(Reuters) - Liên Âu công bố kế hoạch thoát khỏi lệ thuộc vào năng lượng của Nga. Sau nhiều lần bị hoãn và nhiều tháng tranh cãi, kế hoạch dự kiến được ủy viên châu Âu Dan Jorgensen công bố chiều nay 06/05/2025, bên lề phiên họp của Nghị Viện Châu Âu tại Strasbourg. Từ cuối năm 2022, Liên Hiệp Châu Âu đã áp đặt lệnh cấm vận dầu lửa đối với Nga, nỗ lực giảm tiếp nhận khí đốt thông qua đường ống dẫn và phần nào đã chuyển sang mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Nhưng 20% khí tự nhiên hóa lỏng mà Liên Âu nhập vẫn là từ Nga (so với 45% nhập từ Mỹ).

(Le Monde) - Litva sẽ chi 1,1 tỷ euro để tăng cường bảo vệ biên giới với Nga và Belarus. Khoản tiền này được chi trong vòng 10 năm tới, cho phép Litva « ngăn chặn và làm chậm các hành động của các Nhà nước thù địch ». Theo thông báo hôm 05/05/2025 của bộ trưởng Quốc Phòng Litva, trong số 1,1 tỷ euro đó có 800 triệu euro dành để mua mìn chống tăng. Vũ khí chống tăng sẽ được tích trữ gần « hành lang Suwalk » dài khoảng 70km nối Belarus với Kaliningrad của Nga. Vilnius cũng dự kiến đào sâu thêm các mương thủy lợi để sử dụng làm chiến hào hoặc tái trồng rừng ở khu vực biên giới. Litva cũng có ý định trang bị « năng lực tác chiến điện tử » và « hệ thống chống drone ».

(AFP) - Chính quyền Donald Trump cấp 1.000 đô la và vé máy bay để khuyến khích di dân bất hợp pháp tự nguyện rời Mỹ. Thông báo của chính quyền Donald Trump được đưa ra hôm 05/05/2025. Đã có 1 người rời khỏi Mỹ để đi Honduras thông qua chương trình mới này. Trong thông cáo, bộ An ninh Nội địa cho biết biện pháp này cho phép giảm đến 70% chi phí trục xuất, được ước tính lên đến 17.121 đô la/người. Kể từ tháng 01/2025, đã có 140.000 người bị trục xuất khỏi Mỹ. 

(AP) - Tập trận Balikatan : Mỹ và Philippines hủy một bài tập do sự cố tầu chìm. Giới chức quân sự Mỹ và Philippines cho biết hủy một bài tập trận do một tầu hải quân Philippines có từ thời Đệ Nhị Thế Chiến được dùng làm mục tiêu tấn công, đã bị chìm hôm qua, 05/05/2025. Theo AP, con tầu BRP Miguel Malvar, ngừng hoạt động từ năm 2021, bị ngập nước khi được lai kéo trên vùng biển động hướng ra Biển Đông đang có tranh chấp và đã bị chìm cách tỉnh Zambales, miền tây Philippines khoảng 30 hải lý (55 km). Quân đội Philippines cho biết không có ai trên tầu khi con tầu bị nghiêng rồi chìm.

(Reuters) - Ngoại trưởng Đài Loan công du Hoa Kỳ để thúc đẩy hợp tác thương mại. Hôm nay, 06/05/2025, chính quyền Đài Bắc cho biết ngoại trưởng Lâm Gia Long (Lin Chia-lung) sẽ có bài phát biểu tại Hội nghị về Trí tuệ nhân tạo ở Texas Hoa Kỳ, diễn ra vào thứ Sáu tuần này (09/05). Mục đích của chuyến đi là nhằm tăng cường quan hệ song phương và thúc đẩy đầu tư từ Đài Loan vào Hoa Kỳ. Hàng hóa Đài Loan nhập vào Hoa Kỳ có nguy cơ phải đối mặt với mức thuế 32 % theo chính sách của tổng thống Trump. Hiện Đài Bắc đang tìm cách đàm phán với Washington và hứa tìm cách cân bằng cán cân thương mại giữa hai bên. 

(AFP) - Căng thẳng Ấn Độ - Pakistan gia tăng. Ngày 05/05/2025, Pakistan đã thực hiện vụ phóng thử tên lửa thứ hai, chỉ 2 ngày sau khi phóng thử tên lửa địa đối địa đầu tiên. Quân đội Pakistan thông báo đã thử nghiệm thành công một tên lửa địa đối địa Fatah, lần này có tầm phóng 450km, tương đương khoảng cách từ biên giới Pakistan-Ấn Độ đến New Delhi. Trong khi đó, New Delhi ra lệnh thao dợt phòng vệ dân sự trong trường hợp bị « tấn công ». Cũng vào hôm qua, Teheran đề xuất làm trung gian hòa giải Pakistan và Ấn Độ, tương tự như đối thủ trong vùng của Iran là Ả Rập Xê Út.

(Reuters) - Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Liên Âu. Tân Hoa Xã hôm nay 06/05/2025 loan báo chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết Bắc Kinh sẵn sàng hợp tác với các nhà lãnh đạo của Liên Hiệp Châu Âu nhằm thúc đẩy sự cởi mở và xử lý hợp lý các va chạm. Thông tin được đưa ra nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Liên Âu, trong khi Bắc Kinh và nhóm 27 nước đang tìm cách thắt chặt quan hệ trong bối cảnh chính sách thuế quan của Hoa Kỳ làm gia tăng tình hình bất trắc trên thế giới.

