 09/06/2023 điện Elysée cho biết lãnh đạo ba nước dự trù cuộc họp vào tối ngày Thứ Hai, 12/06/2023. Các bên chuẩn bị cho thượng đỉnh khối NATO tại Vulnius và nhất là nhằm « phối hợp hành động trong việc trợ giúp quân sự » cho chính quyền Kiev.
(Reuters) – Ba Lan là địa bàn của những kẻ phá hoại đường ống dẫn khí đốt Nord Stream ? Báo tài chính Mỹ Wall Street Journal hôm 09/06/2023 tiết lộ, nhân viên điều tra của Đức phát hiện một số « yếu tố » cho thấy là tác giả vụ này từng chuẩn bị và lên kế hoạch từ lãnh thổ Ba Lan. Một trong những đầu mối là vết tích và hành vi của du tuyền mang tên Andromeda. Cả phía Ba Lan lẫn cảnh sát Đức cùng chưa xác nhận tin trên.
(AFP) – Đài Loan diễn tập dượt giải cứu con tin. Quân đội, nhân viên tuần duyên, cảnh sát … được huy động trong cuộc thao diễn hôm nay 10/06/2023 tại Cao Hùng. Tổng thống Thái Anh Văn chứng kiến chương trình diễn tập trong khuôn khổ « tăng cường khả năng tự vệ vì hòa bình của quốc đảo này».
(AFP) – Nhà máy sản xuất drone quân sự Iran tại Nga có khả năng hoạt động vào đầu năm tới. Phát ngôn viênHội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, John Kirby, hôm qua 10/06, cho biết, theo các thông tin tình báo, Nga – Iran đang siết chặt hợp tác trong việc chế tạo drone quân sự do Iran thiết kế, ngay tại Nga. Chính phủ Hoa Kỳ đã công bố một hình ảnh vệ tinh về vị trí được lên kế hoạch cho nhà máy sản xuất drone tại đặc khu kinh tế Alabouga, cách Matxcơva khoảng 900 km về phía đông. Ông John Kirby nhắc lại, chính quyền Biden ‘‘sẵn sàng làm nhiều hơn’’ để ‘‘vạch trần và ngăn cản’’ hợp tác Nga- Iran về drone quân sự.
(Reuters) – Chiến tranh Ukraina : Nga oanh kích nhiều vùng vào lúc tảng sáng khiến ít nhất ba thường dân thiệt mạng ở Odessa. Chính quyền Kiev hôm nay 10/06/2023, cho biết tin trên. Riêng thủ đô Kiev bị 8 tên lửa và 35 drone tấn công.
(AFP) – Iceland đóng cửa sứ quán tại Nga, Matxcơva hứa trả đũa. Hôm qua, Nga lên án Iceland phá hoại quan hệ song phương, và hứa sẽ trả đũa sau quyết định của Iceland đóng cửa đại sứ quán ở Matxcơva do xung đột ở Ukraina, một ngày trước đó. Iceland trở thành quốc gia đầu tiên có biện pháp này với Nga. Theo Iceland, biện pháp này không đồng nghĩa với cắt đứt quan hệ ngoại giao. Iceland cũng yêu cầu Matxcơva hạn chế ‘‘các hoạt động” của sứ quán Nga tại Iceland.
(AFP) - Bốn em nhỏ sống sót sau 40 ngày sống trong rừng rậm : Bé nhỏ nhất chỉ một tuổi. Bốn đứa trẻ được tìm thấy còn sống sau 40 ngày trong rừng rậm ở đông nam Colombia sau một tai nạn máy bay đã được về Bogota trong đêm thứ Sáu qua ngày thứ Bảy, 09/06. Một máy bay y tế của quân đội Colombia đã đưa những người vừa được tìm thấy về thủ đô.
(AFP) – Messi được tiếp đón như ông hoàng tại Trung Quốc. Cầu thủ người Achentina Lionel Messi hôm nay 10/06/2023 được hàng trăm người hâm mộ Trung Quốc tiếp đón như một ông hoàng ngay tại phi trường quốc tế Bắc Kinh. Trước khách sạn nơi anh cư ngụ cũng đã chật kín người. Lionel Messi đến Trung Quốc tham gia một trận đấu giao hữu giữa tuyển Achentina với đội tuyển Úc vào ngày 15/06/2023. Đây là lần thứ 7 Messi tri ân người mến mộ bóng đá Trung Quốc. Sau đó cầu thủ Achentina này sẽ đến Indonesia đấu giao hữu với các tuyển thủ của Indonesia ngày 19/06/2023. Messi vừa thông báo chia tay với đội bóng Pháp PSG về đàu quân cho đội Inter Miami của Mỹ. « Mất » Messi, PSG mất hơn 2 triệu fans trên Instagram.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 10.6 nói rằng cuộc phản công của nước này chống lại các lực lượng Nga đang diễn ra, nhưng từ chối cung cấp chi tiết.
"Các hành động phản công và phòng thủ đang diễn ra ở Ukraine: tôi sẽ không nói chi tiết ở giai đoạn nào", Tổng thống Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau ở thủ đô Kyiv, theo AFP.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Kyiv ngày 10.6
Reuters
Một nhà báo đã yêu cầu Tổng thống Zelensky bình luận sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 9.6 nói rằng Ukraine chắc chắn đã bắt đầu chiến dịch phản công được trông chờ từ lâu, nhưng mọi nỗ lực tiến công đều thất bại và lực lượng của Kyiv phải hứng chịu thương vong nặng nề.
"Thật thú vị khi [ông] Putin nói về cuộc phản công của chúng tôi. Điều quan trọng là Nga luôn cảm thấy điều này: là họ không còn nhiều thời gian nữa, theo quan điểm của tôi", Tổng thống Zelensky phát biểu.
Tổng thống Zelensky còn nói rằng ông đã liên lạc hằng ngày với các chỉ huy quân sự Ukraine, bao gồm cả người đứng đầu lực lượng vũ trang Valery Zaluzhny, và "mọi người hiện đang tích cực - hãy nói điều đó với Putin". Đến tối 10.6 chưa có thông tin về phản ứng của Nga.
Trong nhiều tháng qua, Ukraine đã tuyên bố rằng họ có kế hoạch tiến hành một cuộc phản công lớn để giành lại những vùng đất do Nga kiểm soát ở phía nam và phía đông, nhưng họ đang thi hành lệnh im lặng nghiêm ngặt và nhiều lần phủ nhận việc họ đã bắt đầu chiến dịch chính vào lúc này, theo Reuters.
The Economist, L’Obs, L’Express, Courrier International đều nhận định cuộc phản công của Ukraina đã bắt đầu ở mọi hướng, nhưng dường như mũi nhọn là ở Zaporijia. Khoảng thời gian vài tuần lễ tới là rất quan trọng, người Ukraina cần một chiến thắng hơn bao giờ hết.
L’Express tuần này nói về tình trạng nhập cư, Le Point quan tâm đến vấn đề tình dục của giới trẻ. Courrier International nêu ra khía cạnh đạo đức của nỗ lực tái sinh một số loài đã tuyệt chủng. Hồ sơ của L’Obs được dành cho việc « Tái vũ trang của thế giới », còn The Economist đăng ảnh trang nhất một bàn tay giơ cao mang hai màu xanh vàng - màu cờ Ukraina – với dòng tít lớn « Ukraina phản công ». Đây cũng là chủ đề nóng nhất trên trang web của các tuần báo.
The Economist nhận định cuộc phản công đang được tiến hành, và khoảng thời gian vài tuần tới là rất quan trọng.Ukraina đã có những hoạt động dọc theo 1.000 kilomet chiến tuyến để thăm dò những điểm yếu của phía Nga. Và nay trắc nghiệm khả năng phòng thủ của địch với cường độ chưa từng thấy kể từ nhiều tháng qua, với một loạt tấn công ở miền đông và miền nam.
Một blogger quân sự Nga hôm 08/06 đã báo động là lực lượng Ukraina đánh vào Zaporijia. Trước tiên là pháo kích ồ ạt, rồi xe tăng tiến vào. Có đến bốn đoàn xe gồm 120 thiết giáp, mỗi đoàn được mười mấy xe tăng dẫn đầu, tiến từ Orikhiv đến Tokmak, một thị trấn nằm trên dải đất chiếm đóng nối với Crimée. Cuộc tấn công trong đêm ở Zaporijia là một cột mốc quan trọng cho quân đội Ukraina kể từ đầu cuộc chiến : tiến đánh quy mô vào ban đêm, từ hai hướng.
Những dấu hiệu đầu tiên được nhận thấy từ ngày 04/06, khi nhiều lữ đoàn Ukraina tiến về phía Velyka Novosilka đến Novodonetske, những ngôi làng nằm gần Vuhledar đang bị Nga chiếm. Theo chuyên gia Rob Lee của King’s College ở Luân Đôn, khu vực này quân Nga khá yếu vì đã bị thiệt hại nặng vào mùa xuân, và một số đơn vị đã được điều đến Bakhmut. Việc tấn công vào Tokmak và gần Vuhledar đe dọa không chỉ Melitopol mà cả những thành phố cảng Berdyansk, Mariupol nằm xa hơn ở miền nam, phía Biển Azov. Nếu xuyên thủng được hàng phòng ngự dày đặc của Nga, có hy vọng cắt đứt được cây cầu trên bộ này.
Nga nói rằng đã đẩy lùi được cuộc tấn công gần Vuhledar, phía Ukraina có đến 3.715 chiến binh thương vong. Không chỉ Kiev, mà cả thủ lãnh Wagner Evgueni Prigojine cũng bác bỏ, nói rằng con số này là « khoa học giả tưởng hoang đường và phi lý ». Phương Tây nhận định Ukraina có được những tiến triển cho dù các video cho thấy giao tranh rất ác liệt. Chuyên gia John Helin của Black Bird Group cho biết Ukraina đã chiếm được những điểm cao ở Storozheve, tạo thuận lợi để đánh tiếp, cầm chân được hai sư đoàn cơ giới của Nga.
Quân Nga được bố trí theo hình lưỡi liềm từ Kherson ở miền nam tới Luhansk ở đông bắc, và cả hai đầu đều phải đối phó với những cuộc tấn công của Ukraina. Hơn nữa Matxcơva còn bị phân tâm trước những vụ xâm nhập của các lực lượng người Nga lưu vong tại Belgorod, hôm 05/06 một đại tá Nga đã tử thương.
Trong khi đó giao tranh vẫn chưa ngưng tại Bakhmut và ở Soledar - nằm phía bắc thành phố này, cho thấy quân Nga có thể bị Ukraina bao vây. Nếu Kiev giành lại được Bakhmut, sẽ xóa sạch kết quả khả dĩ duy nhất của Nga trong năm ngoái. Một bước tiến lớn hơn quanh Donbass cũng giúp Ukraina tái chiếm lãnh thổ đã mất năm 2014. Đó sẽ là nỗi nhục cho Nga, mục tiêu « giải phóng » miền đông coi như tiêu tan.
Tổng hợp những diễn biến trên đây cho thấy sau nhiều tuần chuẩn bị chiến trường bằng pháo và những hoạt động khác, cuộc phản công đã bắt đầu một giai đoạn mới quyết liệt hơn. Dữ liệu hồng ngoại từ những ngọn lửa do pháo kích và ném bom gây ra cho thấy ngày 06/06 là một trong những ngày giao tranh ác liệt nhất kể từ đầu cuộc chiến, với hầu hết đám cháy là từ khu vực do Nga kiểm soát. Tình trạng mù mờ về lực lượng và những hướng tấn công chính cho thấy Kiev đã thành công trong việc giữ bí mật kế hoạch.
Một trong số 9 lữ đoàn được phương Tây giúp huấn luyện là lữ đoàn 37 có thể đã tham gia gần Vuhledar, vì có sự xuất hiện của các xe tăng hạng nhẹ Pháp AMX-10RC và xe chống mìn Mastiff của Anh. Trên lý thuyết, chừng đó là đủ xuyên thủng phòng tuyến nhiều lớp của Nga dọc theo một chiến tuyến khoảng 20 kilomet.
