Tin nóng trong ngày

Tin Tức ngày 07 tháng 12 -2025

xxx

NinhBo-chum 2

***********

Mỹ trừng phạt Ấn Độ vì mua dầu lửa của Nga : Putin chĩa « mũi dùi » vào chính quyền Donald Trump - Tạp chí đặc biệt - RFI

Thùy Dương

Dầu mỏ của Nga là trọng tâm của cuộc họp thượng đỉnh hôm 05/12 giữa thủ tướng Ấn Độ, Narendra Modi, và tổng thống Nga, Vladimir Putin. New Delhi đang mắc kẹt giữa nhu cầu mua dầu lửa giá rẻ của Nga và các lệnh trừng phạt của Mỹ, đồng thời phải khẳng định nguyên tắc tự chủ chiến lược. Để bảo vệ đối tác - đồng minh Ấn Độ, TT Nga Putin đã không ngần ngại « chĩa mũi dùi » vào Mỹ, đẩy chính quyền của TT Donald Trump vào cảnh « gậy ông đập lưng ông ».

Quảng cáo

Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa El Jabri cho biết thêm :

« Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã chờ đón tổng thống Nga Vladimir Putin ngay dưới chân máy bay. Theo truyền thông Nga, đây là một sự chào đón bất ngờ.

Và thêm một sự chế giễu đối với chuyến đi gây tranh cãi trên xe của tổng thống Mỹ Donald Trump khi tổng thống Nga Vladimir Putin đến Alaska hồi tháng 08 vừa qua : vẫn theo truyền thông Nga, ông Putin đã di chuyển bằng xe của thủ tướng Ấn Độ cùng với ông Modi mà không có phiên dịch viên đi cùng.

Ngay sau khi đến, ông Putin đã cho thấy một bầu không khí nồng nhiệt. Kênh truyền hình Ấn Độ « India Today » phát một cuộc phỏng vấn nguyên thủ quốc gia Nga, trong đó có thông điệp ủng hộ New Delhi, với bản dịch của kênh truyền hình này.

Ông Putin nói : « Về việc Ấn Độ mua các nguồn năng lượng từ Nga, tôi muốn lưu ý rằng chính Hoa Kỳ là nước luôn mua nhiên liệu hạt nhân của chúng tôi cho các nhà máy điện của họ. Đó cũng là năng lượng. Đó là uranium cho các lò phản ứng điện hạt nhân đang hoạt động tại Hoa Kỳ. Nếu Hoa Kỳ có quyền mua năng lượng của chúng tôi, tại sao Ấn Độ lại không có quyền tương tự ? Câu hỏi này cần được xem xét kỹ lưỡng, và chúng tôi sẵn sàng thảo luận về điều này, kể cả với tổng thống Donald Trump ».

Lời lẽ ủng hộ này rõ ràng cũng là một sự chế giễu nhắm vào Hoa Kỳ. Washington đã áp đặt lệnh cấm vận đối với uranium làm giàu của Nga hồi tháng 08/2024, nhưng sau đó do lệ thuộc vào nguyên liệu của Nga nên chính quyền Mỹ đã cấp phép đặc biệt để nhập khẩu uranium của Nga cho đến năm 2028.

Theo dữ liệu do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế IAEA công bố vào cuối tháng 09 vừa qua, 20% uranium làm giàu được sử dụng trong các lò phản ứng dân sự của Mỹ có xuất xứ từ Nga ».

Chiến tranh Ukraina : Ngoại giao không đạt kết quả, căng thẳng leo thang ở Hắc Hải

Trước khi công du Ấn Độ, tổng thống Nga Vladimir Putin đã đón tiếp tại điện Kremlin phái đoàn đàm phán của Mỹ, trong đó có đặc sứ Steve Witkoff của tổng thống Mỹ, và Jared Kushner, con rể của ông Trump. Các cuộc thảo luận tìm lối thoát cho chiến tranh Ukraina đã kéo dài tới 5 giờ đồng hồ, nhưng không đạt được kết quả cụ thể nào, cho dù được Matxcơva và Washington đánh giá là « hữu ích », « mang tính xây dựng » « có hiệu quả ».

Trở về từ Nga, đặc sứ Steve Witkoff và Jared Kushner, con rể của tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 04/12 đã có cuộc trao đổi với Rustem Umerov, nhà đàm phán chính của Ukraina, tại Florida.

Trong khi các hoạt động ngoại giao liên tục diễn ra, tình hình bất ngờ nóng lên tại Hắc Hải, liên quan đến các vụ Urkaina tấn công vào tàu chở hàng của Nga, trong đó có các tàu chở dầu. Đáp lại, các lực lượng Nga tăng cường oanh tạc Odessa, nơi có cảng biển quan trọng nhất của Ukraina nhìn ra Hắc Hải.  

Từ Odessa, thông tín viên Théo Renaudon giải thích tình hình :

« Một câu nói ngắn gọn của tổng thống Nga Vladimir Putin được đưa ra tối thứ Ba (02/12) nhưng hầu như không mấy được chú ý. Ông cáo buộc hải quân Ukraina có các hành vi tấn công tàu biển và đe dọa : « Giải pháp triệt để nhất là cắt đứt Ukraina khỏi biển. Về nguyên tắc, làm được như vậy thì Ukraina sẽ không còn có thể tấn công các tàu ».

Các cảng biển của Ukraina hiện đang bị quân đội Nga nhắm mục tiêu. Mỗi ngày, hàng chục drone Shahed nhắm bắn vào các cảng ở Odessa, nơi ngũ cốc và khoáng sản được xếp lên tàu biển và được vận chuyển, mang lại nguồn thu cho Kiev để hỗ trợ nỗ lực chiến tranh. Drone và tên lửa được lực lượng Nga phóng đi từ bán đảo Crimée đã chiếm của Ukraina. Chỉ mất vài phút để drone và tên lửa phóng đến mục tiêu, tấn công cơ sở hạ tầng của Ukraina.

Các vụ oanh tạc khiến nhiều nhân viên bốc dỡ hàng hóa bị thương, đôi khi là tử vong. Nhưng mỗi lần như vậy, phía Ukraina đều xây dựng lại cơ sở hạ tầng bị hư hại trong thời gian ngắn kỷ lục. Và những cần cẩu khổng lồ của Odessa vẫn tiếp tục bốc xếp hàng hóa lên các tàu chở hàng sẽ đi qua Thổ Nhĩ Kỳ.

Năm ngoái, các cảng biển của Ukraina đã xuất khẩu gần 100 triệu tấn hàng hóa : một con số cao kỷ lục ».

