* Mỹ bổ sung hỗ trợ an ninh 1,3 tỉ USD cho Ukraine

Ngày 19-7, Mỹ công bố hỗ trợ an ninh bổ sung cho Ukraine, với tổng trị giá khoảng 1,3 tỉ USD. Gói hỗ trợ mới bao gồm trang bị phòng không và đạn dược.

"Thông báo này là khởi đầu của quá trình ký kết hợp đồng nhằm cung cấp thêm các năng lực ưu tiên cho Ukraine", Lầu Năm Góc tuyên bố.

* USAID cam kết viện trợ 230 triệu USD cho doanh nghiệp nhỏ Ukraine

Ngày 19-7, Giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) Samantha Power cam kết tài trợ mới 230 triệu USD để giúp đỡ các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ukraine, đồng thời thúc đẩy nền kinh tế bị chiến tranh tàn phá.

Phát biểu tại Quảng trường Mykhailivska ở trung tâm thủ đô Kiev, bà Power cho biết gói viện trợ sẽ bao gồm hỗ trợ kỹ thuật và nhiều hình thức hỗ trợ khác dành cho các doanh nghiệp tìm cách phát triển và mở rộng hoạt động.

* Ông Putin đổ lỗi phương Tây "bóp méo" thỏa thuận ngũ cốc

Ngày 19-7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đổ lỗi cho các nước phương Tây "bóp méo hoàn toàn" thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen.

Ông Putin nói: "Ban đầu, bản chất của thỏa thuận ngũ cốc có ý nghĩa nhân đạo to lớn. Phương Tây đã hoàn toàn làm suy yếu và làm sai lệch bản chất này. 

Thay vì giúp đỡ các quốc gia đang thực sự cần, phương Tây đã sử dụng thỏa thuận ngũ cốc để tống tiền chính trị, và biến nó thành công cụ để làm giàu cho các tập đoàn xuyên quốc gia, những kẻ đầu cơ ngũ cốc trên thị trường toàn cầu".

Tuy nhiên, ông Putin vẫn để ngỏ rằng Nga sẽ "ngay lập tức" quay trở lại thỏa thuận nếu tất cả các điều kiện của họ được đáp ứng, theo Hãng tin Reuters.

* Nga cảnh báo tất cả tàu đến Ukraine từ ngày 20-7

Bộ Quốc phòng Nga thông báo sẽ coi tất cả các tàu đi đến các cảng của Ukraine trên Biển Đen là tàu chở hàng quân sự tiềm năng từ 0h ngày 20-7 theo giờ Matxcơva, tức từ 4h sáng cùng ngày theo giờ Việt Nam.

Thông báo trên được đưa ra sau khi thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen kết thúc.

Trong tuyên bố trên Telegram, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố các khu vực phía đông nam và tây bắc của vùng biển quốc tế thuộc Biển Đen là không an toàn cho hàng hải. 

Nga sẽ xem các nước có quốc kỳ treo trên tàu đi đến các cảng này của Ukraine là các bên ủng hộ Ukraine trong cuộc xung đột hiện nay.

* Ukraine thiết lập tuyến vận tải tạm thời

Theo chính phủ Kiev ngày 19-7, Ukraine đang thiết lập một tuyến vận chuyển tạm thời để duy trì các chuyến hàng ngũ cốc, sau khi Nga từ bỏ thỏa thuận cho phép Ukraine xuất khẩu qua hành lang an toàn do Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn ở Biển Đen.

Cụ thể, Ukraine sẽ thiết lập các tuyến giao thông vận tải gần vùng biển xung quanh Chornomorsk, Odessa, Pivdennyi. Ba cảng này là một phần của hành lang, dẫn đến lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế hàng hải của Romania.

Ukraine đã thông báo quyết định trên cho Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) trong một bức thư chính thức gửi đi hôm 18-7.

* Mỹ đối thoại với Thụy Điển, Hàn Quốc về lính Mỹ ở Triều Tiên

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết cơ quan này đã làm việc với các đối tác ở Hàn Quốc và Thụy Điển về trường hợp binh sĩ Mỹ vượt biên trái phép vào Triều Tiên hôm 18-7.

Trong khi đó, người phát ngôn Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho hay chính quyền Biden vẫn đang thu thập tất cả dữ kiện liên quan đến binh sĩ này.

