Tướng Mark Milley, cho biết ở khu vực Thái Bình Dương, số vụ máy bay và tàu Trung Quốc chặn đường lực lượng Mỹ và các đối tác khác của Washington, cũng như số vụ tiếp xúc không an toàn, đã gia tăng đáng kể. Theo tướng Mỹ, quân đội Trung Quốc, cả trên không và trên biển, đã trở nên hung hăng hơn rất nhiều và cần được lưu ý hơn ở khu vực đặc biệt này.

ABC News nhắc lại các vụ như tàu hải quân Trung Quốc chiếu tia laser vào một máy bay tuần tra của Úc, chiến đấu cơ Trung Quốc chặn đường một máy bay giám sát của Canada tại không phận quốc tế. Các tàu Mỹ cũng thường xuyên bị phi cơ và tàu Trung Quốc bám đuôi, đặc biệt quanh các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.

Trong bối cảnh Mỹ đã gia tăng nỗ lực củng cố quan hệ với các nước Thái Bình Dương để làm đối trọng với Trung Quốc, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ nhận định Indonesia có tầm quan trọng chiến lược đối với khu vực và từ lâu nay đã là một đối tác chủ chốt của Mỹ. Chuyến công du của tướng Milley là chuyến thăm Indonesia đầu tiên của một chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Hoa Kỳ kể từ năm 2008.

Chuyến đi của tướng Mỹ Milley đến Ấn Độ -Thái Bình Dương tập trung chủ yếu vào mối đe dọa từ Trung Quốc. Tướng Mark Milley có kế hoạch tham dự một cuộc họp của các quan chức quốc phòng Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương ở Úc. Chủ đề chính của cuộc họp sẽ là sự leo thang quân sự của Trung Quốc và nhu cầu duy trì an ninh ở Thái Bình Dương.

Về phía Trung Quốc, Bắc Kinh lên án những nỗ lực của Mỹ nhằm mở rộng phạm vi hoạt động trong khu vực, cáo buộc Mỹ đang cố gắng lập “NATO châu Á". Hôm nay 25/07, phát biểu khai mạc lễ kỷ niệm 20 năm ký Tuyên bố về Ứng xử của Các bên ở Biển Đông (DOC), ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nhấn mạnh Biển Đông không phải là một “đấu trường” cho các nước lớn cạnh tranh, hay một ''công viên dã thú'' (safari park) mở ra cho các nước bên ngoài khu vực. 

Phát ngôn viên của phủ tổng thống Nga, ông Dmitri Peskov đã tuyên bố với báo chí rằng các vụ oanh kích hôm thứ Bảy vừa rồi « chỉ nhằm vào hạ tầng cơ sở quân sự, hoàn toàn không liên quan gì đến các hạ tầng được sử dụng để triển khai thỏa thuận về xuất khẩu ngữ cốc » của Ukraina. 

Hôm 23/07, ngay sau ngày ký thỏa thuận giữa Nga, Ukraina, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hiệp Quốc về việc xuất khẩu ngũ cốc Ukraina, quân đội Nga đã mở các cuộc oanh kích vào cảng Odessa. Thỏa thuận được ký tại Istanbul dự trù thiết lập một hành lang an toàn để các tàu chở hàng có thể ra vào cảng Odessa, nhằm giải tỏa hơn 20 triệu tấn ngũ cốc đang bị kẹt tại Ukraina do chiến tranh.

Các vụ oanh kích đã gây thiệt hại cho cảng Odessa, nhưng điều quan trọng là với vụ tấn công này, việc xuất khẩu ngũ cốc của Ukraina theo thỏa thuận bị đe dọa, do Odessa là hải cảng chính chiếm tới 60% hoạt động chuyên chở đường biển của Ukraina.

Hôm qua, Kiev cho biết vẫn tiếp tục chuẩn bị tích cực cho việc mở cửa hải cảng trên Biển Đen để có thể xuất khẩu ngũ cốc trở lại. Theo một cố vấn kinh tế của tổng thống Zelensky, nếu như các cảng không bị phong tỏa, Ukraina có thể xuất khẩu được 60 triệu tấn ngũ cốc trong khoảng từ 8 đến 9 tháng. Kiev có thể thu được khoảng 10 tỷ đô la, nếu bán được 20 triệu tấn hạt ngũ cốc đang kẹt trong các kho chứa. Trong vụ thu hoạch tới, Ukraina có thể xuất khẩu khoảng 40 triệu tấn. 