Tập Cận Bình từ chối để bị lôi kéo trách nhiệm vào việc chấm dứt chiến tranh Ukraina

Trong khi tổng thống Nga Putin công du Ấn Độ, thì nguyên thủ Pháp có chuyến thăm cấp Nhà nước đến Trung Quốc. Cùng với thương mại, chiến tranh Ukraina là 1 trong 2 trọng tâm của cuộc họp thượng đỉnh Pháp - Trung.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm thứ Năm 04/12 đã thúc giục chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dùng ảnh hưởng đối với Matxcơva để chấm dứt chiến tranh Ukraina. Tuy nhiên, theo đặc phái viên RFI Nathanael Vittrant từ Bắc Kinh, ông Tập đã « phản đối mọi ý đồ muốn quy trách nhiệm cho người khác ».

Trung Quốc luôn tuyên bố mong muốn hòa bình, nhưng một số nước châu Âu cáo buộc Trung Quốc cung cấp linh kiện, thiết bị quân sự cho Nga. Vậy lập trường thực sự của Bắc Kinh về cuộc chiến ở Ukraina là gì ? Trả lời RFI Pháp ngữ ngày 04/12, nhà địa lý học Emmanuel Véron, chuyên gia về Trung Quốc đương đại, nhà nguyên cứu hợp tác với Viện Inalco, thành viên của Viện nguyên cứu của Pháp về Đông Á (IFRAE), phân tích :

« Cho đến nay, tức là tính đến tháng 12/2025, Bắc Kinh chưa bao giờ lên án chiến tranh và hành động xâm lược của Nga ở Ukraina. Đó là điểm đầu tiên. Và điểm thứ hai là giờ đây, chúng ta có thể dễ dàng nói ra điều sau đây, bởi vì có một số tài liệu nguồn mở cho thấy, rõ ràng là Trung Quốc hỗ trợ rất nhiều cho ngành công nghiệp quốc phòng của Nga.

Nhìn chung thì nền kinh tế Nga, trong đó có tài chính của Nga, tạo ra doanh thu cho phép Nga duy trì mức độ hoạt động công nghiệp và kinh tế nhất định trong bối cảnh chiến tranh với Ukraina. Hiện tại, ở cấp độ chiến lược và quốc tế, rõ ràng là giới ngoại giao Pháp, ít nhất là từ phía tổng thống Macron, có mong muốn đưa Trung Quốc vào các cuộc đàm phán liên quan đến một triển vọng hòa giải hoặc hòa bình cho xung đột ở Ukraina. Thế nhưng, cố gắng lôi kéo Trung Quốc vào đối thoại để tách Bắc Kinh ra khỏi mối quan hệ song phương rất chặt chẽ với Nga, việc này đã không phát huy tác dụng.

Nhìn vào các cuộc gặp ngoại giao từ năm 2022 - 2023 đến nay, cái gọi là kế hoạch hòa bình nổi tiếng của Trung Quốc, hay thậm chí là từ « hòa bình », còn không xuất hiện ở đâu cả. Đó là một logic về sự hòa giải, chứ không phải hòa bình. Chúng ta có thể thấy rõ ràng là chúng ta đã thất bại hết lần này đến lần khác ».

Năng lượng mặt trời : Trung Quốc và tham vọng biến sa mạc Sahara thành trung tâm công nghiệp toàn cầu 

Về chuyển đổi năng lượng, Trung Quốc mới đây đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực năng lượng mặt trời : Hơn 1,1 terawatt điện mặt trời đã được lắp đặt và 220 gigawatt được bổ sung chỉ trong vòng 7 tháng - nhanh hơn gấp 5 lần so với điện than. Tham vọng của Bắc Kinh là biến Trung Quốc thành trung tâm của quá trình chuyển đổi năng lượng và biến chuyển đổi năng lượng thành đòn bẩy để tạo ảnh hưởng toàn cầu.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Cléa Broadhurst ngày 03/12 cho biết thêm :

« Chỉ riêng công nghệ quang điện của Trung Quốc cũng có thể giúp hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C. Đây là điều mà Giang Khả Quân (Jiang Kejun), một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Năng lượng, khẳng định.

Chuyên gia Giang Khả Quân cho biết : « Nhờ công nghệ quang điện của Trung Quốc, hiện đang có giá thấp ở mức khó có thể thấp hơn nữa, nhiên liệu hóa thạch gần như có thể biến mất khỏi bức tranh năng lượng. Ngày nay, đầu tư vào năng lượng mặt trời hoặc năng lượng phi carbon đã rẻ hơn nhiều so với sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch ». Ông nhắc lại là 60% công suất điện quang điện mới của thế giới trong năm nay được lắp đặt tại Trung Quốc. Nhà nghiên cứu này tin rằng điều đó sẽ có thể gây ra « những cú sốc rất đáng kể » cho ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch trong những năm tới.

Ông Giang Khả Quân cũng cho rằng đối với Bắc Kinh, lợi ích sẽ vượt xa biên giới quốc gia. Trung Quốc có thể sẽ là « một trong những lựa chọn duy nhất » để các nước đạt được các mục tiêu về khí hậu, đặc biệt là ở nam bán cầu (các nước đang phát triển), nơi các tấm pin mặt trời của Trung Quốc vẫn duy trì vị thế vượt trội về giá cả. Ông nói : « Bất chấp những rào cản do Hoa Kỳ và Châu Âu dựng lên đối với các sản phẩm quang điện của Trung Quốc, không có lý do gì phải lo lắng. Nhu cầu trên thế giới là vô cùng lớn, và Bắc Kinh hiện giờ tập trung vào các thị trường không đóng cửa với Trung Quốc ».

Bắc Kinh còn đi xa hơn nữa : họ đang nghiên cứu liệu sa mạc Sahara có thể trở thành một trung tâm công nghiệp trong tương lai của thế giới, mà năng lượng được cung cấp không phải nhờ công nghệ phương Tây mà là từ điện mặt trời của Trung Quốc, hay không ».


************

Liệu ông Trump có thành công chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'?

HÀ ĐÀO

Liệu ông Trump có thể chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'? - Ảnh 1.

Ngay từ những ngày đầu nhậm chức, ông Trump đã ban hành sắc lệnh này, biến nó thành trung tâm trong nỗ lực ngăn chặn nạn nhập cư bất hợp pháp ở Mỹ - Ảnh: REUTERS

Ngay từ ngày tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây chấn động khi ký sắc lệnh hành pháp nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh (birthright citizenship) - nguyên tắc tồn tại hơn 150 năm trong luật Mỹ.

Cụ thể, sắc lệnh tuyên bố trẻ em có cha mẹ là người nhập cư không có giấy tờ, được sinh ra trên đất Mỹ sau ngày 19-2 sẽ không được xem là công dân. Sắc lệnh cũng áp dụng cả với những trường hợp trẻ có cha không phải công dân Mỹ và mẹ là người nhập cảnh vào Mỹ hợp pháp nhưng ngắn hạn, ví dụ như du khách, du học sinh hoặc lao động thời vụ.