Ukraina cần tập trung quân mà không bị phát hiện, đồng bộ hóa vũ khí, phối hợp các binh chủng, và bảo đảm được rằng một lực lượng được huấn luyện tương đối sơ sài vẫn can đảm tiến tới trước bão lửa tuy có nguy cơ bị thiệt hại nặng. Như vậy, quân Nga kém tinh thần, mệt mỏi có thể không giữ được những phòng tuyến dù kiên cố. Gây sốc, tốc độ và bất ngờ là rất quan trọng. Một lợi thế nữa của Ukraina là thông thạo đường đi nước bước, trái với quân xâm lược.
Trả lời tuần báo L’Obs, cựu trung tá Pháp Guillaume Ancel, chủ một blog quân sự cũng có cùng nhận định : « Cuộc phản công của Ukraina đã bắt đầu, và việc đập Kakhovka bị nổ là dấu hiệu ». Theo ông, hai sự kiện rõ ràng có liên hệ trực tiếp với nhau. Dường như người Ukraina có ý tìm một thời điểm mang tính biểu tượng. Đợt phản công rất được chờ đợi bắt đầu từ thứ Ba 06/06, ngày kỷ niệm lần thứ 79 cuộc đổ bộ Normandie.
Việc Nga cho nổ tung đập Kakhovka vào rạng sáng có thể là phản ứng trước áp lực mạnh từ Ukraina. Nước lụt làm ngưng mọi khả năng tấn công trong vùng, không phải canh giữ 200 kilomet chiến tuyến, có thể rút lập tức các đơn vị ở phía nam sông Dniepr để bổ sung cho các mặt trận khác. Cho đến nay, Ukraina thường xuyên xâm nhập, dựa vào các ốc đảo giữa dòng sông để quấy nhiễu quân Nga. Gây ra thảm họa này, Nga làm cả vùng bị bao phủ một lớp bùn khoảng 1,5 mét, không thể vượt qua trong hai, ba tuần lễ.
Đó là một hành động khá tuyệt vọng của quân Nga để câu giờ, vì một phần tuyến phòng thủ của họ cũng bị chìm ngập, chứng tỏ đã bị rối loạn vì cuộc phản công. Vladimir Putin tìm cách gây ấn tượng mạnh, gởi thông điệp cho Ukraina và phương Tây : « Tôi sẵn sàng làm những chuyện khủng khiếp nếu cuộc phản công không dừng lại ». Đã 15 tháng qua ông ta dùng bóng ma hạt nhân để đe dọa, nhưng không còn ai sợ nữa : nếu Nga tấn công nguyên tử, NATO sẽ quyết định tiêu diệt toàn bộ số quân Nga tại Ukraina. Theo ông Guillaume Ancel, Putin khó thể tiếp tục dọa dẫm bằng loại vũ khí này, nhưng vẫn có thể gây ra thảm họa.
Mọi người đều nghĩ đến nhà máy điện nguyên tử Zaporijjia. Người ta biết rằng đập Kakhovka bị vỡ do bị nổ bên trong, một công trình kiên cố như vậy cần đến nhiều tấn chất nổ mới phá được, chứ không thể dùng đặc công mang lựu đạn đến tấn công. Chỉ riêng Nga mới có phương tiện và động cơ để làm việc này. Đáng ngạc nhiên là phương Tây chỉ phản ứng chừng mực, trong khi có những dữ liệu địa chấn và hình ảnh vệ tinh, có thể là muốn tỏ ra đứng ngoài chiến dịch của Kiev.
Chuyên gia Pháp cho rằng Ukraina đang chịu thiệt hại, nhưng đó là bình thường vì vấp phải sự kháng cự của những đơn vị tinh nhuệ nhất của địch bố trí ở tuyến đầu. Năm 1944, những ngày đầu của cuộc đổ bộ còn khó khăn hơn nhiều, đẫm máu hơn cho phe Đồng minh. Quân Nga có hẳn một năm rưỡi để gài mìn khắp nơi và có pháo binh rất mạnh. Hiện Ukraina đang phải lùi lại ở một số điểm, nhưng một khi đột phá được, sẽ làm phía Nga phải rúng động. The Economist và L’Express đều nhận thấy Kiev đã điều một số vũ khí nặng được viện trợ như xe tăng Leopard 2 và AMX-10 RC, lâu nay chưa hề sử dụng kể cả trong trận đánh Bakhmut, để dành cho cuộc phản công này.
Lực lượng Ukraina không được không quân yểm trợ vì Nga đã bố trí các hỏa tiễn địa-không trên toàn chiến tuyến, phi cơ, trực thăng không thể đến gần mà chỉ đánh vào hậu cứ, sử dụng hỏa tiễn Storm Shadow và hệ thống định hướng JDAM. Do đắt tiền, Kiev đang tiết kiệm, chủ yếu dùng Himars. Phương Tây hy vọng một khi quân Nga rối loạn sẽ nhanh chóng tan hàng, nhưng cũng có thể kéo dài nhiều tuần lễ. Sẽ diễn ra một loạt tấn công và phản công nên không thể nói về thành công hay thất bại trong lúc này. Ngược lại, nếu đến tháng Chín Ukraina vẫn không đột phá được, tình hình sẽ rất đáng lo.
Theo The Economist, có một số dấu hiệu ban đầu cho thấy cuộc phản công tại Zaporijia khác với ở miền đông và miền nam, với những lữ đoàn được trang bị tốt nhất. Các chuyên gia từ lâu vẫn nghĩ rằng tập trung sức vào Zaporijia là hợp lý nhờ vị trí trung tâm trên đường giới tuyến. Quân Nga có thể bị nhốt vào bẫy ở Kherson, thậm chí cả ở Crimée nếu Ukraina lại tấn công được cầu Kertch. Tiến được đến Melitopol, lực lượng Kiev có thể cắt đứt đường tiếp tế cho bán đảo đang bị chiếm đóng. Cũng vì vậy mà Nga đã bố trí rất kiên cố tại Tokmak ở bắc Zaporijia : chiến hào, hầm trú ẩn, chướng ngại vật chống tăng, bãi mìn, trải dài suốt 30 kilomet.
Trận phản công lần này sẽ giống trận Kherson hay Kharkiv hơn ? Cuộc tấn công vào Kherson là một trận chiến tiêu hao, những phòng tuyến chỉ vỡ dần sau nhiều tháng chiến đấu. Ngược lại, trong trận Kharkiv, Ukraina đã nhanh chóng xuyên thủng một vị trí yếu của địch và dấn tới, nhanh đến nỗi quân Nga còn chưa kịp tập hợp lại. Phòng tuyến Nga lần này chắc chắn hơn Kharkiv với binh sĩ giỏi hơn, nhưng Ukraina được trang bị tốt hơn. Bên cạnh Zaporijia, Ukraina còn trắc nghiệm ở Bakhmut. L’Express nhấn mạnh, Kiev cần một chiến thắng hơn bao giờ hết.
Trên bình diện địa chính trị, The Economist phân tích làm thế nào để Nga phải gánh chịu một thất bại mang tính chiến lược. Các nhà phân tích phương Tây hình dung ba kịch bản cho cuộc chiến tranh. Thứ nhất : Một cuộc đột phá lớn của Ukraina, cắt đứt đường tiếp tế cho Crimée, tái chiếm phần lớn Donbass. Quân Nga tan tác, Vladimir Putin mất ghế. Một số cho rằng đó là phương cách tốt nhất để tái lập hòa bình tại châu Âu. Tuy nhiên khó thể đánh giá khả năng duy trì kỷ luật của quân Nga, sự vững chắc của chế độ Putin, mối lo nguyên tử cũng chưa hoàn toàn biến mất. Một số viên chức Mỹ sợ rằng nước Nga rơi vào cảnh hỗn loạn sẽ khó kiểm soát được kho vũ khí hạt nhân.
Thứ hai, quân Nga thất bại nhưng ít thiệt hại hơn, Putin yếu đi. Kịch bản thứ ba u ám hơn, cuộc chiến rơi vào ngõ cụt, Nga giữ được đa số phần đất đã chiếm. Dù liên tiếp thất bại, Putin vẫn không từ bỏ mộng xâm lăng, lập nên một chính phủ ngụy quyền ở Kiev. Không quân và hải quân Nga vẫn chưa thiệt hại bao nhiêu và có thể động viên thêm lính, đe dọa Tây Âu ; ông ta hy vọng Donald Trump đắc cử sẽ gây áp lực để Ukraina chấp nhận các điều kiện của mình.
Theo tờ báo, cần phải có những bảo đảm an ninh cho Ukraina. Một think tank ở Washington đề nghị kế hoạch 5 điểm để trao cho Kiev những cam kết « ít hơn điều 5 của NATO nhưng mạnh hơn thỏa thuận Budapest », theo mô hình Mỹ đang áp dụng với Israel và Đài Loan. Cũng như tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nhận ra một cách muộn màng là Ukraina đang bảo vệ châu Âu, tốt nhất nên giúp Ukraina hội nhập hẳn thay vì để mặc trong một vùng xám, như mời gọi Nga tấn công tiếp.
Triết gia Bernard-Henri Lévy trên Le Point khẳng định Ukraina không thể thua trong cuộc chiến này. Ông đã nói như vậy ngay từ đầu cuộc xâm lăng, và mỗi ngày trôi qua lại càng củng cố thêm niềm tin. Một bên là quân đội Nga không có tinh thần chiến đấu, chỉ huy tồi, đội ngũ lính đánh thuê Wagner đầy những tên tội phạm. Bên kia là quân đội gồm những công dân không chỉ bảo vệ đất nước mình mà còn cho ý tưởng văn minh và châu Âu, họ biết vì sao phải chiến đấu. Trong thử thách, Ukraina đang trở thành quân đội được huấn luyện nhiều nhất, thiện chiến nhất châu Âu. Bernard-Henri Lévy cho rằng ngưng bắn sẽ là thảm họa vì giúp kẻ xâm lăng tái vũ trang và tấn công tiếp, nhường lại Crimée cho Nga là tự sát. Lối thoát chỉ có thể là Nga phải đầu hàng, không chỉ Putin ra đi mà chế độ phải sụp đổ, một dân tộc đang mơ ngủ sẽ thức tỉnh.
Một chiến thắng toàn diện sẽ như thế nào ? Theo triết gia Pháp, chính là phương Tây chứ không phải Ukraina cần trả lời câu hỏi này. Chính các nhà lãnh đạo phương Tây, không phải Zelensky, đang nắm chiếc chìa khóa duy nhất. Đó là các chiến đấu cơ, hỏa tiễn tầm xa, các drone loại Reaper hiện đang ngần ngại chưa được chuyển giao. Hoặc là tiếp tục yểm trợ nhỏ giọt và chiến tranh sẽ kéo dài. Hoặc thay đổi cách nghĩ, chấm dứt coi Zelensky là người đi xin. Viện trợ vũ khí không phải là tặng quà, mà là tự vệ. Cần cung cấp cho Ukraina những gì có thể để chống lại kẻ thù chung, và chiến tranh sẽ nhanh chóng kết thúc. Mạng sống của những người vô tội sẽ bị tước đoạt ngày mai, ngày mốt, ngày kia…nếu phương Tây cứ mãi chi viện cầm chừng.
Nhìn toàn cảnh, L’Obs nhận định từ khi Nga xâm lăng Ukraina, chi tiêu quốc phòng bùng nổ tại châu Âu, và trước đó Trung Quốc không ngừng gia tăng ngân sách quân sự. Một kỷ nguyên mới về địa chính trị đã mở ra, đầy dẫy nguy hiểm. Báo cáo của SIPRI hồi tháng Tư cho biết, ngân sách của các quân đội trên thế giới năm 2022 lên đến con số kỷ lục là 2.240 tỉ đô la, trong khi lúc cao điểm chiến tranh lạnh chỉ là 1.500 tỉ đô la.