(AFP) - Trung Quốc lên án tình báo Mỹ CIA có hành vi « khiêu khích chính trị » với các thông báo tuyển dụng. Bắc Kinh hôm nay 06/05/2025, phản ứng giận dữ về việc CIA đăng tải các thông điệp xúi giục các quan chức Trung Quốc tiết lộ tin mật. Tuần trước, CIA đã công bố một số video trên mạng xã hội X, bị chặn ở Trung Quốc, với nội dung được cho là nhằm mục đích tuyển dụng các quan chức Trung Quốc để « giúp Hoa Kỳ ». Phát ngôn bộ Ngoại Giao Trung Quốc Lâm Kiếm chỉ trích Hoa Kỳ không chỉ cố tình bôi nhọ và tấn công Trung Quốc mà còn công khai cố gắng dụ dỗ và lừa dối để công dân Trung Quốc tham gia vào phe Mỹ. Hoa Kỳ và Trung Quốc thường xuyên cáo buộc lẫn nhau về hoạt động gián điệp. Tháng trước, Bắc Kinh tuyên bố sẽ « thưởng » cho ai giúp bắt giữ ba « mật vụ » của Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA), bị nghi ngờ tấn công mạng vào Thế vận hội Mùa đông Châu Á được tổ chức tại Trung Quốc hồi tháng 2.

(AFP) - Mỹ : Chính quyền Donald Trump cắt ngân sách liên bang dành cho đại học Harvard. Trong một bức thư gửi cho Alan Garber, chủ tịch trường đại học danh tiếng bậc nhất Hoa Kỳ, hôm qua 05/05/2025 bộ trưởng Giáo Dục Mỹ Linda McMahon viết rõ là đại học Harvard không cần xin tài trợ của liên bang nữa bởi vì họ sẽ không được Nhà nước cấp. Harvard sẽ phải tự huy động vốn để hoạt động như một cơ sở tư nhân. Bộ trưởng Bộ Giáo dục Mỹ cáo buộc đại học Harvard « không tuân thủ luật liên bang một cách có hệ thống », « tiếp tục có hành vi phân biệt chủng tộc đáng gờm » và có cách « quản lý tệ hại ». Tổng thống Donald Trump cáo buộc Harvard và các trường đại học nổi tiếng khác của Mỹ, như Columbia, bài Do Thái khi cho phép các phong trào sinh viên phản đối chiến tranh ở Gaza phát triển mạnh mẽ trong khuôn viên trường của họ.

(AFP) - Thủ tướng New Zealand đề xuất cấm trẻ dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội. Đề xuất của thủ tướng New Zealand Christopher Luxon được đưa ra hôm nay 06/05/2025, vài tháng sau khi chính quyền Úc thông qua biện pháp hạn chế tương tự, được xem là một trong những nước có thắt chặt nhất quy định về độ tuổi dùng mạng xã hội để bảo vệ trẻ em. Thủ tướng Christopher Luxon còn phải được sự ủng hộ của các đảng khác trong liên minh cầm quyền để buộc các nền tảng ngăn cản trẻ dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội. Theo dự luật, các mạng có thể bị phạt tới 1 triệu euro nếu không tôn trọng quy định. 

(RFI) - Israel : Hàng ngàn người biểu tình phản đối kế hoạch chiếm Gaza của chính phủ. Hôm qua, 05/05/2025, nhiều cuộc biểu tình diễn ra tại Jerusalem, xung quanh Quốc Hội Israel để phản đối một chiến dịch quân sự vừa được Nhà nước Do Thái thông qua vài giờ trước đó, « nhằm tiêu diệt Hamas  », cưỡng bức di dời người Palestine khỏi dải Gaza. Những người biểu tình cho rằng chiến dịch này sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo vốn đã rất tồi tệ, và có thể khiến các con tin hiện vẫn bị Hamas bắt giữ phải bỏ mạng. 

(AFP) - Thái Lan đóng cửa một địa điểm du lịch sau một cuộc đụng độ ở khu vực biên giới với Lào. Thái Lan cho biết hôm qua, 05/05/2025, đóng cửa địa điểm Phu Chi Fa cho đến khi có thông báo mới. Đây là nơi du khách có thể ngắm toàn cảnh núi rừng tại gần biên giới với Lào. Báo chí Lào cho biết một đội tuần tra biên giới đã đụng độ với những kẻ buôn lậu ma túy vào cuối tuần trước và bắt giữ 4 nghi phạm ở Bokeo. Phía cảnh sát Thái Lan cho biết, ít nhất một viên đạn lạc đã bắn trúng một ngôi nhà ở thành phố gần biên biên giới với Lào. 

(AFP) - Thủ tướng Rumani từ chức. Thông báo được đưa ra vào hôm qua, 05/05/2025 sau khi ứng viên của đảng cực hữu đã về đầu trong vòng một cuộc bầu cử tổng thống. Thủ tướng mãn nhiệm cho biết bộ trưởng Nội Vụ sẽ tạm thời giữ chức thủ tướng, cho đến khi nào thành lập được liên minh mới, nhằm đối đầu với phe cực hữu tại vòng 2 cuộc bầu cử được tổ chức vào ngày 18/05. 

(AFP) - OpenAI từ bỏ kế hoạch trở thành doanh nghiệp lợi nhuận. Hôm qua, 05/05/2025, CEO Sam Altman của OpenAI, công ty sáng lập ChatGPt, cho biết doanh nghiệp sẽ giữ nguyên mô hình hoạt động hiện tại, tức là phi lợi nhuận, từ bỏ kế hoạch được thông báo vào năm ngoái. Open AI muốn thu hút thêm đầu tư, và phát triển mô hình hoạt động sinh lời, đặc biệt khi xét đến các chi phí lớn để tạo các mô hình AI như ChatGPT. Tuy nhiên, dự án này đã bị chỉ trích mạnh mẽ về việc đặt lợi nhuận của các cổ đông lên trên lợi ích của xã hội dân sự.

Ông Trump chỉ trích Ấn Độ tấn công Pakistan

Theo Hãng tin Reuters, rạng sáng 7-5 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng phê phán cuộc tấn công tên lửa của quân đội Ấn Độ nhắm vào các mục tiêu trong lãnh thổ Pakistan là "điều đáng xấu hổ".

Chia sẻ với phóng viên tại Nhà Trắng, tổng thống Mỹ cho biết ông mới chỉ được báo cáo về việc tăng cường các hoạt động đối đầu tại Pakistan.