Động thái này nhanh chóng tạo ra làn sóng kiện tụng và phản đối trên khắp cả nước, song vào ngày 5-12, Tòa án Tối cao Mỹ bất ngờ thông báo sẽ xem xét đơn kháng cáo của chính quyền ông Trump, mở ra cuộc tranh luận lớn về việc sắc lệnh này có khả thi hay không - và đâu là những hệ quả nếu nó được thông qua.

Vì sao ông Trump khó thắng?

Quyền công dân theo nơi sinh được ghi rõ trong Tu chính án thứ 14 năm 1868, với nội dung: "Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Mỹ, và thuộc thẩm quyền của Mỹ, đều là công dân Mỹ".

Từ năm 1898, Tòa án Tối cao đã khẳng định rõ ràng rằng bất kỳ ai sinh ra trên đất Mỹ - kể cả con của người nhập cư không phải công dân - vẫn được quyền quốc tịch, trừ một số ngoại lệ rất hẹp như con của những nhà ngoại giao nước ngoài.

Chính vì vậy, nhiều thẩm phán của các tòa án cấp dưới - dù bảo thủ hay tự do - đều đồng tình kết luận rằng sắc lệnh của ông Trump vi phạm Hiến pháp, luật nhập cư liên bang và các án lệ đã tồn tại hơn một thế kỷ, do đó nhanh chóng ra loạt phán quyết ngăn chặn.

Đến tháng 6, Tòa án Tối cao ra quyết định mới, yêu cầu các tòa cấp dưới không được ban hành lệnh chặn trên phạm vi toàn quốc, mà chỉ được áp dụng cho những nguyên đơn trong vụ kiện.

Sau khi có hướng dẫn này, các nhóm nguyên đơn đã sửa đổi đơn kiện để phù hợp với tiêu chuẩn mới và tiếp tục giành được các lệnh chặn mới.

Vì vậy, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, sắc lệnh của ông Trump cũng chưa bao giờ có hiệu lực thực tế.

Liệu ông Trump có thể chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'? - Ảnh 2.

Người dân Mỹ xuống đường biểu tình phản đối sắc lệnh của ông Trump vào ngày 15-5 - Ảnh: AFP

Điểm quan trọng nhất của cuộc tranh luận nằm ở cụm từ "thuộc thẩm quyền của Mỹ" được nêu trong Tu chính án thứ 14. Chính quyền ông Trump lập luận không phải ai sinh trên đất Mỹ cũng tự động thuộc thẩm quyền của Mỹ.

Theo cách diễn giải của họ, con của người nhập cư bất hợp pháp hoặc người chỉ ở Mỹ tạm thời không thật sự chịu "thẩm quyền" của Mỹ, nên không được quyền có quốc tịch tự động.

Tuy nhiên hầu hết các chuyên gia pháp lý và toàn bộ án lệ suốt 150 năm qua lý giải hoàn toàn khác. Theo đó, bất kỳ ai sinh ra tại Mỹ - trừ một số rất ít ngoại lệ - đều đương nhiên chịu thẩm quyền pháp lý của Mỹ, vì họ phải tuân thủ luật Mỹ ngay từ khi sinh ra. Và vì "chịu thẩm quyền" tức là "chịu luật", trẻ sinh ra trên đất Mỹ được coi là hợp lệ để nhận quyền công dân.

Ông Thomas Wolf, Giám đốc sáng kiến dân chủ tại Trung tâm Brennan, nhấn mạnh với Hãng tin Bloomberg rằng sắc lệnh này đang "xung đột với hơn 100 năm án lệ". Ngay cả trong giới bảo thủ, đa số cũng xem lập luận của vị Tổng thống là quá xa lạ với truyền thống pháp lý Mỹ. Nói cách khác, rào cản pháp lý mà sắc lệnh phải vượt qua là cực kỳ lớn.

Liệu ông Trump có thể thành công chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'? - Ảnh 4.

Một người biểu tình cầm biểu ngữ "Trẻ em sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ" - Ảnh: AFP

Tòa án Tối cao vào cuộc - cơ hội hay ngõ cụt cho ông Trump?

Việc Tòa án Tối cao đồng ý đơn kháng cáo của chính quyền ông Trump khiến dư luận đặt câu hỏi: Liệu đây có phải là cơ hội mà ông Trump chờ đợi, hay chỉ là bước đi thủ tục không làm thay đổi bản chất vấn đề?

Trước hết, Tòa án Tối cao lần này sẽ phải xem xét trực tiếp tính hợp hiến của sắc lệnh, chứ không chỉ các vấn đề thủ tục như trước đây. Điều này khiến vụ kiện trở thành một trong những trọng tâm lớn nhất của mùa xét xử mới, và có thể tạo ra một phán quyết có sức ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ cấu trúc luật nhập cư Mỹ.

Tuy nhiên, khả năng sắc lệnh được thông qua vẫn rất hạn chế. Một phán quyết có lợi cho ông Trump sẽ đồng nghĩa với việc đảo ngược phán quyết Wong Kim Ark năm 1898 - một trong những án lệ nền tảng của luật quốc tịch Mỹ.

Đây là điều mà nhiều chuyên gia nhận định là "cực khó xảy ra", trừ khi đa số thẩm phán sẵn sàng phá bỏ truyền thống pháp lý đã neo chặt trong hệ thống Hiến pháp Mỹ suốt hơn một thế kỷ.

Thứ hai, nếu Tòa án Tối cao ủng hộ sắc lệnh, điều đó sẽ mở ra một loạt hệ quả nghiêm trọng: cha mẹ phải chứng minh quốc tịch mỗi khi sinh con, giấy tờ sinh của trẻ có nguy cơ bị từ chối, và quy trình này có thể bị thực thi một cách phân biệt đối xử.

Cuối cùng, dù nhận được sự ủng hộ từ một số học giả bảo thủ, đa số giới quan sát vẫn xem quyền công dân theo nơi sinh vốn là "luật đã an bài".

Án lệ Wong Kim Ark: Nền tảng của quyền công dân theo nơi sinh

Sự kiện ông Wong Kim Ark kiện Chính phủ Mỹ vào năm 1898 được xem là án lệ lịch sử xác lập quyền công dân theo nơi sinh ở Mỹ.

Wong Kim Ark sinh tại San Francisco trong gia đình người nhập cư Trung Quốc, nhưng khi trở về Mỹ sau chuyến đi nước ngoài, ông bị chính quyền từ chối nhập cảnh với lý do cha mẹ không phải công dân Mỹ.