Từ đầu cuộc chiến, nhiều tỉ đô la đã được phương Tây đổ ra để giúp Kiev chống quân xâm lược : những thiết bị gây nhiễu drone, băng đạn, áo giáp, kính viễn vọng, drone trinh sát, đại bác, radar, xe tăng, giàn phóng rốc-kết… Chỉ riêng quân viện của Hoa Kỳ đã là 43 tỉ đô la. Tây Âu ngủ quên một thời gian dài trong khi Mỹ, Trung Quốc, Nga, Ả Rập Xê Út, Ấn Độ gia tăng vũ trang. Hoa Kỳ chi quân sự đến 870 tỉ đô la trong năm 2022, chiếm 39 % toàn thế giới. Trung Quốc tuy đứng hạng nhì nhưng chi quốc phòng tăng đến 75 % so với thập niên trước, Nhật Bản dù Hiến Pháp chủ hòa vẫn tăng tốc vũ trang trước sự hung hăng của Bắc Kinh.
Nhà chính trị học Bruno Tertrais cho rằng chiến tranh Ukraina chỉ là bậc thang cuối cùng. Bước ngoặt đầu tiên là sau ngày 11 tháng Chín, đợt tái vũ trang thứ hai vào khoảng 2012 với việc Vladimir Putin tái đắc cử và Tập Cận Bình lên ngôi. Đến giữa những năm 2010 diễn ra đợt thứ ba với hai cú sốc liên tiếp cho phương Tây : Nga sáp nhập Crimée và khủng bố Hồi giáo. Từ tháng 2/2022, bước ngoặt thứ tư chủ yếu liên quan đến châu Âu, sau 25 năm ngỡ đã an bình. Ông nhấn mạnh nếu chúng ta vũ trang là nhằm răn đe. « Nếu muốn hòa bình, hãy chuẩn bị chiến tranh ».
Chủ Nhật 04/06/2023 là đúng 34 năm sau vụ thảm sát đẫm máu tại quảng trưởng Thiên An Môn, Bắc Kinh, hồi năm 1989, cướp đi mạng sống của hơn 1000 người biểu tình ôn hòa.
Trên thế giới,lễ tưởng niệm vụ thảm sát Thiên An Môn diễn ra tại nhiều nơi như Nhật Bản, Úc, Mỹ. Ở Tại Luân Đôn, sự kiện Thiên An Môn đã được tái hiện tại Quảng trường Trafalgar. Trong khi đó, ở Đài Loan, vở kịch “Ngày 35 tháng Năm” của tác giả Hồng Kông Candace Chong, được công diễn ở tại một nhà hát của Đài Bắc. Một lễ tưởng niệm cũng được tổ chức ở quảng trường Tự Do, trung tâm Đài Bắc, quy tụ được nhiều người dân Đài Loan và các nhà tranh đấu cho Tây Tạng hay Hồng Kông.
Ngược lại, ngay chính tại Trung Quốc, không chỉ cấm mọi hoạt động tưởng niệm, mà chính quyền Bắc Kinh còn xóa sạch mọi dấu vết của sự kiện Thiên An Môn. Mọi thảo luận về đề tài này trên các mạng xã hội bị kiểm duyệt có hệ thống. Sách giáo khoa lịch sử không hề đề cập đến vụ thảm sát năm 1989. Cầu Tứ Thông (Sitong) ở Bắc Kinh, nơi xảy ra một cuộc biểu tình hiếm hoi chống Tập Cận Bình hồi mùa thu năm 2022, bị lực lượng an ninh theo dõi nghiêm ngặt để tránh sự việc tương tự tái diễn.
Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde cho biết thêm về tình hình :
« Ngọn nến ảo mà Đại sứ quán Đức tại Trung Quốc thắp sáng trên tài khoản mạng xã hội Vi Bác (Weibo) của họ hôm Chủ Nhật (04/06) không duy trì được lâu. Cũng giống như những ngọn nến tưởng niệm khác được đăng trực tuyến, ngọn nến của Đại sứ quán Đức đã bị các nhà kiểm duyệt dập tắt ngay lập tức. Lực lượng kiểm duyệt là những những người làm mọi chuyện để bảo đảm rằng không có bất cứ điều gì ám chỉ đến sự kiện Thiên An Môn, thậm chí cả cụm từ ngày 04 tháng 06, nay được gọi tránh đi là ngày 35 tháng 05, cũng không được xuất hiện trên mạng.
Nhưng luật sư Đằng Bưu (Teng Biao), trả lời đài RFI, nhận định là sau 34 năm cưỡng đoạt ký ức tập thể, nhưng chính quyền vẫn chưa thể xóa bỏ hoàn toàn ký ức về « ngày 35 tháng 5 » : « Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường, củng cố các hoạt động kiểm duyệt và nỗ lực tuyên truyền. Nhiều người dân Trung Quốc, đặc biệt là giới trẻ, ngày nay không biết chuyện gì đã xảy ra vào năm 1989. Họ cũng không biết chuyện gì đã xảy ra ở Hồng Kông, Tây Tạng và Tân Cương. Nhưng tôi không nghĩ chính quyền có thể xóa bỏ hoàn toàn ký ức tập thể. Bởi vì đó là thời điểm quan trọng đối với rất nhiều người Trung Quốc, đến mức họ không quên vụ thảm sát Thiên An Môn ».
Nhiều nhà bất đồng chính kiến đang bị giam giữ, chẳng hạn như ông Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong), năm nay lại kêu gọi tuyệt thực hoặc ít nhất là nhịn ăn vào ngày 04/06 để tưởng niệm sự kiện Thiên An Môn. Nhưng ngoài các hành động cá nhân, các cuộc biểu tình công khai là không thể. Lực lượng kiểm duyệt làm mọi việc để tránh xảy ra chuyện như hồi năm ngoái, khi một chiếc bánh gateau hình xe tăng, gợi nhớ đến những chiếc xe tăng trên quảng trường Thiên An Môn, xuất hiện trực tiếp trong chương trình của một người nổi tiếng và có ảnh hưởng trên mạng xã hội ».
Nhìn đến đặc khu hành chính Hồng Kông, theo luật an ninh mới mà Bắc Kinh áp đặt cho thành phố, mọi hoạt động tưởng niệm sự kiện Thiên An Môn cũng bị cấm tuyệt đối. Cảnh sát tăng cường giám sát an ninh tại công viên Victoria, nơi mọi năm vẫn diễn ra các hoạt động tưởng niệm quy tụ đông đảo người dân. Hôm 04/06, hơn 20 người, đa phần là các gương mặt của phong trào ủng hộ dân chủ, đã bị bắt giữ vì những cáo buộc có “hành vi gây mất trật tự ở lối đi công cộng”, “gây rối trật tự công cộng”, “hành động với mưu đồ nổi loạn” …
1,9 triệu dân bán đảo Crimée của Ukraina mà Nga đã sáp nhập, hiện đang sống với nhiều nỗi lo sợ sau vụ vỡ đập Kakhovka. Từ Djankoi, thông tín viên Anissa El Jabri gửi về bài phóng sự :
« Những trái mâm xôi, những quả cerise ngọt và mọng nước, những hạt đậu tươi xếp chồng lên nhau thành đống cao ngất … Nhưng mọi người dần ý thức được rằng sự phong phú đa dạng này sẽ không còn kéo dài lâu nữa. Chỉ mới hai tháng trước đây, khi chúng tôi đến nơi cách khu chợ này chỉ vài kilomet, người nông dân còn mơ sẽ gieo cấy lúa trở lại, rằng nông nghiệp trong vùng sẽ lớn mạnh trở lại. Giấc mơ được chẳng mấy chốc, nay lại tan biến.
Một người nói : « Gạo của vùng Crimée rất ngon. Chúng tôi cần các sản phẩm của chính chúng tôi. Quý vị thấy đấy, trái cây và rau của chúng tôi rất ngon. Tôi nói thành thật với quý vị là chúng rất ngon, rau quả ở những nơi khác của châu lục này không thể sánh bằng được đâu. Ở đây, chúng tôi trồng được những loại ngon nhất ».
Thương nhân duy nhất chịu nói với chúng tôi đã nói rất dài và đã được tất cả những người khác xung quanh lắng nghe và tán đồng trong yên lặng. Ai cũng dè chừng, bởi nước là một đề tài rất nhạy cảm và mang tính chính trị. Các nông dân ở đây đã nhận được lệnh từ chính quyền là phải tuyệt đối giữ yên lặng trong thời gian nhà chức trách đánh giá tình hình. Tuy nhiên, ai cũng lo ngại về hệ đối với môi trường. Những hậu quả này sẽ rất khủng khiếp đối với tất cả mọi người. Bùn lầy, đất đai bị ô nhiễm do thuốc trừ sâu, kim loại nặng … đủ thứ sẽ xảy ra.
Sau các vụ tấn công bằng drone, vụ nổ ở cầu Kertch, rồi những lời đồn thổi về chiến dịch phản công của các lực lượng Ukraina, bán đảo Crimée đã trở nên vắng vẻ. Nhưng theo báo chí Nga hôm thứ Tư (07/06), nay thì ngay cả những lao động thời vụ cũng sợ phải đến làm việc tại đây. »
Tuần qua có ngày 05/06 là ngày Môi trường Thế giới, nhưng cũng trong tuần qua, nhiều nơi trên thế giới đã phải trải qua những đợt nắng nóng như thiêu đốt, thời tiết khô hạn, nạn cháy rừng dữ dội. Tỉnh Quebec của Canada đến hôm thứ Năm 08/06 vẫn còn hơn 150 đám cháy rừng chưa được dập tắt, trong đó có khoảng 90 đám cháy đã vượt tầm kiểm soát.
Miền đông bắc Mỹ rộng lớn, với hơn 111 triệu dân, cũng trở thành nạn nhân liên đới của các vụ cháy rừng ở nước láng giềng Canada. Riêng ở thủ đô Washington, đến chiều tối thứ Năm 08/06, báo động ô nhiễm không khí đã lên đến mức « đỏ ». Sự kiện dự kiến được tổ chức tại Nhà Trắng vào tối thứ Năm để mừng Pride Month, tháng Tự hào của cộng đồng người đồng tính, chuyển giới LGBT+, cuối cùng đã phải hoãn lại, tương tự như một trận bóng chày chuyên nghiệp. Nhìn đến New York, theo AFP, cũng giống như ở Washington, các vườn thú Bronx và công viên Central Park buộc phải đóng cửa. Thứ Sáu 09/06, các trường công ở New York cho học sinh học từ xa.
Ở châu Âu, theo Viện nghiên cứu khí hậu và môi trưởng của Na Uy (NILU), khói bốc lên từ hàng trăm đám cháy rừng hiện tại ở Canada thậm chí đã lan sang tận Na Uy, cách những điểm cháy rừng ở Canada hàng ngàn kilomet.
Nhìn đến châu Á, Bangladesh đang đối phó với đợt nắng nóng dài nhất tính từ gần nửa thế kỷ trở lại đây. Tình hình nghiêm trọng đến mức chính phủ đã phải quyết định đóng cửa đến ngày 08/06 hàng trăm ngàn trường tiểu học. Tại Trung Quốc, nắng nóng kéo dài ở tỉnh Hải Nam, miền trung đất nước, vựa lương thực của Trung Quốc, đã làm dấy lên mối lo ngại về an ninh lương thực.
Điều đáng lo ngại đối với thế giới nói chung, theo thông báo hôm 08/06 của Cơ quan Đại dương và Khí quyển của Mỹ (NOAA), là hiện tượng thời tiết El Nino, thường gắn với sự tăng nhiệt độ trên thế giới, đã bắt đầu và có thể sẽ gây ra những đợt nhiệt độ tăng cao kỷ lục mới tại một số vùng.