Trong khuôn khổ chuyến công du châu Phi, tại, Cairo, Ai Cập hôm qua, ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã cố trấn an các đối tác Ả Rập về an ninh lương thực cho châu Phi, khẳng định « các nhà xuất khẩu ngũ cốc Nga cam kết tôn trọng mọi nghĩa vụ của mình ».

Nhiều khu dân cư ở Kharkov bị oanh kích

Về tình hình chiến sự, sáng nay, phủ tổng thống Ukraina cho biết, thành phố lớn thứ 2  Kharkov tiếp tục bị Nga oanh kích dữ dội, nhiều khu dân cư bị trúng tên lửa. Quân Nga tiếp tục bao vây đánh chiếm các thành phố nhỏ khác trong tỉnh Donetsk như Siversk, Bakhmout.

Tại mặt trận phía nam, quân đội Ukraina tiếp tục các đợt phản công tại tỉnh Kherson. Một quan chức địa phương của Kherson trung thành với Kiev hôm qua khẳng định từ nay đến tháng 9 tỉnh Kherson « sẽ được giải phóng hoàn toàn » khỏi tay quân Nga.

Tính đến ngày hôm qua, cuộc chiến tranh tại Ukraina do Nga phát động đã bước qua tháng thứ 6.

* Giáo hoàng Francis đến Canada để hàn gắn và hòa giải. Trong chuyến thăm lịch sử đến Canada, từ ngày 24 đến 29-7, Giáo hoàng dự kiến sẽ gửi lời xin lỗi đến các nạn nhân người bản địa của vụ lạm dụng trẻ em tại hệ thống trường nội trú ở Canada.

"Đây là chuyến đi sám hối", Giáo hoàng nói trước chuyến đi. Đây là chuyến thăm đầu tiên trong vòng 20 năm qua của một người đứng đầu Vatican tới quốc gia Bắc Mỹ này.

Trong giai đoạn từ năm 1881 - 1996, hơn 150.000 trẻ em bản địa ở Canada bị chia cắt khỏi gia đình và đem đến các trường nội trú. Nhiều em bị bỏ đói, đánh đập và lạm dụng tình dục. Ủy ban Sự thật và hòa giải (TRC) thời gian qua đã thúc giục Vatican đưa ra lời xin lỗi.

* Quan chức Ukraine tin tưởng sớm giải phóng được thành phố Kherson. Ông Sergey Khlan, cố vấn của lãnh đạo quân sự vùng Kherson, nói trên Đài truyền hình Ukraine rằng họ tin tưởng sẽ giải phóng được thành phố Kherson từ nay cho đến cuối tháng 9 tới.

Thành phố Kherson đã nằm trong vòng kiểm soát của lực lượng Nga không lâu sau "chiến dịch quân sự đặc biệt" phát động ngày 24-2, và hiện lực lượng thân Nga tại đây đang tìm cách lập ủy ban bầu cử để tổ chức trưng cầu ý dân về sáp nhập Nga.

Trong trả lời phỏng vấn ngày 24-7, ông Khlan cho biết lực lượng Ukraine bắt đầu "lật ngược tình thế" ở miền nam Ukraine trong vài tuần qua nhờ vũ khí viện trợ của phương Tây.

* Nền kinh tế Mỹ đang tăng trưởng chậm lại và có nguy cơ suy thoái. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen thừa nhận như vậy trên Đài NBC ngày 24-7, tuy nhiên vẫn cho rằng suy thoái không phải là điều không thể tránh khỏi.

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ đã suy giảm 1,6% trong quý 1-2022, và dự kiến chỉ tăng trưởng ở mức khoảng 0,4% trong quý 2. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Yellen, ngay cả khi tăng trưởng quý 2 ở mức âm cũng không đồng nghĩa với việc nền kinh tế Mỹ đã rơi vào suy thoái. 

Ngoài ra, số liệu tích cực về tuyển dụng lao động và tiêu dùng cho thấy nền kinh tế Mỹ hiện không ở giai đoạn suy thoái. Trong tháng 6-2022, nền kinh tế lớn nhất thế giới có thêm 372.000 việc làm, trong khi tỉ lệ thất nghiệp duy trì ở mức 3,6%.