Ông đã khởi kiện lên Tòa án Tối cao, và tòa phán quyết với tỉ lệ 6-2 rằng bất kỳ ai sinh trên lãnh thổ Mỹ - trừ một số rất ít trường hợp - đều "thuộc thẩm quyền Mỹ" theo Tu chính án thứ 14, do đó họ nghiễm nhiên được công nhận là công dân Mỹ.

Phán quyết này trở thành nền tảng pháp lý cho quyền công dân theo nơi sinh ở Mỹ trong suốt hơn 125 năm qua, theo báo New York Times.


**********

Westminster: Ăn cắp và bạo động giảm, nhưng hiếp dâm và đốt nhà gia tăng

Đỗ Dzũng

WESTMINSTER, California (NV) – Báo cáo mới nhất của cảnh sát Westminster gởi cho Hội Đồng Thành Phố cho thấy ăn cắp và tội phạm bạo động giảm, nhưng tình trạng hiếp dâm và đốt nhà gia tăng.

Theo báo mạng Orange County Tribune hôm Thứ Năm, 4 Tháng Mười Hai, báo cáo của cảnh sát tổng hợp tội phạm trong thành phố trong thời gian từ Quý 3, 2023 đến Quý 3, 2024, cho thấy tội phạm bạo động giảm từ 311 vụ xuống còn 254 vụ, tức là giảm 18.33%.
Cụ thể, án mạng chết người giảm từ ba vụ xuống còn hai (giảm 33.33%).

Khu nhà ở góc đường Sinclair và đường Sorbonne, Westminster, nơi xảy ra án mạng làm một phụ nữ gốc Việt chết hôm 8 Tháng Mười Một. (Hình minh họa: Đỗ Dzũng/Người Việt)

Cướp giật cũng giảm 15.19%, hành hung người giảm 24.19%, ăn trộm giảm 37.28%, ăn cắp giảm 19.26%, và ăn cắp xe giảm 16.26%.

Tuy nhiên, có hai loại tội gia tăng, đó là hiếp dâm, tăng từ 14 vụ lên 22 vụ, tăng 57.14%, và đốt nhà, tăng từ chín vụ lên 18 vụ, tăng 100%.

Một cách tổng thể, các tội liên quan đến phá hoại tài sản giảm từ 1,913 vụ xuống còn 1,517 vụ (giảm 20.7%).

Westminster là thành phố trung tâm của vùng Little Saigon, nơi có cộng đồng người Việt lớn nhất hải ngoại.

Tỉ lệ người Việt cư ngụ ở Westminster là khoảng 40%, trong tổng số gần 100,000 dân, được coi là cao nhất hải ngoại.

Trong năm thành viên Hội Đồng Thành Phố, có bốn người gốc Việt, bao gồm thị trưởng.
Tổng quản trị của thành phố cùng là một người gốc Việt. (Đ.D.)


************

Khoảnh khắc FPV cảm tử Ukraine tập kích máy bay MiG-29 của Nga tại Crưm

Tuấn Trần

Video: Cơ quan Tình báo quân sự Ukraine

Trong bài đăng trên mạng Telegram hôm 4/12, Cơ quan Tình báo quân sự Ukraine (HUR) tiết lộ đơn vị đặc nhiệm Prymary của họ vừa thực hiện cuộc tập kích bằng máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) cảm tử nhằm vào chiến đấu cơ MiG-29 của Không quân Nga được triển khai tại sân bay Kacha nằm ở khu vực tây nam bán đảo Crưm.

29 Trim Trim ezgif.com resize.gif
FPV cảm tử Ukraine lao vào tiêm kích MiG-29. Ảnh: Cơ quan Tình báo quân sự Ukraine

“Đặc nhiệm của DIU sẽ tiếp tục khiến hệ thống phòng không của Nga tại bán đảo Crưm bị ‘suy yếu một cách có hệ thống’, khi phá hủy các radar, hệ thống phòng không và giờ là máy bay chiến đấu”, trích đoạn thông cáo viết. 

Chuyên trang quân sự Militarnyi nhận xét, đây không phải là lần đầu tiên quân đội Ukraine thực hiện đòn tập kích nhằm vào các máy bay chiến đấu được Nga triển khai trên bán đảo Crưm. Vào tháng 5 năm ngoái, quân đội Ukraine đã sử dụng tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS trang bị đầu đạn chứa bom chùm để tấn công Căn cứ không quân Belbek nằm trong địa phận thành phố Sevastopol.

Video pháo binh Ukraine bắn nổ hệ thống tác chiến điện tử Nga giữa rừng cây

Lực lượng pháo binh Ukraine đã tập kích chính xác một hệ thống tác chiến điện tử R-330Zh Zhitel của Nga ở tiền tuyến, gây tổn thất không nhỏ cho đối phương.


**********

Đệ nhất phu nhân Pháp gặp lại 'con đỡ đầu đặc biệt' ở Trung Quốc

Việt Dũng

Theo tờ Le Monde, Đệ nhất phu nhân Pháp Brigitte Macron ngày 5/12 đã tới thăm gấu trúc Yuan Meng tại trung tâm nghiên cứu gấu trúc ở Thành Đô, Tây Nam Trung Quốc.

Khi gặp lại Yuan Meng, bà Brigitte không giấu được sự ngạc nhiên trước kích thước của chú gấu trúc, khi nó đã trở lên to lớn hơn rất nhiều so với 2 năm trước - thời điểm Yuan Meng được gửi trở lại Trung Quốc.

Đệ nhất phu nhân Pháp Brigitte Macron gặp lại gấu trúc Yuan Meng ở Trung Quốc. Video: Euronews

"Khi mới sinh, nó chỉ nhỏ bằng hai ngón tay cái của tôi, nhưng giờ thì lớn bổng rồi. Gấu trúc có tính cách rất độc lập, chúng chỉ làm điều chúng muốn", bà Brigitte nói trong khi Yuan Meng đang gặm tre trong chuồng - phớt lờ những tiếng gọi tên của người xung quanh.

Đệ nhất phu nhân Pháp nhấn mạnh, gấu trúc không chỉ là một loài động vật, mà là "biểu tượng cho tình hữu nghị giữa hai đất nước, của cam kết bảo vệ thiên nhiên và hy vọng về một tương lai chung".

first lady macron eski dostu panda yuan meng ile 19328525_2321_amp.jpg
Bà Brigitte Macron và gấu trúc Yuan Meng khi mới sinh và ở hiện tại. Ảnh: sondakika

Yuan Meng là cá thể gấu trúc đầu tiên được sinh ra tại Pháp nhờ công nghệ thụ tinh nhân tạo. Khi chú gấu này chào đời vào năm 2017, bà Brigitte đã đặt tên cho Yuan Meng và nhận làm con đỡ đầu. Tên của chú gấu này có nghĩa là "Giấc mơ thành sự thực". Tuy sinh ra ở Pháp, nhưng Yuan Meng vẫn thuộc quyền sở hữu của chính phủ Trung Quốc, và được đưa trở về quê hương vào năm 2023.