* Mỹ, Trung Quốc làm việc về khí hậu trong những tuần tới

Ngày 19-7, Đặc phái viên về khí hậu của Mỹ John Kerry tuyên bố cần nhiều nỗ lực hơn nữa để đạt được các thỏa thuận với Trung Quốc về các vấn đề chủ chốt. Ông Kerry đã trải qua ba ngày đàm phán ở Bắc Kinh nhằm xây dựng lại lòng tin giữa hai quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới.

"Chúng tôi - nhóm của chúng tôi và chính quyền Mỹ - đến Bắc Kinh để tháo gỡ những vướng mắc kể từ tháng 8 năm ngoái", ông Kerry nói với các phóng viên vào cuối ngày 19-7.

Nga cảnh báo kể từ 20/7, bất kỳ tàu nào đi đến các cảng Biển Đen của Ukraine sẽ bị coi là có khả năng chở hàng hóa quân sự, trong lúc Kyiv cáo buộc Moscow thực hiện các cuộc tấn công “khủng khiếp” trong đêm làm hư hại cơ sở hạ tầng xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine.

Nga đã tấn công khu vực Odesa trong đêm thứ nhì liên tiếp sau khi rút ra khỏi một thỏa thuận kéo dài một năm hôm 17/7. Thỏa thuận này cho phép vận chuyển ngũ cốc của Ukraine an toàn qua Biển Đen. Quyết định của Nga khiến Liên hiệp quốc cảnh báo có nguy cơ tạo ra nạn đói trên toàn thế giới.

Ukraine, quốc gia muốn cố gắng tiếp tục vận chuyển ngũ cốc từ Biển Đen, vốn rất quan trọng đối với nguồn cung lương thực toàn cầu, hôm 19/7 cho biết họ đang thiết lập một tuyến vận chuyển tạm thời qua Romania.

“Những kẻ khủng bố Nga hoàn toàn cố tình nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng của thỏa thuận ngũ cốc”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy tố cáo trên ứng dụng nhắn tin Telegram. “Mỗi phi đạn của Nga - là một cuộc tấn công không chỉ vào Ukraine mà còn vào tất cả mọi người trên thế giới muốn có cuộc sống bình thường và an toàn.”

Văn phòng Tổng công tố Ukraine cho biết 10 thường dân, trong đó có một cậu bé 9 tuổi, bị thương. Các bến cảng ngũ cốc cũng như một cơ sở công nghiệp, nhà kho, trung tâm mua sắm, tòa nhà dân cư và hành chính cũng như ô tô đều bị hư hại.

Lửa và khói bốc lên từ các nhà kho bị đổ nát trong đoạn video do giới hữu trách Ukraine công bố, trong đó cũng cho thấy một khu dân cư với những cửa sổ bị vỡ.

Nga ngày 19/7 tuyên bố sẽ coi tất cả các tàu đi đến các cảng Biển Đen của Ukraine là tàu chở hàng quân sự tiềm năng từ nửa đêm theo giờ Moscow (21:00 giờ GMT ngày 19/7), sau khi chấm dứt thỏa thuận ngũ cốc.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết cờ quốc gia của các tàu đi đến các cảng của Ukraine sẽ được coi là bên tham gia cuộc xung đột đứng về phía Ukraine. Bộ Quốc phòng Nga không cho biết họ có thể thực hiện những hành động gì. Bộ nói Nga cũng đang tuyên bố các khu vực đông nam và tây bắc của vùng biển quốc tế Biển Đen là tạm thời không an toàn cho hàng hải.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế ngày 19/7 nói việc Nga rút ra khỏi thỏa thuận có nguy cơ làm gia tăng tình trạng mất an ninh lương thực toàn cầu và có thể làm tăng giá lương thực, đặc biệt là ở các nước nghèo. Tại Chicago, giá lúa mì của Mỹ tăng vọt trước những diễn biến mới nhất của cuộc chiến.

Tổng thống Vladimir Putin tố cáo các quốc gia phương Tây đã “bóp méo hoàn toàn” thỏa thuận, nhưng cho biết Nga sẽ ngay lập tức quay trở lại nếu tất cả các điều kiện để làm như vậy được đáp ứng.

‘Tấn công trả thù hàng loạt’

Ngày 18/7, Nga cho biết họ đã tấn công các mục tiêu quân sự ở hai thành phố cảng của Ukraine chỉ trong một đêm như một “cuộc tấn công trả thù hàng loạt” cho vụ nổ làm hư hại cây cầu dẫn tới Crimea, bán đảo mà Nga chiếm giữ từ Ukraine vào năm 2014.