Lần đầu tiên trong lịch sử, một cựu tổng thống Mỹ bị Tư pháp liên bang truy tố. Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 08/06/2023 thông báo ông bị truy tố về tội tàng trữ trái phép tài liệu mật của Nhà Trắng tại tư dinh ởMar A Lago, bang Florida. Theo dự kiến, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phải trình diện một tòa án liên bang ở Miami vào thứ Ba 13/06.
Khi mãn nhiệm tổng thống, ông Donald Trump đã rời Nhà Trắng và mang về tư dinh ở Mar a Lago nhiều thùng hồ sơ, sau này Cục Điều Tra Liên Bang FBI đã tịch thu 2 đợt và phát hiện trong số đó vài trăm tài liệu mật, có liên quan đến những hồ sơ rất nhạy cảm, chẳng hạn về Iran và Trung Quốc.
Lần này, vẫn như thường lệ, trên một video được đăng tải trên Truth Social, mạng xã hội của chính ông, Donald Trump khẳng định rằng mình vô tội và xem đó là một mưu đồ của « chính quyền tham nhũng của Biden » để cản trở ông tái tranh cử tổng thống Mỹ.
Từ Miami, thông tín viên David Thomson cho biết thêm chi tiết :
« Vài phút sau khi Tư pháp liên bang thông báo truy tố, từ câu lạc bộ Golf Bedminister của ông tại New Jersey, Donald Trump đăng tải một video lên mạng xã hội của chính ông để tố cáo một âm mưu của phe Dân Chủ. Cách bào chữa của Donald Trump vẫn không thay đổi : 5 thùng tài liệu mật mà FBI tìm thấy tại tư dinh của ông ở Florida dường như chỉ là cái cớ nhằm ngăn cản ông ra tái tranh cử.
Donald Trump nói : « Tôi là một người vô tội. Chúng tôi sẽ chứng minh điều đó thêm một lần nữa. Đây là một trò lừa bịp. Đây là sự can dự vào cuộc bầu cử. Họ đang tìm cách hủy hoại danh tiếng để giành chiến thắng trong bầu cử. Chúng ta không thể để họ làm điều đó. »
Cách bào chữa này dường như không ổn, thế mà trong phe của Donald Trump, chiến thuật này vẫn đang hoạt động hết công suất. Tất cả các nhà lãnh đạo của đảng Cộng hòa đều đồng lòng ủng hộ Donald Trump. Ngay cả Ron DeSantis, đối thủ chính của Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa cũng lên tiếng bảo vệ ông Trump. Ron DeSantis viết trên Twitter : « Việc biến Tư pháp liên bang thành một công cụ chính trị là một mối đe dọa về mặt đạo đức đối với xã hội của chúng ta ».
Và ở trường quay của đài Fox News, cũng có rất nhiều người ủng hộ ông Trump, chẳng hạn như mục sư Robert Jefress của bang Texas khẳng định đã gọi điện để nói với Trump rằng hàng ngàn người Cơ đốc giáo đang cầu nguyện cho ông. Hồi tháng 03 vừa qua, vụ truy tố đầu tiên nhắm vào ông trong vụ nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels đã đưa Donald Trump lên đầu các cuộc thăm dò dư luận ».
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 10.6 nói rằng cuộc phản công của nước này chống lại các lực lượng Nga đang diễn ra, nhưng từ chối cung cấp chi tiết.
"Các hành động phản công và phòng thủ đang diễn ra ở Ukraine: tôi sẽ không nói chi tiết ở giai đoạn nào", Tổng thống Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau ở thủ đô Kyiv, theo AFP.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Kyiv ngày 10.6
Reuters
Một nhà báo đã yêu cầu Tổng thống Zelensky bình luận sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 9.6 nói rằng Ukraine chắc chắn đã bắt đầu chiến dịch phản công được trông chờ từ lâu, nhưng mọi nỗ lực tiến công đều thất bại và lực lượng của Kyiv phải hứng chịu thương vong nặng nề.
"Thật thú vị khi [ông] Putin nói về cuộc phản công của chúng tôi. Điều quan trọng là Nga luôn cảm thấy điều này: là họ không còn nhiều thời gian nữa, theo quan điểm của tôi", Tổng thống Zelensky phát biểu.
Tổng thống Zelensky còn nói rằng ông đã liên lạc hằng ngày với các chỉ huy quân sự Ukraine, bao gồm cả người đứng đầu lực lượng vũ trang Valery Zaluzhny, và "mọi người hiện đang tích cực - hãy nói điều đó với Putin". Đến tối 10.6 chưa có thông tin về phản ứng của Nga.
Trong nhiều tháng qua, Ukraine đã tuyên bố rằng họ có kế hoạch tiến hành một cuộc phản công lớn để giành lại những vùng đất do Nga kiểm soát ở phía nam và phía đông, nhưng họ đang thi hành lệnh im lặng nghiêm ngặt và nhiều lần phủ nhận việc họ đã bắt đầu chiến dịch chính vào lúc này, theo Reuters.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Một tàu hải cảnh Trung Quốc ở ngoài khơi tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc vào ngày 19/4/2023
Tàu hải cảnh Trung Quốc CCG 5901 hiện diện tại vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế của Việt Nam (EEZ), ở phía tây bãi Tư Chính từ ngày 8/6, theo Tướng Raymond M. Powell từ Đại học Stanford.
Trong một dòng tweet hôm 8/6, Tướng Raymond M. Powell, Trưởng Dự án Myoushu, Trung tâm Gordian Knot Center for National Security Innovation, Đại học Stanford thông tin về đường di chuyển của tàu hải cảnh được mệnh danh là "monster" (con quái vật) này.
"Điều khiến sự kiện này đáng chú ý đó tàu China Coast Guard 5901 (CCG 5901) là một trong tàu hải cảnh lớn nhất thế giới, với chiều dài 165 mét và nặng 12.000 tấn của Trung Quốc. Con tàu này vượt trội hẳn so với những tàu kiểm ngư dài trên 56 mét của phía Việt Nam được cắt cử để theo sát các hoạt động của tàu Trung Quốc." ông Raymond M. Powell nói với BBC News Tiếng Việt.
Ông Raymond cho biết thêm với BBC là con tàu CCG 5901 này chỉ phát tín hiệu AIS trong khoảng 7,5 giờ trong ngày thứ Năm 8/6, và sau đó "đen" ngay lập tức sau đó.
Trung Quốc tăng hơn gấp đôi số tàu cảnh sát biển tuần tra trên các vùng mỏ dầu khí của Việt Nam ở bãi Tư Chính trong năm 2022, tăng từ con số 142 ngày vào năm 2020 lên 310 ngày vào năm 2022, theo Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải (The Asia Maritime Transparency Initiative - AMTI).
"Mục tiêu của Trung Quốc trong việc tuần tra tại những khu vực này để thiết lập cái gọi là "quyền lịch sử" đối với tuyên bố đường chín đoạn. Trung Quốc đã liên tục gia tăng sự hiện diện của mình trong những năm qua với sự phản đối công khai rất ít ỏi từ Hà Nội", ông Raymond M. Powell bình luận.
Đây là những diễn biến mới nhất trên Biển Đông sau khi tàu Hướng Dương Hồng 10 (Xiang Yang Hong 10) của Trung Quốc và các tàu hộ vệ, hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam trên Biển Đông trong gần một tháng qua đã rời vùng biển Việt Nam hôm Thứ Hai 5/6.
Hôm qua 10/6, Việt Nam phản bác luận điệu của Trung Quốc cho rằng "tàu khảo sát Hướng Dương Hồng 10 hoạt động hợp pháp ở Biển Đông".
Trước đó ngày 6/6, ông Uông Văn Bân, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định "Trung Quốc có chủ quyền với quần đảo Nam Sa và vùng biển lân cận".
Chính vào ngày 8/6, theo Tướng Raymond M. Powell
Ông Raymond ngày 8/6 cũng cho biết thêm con tàu khách khổng lồ San Sha 2 (Tam Sa 2) và tàu tuần tra Zhong Guo Yu Zheng 310 của hải quân Trung Quốc cũng đã hướng đến Bãi Tư Chính trong một động thái khẳng định chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.
Từ Sài Gòn vào hôm nay, nhà nghiên cứu Biển Đông Đinh Kim Phúc nhận định với BBC News Tiếng Việt, trong hơn 10 năm qua, các tàu địa chất, tàu cảnh sát biển, kiểm ngư Trung Quốc "luôn xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, thậm chí đi vào thềm lục địa của Việt Nam".
"Đây là chuyện hết sức bình thường của nhà nước Trung Quốc. Từ thời Đặng Tiểu Bình đến nay, Trung Quốc không bao giờ giấu giếm tham vọng chủ quyền trên Biển Đông. Tuy nhiên những người quan sát trên Biển Đông nhất là trong hai tháng qua đã đặt ra một câu hỏi là tại sao Trung Quốc đợt này lại rất hung hăn đến như vậy", ông Đinh Kim Phúc đặt câu hỏi.
Ông Đinh Kim Phúc nhận định có ba lý do chính cho thái độ ngày càng xác lập hơn từ phía Bắc Kinh trên Biển Đông, cụ thể bao gồm tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa Asean và Trung Quốc "dường như đang đi vào giai đoạn bế tắc và hành động của Trung Quốc là muốn đổ lỗi cho Asean nếu đàm phán thất bại".
Được bắt đầu khởi động vào năm 2000, tiến trình đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (Code of Conduct - COC) giữa Asean và Trung Quốc cho đến nay chưa đạt kết quả cụ thể.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Các cấu trúc trên cụm đảo Nam Yết (Tizard bank) hiện do Việt Nam kiểm soát trên Biển Đông, ảnh ngày 22/4/2023
Hai lý do khác theo nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc là Trung Quốc muốn "lợi dụng sự suy yếu của Nga" trên chính trường thế giới, khi gây sức ép với lô dầu khí do Nga đang khai thác và vận hành trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam nhằm tiếp tục khẳng định chủ quyền
"Ngoài ra, trước những tin đồn dồn dập về nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ thì Bắc Kinh dường như muốn gây sức ép cho phía Hà Nội. Lý do quan trọng nhất theo tôi là Trung Quốc muốn gây sức ép liên tục để Việt Nam từ bỏ tư tưởng đi với Phương Tây, đi với Mỹ, đánh bại ý chí tự do hóa, đa phương hóa quan hệ ngoại giao của Việt Nam. Trung Quốc muốn cho Việt Nam thấy các nước Phương Tây chỉ quan tâm đến tự do hàng hải, và sẽ không không muốn can dự liên quan đến tranh chấp chủ quyền", ông Đinh Kim Phúc cho biết thêm.
Trong một bình luận trên Foreign Policy ngày 10/06, Giáo sư Peter A. Dutton, ngành luật quốc tế từ Đại học U.S. Naval War College và Đại học New York nhận định "Trung Quốc đang muốn viết lại luật biển".
Cụ thể Giáo sư Peter A. Dutton đã đề cập đến quyển sách 'China's Law of the Sea: The New Rules of Maritime Order' của tác giả Isaac B. Kardon, ấn bản hồi tháng Ba, về mong muốn thật sự của giới lãnh đạo ở Trung Nam Hải.
Đó là mong muốn của Bắc Kinh "một trật tự quốc tế hậu tự do [post-liberal international order]" khi định hình lại một trật tự quốc tế trên đại dương, một thuật ngữ do Tiến sĩ Isaac B. Kardon từ Carnegie Endowment for International Peace nêu trong sách.
Và Tiến sĩ Isaac B. Kardon cho rằng Trung Quốc đã "hưởng lợi vô cùng lớn" khi Mỹ "vắng bóng trong những đấu trường quan trọng" liên quan đến vấn đền Biển Đông trong những năm qua.