"Cùng với sự hiện diện của người mẹ đỡ đầu Brigitte Macron, Yuan Meng đã trở thành biểu tượng cho sư trao đổi văn hóa Trung Quốc - Pháp", đài truyền hình CGTN cho biết.

Trong tuần này, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Đệ nhất phu nhân Brigitte đã có chuyến thăm Trung Quốc. Nhân dịp này, nhà lãnh đạo Pháp đã thảo luận với Chủ tịch Tập Cận Bình về tình hình Ukraine và hợp tác thương mại.


**********

Hơn 1.000 chuyến bay bị hủy, hàng không Ấn Độ rơi vào hỗn loạn

THANH BÌNH

IndiGo, hãng hàng không lớn nhất Ấn Độ, đã hủy hơn 1.000 chuyến bay do tình trạng thiếu phi công, sau khi hãng chưa kịp thích ứng với quy định mới về việc giới hạn giờ làm việc của phi công.

Hơn 1.000 chuyến bay bị hủy, hàng không Ấn Độ rơi vào hỗn loạn - Ảnh 1.

Một hành khách chờ bên ngoài quầy của hãng hàng không IndiGo tại sân bay quốc tế Kempegowda ở Bengaluru, Ấn Độ vào ngày 6-12 - Ảnh: AFP

Theo Hãng tin Reuters, vận tải hàng không trên khắp Ấn Độ đã rơi vào tình trạng hỗn loạn trong tuần này, sau khi hãng hàng không IndiGo hủy hơn 1.000 chuyến bay, trong đó có các chuyến khởi hành từ thủ đô New Delhi, khiến chính phủ phải công bố các biện pháp hỗ trợ đặc biệt dành cho hãng hàng không lớn nhất nước này.

Nhằm nâng cao an toàn hàng không, nhà chức trách Ấn Độ đã ban hành những quy định mới nghiêm ngặt hơn, giới hạn thời gian bay của phi công và áp dụng các hạn chế chặt chẽ hơn đối với việc khai thác các chuyến bay ban đêm.

Tuy nhiên, hãng hàng không IndiGo thừa nhận vừa qua họ đã không lập kế hoạch đầy đủ trước thời hạn ngày 1-11 cho việc áp dụng các biện pháp này. 

Trong bối cảnh nhu cầu đi lại bằng máy bay tiến gần giai đoạn cao điểm vào tháng 12, điều đó đã buộc IndiGo phải hủy chuyến trên diện rộng trong tuần này, ảnh hưởng tới hàng ngàn hành khách.

Hôm 5-12, Giám đốc điều hành của IndiGo, ông Pieter Elbers đã lên tiếng xin lỗi hành khách. "Tôi hiểu rằng những gián đoạn này đã làm lung lay niềm tin của khách hàng vào IndiGo" - ông thừa nhận trong phát biểu công khai đầu tiên kể từ khi cuộc khủng hoảng bắt đầu.

Theo TTXVN, ngày 6-12, Chính phủ Ấn Độ đã thiết lập mức trần giá vé máy bay khi hàng trăm hành khách mắc kẹt tại các sân bay Bengaluru và Mumbai, sau khi IndiGo hủy 385 chuyến bay vào ngày thứ năm liên tiếp.

Làn sóng hủy chuyến của IndiGo đã dẫn đến việc giá vé tại các hãng hàng không khác tăng vọt trên các tuyến phổ biến. Chính phủ Ấn Độ cho biết đã đặt trần giá vé để đảm bảo mức giá trên thị trường, đồng thời yêu cầu Bộ Hàng không dân dụng theo dõi sát biến động giá vé theo thời gian thực để có sự phối hợp tích cực với các hãng hàng không.

Lần gần nhất Ấn Độ phải áp mức trần giá vé máy bay là trong đại dịch COVID-19 vào năm 2020.

Hơn 1.000 chuyến bay bị hủy, hàng không Ấn Độ rơi vào hỗn loạn - Ảnh 3.

Hành khách xem thông tin cập nhật về các chuyến bay, khi họ đứng cạnh màn hình hiển thị chi tiết về các chuyến bay bị hủy của hãng hàng không IndiGo tại sân bay quốc tế Kempegowda ở Bengaluru, Ấn Độ ngày 6-12 - Ảnh: REUTERS

Trong 5 ngày tính đến ngày 6-12, đã có hơn 1.000 chuyến bay của IndiGo bị hủy, đánh dấu cuộc khủng hoảng lớn nhất từ trước đến nay của hãng bay giá rẻ này sau hơn 20 năm luôn nỗ lực đảm bảo hiệu suất đúng giờ để thu hút hành khách. 

Lý giải cho sự cố chưa từng có, IndiGo viện dẫn "có nhiều yếu tố ngoài tầm kiểm soát" như thời tiết xấu, sự cố hệ thống công nghệ và đặc biệt là quy định mới về giờ nghỉ của phi công do Cơ quan Hàng không Dân dụng Ấn Độ (DGCA) ban hành. 

Quy định yêu cầu tăng thời gian nghỉ ngơi và siết số giờ làm việc ban đêm, khiến lịch khai thác của hãng bị xáo trộn mạnh.

IndiGo thừa nhận đã không chuẩn bị đủ nhân sự cần thiết để đáp ứng tiêu chuẩn mới, dẫn tới việc thiếu hụt tổ lái nghiêm trọng vào đúng thời điểm nhu cầu cuối năm tăng cao. 

Tuy nhiên, sau khi được Chính phủ Ấn Độ công bố miễn trừ một số quy tắc, IndiGo cho biết có thể trở lại hoạt động bình thường kể từ ngày 10 tới 15-12.


**********

Bàn ra tán vào (0)

Comment




  • Input symbols

Tin Tức ngày 07 tháng 12 -2025

xxx

NinhBo-chum 2

***********

Mỹ trừng phạt Ấn Độ vì mua dầu lửa của Nga : Putin chĩa « mũi dùi » vào chính quyền Donald Trump - Tạp chí đặc biệt - RFI

Thùy Dương

Dầu mỏ của Nga là trọng tâm của cuộc họp thượng đỉnh hôm 05/12 giữa thủ tướng Ấn Độ, Narendra Modi, và tổng thống Nga, Vladimir Putin. New Delhi đang mắc kẹt giữa nhu cầu mua dầu lửa giá rẻ của Nga và các lệnh trừng phạt của Mỹ, đồng thời phải khẳng định nguyên tắc tự chủ chiến lược. Để bảo vệ đối tác - đồng minh Ấn Độ, TT Nga Putin đã không ngần ngại « chĩa mũi dùi » vào Mỹ, đẩy chính quyền của TT Donald Trump vào cảnh « gậy ông đập lưng ông ».