Không lâu sau đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce đã kêu gọi Ấn Độ và Pakistan "cùng nhau làm việc hướng đến giải pháp có trách nhiệm giúp duy trì hòa bình và ổn định lâu dài tại khu vực Nam Á".

"Chúng tôi vẫn đang liên lạc với chính phủ cả hai nước trên nhiều cấp độ", bà Bruce cho biết.

Cùng lúc, người phát ngôn của Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres cho biết ông Guterres rất lo ngại về hoạt động quân sự của Ấn Độ nhắm vào Pakistan và khu vực Kashmir do Pakistan kiểm soát.

"Tổng thư ký Liên hợp quốc rất lo ngại về các chiến dịch quân sự của Ấn Độ vượt qua đường Ranh giới kiểm soát và biên giới quốc tế. Ông kêu gọi cả hai nước kiềm chế quân sự ở mức tối đa. Thế giới không thể chịu đựng một cuộc đối đầu quân sự giữa Ấn Độ và Pakistan", người phát ngôn của ông Guterres cho biết.

Đường Ranh giới kiểm soát (Line of Control) là ranh giới quân sự tạm thời chia cắt hai khu vực Kashmir do Ấn Độ và Pakistan quản lý.

Pakistan nói có quyền phản đòn

Theo Hãng tin Sputnik, cũng trong rạng sáng 7-5, Bộ Ngoại giao Pakistan tuyên bố có quyền đáp trả cuộc tấn công của Ấn Độ căn cứ theo Điều 51 của Hiến chương Liên hợp quốc và các quy định luật pháp quốc tế.

Thông cáo của bộ này nêu: "Chúng tôi kiên quyết lên án hành động hèn nhát của Ấn Độ, một sự vi phạm trắng trợn Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và các chuẩn mực đã được thiết lập trong quan hệ giữa các quốc gia...

Tình hình vẫn đang tiếp tục diễn biến. Pakistan bảo lưu quyền đưa ra phản ứng thích đáng vào thời điểm và địa điểm do mình lựa chọn, phù hợp với Điều 51 của Hiến chương Liên Hợp Quốc và các quy định của luật pháp quốc tế.

Chính phủ, lực lượng vũ trang và nhân dân Pakistan đoàn kết một lòng trước hành động gây hấn từ Ấn Độ. Họ sẽ luôn hành động với ý chí sắt đá để bảo vệ và gìn giữ chủ quyền cũng như toàn vẹn lãnh thổ của Pakistan".

Hiện Ấn Độ chưa phản hồi tuyên bố này.

Tính đến 6h45 sáng 7-5 (giờ Việt Nam), Pakistan thông báo cuộc tấn công của Ấn Độ đã làm ít nhất 8 người thiệt mạng.

Nga tố Ukraine tấn công Matxcơva

Ngày 6-5, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố lực lượng phòng không nước này đã đẩy lùi hàng chục máy bay không người lái (drone) của Ukraine tấn công thủ đô Matxcơva và nhiều khu vực khác trên khắp nước Nga vào ngày thứ ba.

Thông báo trên Telegram, bộ này khẳng định 70 drone bị đánh chặn ở Matxcơva, miền trung nước Nga và bán đảo Crimea.

Số lượng drone bị bắn hạ nhiều nhất nằm gần biên giới phía tây với Ukraine, với 31 chiếc ở vùng Kursk và 14 chiếc ở vùng Bryansk, khiến ít nhất một người thiệt mạng.

Bộ Quốc phòng Nga cũng khẳng định hai drone Ukraine đã bị đánh chặn trên không phận Matxcơva, trong khi 11 chiếc khác bị bắn hạ tại các vùng Kaluga và Tula, cách thủ đô Nga khoảng 180km về phía nam.

Thị trưởng Matxcơva, ông Sergei Sobyanin, chia sẻ: "Hôm nay, suốt cả ngày, các đơn vị phòng không của Bộ Quốc phòng đã liên tục đánh chặn máy bay không người lái của đối phương".

Cùng lúc, Thị trưởng Kiev Vitali Klitschko cũng khẳng định lực lượng phòng không Ukraine đã cố gắng đánh chặn một tên lửa tấn công thành phố này. Reuters khẳng định các nhân chứng của mình cho biết có nhiều tiếng nổ lớn ở khắp thủ đô Ukraine vào khoảng 1h sáng.

Hiện hai bên chưa bình luận về tuyên bố của nhau.

Mỹ đạt thỏa thuận ngừng bắn với Houthi

Ngày 6-5, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố nước này sẽ ngừng ném bom lực lượng Houthi ở Yemen. Ông cũng khẳng định nhóm này đã đồng ý chấm dứt việc cản trở các tuyến hàng hải quan trọng ở Trung Đông.

Sau tuyên bố của ông Trump, Oman cũng khẳng định nước này đã làm trung gian cho thỏa thuận trên, đánh dấu bước chuyển lớn trong chính sách của Houthi kể từ khi chiến sự tại Gaza bùng nổ hồi tháng 10-2023.

Trong hơn 1 năm qua, Houthi thường xuyên tấn công các tàu bè đi lại trên Biển Đỏ, đặc biệt là tàu bè liên quan đến Israel và phương Tây và kể cả tàu Hải quân Mỹ, nhằm "thể hiện tinh thần đoàn kết với người Palestine".

Oman cho biết theo thỏa thuận, cả Mỹ và lực lượng Houthi sẽ không tấn công các mục tiêu của nhau, bao gồm cả tàu thuyền của Mỹ trên Biển Đỏ và eo biển Bab al-Mandab.

Tuyên bố của Oman không đề cập liệu lực lượng Houthi có đồng ý chấm dứt các cuộc tấn công nhằm vào Israel hay không. 

Người đứng đầu Hội đồng Chính trị tối cao của lực lượng Houthi tại Yemen, ông Mahdi al-Mashat, nói rằng nhóm này sẽ tiếp tục ủng hộ Gaza và các cuộc tấn công như vậy sẽ vẫn tiếp diễn.