CHIẾN TRANH UKRAINA
Hôm 10/06/2023 là đúng năm ngày xảy ra vụ vỡ đập nước Nova Kakhovka. Chính quyền Ukraina đưa ra số thiệt hại mới nhất cho biết vụ vỡ đập đã làm 5 người chết, 27 người bị mất tích và hơn ba ngàn người phải đi sơ tán tại những vùng do Kiev kiểm soát.
Đăng ngày:
2 phút
Ngoài ra, nước lũ tràn nhanh đã gây ngập lụt tại hơn 78 địa phương, trong đó có 14 địa phương do Nga kiểm soát. Đối với nhiều người dân ở những vùng bị chiếm đóng, cuộc sống sẽ không thể nào trở lại giống như trước.
Từ Korsunka, cách Novaya Kakhovka một giờ đi xe và do phía Nga kiểm soát, đặc phái viên đài RFI Anissa El Jabri gởi về bài phóng sự :
« Đầu đội mũ rơm, mặc áo thun, quần short, tay kéo một chiếc thuyền đi biển, người thanh niên này lội bì bõm trên con đường ngập nước. Trên chiếc thau nhựa to cỡ vài chục cm vuông, là chiếc máy tính và con chó của anh. Với người thanh niên này, từng sống cạnh sông Dniepr, cuộc sống trước đây giờ chẳng còn lại gì nữa.
Anh nói : "Chẳng còn ai có thể sống ở đó được nữa. 98% ngôi nhà là hoàn toàn không thể ở được và ít nhất 30% trong số này đã bị cuốn trôi toàn bộ. Số còn lại có lẽ có thể sửa chữa được. Tuy nhiên, nếu bên ngoài đôi khi có vẻ còn nguyên vẹn, nhưng ở bên trong, nhà đã bị hỏng hoàn toàn. Tại con phố nơi tôi sinh sống, chẳng còn gì nữa cả."
Một trong số những hàng xóm của người này, sống tại một con phố ít bị ảnh hưởng hơn dẫn chúng tôi đến xem nhà của anh. Nước bùn đục ngầu, người này chỉ đường nơi nào có thể đi qua mà không bị ngập nước đến đầu gối. Ở bên ngoài, căn nhà trông có vẻ bình thường, nhưng bên trong thì thật thảm hại : Một đống bùn, mái tôn và gỗ vụn mầu nâu không thể nhận ra.
Người hàng xóm này giải thích : "Một căn nhà, cấu trúc chiếm 30% và 70% là thiết kế nội thất. Tôi nghĩ rằng trên thực tế, điều duy nhất có thể làm là phá hủy toàn bộ và xây mới lại hết. Nhưng ở đây không có việc làm. Và quý vị có hình dung chi phí xây mới lại là bao nhiêu không ? Ngay cả khi tôi đã bắt đầu cải tạo bên trong với những vật liệu rẻ tiền nhưng tôi cũng đã tiêu tốn ít nhất 10 ngàn euro."
Ở bên ngoài, thứ Bảy này trời âm u và những giọt mưa đầu tiên đã bắt đầu rơi. Sau cơn lũ là một cơn bão và những cơn mưa như thác lũ. »
Cuộc đối đầu lớn giữa Nga và Ukraina đã bắt đầu ? Thắc mắc này được đặt ra vào lúc nhiều cuộc giao tranh quy mô lớn dường như đã nổ ra ở miền nam và đông đất nước trong những ngày qua. Nếu như chính quyền Kiev vẫn tỏ ra kín tiếng, tổng thống Volodymyr Zelensky, khi tiếp thủ tướng Canada Justin Trudeau đã xác nhận điều đó đang xảy ra.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
2 phút
Thông tín viên đài RFI, Stéphane Siohan, từ Kiev cho biết thêm :
« Thứ Bảy này, 10/06/2023, tổng thống Volodymyr Zelensky đã tiếp thủ tướng Canada Justin Trudeau và trong cuộc họp báo chung, nguyên thủ Ukraina khi trả lời giới báo chí có nói rằng chiến dịch phản công và phòng thủ dường như đang diễn ra trên mặt trận nhưng từ chối nói rõ chi tiết.
Vào buổi tối, đài phát thanh và kênh truyền hình Ukraina tường thuật cuộc gặp giữa hai lãnh đạo Ukraina và Canada nhưng không một lời nào về những phát biểu của ông Zelensky trong các tít chính.
Tại Kiev, giới lãnh đạo và truyền thông tuân thủ nghiêm ngặt "im lặng về chiến dịch" theo sắc lệnh của quân đội khi từ chối đề cập đến chủ đề phản công…
Trên thực tế, người ta biết rằng quân đoàn thiết giáp của Ukraina đã chuyển sang tấn công các đường chiến tuyến của Nga tại vùng Zaporijia trong khi binh sĩ Ukraina đang di chuyển về Donbass để chiếm lại quyền kiểm soát những vùng sườn ở Bakhmut bị Nga chiếm lấy hồi cuối mùa xuân này.
Một điều chắc chắn, tương tự như mùa hè năm 2022, quân đội Ukraina đã giành thế chủ động trong giao tranh, họ quay lại tấn công, thăm dò phòng thủ của Nga, nhưng cuộc phản công được chờ đợi từ lâu một lần nữa chắc chắn sẽ diễn ra ở nơi không ai nghĩ tới. »
AFP
cho biết, trong chuyến thăm Kiev bất ngờ này, thủ tướng Canada Justin
Trudeau thông báo một gói hỗ trợ quân sự mới trị giá 500 triệu đô la,
đồng thời tuyên bố hậu thuẫn Kiev trở thành thành viên của NATO – khối
liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương.
(Reuters) -Mỹ tháo khoán thêm 2 tỷ đô la viện trợ cho Ukraina giúp Kiev nâng cao khả năng phòng không. Bộ Quốc Phòng Mỹ chiều ngày 09/06/2023 thông báo giải ngân thêm 2,1 tỷ đô la giúp Ukraina tăng cường khả năng phòng vệ. Trong đợt viện trợ này, Washington dự trù gửi từ đạn dược cần thiết cho tên lửa Patriot đến hệ thống chống tên lửa Raython HAWK, đầu đạn cỡ 105 và 203 ly… Số tiền hơn 2 tỷ đô la này được trích xuất từ quỹ USAI Ukrain Security Asistance Initiatie của Mỹ.
(AFP)- Thủ tướng Canada công du Kiev. Trưa nay 10/06/2023 Justin Trudeau dừng chân tại thủ đô Ukraina ông đặt vòng hoa tưởng niệm các chiến sĩ Ukraina tử trận từ khi quốc gia này bị Nga xâm chiếm. Thứ trưởng ngoại giao Ukraina, Andriy Melnik thông báo tin trên qua Twitter. Canada là thành viên NATO luôn yểm trợ Kiev đối mặt với cuộc xâm lược Nga đang tiến hành.
(AFP)- Lãnh đạo Pháp, Đức và Ba Lan họp tại Paris phối hợp hành động giúp Ukraina. Trong thông cáo chiều qua, 09/06/2023 điện Elysée cho biết lãnh đạo ba nước dự trù cuộc họp vào tối ngày Thứ Hai, 12/06/2023. Các bên chuẩn bị cho thượng đỉnh khối NATO tại Vulnius và nhất là nhằm « phối hợp hành động trong việc trợ giúp quân sự » cho chính quyền Kiev.
(Reuters) – Ba Lan là địa bàn của những kẻ phá hoại đường ống dẫn khí đốt Nord Stream ? Báo tài chính Mỹ Wall Street Journal hôm 09/06/2023 tiết lộ, nhân viên điều tra của Đức phát hiện một số « yếu tố » cho thấy là tác giả vụ này từng chuẩn bị và lên kế hoạch từ lãnh thổ Ba Lan. Một trong những đầu mối là vết tích và hành vi của du tuyền mang tên Andromeda. Cả phía Ba Lan lẫn cảnh sát Đức cùng chưa xác nhận tin trên.
(AFP) – Đài Loan diễn tập dượt giải cứu con tin. Quân đội, nhân viên tuần duyên, cảnh sát … được huy động trong cuộc thao diễn hôm nay 10/06/2023 tại Cao Hùng. Tổng thống Thái Anh Văn chứng kiến chương trình diễn tập trong khuôn khổ « tăng cường khả năng tự vệ vì hòa bình của quốc đảo này».
(AFP) – Nhà máy sản xuất drone quân sự Iran tại Nga có khả năng hoạt động vào đầu năm tới. Phát ngôn viênHội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, John Kirby, hôm qua 10/06, cho biết, theo các thông tin tình báo, Nga – Iran đang siết chặt hợp tác trong việc chế tạo drone quân sự do Iran thiết kế, ngay tại Nga. Chính phủ Hoa Kỳ đã công bố một hình ảnh vệ tinh về vị trí được lên kế hoạch cho nhà máy sản xuất drone tại đặc khu kinh tế Alabouga, cách Matxcơva khoảng 900 km về phía đông. Ông John Kirby nhắc lại, chính quyền Biden ‘‘sẵn sàng làm nhiều hơn’’ để ‘‘vạch trần và ngăn cản’’ hợp tác Nga- Iran về drone quân sự.
(Reuters) – Chiến tranh Ukraina : Nga oanh kích nhiều vùng vào lúc tảng sáng khiến ít nhất ba thường dân thiệt mạng ở Odessa. Chính quyền Kiev hôm nay 10/06/2023, cho biết tin trên. Riêng thủ đô Kiev bị 8 tên lửa và 35 drone tấn công.
(AFP) – Iceland đóng cửa sứ quán tại Nga, Matxcơva hứa trả đũa. Hôm qua, Nga lên án Iceland phá hoại quan hệ song phương, và hứa sẽ trả đũa sau quyết định của Iceland đóng cửa đại sứ quán ở Matxcơva do xung đột ở Ukraina, một ngày trước đó. Iceland trở thành quốc gia đầu tiên có biện pháp này với Nga. Theo Iceland, biện pháp này không đồng nghĩa với cắt đứt quan hệ ngoại giao. Iceland cũng yêu cầu Matxcơva hạn chế ‘‘các hoạt động” của sứ quán Nga tại Iceland.
(AFP) - Bốn em nhỏ sống sót sau 40 ngày sống trong rừng rậm : Bé nhỏ nhất chỉ một tuổi. Bốn đứa trẻ được tìm thấy còn sống sau 40 ngày trong rừng rậm ở đông nam Colombia sau một tai nạn máy bay đã được về Bogota trong đêm thứ Sáu qua ngày thứ Bảy, 09/06. Một máy bay y tế của quân đội Colombia đã đưa những người vừa được tìm thấy về thủ đô.
(AFP) – Messi được tiếp đón như ông hoàng tại Trung Quốc. Cầu thủ người Achentina Lionel Messi hôm nay 10/06/2023 được hàng trăm người hâm mộ Trung Quốc tiếp đón như một ông hoàng ngay tại phi trường quốc tế Bắc Kinh. Trước khách sạn nơi anh cư ngụ cũng đã chật kín người. Lionel Messi đến Trung Quốc tham gia một trận đấu giao hữu giữa tuyển Achentina với đội tuyển Úc vào ngày 15/06/2023. Đây là lần thứ 7 Messi tri ân người mến mộ bóng đá Trung Quốc. Sau đó cầu thủ Achentina này sẽ đến Indonesia đấu giao hữu với các tuyển thủ của Indonesia ngày 19/06/2023. Messi vừa thông báo chia tay với đội bóng Pháp PSG về đàu quân cho đội Inter Miami của Mỹ. « Mất » Messi, PSG mất hơn 2 triệu fans trên Instagram.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 10.6 nói rằng cuộc phản công của nước này chống lại các lực lượng Nga đang diễn ra, nhưng từ chối cung cấp chi tiết.