Lực lượng không quân Ukraine hôm 19/7 nói 63 phi đạn và máy bay không người lái đã được Nga phóng trên khắp đất nước, chủ yếu tập trung vào cơ sở hạ tầng và cơ sở quân sự ở khu vực Odesa.

Lực lượng phòng không cho biết đã bắn hạ 37 chiếc trong số đó, một tỷ lệ thấp hơn so với tỷ lệ thường được báo cáo trong nhiều tháng bị tấn công.

Bộ trưởng Nông nghiệp Mykola Solsky nói một phần đáng kể cơ sở hạ tầng xuất khẩu ngũ cốc tại cảng Chornomorsk phía tây nam Odesa đã bị hư hại, đồng thời cho biết thêm rằng 60.000 tấn ngũ cốc đã bị phá hủy.

Ông Serhiy Bratchuk, phát ngôn viên của chính quyền quân sự Odesa, cho biết trên kênh Telegram ngày 19/7 rằng cuộc tấn công “rất mạnh mẽ, thực sự lớn”.

“Đó là một đêm địa ngục,” ông nói.

Bộ chỉ huy quân sự miền nam Ukraine cho biết Nga đã sử dụng phi đạn siêu thanh, bao gồm Kh-22 được thiết kế để tiêu diệt hàng không mẫu hạm, để tấn công cơ sở hạ tầng cảng Odesa.

Lửa Crimea

Ba cảng của khu vực Odesa là những cảng duy nhất hoạt động ở Ukraine trong chiến tranh theo Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen do Liên hiệp quốc làm trung gian, cho phép xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine xuyên qua sự phong tỏa của Nga.

Tại Crimea, hỏa hoạn tại một khu huấn luyện quân sự ở quận Kirovske đã buộc hơn 2.000 người từ 4 khu định cư phải sơ tán, thống đốc Crimea, ông Sergei Aksyonov, cho biết.

Các kênh Telegram liên kết với các cơ quan an ninh Nga và truyền thông Ukraine cho biết một kho đạn đã bốc cháy tại căn cứ sau một cuộc không kích trong đêm của Ukraine.

Phát ngôn viên Bratchuk của chính quyền quân sự Odesa đã đăng hai đoạn video về vụ cháy ở một khu vực không có người ở, nói rằng: “Kho đạn của kẻ thù. Staryi Krym."

Staryi Krym là một thị trấn nhỏ ở quận Kirovske của Crimea.

Các lực lượng Ukraine đã phát động một cuộc phản công vào tháng trước để cố gắng đánh bật lực lượng Nga ra khỏi phía nam và phía đông, nơi họ đã đào sâu dọc theo một chiến tuyến được củng cố nghiêm ngặt sau khi không chiếm được Kyiv trong những ngày đầu của cuộc xâm lược.

Liên hiệp quốc tìm giải pháp

Tại Washington, Ngũ Giác Đài đã công bố viện trợ an ninh bổ sung cho Ukraine, với tổng trị giá khoảng 1,3 tỷ đô la, bao gồm khả năng phòng không và đạn dược.

Liên hiệp quốc nói đã có “một số ý tưởng đang được đưa ra” để giúp đưa ngũ cốc và phân bón của Ukraine và Nga ra thị trường toàn cầu.

Thỏa thuận Biển Đen được làm trung gian bởi Liên hiệp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7 năm ngoái để ngăn cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu trở nên tồi tệ hơn sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine từ tháng 2 năm 2022. Hai quốc gia này nằm trong số những nhà xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới.

Nga cho biết họ có thể quay trở lại thỏa thuận ngũ cốc, nhưng chỉ khi nào các yêu cầu của họ được đáp ứng để nới lỏng các quy định đối với việc xuất khẩu thực phẩm và phân bón của chính họ. Các nước phương Tây gọi đó là nỗ lực sử dụng đòn bẩy đối với nguồn cung lương thực để buộc phải giảm bớt các chế tài tài chính, việc này vốn đã cho phép Nga bán lương thực.

Hãng tin RIA Novosti dẫn thông báo của Lầu Năm Góc cho hay, đợt viện trợ mới bao gồm 4 hệ thống tên lửa phòng không NASAMS, đạn pháo, máy bay không người lái Phoenix Ghost và Switchblade.