"Gửi đến tất cả người Do Thái theo chủ nghĩa Phục quốc Do thái (Zionist): từ nay hãy ở trong hầm trú ẩn hoặc lập tức rời khỏi đất nước của các người, bởi chính phủ thất bại của các người sẽ không thể bảo vệ các người sau hôm nay", kênh truyền hình Al Masirah do Houthi điều hành dẫn lời ông nói.

Mỹ có thể sắp công bố thỏa thuận thương mại với nhiều nước

Hãng tin Reuters, ngày 6-5, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent khẳng định chính quyền ông Trump có thể sẽ công bố thỏa thuận thương mại với một số đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ ngay trong tuần này.

Ông Bessent không cho biết rõ những thỏa thuận trên là với nước nào. Ông chỉ khẳng định Nhà Trắng đang đàm phán với 17 đối tác thương mại lớn, nhưng chưa bắt đầu đàm phán với Trung Quốc.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ cho biết nhiều đối tác thương mại đã đưa ra những đề nghị rất tốt và các quan chức trong chính quyền Trump hiện đang trong quá trình "đàm phán lại" những đề nghị đó.

"Tôi kỳ vọng rằng chúng ta có thể chứng kiến một sự cắt giảm đáng kể các mức thuế mà chúng ta đang bị áp đặt, cũng như các rào cản phi thuế quan, hành vi thao túng tiền tệ và các khoản trợ cấp, bao gồm cả trợ cấp cho lao động và đầu tư vốn" - ông Bessent khẳng định trước một ủy ban Hạ viện Mỹ.

Ít giờ sau, Bộ Tài chính Mỹ và Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ cũng thông báo ông Bessent và Đại diện thương mại Mỹ Jamieson Greer sẽ gặp và đàm phán với "quan chức kinh tế hàng đầu" của Trung Quốc tại Thụy Sĩ ngay trong tuần này.

Ông Bessent và ông Greer sẽ lên đường đến Thụy Sĩ ngày 8-5. Tại đây hai quan chức này cũng sẽ hội đàm với Tổng thống Thụy Sĩ Karin Keller-Sutter để thảo luận vấn đề thuế đối ứng.

Đăng ngày: 06/05/2025 - 11:41Sửa đổi ngày: 06/05/2025 - 14:40

1 phút

Thị trưởng Matxcơva, Sergey Sobyanin, được AFP trích dẫn, cho biết 19 drone nhắm vào thành phố đã bị bắn chặn và bày tỏ lo ngại thủ đô sẽ tiếp tục bị tấn công trong những ngày tới. Các mảnh vỡ của drone rơi xuống một đại lộ lớn ở phía nam thủ đô, nhưng không gây ra thương vong nào. Truyền thông Nga đăng tải những hình ảnh các cửa sổ siêu thị bị nứt, và mặt tiền của một tòa chung cư bị cháy đen.

Cơ quan hàng không dân dụng của Nga Rosaviatsia, cho biết 4 sân bay Sheremetyevo, Domodedovo, Vnukovo và Zhukovsky đã phải hạn chế hoạt động tạm thời trong đêm qua, đường băng của một số sân bay cũng tạm thời bị đóng.

Các drone của Ukraina cũng tấn công vào nhiều khu vực. Một số sân bay tại các thành phố lớn như Nizhny Novgorod, Samara, Saratov và Volgograd đã tạm thời ngừng hoạt động.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố hưu chiến từ ngày 08 đến 10/05, nhân dịp lễ kỷ niệm Ngày Chiến Thắng, với lễ diễu binh cùng sự hiện diện của nhiều lãnh đạo cấp cao nước ngoài tại thủ đô. Về phía Ukraina, Kiev vẫn chưa rõ ràng, liệu có chấp nhận ngừng bắn trong ba ngày nói trên hay không.

Theo TASS, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 6/5 đã lên tiếng về việc Ukraine liên tục vi phạm lệnh ngừng bắn nhân dịp kỷ niệm Ngày Chiến thắng của Tổng thống Vladimir Putin.

"Chúng tôi sẽ không chủ động giao tranh trong thời gian lệnh ngừng bắn có hiệu lực. Tuy nhiên, nếu Kiev không đưa ra một thông báo chính thức và tiếp tục tập kích Moscow bằng UAV, chúng tôi sẽ đáp trả thích đáng", ông Peskov nhấn mạnh.

Cũng theo quan chức Điện Kremlin, Tổng thống Putin vẫn giữ nguyên quan điểm về lệnh ngừng bắn tạm thời, trong khi lực lượng phòng không Nga đang làm việc vô cùng hiệu quả.

"Trong vòng 24h qua, các hệ thống phòng không của Nga đã vô hiệu hóa tổng cộng 105 của UAV, bao gồm 19 chiếc trên bầu trời Moscow", báo cáo của Bộ Quốc phòng Nga cho biết.

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 28/4 đã tuyên bố lệnh ngừng bắn 72 giờ, bắt đầu từ ngày 8/5 để kỷ niệm Ngày Chiến thắng. Tuy vậy, trong những ngày qua, Nga đã phát hiện và bắn chặn nhiều UAV của Ukraine đang trên đường hướng tới thủ đô Moscow.

Tổng thống Trump nêu lý do khiến Nga muốn đàm phán với Ukraine

Đài RBC ngày 6/5 cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã nói rằng việc giá dầu giảm trên toàn thế giới có thể thôi thúc Nga ngồi vào bàn đàm phán với Ukraine.

"Giá dầu đang giảm mạnh. Tôi tin rằng chúng ta đang ở một thời điểm tốt để giải quyết vấn đề. Nga muốn kết thúc cuộc xung đột, và Ukraine cũng vậy", ông Trump nói.

Giá dầu thế giới đã giảm khoảng 15 USD mỗi thùng kể từ đầu năm 2025, và đây là nguồn thu chính của Moscow. Ông Trump cho rằng những diễn biến này đã khiến Nga trở nên "thiện chí" hơn trong việc tham gia đàm phán.