"Các hành động phản công và phòng thủ đang diễn ra ở Ukraine: tôi sẽ không nói chi tiết ở giai đoạn nào", Tổng thống Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau ở thủ đô Kyiv, theo AFP.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Kyiv ngày 10.6
Reuters
Một nhà báo đã yêu cầu Tổng thống Zelensky bình luận sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 9.6 nói rằng Ukraine chắc chắn đã bắt đầu chiến dịch phản công được trông chờ từ lâu, nhưng mọi nỗ lực tiến công đều thất bại và lực lượng của Kyiv phải hứng chịu thương vong nặng nề.
"Thật thú vị khi [ông] Putin nói về cuộc phản công của chúng tôi. Điều quan trọng là Nga luôn cảm thấy điều này: là họ không còn nhiều thời gian nữa, theo quan điểm của tôi", Tổng thống Zelensky phát biểu.
Tổng thống Zelensky còn nói rằng ông đã liên lạc hằng ngày với các chỉ huy quân sự Ukraine, bao gồm cả người đứng đầu lực lượng vũ trang Valery Zaluzhny, và "mọi người hiện đang tích cực - hãy nói điều đó với Putin". Đến tối 10.6 chưa có thông tin về phản ứng của Nga.
Trong nhiều tháng qua, Ukraine đã tuyên bố rằng họ có kế hoạch tiến hành một cuộc phản công lớn để giành lại những vùng đất do Nga kiểm soát ở phía nam và phía đông, nhưng họ đang thi hành lệnh im lặng nghiêm ngặt và nhiều lần phủ nhận việc họ đã bắt đầu chiến dịch chính vào lúc này, theo Reuters.
The Economist, L’Obs, L’Express, Courrier International đều nhận định cuộc phản công của Ukraina đã bắt đầu ở mọi hướng, nhưng dường như mũi nhọn là ở Zaporijia. Khoảng thời gian vài tuần lễ tới là rất quan trọng, người Ukraina cần một chiến thắng hơn bao giờ hết.
L’Express tuần này nói về tình trạng nhập cư, Le Point quan tâm đến vấn đề tình dục của giới trẻ. Courrier International nêu ra khía cạnh đạo đức của nỗ lực tái sinh một số loài đã tuyệt chủng. Hồ sơ của L’Obs được dành cho việc « Tái vũ trang của thế giới », còn The Economist đăng ảnh trang nhất một bàn tay giơ cao mang hai màu xanh vàng - màu cờ Ukraina – với dòng tít lớn « Ukraina phản công ». Đây cũng là chủ đề nóng nhất trên trang web của các tuần báo.
The Economist nhận định cuộc phản công đang được tiến hành, và khoảng thời gian vài tuần tới là rất quan trọng.Ukraina đã có những hoạt động dọc theo 1.000 kilomet chiến tuyến để thăm dò những điểm yếu của phía Nga. Và nay trắc nghiệm khả năng phòng thủ của địch với cường độ chưa từng thấy kể từ nhiều tháng qua, với một loạt tấn công ở miền đông và miền nam.
Một blogger quân sự Nga hôm 08/06 đã báo động là lực lượng Ukraina đánh vào Zaporijia. Trước tiên là pháo kích ồ ạt, rồi xe tăng tiến vào. Có đến bốn đoàn xe gồm 120 thiết giáp, mỗi đoàn được mười mấy xe tăng dẫn đầu, tiến từ Orikhiv đến Tokmak, một thị trấn nằm trên dải đất chiếm đóng nối với Crimée. Cuộc tấn công trong đêm ở Zaporijia là một cột mốc quan trọng cho quân đội Ukraina kể từ đầu cuộc chiến : tiến đánh quy mô vào ban đêm, từ hai hướng.
Những dấu hiệu đầu tiên được nhận thấy từ ngày 04/06, khi nhiều lữ đoàn Ukraina tiến về phía Velyka Novosilka đến Novodonetske, những ngôi làng nằm gần Vuhledar đang bị Nga chiếm. Theo chuyên gia Rob Lee của King’s College ở Luân Đôn, khu vực này quân Nga khá yếu vì đã bị thiệt hại nặng vào mùa xuân, và một số đơn vị đã được điều đến Bakhmut. Việc tấn công vào Tokmak và gần Vuhledar đe dọa không chỉ Melitopol mà cả những thành phố cảng Berdyansk, Mariupol nằm xa hơn ở miền nam, phía Biển Azov. Nếu xuyên thủng được hàng phòng ngự dày đặc của Nga, có hy vọng cắt đứt được cây cầu trên bộ này.
Nga nói rằng đã đẩy lùi được cuộc tấn công gần Vuhledar, phía Ukraina có đến 3.715 chiến binh thương vong. Không chỉ Kiev, mà cả thủ lãnh Wagner Evgueni Prigojine cũng bác bỏ, nói rằng con số này là « khoa học giả tưởng hoang đường và phi lý ». Phương Tây nhận định Ukraina có được những tiến triển cho dù các video cho thấy giao tranh rất ác liệt. Chuyên gia John Helin của Black Bird Group cho biết Ukraina đã chiếm được những điểm cao ở Storozheve, tạo thuận lợi để đánh tiếp, cầm chân được hai sư đoàn cơ giới của Nga.
Quân Nga được bố trí theo hình lưỡi liềm từ Kherson ở miền nam tới Luhansk ở đông bắc, và cả hai đầu đều phải đối phó với những cuộc tấn công của Ukraina. Hơn nữa Matxcơva còn bị phân tâm trước những vụ xâm nhập của các lực lượng người Nga lưu vong tại Belgorod, hôm 05/06 một đại tá Nga đã tử thương.
Trong khi đó giao tranh vẫn chưa ngưng tại Bakhmut và ở Soledar - nằm phía bắc thành phố này, cho thấy quân Nga có thể bị Ukraina bao vây. Nếu Kiev giành lại được Bakhmut, sẽ xóa sạch kết quả khả dĩ duy nhất của Nga trong năm ngoái. Một bước tiến lớn hơn quanh Donbass cũng giúp Ukraina tái chiếm lãnh thổ đã mất năm 2014. Đó sẽ là nỗi nhục cho Nga, mục tiêu « giải phóng » miền đông coi như tiêu tan.
Tổng hợp những diễn biến trên đây cho thấy sau nhiều tuần chuẩn bị chiến trường bằng pháo và những hoạt động khác, cuộc phản công đã bắt đầu một giai đoạn mới quyết liệt hơn. Dữ liệu hồng ngoại từ những ngọn lửa do pháo kích và ném bom gây ra cho thấy ngày 06/06 là một trong những ngày giao tranh ác liệt nhất kể từ đầu cuộc chiến, với hầu hết đám cháy là từ khu vực do Nga kiểm soát. Tình trạng mù mờ về lực lượng và những hướng tấn công chính cho thấy Kiev đã thành công trong việc giữ bí mật kế hoạch.
Một trong số 9 lữ đoàn được phương Tây giúp huấn luyện là lữ đoàn 37 có thể đã tham gia gần Vuhledar, vì có sự xuất hiện của các xe tăng hạng nhẹ Pháp AMX-10RC và xe chống mìn Mastiff của Anh. Trên lý thuyết, chừng đó là đủ xuyên thủng phòng tuyến nhiều lớp của Nga dọc theo một chiến tuyến khoảng 20 kilomet.
Ukraina cần tập trung quân mà không bị phát hiện, đồng bộ hóa vũ khí, phối hợp các binh chủng, và bảo đảm được rằng một lực lượng được huấn luyện tương đối sơ sài vẫn can đảm tiến tới trước bão lửa tuy có nguy cơ bị thiệt hại nặng. Như vậy, quân Nga kém tinh thần, mệt mỏi có thể không giữ được những phòng tuyến dù kiên cố. Gây sốc, tốc độ và bất ngờ là rất quan trọng. Một lợi thế nữa của Ukraina là thông thạo đường đi nước bước, trái với quân xâm lược.
Trả lời tuần báo L’Obs, cựu trung tá Pháp Guillaume Ancel, chủ một blog quân sự cũng có cùng nhận định : « Cuộc phản công của Ukraina đã bắt đầu, và việc đập Kakhovka bị nổ là dấu hiệu ». Theo ông, hai sự kiện rõ ràng có liên hệ trực tiếp với nhau. Dường như người Ukraina có ý tìm một thời điểm mang tính biểu tượng. Đợt phản công rất được chờ đợi bắt đầu từ thứ Ba 06/06, ngày kỷ niệm lần thứ 79 cuộc đổ bộ Normandie.
Việc Nga cho nổ tung đập Kakhovka vào rạng sáng có thể là phản ứng trước áp lực mạnh từ Ukraina. Nước lụt làm ngưng mọi khả năng tấn công trong vùng, không phải canh giữ 200 kilomet chiến tuyến, có thể rút lập tức các đơn vị ở phía nam sông Dniepr để bổ sung cho các mặt trận khác. Cho đến nay, Ukraina thường xuyên xâm nhập, dựa vào các ốc đảo giữa dòng sông để quấy nhiễu quân Nga. Gây ra thảm họa này, Nga làm cả vùng bị bao phủ một lớp bùn khoảng 1,5 mét, không thể vượt qua trong hai, ba tuần lễ.
Đó là một hành động khá tuyệt vọng của quân Nga để câu giờ, vì một phần tuyến phòng thủ của họ cũng bị chìm ngập, chứng tỏ đã bị rối loạn vì cuộc phản công. Vladimir Putin tìm cách gây ấn tượng mạnh, gởi thông điệp cho Ukraina và phương Tây : « Tôi sẵn sàng làm những chuyện khủng khiếp nếu cuộc phản công không dừng lại ». Đã 15 tháng qua ông ta dùng bóng ma hạt nhân để đe dọa, nhưng không còn ai sợ nữa : nếu Nga tấn công nguyên tử, NATO sẽ quyết định tiêu diệt toàn bộ số quân Nga tại Ukraina. Theo ông Guillaume Ancel, Putin khó thể tiếp tục dọa dẫm bằng loại vũ khí này, nhưng vẫn có thể gây ra thảm họa.
Mọi người đều nghĩ đến nhà máy điện nguyên tử Zaporijjia. Người ta biết rằng đập Kakhovka bị vỡ do bị nổ bên trong, một công trình kiên cố như vậy cần đến nhiều tấn chất nổ mới phá được, chứ không thể dùng đặc công mang lựu đạn đến tấn công. Chỉ riêng Nga mới có phương tiện và động cơ để làm việc này. Đáng ngạc nhiên là phương Tây chỉ phản ứng chừng mực, trong khi có những dữ liệu địa chấn và hình ảnh vệ tinh, có thể là muốn tỏ ra đứng ngoài chiến dịch của Kiev.
Chuyên gia Pháp cho rằng Ukraina đang chịu thiệt hại, nhưng đó là bình thường vì vấp phải sự kháng cự của những đơn vị tinh nhuệ nhất của địch bố trí ở tuyến đầu. Năm 1944, những ngày đầu của cuộc đổ bộ còn khó khăn hơn nhiều, đẫm máu hơn cho phe Đồng minh. Quân Nga có hẳn một năm rưỡi để gài mìn khắp nơi và có pháo binh rất mạnh. Hiện Ukraina đang phải lùi lại ở một số điểm, nhưng một khi đột phá được, sẽ làm phía Nga phải rúng động. The Economist và L’Express đều nhận thấy Kiev đã điều một số vũ khí nặng được viện trợ như xe tăng Leopard 2 và AMX-10 RC, lâu nay chưa hề sử dụng kể cả trong trận đánh Bakhmut, để dành cho cuộc phản công này.
Lực lượng Ukraina không được không quân yểm trợ vì Nga đã bố trí các hỏa tiễn địa-không trên toàn chiến tuyến, phi cơ, trực thăng không thể đến gần mà chỉ đánh vào hậu cứ, sử dụng hỏa tiễn Storm Shadow và hệ thống định hướng JDAM. Do đắt tiền, Kiev đang tiết kiệm, chủ yếu dùng Himars. Phương Tây hy vọng một khi quân Nga rối loạn sẽ nhanh chóng tan hàng, nhưng cũng có thể kéo dài nhiều tuần lễ. Sẽ diễn ra một loạt tấn công và phản công nên không thể nói về thành công hay thất bại trong lúc này. Ngược lại, nếu đến tháng Chín Ukraina vẫn không đột phá được, tình hình sẽ rất đáng lo.