Quảng cáo

Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa El Jabri cho biết thêm :

« Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã chờ đón tổng thống Nga Vladimir Putin ngay dưới chân máy bay. Theo truyền thông Nga, đây là một sự chào đón bất ngờ.

Và thêm một sự chế giễu đối với chuyến đi gây tranh cãi trên xe của tổng thống Mỹ Donald Trump khi tổng thống Nga Vladimir Putin đến Alaska hồi tháng 08 vừa qua : vẫn theo truyền thông Nga, ông Putin đã di chuyển bằng xe của thủ tướng Ấn Độ cùng với ông Modi mà không có phiên dịch viên đi cùng.

Ngay sau khi đến, ông Putin đã cho thấy một bầu không khí nồng nhiệt. Kênh truyền hình Ấn Độ « India Today » phát một cuộc phỏng vấn nguyên thủ quốc gia Nga, trong đó có thông điệp ủng hộ New Delhi, với bản dịch của kênh truyền hình này.

Ông Putin nói : « Về việc Ấn Độ mua các nguồn năng lượng từ Nga, tôi muốn lưu ý rằng chính Hoa Kỳ là nước luôn mua nhiên liệu hạt nhân của chúng tôi cho các nhà máy điện của họ. Đó cũng là năng lượng. Đó là uranium cho các lò phản ứng điện hạt nhân đang hoạt động tại Hoa Kỳ. Nếu Hoa Kỳ có quyền mua năng lượng của chúng tôi, tại sao Ấn Độ lại không có quyền tương tự ? Câu hỏi này cần được xem xét kỹ lưỡng, và chúng tôi sẵn sàng thảo luận về điều này, kể cả với tổng thống Donald Trump ».

Lời lẽ ủng hộ này rõ ràng cũng là một sự chế giễu nhắm vào Hoa Kỳ. Washington đã áp đặt lệnh cấm vận đối với uranium làm giàu của Nga hồi tháng 08/2024, nhưng sau đó do lệ thuộc vào nguyên liệu của Nga nên chính quyền Mỹ đã cấp phép đặc biệt để nhập khẩu uranium của Nga cho đến năm 2028.

Theo dữ liệu do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế IAEA công bố vào cuối tháng 09 vừa qua, 20% uranium làm giàu được sử dụng trong các lò phản ứng dân sự của Mỹ có xuất xứ từ Nga ».

Chiến tranh Ukraina : Ngoại giao không đạt kết quả, căng thẳng leo thang ở Hắc Hải

Trước khi công du Ấn Độ, tổng thống Nga Vladimir Putin đã đón tiếp tại điện Kremlin phái đoàn đàm phán của Mỹ, trong đó có đặc sứ Steve Witkoff của tổng thống Mỹ, và Jared Kushner, con rể của ông Trump. Các cuộc thảo luận tìm lối thoát cho chiến tranh Ukraina đã kéo dài tới 5 giờ đồng hồ, nhưng không đạt được kết quả cụ thể nào, cho dù được Matxcơva và Washington đánh giá là « hữu ích », « mang tính xây dựng » « có hiệu quả ».

Trở về từ Nga, đặc sứ Steve Witkoff và Jared Kushner, con rể của tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 04/12 đã có cuộc trao đổi với Rustem Umerov, nhà đàm phán chính của Ukraina, tại Florida.

Trong khi các hoạt động ngoại giao liên tục diễn ra, tình hình bất ngờ nóng lên tại Hắc Hải, liên quan đến các vụ Urkaina tấn công vào tàu chở hàng của Nga, trong đó có các tàu chở dầu. Đáp lại, các lực lượng Nga tăng cường oanh tạc Odessa, nơi có cảng biển quan trọng nhất của Ukraina nhìn ra Hắc Hải.  

Từ Odessa, thông tín viên Théo Renaudon giải thích tình hình :

« Một câu nói ngắn gọn của tổng thống Nga Vladimir Putin được đưa ra tối thứ Ba (02/12) nhưng hầu như không mấy được chú ý. Ông cáo buộc hải quân Ukraina có các hành vi tấn công tàu biển và đe dọa : « Giải pháp triệt để nhất là cắt đứt Ukraina khỏi biển. Về nguyên tắc, làm được như vậy thì Ukraina sẽ không còn có thể tấn công các tàu ».

Các cảng biển của Ukraina hiện đang bị quân đội Nga nhắm mục tiêu. Mỗi ngày, hàng chục drone Shahed nhắm bắn vào các cảng ở Odessa, nơi ngũ cốc và khoáng sản được xếp lên tàu biển và được vận chuyển, mang lại nguồn thu cho Kiev để hỗ trợ nỗ lực chiến tranh. Drone và tên lửa được lực lượng Nga phóng đi từ bán đảo Crimée đã chiếm của Ukraina. Chỉ mất vài phút để drone và tên lửa phóng đến mục tiêu, tấn công cơ sở hạ tầng của Ukraina.

Các vụ oanh tạc khiến nhiều nhân viên bốc dỡ hàng hóa bị thương, đôi khi là tử vong. Nhưng mỗi lần như vậy, phía Ukraina đều xây dựng lại cơ sở hạ tầng bị hư hại trong thời gian ngắn kỷ lục. Và những cần cẩu khổng lồ của Odessa vẫn tiếp tục bốc xếp hàng hóa lên các tàu chở hàng sẽ đi qua Thổ Nhĩ Kỳ.

Năm ngoái, các cảng biển của Ukraina đã xuất khẩu gần 100 triệu tấn hàng hóa : một con số cao kỷ lục ».

Tập Cận Bình từ chối để bị lôi kéo trách nhiệm vào việc chấm dứt chiến tranh Ukraina

Trong khi tổng thống Nga Putin công du Ấn Độ, thì nguyên thủ Pháp có chuyến thăm cấp Nhà nước đến Trung Quốc. Cùng với thương mại, chiến tranh Ukraina là 1 trong 2 trọng tâm của cuộc họp thượng đỉnh Pháp - Trung.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm thứ Năm 04/12 đã thúc giục chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dùng ảnh hưởng đối với Matxcơva để chấm dứt chiến tranh Ukraina. Tuy nhiên, theo đặc phái viên RFI Nathanael Vittrant từ Bắc Kinh, ông Tập đã « phản đối mọi ý đồ muốn quy trách nhiệm cho người khác ».