Lầu Năm Góc cũng có ý định chuyển thiết bị rà phá bom mìn, 150 xe chở nhiên liệu, 115 xe chiến thuật để kéo và vận chuyển thiết bị, hệ thống liên lạc an toàn chiến thuật và tác chiến điện tử cho Kiev.

Kiev thừa nhận phản công sẽ tốn thời gian

Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine cho biết, cuộc phản công của nước này sẽ “lâu dài và khó khăn”, đồng thời thừa nhận diễn biến đang chậm hơn mong muốn.

“Không còn nghi ngờ gì nữa, hoạt động phản công sẽ khá phức tạp, lâu dài và mất khá nhiều thời gian”, hãng tin RIA Novosti dẫn lời ông Podolyak nói.

Theo ông, tình hình trở nên phức tạp hơn do các vấn đề về hậu cần, bao gồm cả việc cung cấp vũ khí.

Cố vấn của Tổng thống Ukraine cho rằng, Kiev cần 200-300 xe bọc thép và 60-80 máy bay chiến đấu F-16 để tăng tốc độ phản công.

Mỹ nói về việc hỗ trợ di chuyển tàu đến cảng Ukraine

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết, Mỹ chưa sẵn sàng công bố bất kỳ biện pháp nào để hỗ trợ việc di chuyển tàu đến các cảng của Ukraine, sau thông báo của Bộ Quốc phòng Nga rằng những tàu đến cảng Ukraine sẽ được coi là tàu chở hàng quân sự.

“Tôi không có gì để nói về vấn đề hàng hải ở Ukraine”, bà Jean-Pierre nói với báo giới khi được hỏi về vấn đề trên. Tuy nhiên, bà cho hay Mỹ sẽ tiếp tục giúp Ukraine cung cấp ngũ cốc cho thị trường thế giới.

Phát biểu tại Diễn đàn An ninh Aspen (Đức) ngày 19.7, Đại sứ Tạ Phong tuyên bố Trung Quốc không ngại cạnh tranh nhưng cách Mỹ cạnh tranh là không công bằng, theo Reuters. Ông lưu ý các lệnh cấm của Mỹ đối với thiết bị để Trung Quốc nhập khẩu và chế tạo chip tiên tiến.

Đại sứ Tạ nhắc đến những báo cáo cho rằng Mỹ đang cân nhắc một cơ chế đánh giá đầu tư ra nước ngoài và cấm thêm việc xuất khẩu chip trí tuệ nhân tạo (AI) sang Trung Quốc.

"Chính quyền Trung Quốc đơn giản là không thể ngồi im. Chúng tôi không khiêu khích nhưng sẽ không chùn bước trước sự khiêu khích. Chắc chắn Trung Quốc sẽ đáp trả nhưng chúng tôi không hy vọng có sự ăn miếng trả miếng. Chúng tôi không muốn một cuộc chiến tranh thương mại, chiến tranh công nghệ", ông Tạ nói.

Trung Quốc đã có hành động nhắm vào hãng chế tạo chip Micron của Mỹ sau khi Washington ban hành một loạt biện pháp kiểm soát xuất khẩu thiết bị và công cụ sản xuất chip của Mỹ nhằm đảm bảo chúng không được sử dụng để thúc đẩy năng lực quân sự của Trung Quốc.

Chính quyền Mỹ đang hoàn tất lệnh hành pháp để hạn chế một số khoản đầu tư vào các lĩnh vực như bán dẫn tiên tiến, máy tính lượng tử và AI.

Reuters ngày 19.7 cũng đưa tin rằng Ủy ban Hạ viện Mỹ về đảng Cộng sản Trung Quốc đã khởi động cuộc điều tra đối với các khoản đầu tư của một số công ty đầu tư mạo hiểm Mỹ vào lĩnh vực AI và bán dẫn tại Trung Quốc.

Các công ty nhận thông báo phải cung cấp thông tin trước hạn chót là ngày 1.8 gồm GGV Capital, GSR Ventures, Walden International và Qualcomm Ventures.

Trong thư thông báo, ủy ban cáo buộc các khoản đầu tư của các công ty Mỹ đóng góp trực tiếp cho hoạt động vi phạm nhân quyền, hiện đại hóa quân đội Trung Quốc và nỗ lực của nước này nhằm lật đổ vị thế lãnh đạo công nghệ của Mỹ. Trung Quốc chưa lập tức bình luận về những thông tin này.