Theo The Economist, có một số dấu hiệu ban đầu cho thấy cuộc phản công tại Zaporijia khác với ở miền đông và miền nam, với những lữ đoàn được trang bị tốt nhất. Các chuyên gia từ lâu vẫn nghĩ rằng tập trung sức vào Zaporijia là hợp lý nhờ vị trí trung tâm trên đường giới tuyến. Quân Nga có thể bị nhốt vào bẫy ở Kherson, thậm chí cả ở Crimée nếu Ukraina lại tấn công được cầu Kertch. Tiến được đến Melitopol, lực lượng Kiev có thể cắt đứt đường tiếp tế cho bán đảo đang bị chiếm đóng. Cũng vì vậy mà Nga đã bố trí rất kiên cố tại Tokmak ở bắc Zaporijia : chiến hào, hầm trú ẩn, chướng ngại vật chống tăng, bãi mìn, trải dài suốt 30 kilomet.
Trận phản công lần này sẽ giống trận Kherson hay Kharkiv hơn ? Cuộc tấn công vào Kherson là một trận chiến tiêu hao, những phòng tuyến chỉ vỡ dần sau nhiều tháng chiến đấu. Ngược lại, trong trận Kharkiv, Ukraina đã nhanh chóng xuyên thủng một vị trí yếu của địch và dấn tới, nhanh đến nỗi quân Nga còn chưa kịp tập hợp lại. Phòng tuyến Nga lần này chắc chắn hơn Kharkiv với binh sĩ giỏi hơn, nhưng Ukraina được trang bị tốt hơn. Bên cạnh Zaporijia, Ukraina còn trắc nghiệm ở Bakhmut. L’Express nhấn mạnh, Kiev cần một chiến thắng hơn bao giờ hết.
Trên bình diện địa chính trị, The Economist phân tích làm thế nào để Nga phải gánh chịu một thất bại mang tính chiến lược. Các nhà phân tích phương Tây hình dung ba kịch bản cho cuộc chiến tranh. Thứ nhất : Một cuộc đột phá lớn của Ukraina, cắt đứt đường tiếp tế cho Crimée, tái chiếm phần lớn Donbass. Quân Nga tan tác, Vladimir Putin mất ghế. Một số cho rằng đó là phương cách tốt nhất để tái lập hòa bình tại châu Âu. Tuy nhiên khó thể đánh giá khả năng duy trì kỷ luật của quân Nga, sự vững chắc của chế độ Putin, mối lo nguyên tử cũng chưa hoàn toàn biến mất. Một số viên chức Mỹ sợ rằng nước Nga rơi vào cảnh hỗn loạn sẽ khó kiểm soát được kho vũ khí hạt nhân.
Thứ hai, quân Nga thất bại nhưng ít thiệt hại hơn, Putin yếu đi. Kịch bản thứ ba u ám hơn, cuộc chiến rơi vào ngõ cụt, Nga giữ được đa số phần đất đã chiếm. Dù liên tiếp thất bại, Putin vẫn không từ bỏ mộng xâm lăng, lập nên một chính phủ ngụy quyền ở Kiev. Không quân và hải quân Nga vẫn chưa thiệt hại bao nhiêu và có thể động viên thêm lính, đe dọa Tây Âu ; ông ta hy vọng Donald Trump đắc cử sẽ gây áp lực để Ukraina chấp nhận các điều kiện của mình.
Theo tờ báo, cần phải có những bảo đảm an ninh cho Ukraina. Một think tank ở Washington đề nghị kế hoạch 5 điểm để trao cho Kiev những cam kết « ít hơn điều 5 của NATO nhưng mạnh hơn thỏa thuận Budapest », theo mô hình Mỹ đang áp dụng với Israel và Đài Loan. Cũng như tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nhận ra một cách muộn màng là Ukraina đang bảo vệ châu Âu, tốt nhất nên giúp Ukraina hội nhập hẳn thay vì để mặc trong một vùng xám, như mời gọi Nga tấn công tiếp.
Triết gia Bernard-Henri Lévy trên Le Point khẳng định Ukraina không thể thua trong cuộc chiến này. Ông đã nói như vậy ngay từ đầu cuộc xâm lăng, và mỗi ngày trôi qua lại càng củng cố thêm niềm tin. Một bên là quân đội Nga không có tinh thần chiến đấu, chỉ huy tồi, đội ngũ lính đánh thuê Wagner đầy những tên tội phạm. Bên kia là quân đội gồm những công dân không chỉ bảo vệ đất nước mình mà còn cho ý tưởng văn minh và châu Âu, họ biết vì sao phải chiến đấu. Trong thử thách, Ukraina đang trở thành quân đội được huấn luyện nhiều nhất, thiện chiến nhất châu Âu. Bernard-Henri Lévy cho rằng ngưng bắn sẽ là thảm họa vì giúp kẻ xâm lăng tái vũ trang và tấn công tiếp, nhường lại Crimée cho Nga là tự sát. Lối thoát chỉ có thể là Nga phải đầu hàng, không chỉ Putin ra đi mà chế độ phải sụp đổ, một dân tộc đang mơ ngủ sẽ thức tỉnh.
Một chiến thắng toàn diện sẽ như thế nào ? Theo triết gia Pháp, chính là phương Tây chứ không phải Ukraina cần trả lời câu hỏi này. Chính các nhà lãnh đạo phương Tây, không phải Zelensky, đang nắm chiếc chìa khóa duy nhất. Đó là các chiến đấu cơ, hỏa tiễn tầm xa, các drone loại Reaper hiện đang ngần ngại chưa được chuyển giao. Hoặc là tiếp tục yểm trợ nhỏ giọt và chiến tranh sẽ kéo dài. Hoặc thay đổi cách nghĩ, chấm dứt coi Zelensky là người đi xin. Viện trợ vũ khí không phải là tặng quà, mà là tự vệ. Cần cung cấp cho Ukraina những gì có thể để chống lại kẻ thù chung, và chiến tranh sẽ nhanh chóng kết thúc. Mạng sống của những người vô tội sẽ bị tước đoạt ngày mai, ngày mốt, ngày kia…nếu phương Tây cứ mãi chi viện cầm chừng.
Nhìn toàn cảnh, L’Obs nhận định từ khi Nga xâm lăng Ukraina, chi tiêu quốc phòng bùng nổ tại châu Âu, và trước đó Trung Quốc không ngừng gia tăng ngân sách quân sự. Một kỷ nguyên mới về địa chính trị đã mở ra, đầy dẫy nguy hiểm. Báo cáo của SIPRI hồi tháng Tư cho biết, ngân sách của các quân đội trên thế giới năm 2022 lên đến con số kỷ lục là 2.240 tỉ đô la, trong khi lúc cao điểm chiến tranh lạnh chỉ là 1.500 tỉ đô la.
Từ đầu cuộc chiến, nhiều tỉ đô la đã được phương Tây đổ ra để giúp Kiev chống quân xâm lược : những thiết bị gây nhiễu drone, băng đạn, áo giáp, kính viễn vọng, drone trinh sát, đại bác, radar, xe tăng, giàn phóng rốc-kết… Chỉ riêng quân viện của Hoa Kỳ đã là 43 tỉ đô la. Tây Âu ngủ quên một thời gian dài trong khi Mỹ, Trung Quốc, Nga, Ả Rập Xê Út, Ấn Độ gia tăng vũ trang. Hoa Kỳ chi quân sự đến 870 tỉ đô la trong năm 2022, chiếm 39 % toàn thế giới. Trung Quốc tuy đứng hạng nhì nhưng chi quốc phòng tăng đến 75 % so với thập niên trước, Nhật Bản dù Hiến Pháp chủ hòa vẫn tăng tốc vũ trang trước sự hung hăng của Bắc Kinh.
Nhà chính trị học Bruno Tertrais cho rằng chiến tranh Ukraina chỉ là bậc thang cuối cùng. Bước ngoặt đầu tiên là sau ngày 11 tháng Chín, đợt tái vũ trang thứ hai vào khoảng 2012 với việc Vladimir Putin tái đắc cử và Tập Cận Bình lên ngôi. Đến giữa những năm 2010 diễn ra đợt thứ ba với hai cú sốc liên tiếp cho phương Tây : Nga sáp nhập Crimée và khủng bố Hồi giáo. Từ tháng 2/2022, bước ngoặt thứ tư chủ yếu liên quan đến châu Âu, sau 25 năm ngỡ đã an bình. Ông nhấn mạnh nếu chúng ta vũ trang là nhằm răn đe. « Nếu muốn hòa bình, hãy chuẩn bị chiến tranh ».
Chủ Nhật 04/06/2023 là đúng 34 năm sau vụ thảm sát đẫm máu tại quảng trưởng Thiên An Môn, Bắc Kinh, hồi năm 1989, cướp đi mạng sống của hơn 1000 người biểu tình ôn hòa.
Trên thế giới,lễ tưởng niệm vụ thảm sát Thiên An Môn diễn ra tại nhiều nơi như Nhật Bản, Úc, Mỹ. Ở Tại Luân Đôn, sự kiện Thiên An Môn đã được tái hiện tại Quảng trường Trafalgar. Trong khi đó, ở Đài Loan, vở kịch “Ngày 35 tháng Năm” của tác giả Hồng Kông Candace Chong, được công diễn ở tại một nhà hát của Đài Bắc. Một lễ tưởng niệm cũng được tổ chức ở quảng trường Tự Do, trung tâm Đài Bắc, quy tụ được nhiều người dân Đài Loan và các nhà tranh đấu cho Tây Tạng hay Hồng Kông.
Ngược lại, ngay chính tại Trung Quốc, không chỉ cấm mọi hoạt động tưởng niệm, mà chính quyền Bắc Kinh còn xóa sạch mọi dấu vết của sự kiện Thiên An Môn. Mọi thảo luận về đề tài này trên các mạng xã hội bị kiểm duyệt có hệ thống. Sách giáo khoa lịch sử không hề đề cập đến vụ thảm sát năm 1989. Cầu Tứ Thông (Sitong) ở Bắc Kinh, nơi xảy ra một cuộc biểu tình hiếm hoi chống Tập Cận Bình hồi mùa thu năm 2022, bị lực lượng an ninh theo dõi nghiêm ngặt để tránh sự việc tương tự tái diễn.
Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde cho biết thêm về tình hình :
« Ngọn nến ảo mà Đại sứ quán Đức tại Trung Quốc thắp sáng trên tài khoản mạng xã hội Vi Bác (Weibo) của họ hôm Chủ Nhật (04/06) không duy trì được lâu. Cũng giống như những ngọn nến tưởng niệm khác được đăng trực tuyến, ngọn nến của Đại sứ quán Đức đã bị các nhà kiểm duyệt dập tắt ngay lập tức. Lực lượng kiểm duyệt là những những người làm mọi chuyện để bảo đảm rằng không có bất cứ điều gì ám chỉ đến sự kiện Thiên An Môn, thậm chí cả cụm từ ngày 04 tháng 06, nay được gọi tránh đi là ngày 35 tháng 05, cũng không được xuất hiện trên mạng.