Trung Quốc luôn tuyên bố mong muốn hòa bình, nhưng một số nước châu Âu cáo buộc Trung Quốc cung cấp linh kiện, thiết bị quân sự cho Nga. Vậy lập trường thực sự của Bắc Kinh về cuộc chiến ở Ukraina là gì ? Trả lời RFI Pháp ngữ ngày 04/12, nhà địa lý học Emmanuel Véron, chuyên gia về Trung Quốc đương đại, nhà nguyên cứu hợp tác với Viện Inalco, thành viên của Viện nguyên cứu của Pháp về Đông Á (IFRAE), phân tích :

« Cho đến nay, tức là tính đến tháng 12/2025, Bắc Kinh chưa bao giờ lên án chiến tranh và hành động xâm lược của Nga ở Ukraina. Đó là điểm đầu tiên. Và điểm thứ hai là giờ đây, chúng ta có thể dễ dàng nói ra điều sau đây, bởi vì có một số tài liệu nguồn mở cho thấy, rõ ràng là Trung Quốc hỗ trợ rất nhiều cho ngành công nghiệp quốc phòng của Nga.

Nhìn chung thì nền kinh tế Nga, trong đó có tài chính của Nga, tạo ra doanh thu cho phép Nga duy trì mức độ hoạt động công nghiệp và kinh tế nhất định trong bối cảnh chiến tranh với Ukraina. Hiện tại, ở cấp độ chiến lược và quốc tế, rõ ràng là giới ngoại giao Pháp, ít nhất là từ phía tổng thống Macron, có mong muốn đưa Trung Quốc vào các cuộc đàm phán liên quan đến một triển vọng hòa giải hoặc hòa bình cho xung đột ở Ukraina. Thế nhưng, cố gắng lôi kéo Trung Quốc vào đối thoại để tách Bắc Kinh ra khỏi mối quan hệ song phương rất chặt chẽ với Nga, việc này đã không phát huy tác dụng.

Nhìn vào các cuộc gặp ngoại giao từ năm 2022 - 2023 đến nay, cái gọi là kế hoạch hòa bình nổi tiếng của Trung Quốc, hay thậm chí là từ « hòa bình », còn không xuất hiện ở đâu cả. Đó là một logic về sự hòa giải, chứ không phải hòa bình. Chúng ta có thể thấy rõ ràng là chúng ta đã thất bại hết lần này đến lần khác ».

Năng lượng mặt trời : Trung Quốc và tham vọng biến sa mạc Sahara thành trung tâm công nghiệp toàn cầu 

Về chuyển đổi năng lượng, Trung Quốc mới đây đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực năng lượng mặt trời : Hơn 1,1 terawatt điện mặt trời đã được lắp đặt và 220 gigawatt được bổ sung chỉ trong vòng 7 tháng - nhanh hơn gấp 5 lần so với điện than. Tham vọng của Bắc Kinh là biến Trung Quốc thành trung tâm của quá trình chuyển đổi năng lượng và biến chuyển đổi năng lượng thành đòn bẩy để tạo ảnh hưởng toàn cầu.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Cléa Broadhurst ngày 03/12 cho biết thêm :

« Chỉ riêng công nghệ quang điện của Trung Quốc cũng có thể giúp hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C. Đây là điều mà Giang Khả Quân (Jiang Kejun), một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Năng lượng, khẳng định.

Chuyên gia Giang Khả Quân cho biết : « Nhờ công nghệ quang điện của Trung Quốc, hiện đang có giá thấp ở mức khó có thể thấp hơn nữa, nhiên liệu hóa thạch gần như có thể biến mất khỏi bức tranh năng lượng. Ngày nay, đầu tư vào năng lượng mặt trời hoặc năng lượng phi carbon đã rẻ hơn nhiều so với sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch ». Ông nhắc lại là 60% công suất điện quang điện mới của thế giới trong năm nay được lắp đặt tại Trung Quốc. Nhà nghiên cứu này tin rằng điều đó sẽ có thể gây ra « những cú sốc rất đáng kể » cho ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch trong những năm tới.

Ông Giang Khả Quân cũng cho rằng đối với Bắc Kinh, lợi ích sẽ vượt xa biên giới quốc gia. Trung Quốc có thể sẽ là « một trong những lựa chọn duy nhất » để các nước đạt được các mục tiêu về khí hậu, đặc biệt là ở nam bán cầu (các nước đang phát triển), nơi các tấm pin mặt trời của Trung Quốc vẫn duy trì vị thế vượt trội về giá cả. Ông nói : « Bất chấp những rào cản do Hoa Kỳ và Châu Âu dựng lên đối với các sản phẩm quang điện của Trung Quốc, không có lý do gì phải lo lắng. Nhu cầu trên thế giới là vô cùng lớn, và Bắc Kinh hiện giờ tập trung vào các thị trường không đóng cửa với Trung Quốc ».

Bắc Kinh còn đi xa hơn nữa : họ đang nghiên cứu liệu sa mạc Sahara có thể trở thành một trung tâm công nghiệp trong tương lai của thế giới, mà năng lượng được cung cấp không phải nhờ công nghệ phương Tây mà là từ điện mặt trời của Trung Quốc, hay không ».


************

Liệu ông Trump có thành công chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'?

HÀ ĐÀO

Liệu ông Trump có thể chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'? - Ảnh 1.

Ngay từ những ngày đầu nhậm chức, ông Trump đã ban hành sắc lệnh này, biến nó thành trung tâm trong nỗ lực ngăn chặn nạn nhập cư bất hợp pháp ở Mỹ - Ảnh: REUTERS

Ngay từ ngày tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây chấn động khi ký sắc lệnh hành pháp nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh (birthright citizenship) - nguyên tắc tồn tại hơn 150 năm trong luật Mỹ.

Cụ thể, sắc lệnh tuyên bố trẻ em có cha mẹ là người nhập cư không có giấy tờ, được sinh ra trên đất Mỹ sau ngày 19-2 sẽ không được xem là công dân. Sắc lệnh cũng áp dụng cả với những trường hợp trẻ có cha không phải công dân Mỹ và mẹ là người nhập cảnh vào Mỹ hợp pháp nhưng ngắn hạn, ví dụ như du khách, du học sinh hoặc lao động thời vụ.

Động thái này nhanh chóng tạo ra làn sóng kiện tụng và phản đối trên khắp cả nước, song vào ngày 5-12, Tòa án Tối cao Mỹ bất ngờ thông báo sẽ xem xét đơn kháng cáo của chính quyền ông Trump, mở ra cuộc tranh luận lớn về việc sắc lệnh này có khả thi hay không - và đâu là những hệ quả nếu nó được thông qua.

Vì sao ông Trump khó thắng?

Quyền công dân theo nơi sinh được ghi rõ trong Tu chính án thứ 14 năm 1868, với nội dung: "Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Mỹ, và thuộc thẩm quyền của Mỹ, đều là công dân Mỹ".