Tuy vậy, Điện Kremlin sau đó đã bác bỏ ý kiến của ông Trump, khẳng định chiến dịch quân sự đặc biệt bắt đầu là vì các mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Nga, không liên quan tới giá dầu.

Các quan chức ở Moscow cho biết, các lực lượng phòng không tại thủ đô Nga đã bắn hạ ít nhất 19 máy bay không người lái (UAV) của Ukraine tấn công thành phố vào rạng sáng nay (6/5).

Quân đội Nga cho biết, phòng không nước này đã bắn hạ 26 máy bay không người lái (UAV) của Ukraine vào đêm 4/5, rạng sáng 5/5, trước lễ duyệt binh mừng Ngày Chiến thắng phát xít trong Thế chiến II (9/5) ở thủ đô Moscow.

Liên minh châu Âu (EU) có thể tăng cường đáng kể khoản hỗ trợ quân sự cho KIev bằng cách mua vũ khí trực tiếp từ các nhà sản xuất Ukraine.

Tại sao vàng lại được coi là tài sản bảo toàn giá trị trong thời kỳ khủng hoảng ? Tại sao vàng lại tăng giá « chóng mặt » như hiện nay ? Trong một bài giải thích đăng trên trang web ngày 13/09/2024, Ngân hàng Trung ương Pháp Banque de France nêu ba yếu tố chính : Giá vàng chủ yếu được xác định bởi sự biến động của nhu cầu ; Giá vàng phản ứng với lãi suất Mỹ, lạm phát và tâm lý sợ rủi ro ; Hoạt động gia tăng mua vàng của các nước mới trỗi dậy dường như là động lực chính thúc đẩy sự gia tăng kể từ năm 2021. Và bối cảnh hiện nay hội tụ đủ cả ba yếu tố này.

Giá vàng chủ yếu được xác định bởi sự biến động của nhu cầu

Trước tiên, để trả lời cho câu hỏi : Tại sao vàng lại được coi là tài sản bảo toàn giá trị, thậm chí còn tăng giá trong những đợt khủng hoảng kinh tế, địa-chính trị, tiền tệ, tài chính… ? Ông Anthony Busco, phụ trách thương mại tại AuCoffre, tập đoàn mua bán và tích trữ kim loại hiếm, tóm lược trong chương trình Décryptage (Giải mã) của RFI ngày 28/04/2025 như sau :

« Vàng là một loại tiền tệ đã được sử dụng từ hàng nghìn năm nay. Mô hình của vàng là phi tập trung, cho nên không có tổ chức nào, dù là tài chính hay chính phủ, có thể quyết định hướng đi của vàng. Và nguồn dự trữ vàng trên thế giới thì có hạn. Người ta không thể in chúng, không thể tạo ra chúng theo ý muốn. Và tất cả những yếu tố này đã khiến vàng trở thành tài sản bảo toàn giá trị từ hàng nghìn năm nay ».

Cụ thể, theo giải thích của Ngân hàng Trung ương Pháp, vàng vừa là một nguyên liệu vừa là một tài sản tài chính mà giá trị phụ thuộc vào cung-cầu : « Cung » phụ thuộc vào khối lượng sản xuất (75% năm 2023) và mức độ tái chế (25%). Sản lượng khai thác vàng tương đối ổn định qua từng năm và chi phí sản xuất một ounce vàng ước tính là 1.300 đô la Mỹ và được coi là mức giá sàn cho vàng ; « Cầu » phụ thuộc vào nhu cầu về vàng nguyên liệu (trang sức và công nghệ) và nhu cầu về vàng tài chính, xuất phát từ hoạt động kiếm lãi với các tài sản khác. Về nhu cầu, lớn nhất là đến từ ngành trang sức (49%), thứ hai là từ các ngân hàng trung ương (23%), các nhà đầu tư tài chính (21%) và cuối cùng là từ ngành điện tử do một số linh kiện cần vàng (7%).

Đọc thêmViệt Nam: Huy động vàng trong dân, bài toán nan giải

Giá vàng đã hai lần tăng đỉnh điểm trong đợt khủng hoảng đại dịch Covid-19 và vào năm 2022 khi Nga phát động chiến tranh ở Ukraina. Các cá nhân tích vàng đề phòng bất trắc. Ông Anthony Busco, phụ trách thương mại tại AuCoffre, giải thích :

« Cho đến nay, chúng ta đã khai thác được khoảng 200.000 tấn vàng. Dự trữ ước tính khoảng 50.000 tấn vàng. Nhưng việc khai thác vàng từ các mỏ ngày càng trở nên tốn kém hơn và yếu tố này đẩy giá vàng (…) Việc sử dụng vàng trong công nghiệp chiếm khoảng 10% nhu cầu hàng năm, ví dụ trong điện thoại của chúng ta có một ít vàng hoặc vàng được sử dụng trong thiết bị y tế vì không bị oxy hóa nên rất vệ sinh (…)

Ngoài ra, đồ trang sức chiếm khoảng 49% nhu cầu vàng hàng năm. Những nước như Ấn Độ hoặc Trung Quốc, nơi có truyền thống trang sức vàng, đặc biệt là trong mùa cưới ở Ấn Độ, thực sự là yếu tố quyết định giá vàng. Ngoài ra, những nước này có xu hướng văn hóa coi đồ trang sức bằng vàng như một khoản đầu tư vì đồ trang sức vàng không bị đánh thuế. Ấn Độ và Trung Quốc thực sự là những nước tiêu thụ đồ trang sức bằng vàng lớn ».

Theo Ngân hàng Trung ương Pháp, các hộ gia đình Trung Quốc gia tăng tích trữ vàng từ năm 2024, có thể là vì muốn đa dạng hóa tài sản trước cuộc khủng hoảng bất động sản và cổ phiếu giảm đáng kể. Còn tại Ấn Độ, có thể là do khả năng tiết kiệm của người dân tăng lên.

Đọc thêmThấy gì từ việc Trung Quốc tích trữ vàng ?