Báo Nikkei Asia ngày 19.7 cho biết họ đã tiếp cận được toàn văn thỏa thuận mà Mỹ và PNG đã ký kết hồi tháng 5 nhưng vẫn chưa công bố chi tiết. Chính phủ hai nước dự định sẽ chính thức công bố nội dung thỏa thuận sau khi nó được quốc hội PNG phê chuẩn, theo tờ báo.

Nikkei Asia cho biết thỏa thuận nêu rằng mục tiêu của nó là "tăng cường hơn nữa mối quan hệ quốc phòng [giữa hai nước] và giải quyết các thách thức an ninh chung". Thỏa thuận có hiệu lực trong vòng 15 năm và sẽ được gia hạn nếu không có sự phản đối từ bất cứ bên nào.

Theo thỏa thuận, quân đội Mỹ sẽ được phép sử dụng căn cứ hải quân Lombrum và sân bay Momote ở phía bắc PNG, cũng như các cảng và sân bay ở thủ đô Port Moresby và thành phố Lae ở trung tâm nước này.

Đảo Manus, nơi đặt căn cứ hải quân Lombrum, có vị trí chiến lược ở Thái Bình Dương và từng là nơi chứng kiến các trận đánh ác liệt giữa Mỹ và Nhật Bản trong Thế chiến 2. Chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump năm 2018 tuyên bố Washington sẽ tham gia mở rộng căn cứ. Hợp tác với Úc, Mỹ đã nghiên cứu cách thức sử dụng căn cứ này trong trung và dài hạn.

Thỏa thuận nói trên nêu rằng căn cứ Lombrum sẽ được sử dụng cho "các tình huống khẩn cấp trong tương lai", ngoài các nỗ lực ứng phó thiên tai và viện trợ nhân đạo. Theo Nikkei Asia, Mỹ có khả năng sẽ sử dụng PNG làm căn cứ hoạt động trong trường hợp xảy ra đối đầu với Trung Quốc ở eo biển Đài Loan và Biển Đông.

Theo nội dung thỏa thuận, quân đội Mỹ sẽ xem xét việc bố trí nguồn cung cấp, thiết bị và vật liệu tại các cơ sở, ngoài việc cung cấp nhiên liệu cho máy bay và tàu tại 6 địa điểm. Thỏa thuận cũng nói về việc huấn luyện chung với PNG. Hai chính phủ sẽ thảo luận chi tiết về hoạt động quân sự của Mỹ tại các cơ sở và điều kiện sử dụng chúng.

Bộ Quốc phòng Mỹ hôm 18.7 thông báo Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin sẽ thăm PNG và Úc trong tháng này. Đề cập thỏa thuận nói trên, Lầu Năm Góc cho biết ông Austin sẽ "thảo luận về các bước tiếp theo" nhằm đưa thỏa thuận này vào thực thi.

Một số người ở PNG lo ngại về vấn đề chủ quyền của đảo quốc Thái Bình Dương này trong hợp tác quốc phòng với Mỹ. Chuyến thăm của ông Austin cũng nhằm xoa dịu những lo ngại này bằng cách thể hiện sự cân nhắc đối với quan điểm của chính phủ PNG. Quá trình phê chuẩn thỏa thuận ở quốc hội PNG dự kiến sẽ được tiến hành vào tháng 8. Đảng của Thủ tướng PNG James Marape tin rằng họ có đủ sự ủng hộ trong quốc hội để thỏa thuận được phê chuẩn.

Trong khi đó, Trung Quốc đang siết chặt quan hệ với Quần đảo Solomon gần đó. Đầu tháng 7, Thủ tướng Manasseh Sogavare của Solomon đã đến Bắc Kinh gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Đảo quốc Thái Bình Dương cũng đã mở đại sứ quán tại Bắc Kinh và ký thỏa thuận hợp tác về cảnh sát với Trung Quốc.

Trung Quốc và Quần đảo Solomon đã một thỏa thuận an ninh vào tháng 4.2022. Mặc dù nội dung không được tiết lộ, Mỹ và các đồng minh khu vực như Úc ngày càng lo ngại rằng quân đội Trung Quốc có thể sử dụng Solomon làm căn cứ tác chiến trong trung và dài hạn ở Nam Thái Bình Dương.

Sau chuyến thăm PNG, ông Austin sẽ tới Úc cùng với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken để tham dự hội nghị 2+2 giữa các quan chức ngoại giao và quốc phòng hàng đầu hai nước.