Nhưng luật sư Đằng Bưu (Teng Biao), trả lời đài RFI, nhận định là sau 34 năm cưỡng đoạt ký ức tập thể, nhưng chính quyền vẫn chưa thể xóa bỏ hoàn toàn ký ức về « ngày 35 tháng 5 » : « Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường, củng cố các hoạt động kiểm duyệt và nỗ lực tuyên truyền. Nhiều người dân Trung Quốc, đặc biệt là giới trẻ, ngày nay không biết chuyện gì đã xảy ra vào năm 1989. Họ cũng không biết chuyện gì đã xảy ra ở Hồng Kông, Tây Tạng và Tân Cương. Nhưng tôi không nghĩ chính quyền có thể xóa bỏ hoàn toàn ký ức tập thể. Bởi vì đó là thời điểm quan trọng đối với rất nhiều người Trung Quốc, đến mức họ không quên vụ thảm sát Thiên An Môn ».
Nhiều nhà bất đồng chính kiến đang bị giam giữ, chẳng hạn như ông Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong), năm nay lại kêu gọi tuyệt thực hoặc ít nhất là nhịn ăn vào ngày 04/06 để tưởng niệm sự kiện Thiên An Môn. Nhưng ngoài các hành động cá nhân, các cuộc biểu tình công khai là không thể. Lực lượng kiểm duyệt làm mọi việc để tránh xảy ra chuyện như hồi năm ngoái, khi một chiếc bánh gateau hình xe tăng, gợi nhớ đến những chiếc xe tăng trên quảng trường Thiên An Môn, xuất hiện trực tiếp trong chương trình của một người nổi tiếng và có ảnh hưởng trên mạng xã hội ».
Nhìn đến đặc khu hành chính Hồng Kông, theo luật an ninh mới mà Bắc Kinh áp đặt cho thành phố, mọi hoạt động tưởng niệm sự kiện Thiên An Môn cũng bị cấm tuyệt đối. Cảnh sát tăng cường giám sát an ninh tại công viên Victoria, nơi mọi năm vẫn diễn ra các hoạt động tưởng niệm quy tụ đông đảo người dân. Hôm 04/06, hơn 20 người, đa phần là các gương mặt của phong trào ủng hộ dân chủ, đã bị bắt giữ vì những cáo buộc có “hành vi gây mất trật tự ở lối đi công cộng”, “gây rối trật tự công cộng”, “hành động với mưu đồ nổi loạn” …
1,9 triệu dân bán đảo Crimée của Ukraina mà Nga đã sáp nhập, hiện đang sống với nhiều nỗi lo sợ sau vụ vỡ đập Kakhovka. Từ Djankoi, thông tín viên Anissa El Jabri gửi về bài phóng sự :
« Những trái mâm xôi, những quả cerise ngọt và mọng nước, những hạt đậu tươi xếp chồng lên nhau thành đống cao ngất … Nhưng mọi người dần ý thức được rằng sự phong phú đa dạng này sẽ không còn kéo dài lâu nữa. Chỉ mới hai tháng trước đây, khi chúng tôi đến nơi cách khu chợ này chỉ vài kilomet, người nông dân còn mơ sẽ gieo cấy lúa trở lại, rằng nông nghiệp trong vùng sẽ lớn mạnh trở lại. Giấc mơ được chẳng mấy chốc, nay lại tan biến.
Một người nói : « Gạo của vùng Crimée rất ngon. Chúng tôi cần các sản phẩm của chính chúng tôi. Quý vị thấy đấy, trái cây và rau của chúng tôi rất ngon. Tôi nói thành thật với quý vị là chúng rất ngon, rau quả ở những nơi khác của châu lục này không thể sánh bằng được đâu. Ở đây, chúng tôi trồng được những loại ngon nhất ».
Thương nhân duy nhất chịu nói với chúng tôi đã nói rất dài và đã được tất cả những người khác xung quanh lắng nghe và tán đồng trong yên lặng. Ai cũng dè chừng, bởi nước là một đề tài rất nhạy cảm và mang tính chính trị. Các nông dân ở đây đã nhận được lệnh từ chính quyền là phải tuyệt đối giữ yên lặng trong thời gian nhà chức trách đánh giá tình hình. Tuy nhiên, ai cũng lo ngại về hệ đối với môi trường. Những hậu quả này sẽ rất khủng khiếp đối với tất cả mọi người. Bùn lầy, đất đai bị ô nhiễm do thuốc trừ sâu, kim loại nặng … đủ thứ sẽ xảy ra.
Sau các vụ tấn công bằng drone, vụ nổ ở cầu Kertch, rồi những lời đồn thổi về chiến dịch phản công của các lực lượng Ukraina, bán đảo Crimée đã trở nên vắng vẻ. Nhưng theo báo chí Nga hôm thứ Tư (07/06), nay thì ngay cả những lao động thời vụ cũng sợ phải đến làm việc tại đây. »
Tuần qua có ngày 05/06 là ngày Môi trường Thế giới, nhưng cũng trong tuần qua, nhiều nơi trên thế giới đã phải trải qua những đợt nắng nóng như thiêu đốt, thời tiết khô hạn, nạn cháy rừng dữ dội. Tỉnh Quebec của Canada đến hôm thứ Năm 08/06 vẫn còn hơn 150 đám cháy rừng chưa được dập tắt, trong đó có khoảng 90 đám cháy đã vượt tầm kiểm soát.
Miền đông bắc Mỹ rộng lớn, với hơn 111 triệu dân, cũng trở thành nạn nhân liên đới của các vụ cháy rừng ở nước láng giềng Canada. Riêng ở thủ đô Washington, đến chiều tối thứ Năm 08/06, báo động ô nhiễm không khí đã lên đến mức « đỏ ». Sự kiện dự kiến được tổ chức tại Nhà Trắng vào tối thứ Năm để mừng Pride Month, tháng Tự hào của cộng đồng người đồng tính, chuyển giới LGBT+, cuối cùng đã phải hoãn lại, tương tự như một trận bóng chày chuyên nghiệp. Nhìn đến New York, theo AFP, cũng giống như ở Washington, các vườn thú Bronx và công viên Central Park buộc phải đóng cửa. Thứ Sáu 09/06, các trường công ở New York cho học sinh học từ xa.
Ở châu Âu, theo Viện nghiên cứu khí hậu và môi trưởng của Na Uy (NILU), khói bốc lên từ hàng trăm đám cháy rừng hiện tại ở Canada thậm chí đã lan sang tận Na Uy, cách những điểm cháy rừng ở Canada hàng ngàn kilomet.
Nhìn đến châu Á, Bangladesh đang đối phó với đợt nắng nóng dài nhất tính từ gần nửa thế kỷ trở lại đây. Tình hình nghiêm trọng đến mức chính phủ đã phải quyết định đóng cửa đến ngày 08/06 hàng trăm ngàn trường tiểu học. Tại Trung Quốc, nắng nóng kéo dài ở tỉnh Hải Nam, miền trung đất nước, vựa lương thực của Trung Quốc, đã làm dấy lên mối lo ngại về an ninh lương thực.
Điều đáng lo ngại đối với thế giới nói chung, theo thông báo hôm 08/06 của Cơ quan Đại dương và Khí quyển của Mỹ (NOAA), là hiện tượng thời tiết El Nino, thường gắn với sự tăng nhiệt độ trên thế giới, đã bắt đầu và có thể sẽ gây ra những đợt nhiệt độ tăng cao kỷ lục mới tại một số vùng.
Lần đầu tiên trong lịch sử, một cựu tổng thống Mỹ bị Tư pháp liên bang truy tố. Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 08/06/2023 thông báo ông bị truy tố về tội tàng trữ trái phép tài liệu mật của Nhà Trắng tại tư dinh ởMar A Lago, bang Florida. Theo dự kiến, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phải trình diện một tòa án liên bang ở Miami vào thứ Ba 13/06.
Khi mãn nhiệm tổng thống, ông Donald Trump đã rời Nhà Trắng và mang về tư dinh ở Mar a Lago nhiều thùng hồ sơ, sau này Cục Điều Tra Liên Bang FBI đã tịch thu 2 đợt và phát hiện trong số đó vài trăm tài liệu mật, có liên quan đến những hồ sơ rất nhạy cảm, chẳng hạn về Iran và Trung Quốc.
Lần này, vẫn như thường lệ, trên một video được đăng tải trên Truth Social, mạng xã hội của chính ông, Donald Trump khẳng định rằng mình vô tội và xem đó là một mưu đồ của « chính quyền tham nhũng của Biden » để cản trở ông tái tranh cử tổng thống Mỹ.
Từ Miami, thông tín viên David Thomson cho biết thêm chi tiết :
« Vài phút sau khi Tư pháp liên bang thông báo truy tố, từ câu lạc bộ Golf Bedminister của ông tại New Jersey, Donald Trump đăng tải một video lên mạng xã hội của chính ông để tố cáo một âm mưu của phe Dân Chủ. Cách bào chữa của Donald Trump vẫn không thay đổi : 5 thùng tài liệu mật mà FBI tìm thấy tại tư dinh của ông ở Florida dường như chỉ là cái cớ nhằm ngăn cản ông ra tái tranh cử.
Donald Trump nói : « Tôi là một người vô tội. Chúng tôi sẽ chứng minh điều đó thêm một lần nữa. Đây là một trò lừa bịp. Đây là sự can dự vào cuộc bầu cử. Họ đang tìm cách hủy hoại danh tiếng để giành chiến thắng trong bầu cử. Chúng ta không thể để họ làm điều đó. »
Cách bào chữa này dường như không ổn, thế mà trong phe của Donald Trump, chiến thuật này vẫn đang hoạt động hết công suất. Tất cả các nhà lãnh đạo của đảng Cộng hòa đều đồng lòng ủng hộ Donald Trump. Ngay cả Ron DeSantis, đối thủ chính của Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa cũng lên tiếng bảo vệ ông Trump. Ron DeSantis viết trên Twitter : « Việc biến Tư pháp liên bang thành một công cụ chính trị là một mối đe dọa về mặt đạo đức đối với xã hội của chúng ta ».
Và ở trường quay của đài Fox News, cũng có rất nhiều người ủng hộ ông Trump, chẳng hạn như mục sư Robert Jefress của bang Texas khẳng định đã gọi điện để nói với Trump rằng hàng ngàn người Cơ đốc giáo đang cầu nguyện cho ông. Hồi tháng 03 vừa qua, vụ truy tố đầu tiên nhắm vào ông trong vụ nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels đã đưa Donald Trump lên đầu các cuộc thăm dò dư luận ».
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 10.6 nói rằng cuộc phản công của nước này chống lại các lực lượng Nga đang diễn ra, nhưng từ chối cung cấp chi tiết.
"Các hành động phản công và phòng thủ đang diễn ra ở Ukraine: tôi sẽ không nói chi tiết ở giai đoạn nào", Tổng thống Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau ở thủ đô Kyiv, theo AFP.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Kyiv ngày 10.6
Reuters
Một nhà báo đã yêu cầu Tổng thống Zelensky bình luận sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 9.6 nói rằng Ukraine chắc chắn đã bắt đầu chiến dịch phản công được trông chờ từ lâu, nhưng mọi nỗ lực tiến công đều thất bại và lực lượng của Kyiv phải hứng chịu thương vong nặng nề.
"Thật thú vị khi [ông] Putin nói về cuộc phản công của chúng tôi. Điều quan trọng là Nga luôn cảm thấy điều này: là họ không còn nhiều thời gian nữa, theo quan điểm của tôi", Tổng thống Zelensky phát biểu.
Tổng thống Zelensky còn nói rằng ông đã liên lạc hằng ngày với các chỉ huy quân sự Ukraine, bao gồm cả người đứng đầu lực lượng vũ trang Valery Zaluzhny, và "mọi người hiện đang tích cực - hãy nói điều đó với Putin". Đến tối 10.6 chưa có thông tin về phản ứng của Nga.
Trong nhiều tháng qua, Ukraine đã tuyên bố rằng họ có kế hoạch tiến hành một cuộc phản công lớn để giành lại những vùng đất do Nga kiểm soát ở phía nam và phía đông, nhưng họ đang thi hành lệnh im lặng nghiêm ngặt và nhiều lần phủ nhận việc họ đã bắt đầu chiến dịch chính vào lúc này, theo Reuters.