Ngân hàng trung ương các nước mới trỗi dậy mua vàng ồ ạt

Nhu cầu cá nhân không phải là nguyên nhân chủ đạo giải thích cho việc giá vàng tăng chóng mặt trong thời gian gần đây. Các ngân hàng trung ương gia tăng tích vàng, được coi là tài sản bảo đảm giá trị, hơn là dự trữ đô la Mỹ, thậm chí trước cả khi tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng. Ông Anthony Busco giải thích :

« Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ là ba nước mua vàng chính trên thế giới. Ví dụ, năm 2024, các ngân hàng trung ương đã mua hơn 1.100 tấn vàng. Đây là con số rất lớn nếu xét đến sản lượng vàng chỉ khoảng 3.300 tấn. Có nghĩa là 1/3 lượng vàng được sản xuất ra từ các mỏ mỗi năm được dành cho ba ngân hàng trung ương này (…).

Hoa Kỳ có trữ lượng vàng lớn nhất, hơn 8.000 tấn vàng, tiếp theo là Đức với 3.300 tấn. Ý và Pháp, mỗi nước có khoảng 2.400 tấn vàng. Sau đó là Nga và Trung Quốc, mỗi nước giữ khoảng 2.000 tấn vàng. Ngoài ra, còn có tin đồn rằng Trung Quốc có thể không công bố toàn bộ trữ lượng vàng vì họ cũng là quốc gia sản xuất vàng lớn. Người ta cho rằng Trung Quốc có trữ lượng vàng lớn hơn mức hiện được công bố ».

Theo Banque de France, nhu cầu về vàng của ngân hàng trung ương các nước mới trỗi dậy đã tăng gấp đôi trong hai năm qua so với những năm trước và điều này đã tác động mạnh đến giá vàng. Đô la Mỹ vẫn là đồng tiền thống trị nhưng tỷ trọng của ngoại hối này trong dự trữ của ngân hàng trung ương đã giảm xuống 59%, mức thấp nhất trong 25 năm (IMF).

Đọc thêmĐiện Kremlin "kiếm" tới 2,5 tỉ đô la từ vàng do Wagner khai thác ở châu Phi

Giá vàng phản ứng với lãi suất Mỹ, lạm phát và tâm lý sợ rủi ro

Các lệnh trừng phạt tài chính (thường liên quan đến đô la), căng thẳng địa-chính trị tái diễn cũng khuyến khích một số nước mới trỗi dậy tìm cách đa dạng hóa dự trữ ngoại hối theo hướng ưu tiên vàng và gây bất lợi cho các tài sản định giá bằng đô la Mỹ. Ông Anthony Busco, phụ trách thương mại tại tập đoàn AuCoffre, giải thích :

« Nhiều nước cuối cùng đã nhận ra rằng đô la Mỹ là một sức mạnh chi phối mà Hoa Kỳ nắm giữ đối với dự trữ tiền tệ của họ. Điều này đã được thấy rõ, đặc biệt là với cuộc chiến ở Ukraina, với việc Mỹ đã đóng băng tài sản của Nga. Do đó, các nước như Trung Quốc, hoặc thậm chí là Ả Rập Xê Út, Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ nhận ra rằng chỉ cần búng tay một cái, Mỹ đã có thể đơn phương phong tỏa dự trữ ngoại hối bằng đô la. Nguyên tắc của một bảo toàn giá trị, đó là giá trị được bảo đảm qua các cuộc khủng hoảng, nhưng cũng phải có khả năng thanh khoản và có thể xử lý được theo ý muốn. Sự kiện này cho thấy rằng đô la Mỹ không còn phù hợp để làm tài sản bảo toàn giá trị nữa ».

Vì vàng là tài sản không có lợi nhuận, không giống như cổ phiếu (cổ tức) và trái phiếu (lãi suất), và không có rủi ro đối tác (không có rủi ro về việc bên phát hành vỡ nợ vì nắm giữ những thỏi vàng), giá vàng sẽ phản ứng với các yếu tố khác nhau. Vàng được săn đón trong trường hợp rủi ro địa-chính trị gia tăng (chiến tranh Ukraina, căng thẳng ở Trung Cận Đông), lạm phát (trong ngắn hạn), tâm lý sợ rủi ro gia tăng trong thị trường tài chính. Ở điểm này, tổng thống Mỹ Donald Trump đang khiến cả thế giới lo sợ với cuộc chiến thương mại do ông phát động, cũng như ý định can thiệp vào chính sách của ngân hàng trung ương Mỹ khi yêu cầu chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang - FED giảm lãi suất chỉ đạo.

Ngân hàng JP Morgan nhận định rằng giá vàng có khả năng vượt ngưỡng 4.000 đô la/ounce vào năm 2026. Chuyên gia đầu tư Frank Holmes được trang Businessam của Bỉ trích dẫn ngày 29/04 cho rằng giá vàng có thể đạt đến 6.000 đô la/ounce từ giờ đến cuối nhiệm kỳ tổng thống Trump. Dự báo này xuất phát từ sự hội tụ nhiều yếu tố : tái cấu trúc hệ thống tài chính thế giới, giảm tích trữ đô la Mỹ và nhiều nước sẽ gia tăng dự trữ vàng, đặc biệt là Trung Quốc.

Đọc thêmBa Lan "nghiện" vàng ?

« Ukraina có đất hiếm, họ có rất nhiều thứ mà những quốc gia khác không có được. Họ có nhiều tài nguyên phong phú. Chúng ta đã ký một thỏa thuận và trên nguyên tắc chúng ta sẽ thu hồi lại số tiền 350 tỷ đô la đã cấp cho Ukraina. (…) Tôi không gây ra cuộc chiến này. Đó là di sản của Biden. Mục tiêu của tôi là khép lại chiến tranh ».

Tổng thống Mỹ Donald Trump qua điện thoại tuyên bố như trên hôm 30/04/2025 về thỏa thuận khoáng sản vừa đạt được với Ukraina. Đây là một món quà ông Volodymyr Zelensky gửi tặng đúng dịp 100 ngày tỷ phú Hoa Kỳ trở lại Nhà Trắng.    