* Nghi can bắn cố thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo có tập dượt trước. Hãng tin JiJi dẫn các nguồn tin điều tra cho hay nghi can Tetsuya Yamagami, 41 tuổi, đã tập bắn ít nhất 10 lần với khẩu súng tự chế tại các khu vực miền núi thuộc tỉnh Nara. Cảnh sát nghi hắn chế tạo nhiều khẩu súng khác nhau để thử và cải tiến khả năng bắn. Theo lời khai của nghi can, cảnh sát phát hiện các tấm bảng bằng gỗ với nhiều lỗ thủng khi hắn tập bắn.

Cơ quan điều tra đã lục soát nhà và tịch thu nhiều đồ của Tetsuya vào ngày 24-7, và sẽ kiểm tra có dấu vết thuốc súng hay các chất khác trên những đồ vật này hay không.

Khẩu súng hắn mang theo để bắn ông Abe vào ngày 8-7 có 2 nòng kim loại được gắn vào nhau. Cảnh sát thu giữ tại nhà hắn ít nhất 5 khẩu súng khác, một số có nhiều nòng hơn và các đặc điểm khác.

Cảnh sát tỉnh Nara, Nhật Bản, thu giữ đồ đạc từ nhà nghi can bắn ông Abe - Ảnh: Kyodo

* Nắng nóng ở châu Âu lan về phía đông. Lực lượng cứu hỏa Hy Lạp vật lộn với đám cháy rừng lớn trên đảo Lesbos cuối tuần qua, trong lúc những đám cháy mới bùng lên ở vùng Peloponnese phía tây và khu vực miền bắc nước này. 

Nhiệt độ nhiều nơi ở Hy Lạp vượt 40 độ C vào ngày 24-7 khi nắng nóng ở châu Âu lan về phía đông và được dự báo kéo dài trong suốt tuần này.

Ở bên kia Đại Tây Dương, cháy rừng ở bang California của Mỹ cũng mở rộng, thiêu rụi nhiều khu vực và buộc hàng ngàn người phải di tản. Theo cơ quan cứu hỏa địa phương, tình trạng khô hạn kết hợp với độ ẩm thấp do khô hạn khiến đám cháy khó kiểm soát. 

* Tổng thống Mỹ hồi phục ổn định. Bác sĩ của Tổng thống Joe Biden cho biết triệu chứng nặng nhất của ông hiện nay là đau họng và ông đã không còn ho, khó thở hay đau người kể từ khi xét nghiệm dương tính với COVID-19 vào giữa tuần trước. 

Trước đó, xét nghiệm cho thấy ông Biden, 80 tuổi, nhiễm biến thể phụ BA.5 của Omicron, thủ phạm gây ra làn sóng dịch COVID-19 hiện nay ở Mỹ. Nhưng ông đã tiêm 4 liều vắc xin và chỉ có triệu chứng nhẹ.

* Ukraine tăng tốc xuất khẩu ngũ cốc. Ngày 24-7, Ukraine đã bắt đầu các nỗ lực xuất khẩu ngũ cốc trở lại sau khi đạt được thỏa thuận với Nga, dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, vào cuối tuần trước.

Cố vấn của tổng thống Ukraine về vấn đề kinh tế Oleg Ustenko cho biết Ukraine có thể xuất khẩu 60 triệu tấn ngũ cốc trong 8 - 9 tháng tới nếu các cảng của nước này không bị phong tỏa. Theo đó, 20 triệu tấn ngũ cốc đang có sẵn trong các kho chứa và 40 triệu tấn thu hoạch từ vụ mùa mới có thể đem về cho Kiev 10 tỉ USD.

* Lật thuyền chở người di cư khiến nhiều người chết. Ít nhất 17 người thiệt mạng và nhiều người mất tích khi chiếc thuyền chở đến 60 người di cư Haiti bị lật ngoài khơi quần đảo Bahamas, trong bối cảnh gia tăng làn sóng di cư bằng đường biển tới Mỹ. 25 người được cứu.

Nguyên nhân tai nạn được xác định do biển động. Quần đảo Bahamas là tuyến trung chuyển thường xuyên của những người di cư Haiti tìm cách vào Mỹ. Những chuyến vượt biển nguy hiểm bằng các phương tiện không an toàn ngày càng trở nên phổ biến trong năm qua.