Sau nhiều tháng căng thẳng, quan hệ Kiev - Washington có phần lắng dịu từ khi đôi bên « thành lập một quỹ đầu tư chung » để thu hút đầu tư cho các dự án đồng khai thác khoáng sản, dầu hỏa và khí đốt của Ukraina. Cả Hoa Kỳ lẫn Ukraina cùng khẳng định đây là một thắng lợi « to lớn về mặt ngoại giao » và kinh tế.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng hài lòng không kém : « So với tài liệu ban đầu, văn bản mới vừa thông qua đã có nhiều sửa đổi. Đây là một thỏa thuận thực sự công bằng, mở đường cho những dự án đầu tư rất lớn trên lãnh thổ Ukraina và cho phép hiện đại hóa guồng máy sản xuất của chúng ta ».

Theo giới phân tích, tổng thống Ukraina có lý khi ông nói đến « một thỏa thuận công bằng » do « kiểm soát các nguồn tài nguyên khoáng sản, cơ sở hạ tầng và tài nguyên thiên nhiên thuộc thẩm quyền, của Kiev », vì Ukraina và Mỹ mỗi bên kiểm soát 50 %  số vốn trong quỹ đầu tư chung, bảo đảm một sự « bình đẳng trong các quyết định hợp tác sau này ». Điểm thứ ba và cũng là mục tiêu mà tổng thống Volodymyr Zelensky theo đuổi từ ít nhất 2 năm nay, đó là huy động vốn cho công cuộc tái thiết đất nước sau chiến tranh. Về điểm này, nhà báo người Ukraina, Marianna Perebenesiuk trên đài truyền hình France 24 phân tích :

« Đây là một thắng lợi ngoại giao không thể chối cãi mà thành công quan trọng nhất là Kiev giải tỏa được căng thẳng với Washington (…) và cũng phải nói là từ hai năm nay tổng thống Volodymyr Zelensky vận động quốc tế đầu tư vào đất nước ông trong giai đoạn tái thiết sau chiến tranh, nhưng chẳng ai dám vào. Giờ đây coi như sự hiện diện của Hoa Kỳ dỡ bỏ được những hoài nghi về an ninh tại Ukraina ».

Đòn mặc cả của Trump với Kiev và Matxcơva ?

Vào lúc một số nhà quan sát ghi nhận với thỏa thuận ký kết tại Washington hôm 30/04/2025, Nhà Trắng không đưa ra những « cam kết cụ thể » bảo đảm an ninh cho Ukraina. Bộ trưởng Tài Chính Mỹ Scott Bessent không cùng quan điểm. Ông khẳng định trong cuộc họp báo tại Washington với phó thủ tướng kiêm bộ trưởng Kinh Tế Ukraina Yulia Svyrydenko :

« Thỏa thuận đạt được hôm nay (30/04) là một tín hiệu rõ ràng gửi đến các nhà lãnh đạo Nga : Chính quyền Trump cam kết một cách lâu dài ủng hộ tiến trình hòa bình trên cơ sở một đất nước Ukraina tự do, có chủ quyền và thịnh vượng. Đã đến lúc cuộc chiến khốc liệt này phải chấm dứt. Hoa Kỳ và Ukraina nóng lòng khởi động lại mối đối tác về kinh tế vốn có từ trước đến nay vì lợi ích của công dân hai nước ».

Có hai điểm quan trọng nhất đối với Kiev ở đây : một là sự hiện diện của Mỹ trên lãnh thổ Ukraina qua các chương trình khai thác tài nguyên mà mục tiêu chính là để « Nga từ bỏ ý đồ lại xâm lược Ukraina ».

Lý do thứ hai là ngay sau khi thỏa thuận khoáng sản song phương được ký kết, hôm 02/05/2025 bộ Ngoại Giao Mỹ đồng ý khởi động lại các thương vụ xuất khẩu thiết bị và phụ tùng quân sự cho Ukraina. Hợp đồng đầu tiên dưới thời chính quyền Trump trị giá hơn 310 triệu đô la. Trước đó vài giờ, Nhà Trắng thông báo với Hạ Viện về hợp đồng bán vũ khi cho Ukraina trị giá hơn 50 triệu đô la. Cùng lúc nhiều nguồn tin thông thạo tại Washington xác nhận chính quyền Trump « bật đèn xanh » cho việc chuyển hai hệ thống phòng không Patriot của Mỹ cho Kiev… và những khoản « viện trợ quân sự mới này được tính vào khoản đóng góp của Hoa Kỳ cho quỹ đầu tư chung với Ukraina ». Nói cách khác, cung cấp thêm vũ khí cho Ukraina không phải là một món quà mà Washington « tặng không » cho tổng thống Zelensky.

Dù vậy, chỉ nội việc Mỹ nối lại các chương trình chuyển giao vũ khí và thiết bị cho Ukraina, chắc chắn Matxcơva không hài lòng. Nhà báo Maryse Burgot của đài truyền hình nhà nước Pháp France 2 nhiều lần sang tận Ukraina tác nghiệp phân tích :  

« Muốn diễn giải thỏa thuận này thế nào đi chăng nữa, trong mọi trường hợp, hợp tác Mỹ và Ukraina không là một tin vui đối với nước Nga. Matxcơva không thể hài lòng với sự hiện diện của người Mỹ trên lãnh thổ Ukraina. Công luận có thể đánh giá thỏa thuận khoáng sản vừa rồi không có thực chất và cũng có thể rồi cũng sẽ thất bại tựa như thỏa thuận cũng chính quyền Trump ở nhiệm kỳ trước đã đạt được với Afghanistan, nhưng rồi đã hoàn toàn bế tắc.

Tuy nhiên, đối với ông Trump, đây là một điểm cụ thể trên hồ sơ Ukraina mà Nhà Trắng đã đạt được sau 100 ngày ông trở lại cầm quyền và đừng quên rằng, nếu đôi bên không đạt được thỏa thuận đó thì Washington sẽ không bao giờ tha thứ cho ông Zelensky. Cũng vì muốn đạt được một kết quả cụ thể để khoe thành tích với cử tri, Donald Trump đã ráo riết đàm phán từ nhiều tháng qua để đạt cho bằng được một thỏa thuận dù là thực chất không nhiều. Cùng lúc, phía Mỹ không đưa ra những bảo đảm về an ninh cho Ukraina nhưng nội viễn cảnh Mỹ đầu tư vào Ukraina cũng khiến Vladimir Putin bực mình ».

Cũng trên đài truyền hình France24, ông Guillaume Ancel một chuyên gia độc lập về quân sự thẳng thắn cho rằng về kinh tế, thực chất của các chương trình hợp tác trong tương lai không nhiều bởi dự trữ về khoáng sản của Ukraina « chưa được thẩm định một cách chính xác. Hơn nữa, phần lớn các vùng giàu tài nguyên tập trung ở miền đông và nam Ukraina, nơi quân đội Nga đang chiếm đóng ».

« Cân nhắc về lợi ích kinh tế thì thỏa thuận này hoàn toàn là một màn lừa đảo vì hai lý do. Thứ nhất là bản thân Ukraina cũng không biết một cách chính xác về trữ lượng khoáng sản trên lãnh thổ của mình. Chính vì thế mà Kiev đòi được quyền quyết định là sẽ khai thác các loại tài nguyên nào và ở những khu vực nào. Lý do thứ hai, là trong thỏa thuận mới đạt được phía Mỹ nói rõ là các doanh nghiệp chỉ dấn thân vào Ukraina một khi quốc gia này vãn hồi hòa bình. Đừng quên rằng, song song với các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Ukraina thì chính quyền Trump cũng đang thương lượng với Matxcơva về khoáng sản. Mỹ cũng muốn hợp tác với Vladimir Putin để khai thác đất hiếm của Nga. Nói như vậy để thấy thỏa thuận đạt được hôm 30/04/2025 vừa rồi chỉ quan trọng về hình thức và cả hai bên đều hài lòng ».

Đàm phán song song Nga - Mỹ về khoáng sản 

Vậy có thể nói thỏa thuận khoáng sản giữa Kiev và Washington hôm 30/04/2025 trước hết nằm trong chiến thuật của mỗi bên để thuyết phục công luận trong nước ? Theo giới quan sát, điều này hoàn toàn đúng : Ukraina muốn chứng tỏ « không bán rẻ tài nguyên cho Hoa Kỳ », mặc dù Mỹ là điểm tựa tài chính và quân sự.

Về phía Hoa Kỳ, Nhà Trắng cũng đang có nhiều tính toán : Chỉ vài ngày sau cuộc điện đàm giữa tổng thống Donald Trump và Vladimir Putin, chủ nhân điện Kremlin hôm 24/02 cho biết Nga sẵn sàng thảo luận với Washington để « phát triển công nghiệp khai thác đất hiếm ». Tại Washington, chính tổng thống Trump cũng đã xác nhận đang hướng tới « nhiều dự án đầu tư quan trọng về kinh tế với nước Nga ».

Theo nghiên cứu của Cơ Quan Địa Chất Hoa Kỳ USGS, trữ lượng về đất hiếm của Nga đứng hàng 5 trên thế giới, sau Trung Quốc, Brazil, Ấn Độ và Úc nhưng tiềm năng của Nga (3,9 triệu tấn) « cao gấp đôi so với của Hoa Kỳ (1,8 triệu tấn) ».

Phát ngôn viên của điện Kremlin Dmitri Peskov quả quyết « người Mỹ cần đất hiếm của Nga và chúng ta có rất nhiều để cung cấp cho họ ».

Theo tạp chí Grand Continent, chuyên về địa chính trị, Matxcơva đã mang đất hiếm ra để « nhử » Mỹ ngay từ vòng đàm phán song phương đầu tiên tại Ryiad hôm 18/02/2025 và về phía Washington, ông Trump cũng đang « trông thấy tiềm năng rất lớn của Nga, một quốc gia rộng lớn phong phú về tài nguyên mà Hoa Kỳ có thể tận dụng ».

Rõ ràng là trên hồ sơ đất hiếm và khoáng sản, Nga mới là yếu tố quan trọng trong mỗi nước cờ của các bên và trước mắt có những phân tích cho rằng rất có thể Mỹ dùng Ukraina như một lá bài để thương lượng với Nga về những hồ sơ khác, còn quan trọng hơn cả vấn đề đất hiếm, nhất là khi bản thân Ukraina cũng không biết rõ về tiềm năng đất hiếm và những « khoáng sản chiến lược » đang có trong tay.

Đăng ngày: 06/05/2025 - 16:55

1 phút

Ngay khi có kết quả bỏ phiếu vòng 2, tổng thống Đức Steinmeier đã chính thức bổ nhiệm ông Friedrich Merz làm thủ tướng. Nhiều lãnh đạo quốc tế, như chủ tịch Ủy ban châu Âu Von der Leyen, tổng thống Pháp Macron, tổng thống Ukraina Zelensky đã chúc mừng thủ tướng Đức Friedrich Merz.

AFP nhắc lại, trong cuộc bỏ phiếu sáng nay, ông Merz chỉ có được 310 phiếu thuận, trong khi phải có 316 phiếu mới được chọn làm thủ tướng. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử chính trị Đức kể từ sau Đệ Nhị Thế Chiến, lãnh đạo một liên minh có đa số tại Hạ Viện lại không trúng cử thủ tướng ngay vòng một.

Việc sáng nay ông Merz thất bại trong vòng 1 đã làm dấy lên nỗi lo bất ổn chính trị vào lúc kinh tế bị trì trệ, quan hệ với Mỹ trở nên căng thẳng và phe cực hữu đang trỗi dậy mạnh mẽ. Khi ông Merz thất bại ở vòng 1, đảng cực hữu Đức AfD đã kêu gọi tổ chức lại bầu cử lập pháp.