Từ năm 1898, Tòa án Tối cao đã khẳng định rõ ràng rằng bất kỳ ai sinh ra trên đất Mỹ - kể cả con của người nhập cư không phải công dân - vẫn được quyền quốc tịch, trừ một số ngoại lệ rất hẹp như con của những nhà ngoại giao nước ngoài.

Chính vì vậy, nhiều thẩm phán của các tòa án cấp dưới - dù bảo thủ hay tự do - đều đồng tình kết luận rằng sắc lệnh của ông Trump vi phạm Hiến pháp, luật nhập cư liên bang và các án lệ đã tồn tại hơn một thế kỷ, do đó nhanh chóng ra loạt phán quyết ngăn chặn.

Đến tháng 6, Tòa án Tối cao ra quyết định mới, yêu cầu các tòa cấp dưới không được ban hành lệnh chặn trên phạm vi toàn quốc, mà chỉ được áp dụng cho những nguyên đơn trong vụ kiện.

Sau khi có hướng dẫn này, các nhóm nguyên đơn đã sửa đổi đơn kiện để phù hợp với tiêu chuẩn mới và tiếp tục giành được các lệnh chặn mới.

Vì vậy, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, sắc lệnh của ông Trump cũng chưa bao giờ có hiệu lực thực tế.

Liệu ông Trump có thể chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'? - Ảnh 2.

Người dân Mỹ xuống đường biểu tình phản đối sắc lệnh của ông Trump vào ngày 15-5 - Ảnh: AFP

Điểm quan trọng nhất của cuộc tranh luận nằm ở cụm từ "thuộc thẩm quyền của Mỹ" được nêu trong Tu chính án thứ 14. Chính quyền ông Trump lập luận không phải ai sinh trên đất Mỹ cũng tự động thuộc thẩm quyền của Mỹ.

Theo cách diễn giải của họ, con của người nhập cư bất hợp pháp hoặc người chỉ ở Mỹ tạm thời không thật sự chịu "thẩm quyền" của Mỹ, nên không được quyền có quốc tịch tự động.

Tuy nhiên hầu hết các chuyên gia pháp lý và toàn bộ án lệ suốt 150 năm qua lý giải hoàn toàn khác. Theo đó, bất kỳ ai sinh ra tại Mỹ - trừ một số rất ít ngoại lệ - đều đương nhiên chịu thẩm quyền pháp lý của Mỹ, vì họ phải tuân thủ luật Mỹ ngay từ khi sinh ra. Và vì "chịu thẩm quyền" tức là "chịu luật", trẻ sinh ra trên đất Mỹ được coi là hợp lệ để nhận quyền công dân.

Ông Thomas Wolf, Giám đốc sáng kiến dân chủ tại Trung tâm Brennan, nhấn mạnh với Hãng tin Bloomberg rằng sắc lệnh này đang "xung đột với hơn 100 năm án lệ". Ngay cả trong giới bảo thủ, đa số cũng xem lập luận của vị Tổng thống là quá xa lạ với truyền thống pháp lý Mỹ. Nói cách khác, rào cản pháp lý mà sắc lệnh phải vượt qua là cực kỳ lớn.

Liệu ông Trump có thể thành công chấm dứt quyền 'sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ'? - Ảnh 4.

Một người biểu tình cầm biểu ngữ "Trẻ em sinh ra ở Mỹ là công dân Mỹ" - Ảnh: AFP

Tòa án Tối cao vào cuộc - cơ hội hay ngõ cụt cho ông Trump?

Việc Tòa án Tối cao đồng ý đơn kháng cáo của chính quyền ông Trump khiến dư luận đặt câu hỏi: Liệu đây có phải là cơ hội mà ông Trump chờ đợi, hay chỉ là bước đi thủ tục không làm thay đổi bản chất vấn đề?

Trước hết, Tòa án Tối cao lần này sẽ phải xem xét trực tiếp tính hợp hiến của sắc lệnh, chứ không chỉ các vấn đề thủ tục như trước đây. Điều này khiến vụ kiện trở thành một trong những trọng tâm lớn nhất của mùa xét xử mới, và có thể tạo ra một phán quyết có sức ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ cấu trúc luật nhập cư Mỹ.

Tuy nhiên, khả năng sắc lệnh được thông qua vẫn rất hạn chế. Một phán quyết có lợi cho ông Trump sẽ đồng nghĩa với việc đảo ngược phán quyết Wong Kim Ark năm 1898 - một trong những án lệ nền tảng của luật quốc tịch Mỹ.

Đây là điều mà nhiều chuyên gia nhận định là "cực khó xảy ra", trừ khi đa số thẩm phán sẵn sàng phá bỏ truyền thống pháp lý đã neo chặt trong hệ thống Hiến pháp Mỹ suốt hơn một thế kỷ.

Thứ hai, nếu Tòa án Tối cao ủng hộ sắc lệnh, điều đó sẽ mở ra một loạt hệ quả nghiêm trọng: cha mẹ phải chứng minh quốc tịch mỗi khi sinh con, giấy tờ sinh của trẻ có nguy cơ bị từ chối, và quy trình này có thể bị thực thi một cách phân biệt đối xử.

Cuối cùng, dù nhận được sự ủng hộ từ một số học giả bảo thủ, đa số giới quan sát vẫn xem quyền công dân theo nơi sinh vốn là "luật đã an bài".

Án lệ Wong Kim Ark: Nền tảng của quyền công dân theo nơi sinh

Sự kiện ông Wong Kim Ark kiện Chính phủ Mỹ vào năm 1898 được xem là án lệ lịch sử xác lập quyền công dân theo nơi sinh ở Mỹ.

Wong Kim Ark sinh tại San Francisco trong gia đình người nhập cư Trung Quốc, nhưng khi trở về Mỹ sau chuyến đi nước ngoài, ông bị chính quyền từ chối nhập cảnh với lý do cha mẹ không phải công dân Mỹ.

Ông đã khởi kiện lên Tòa án Tối cao, và tòa phán quyết với tỉ lệ 6-2 rằng bất kỳ ai sinh trên lãnh thổ Mỹ - trừ một số rất ít trường hợp - đều "thuộc thẩm quyền Mỹ" theo Tu chính án thứ 14, do đó họ nghiễm nhiên được công nhận là công dân Mỹ.

Phán quyết này trở thành nền tảng pháp lý cho quyền công dân theo nơi sinh ở Mỹ trong suốt hơn 125 năm qua, theo báo New York Times.


**********

Westminster: Ăn cắp và bạo động giảm, nhưng hiếp dâm và đốt nhà gia tăng

Đỗ Dzũng

WESTMINSTER, California (NV) – Báo cáo mới nhất của cảnh sát Westminster gởi cho Hội Đồng Thành Phố cho thấy ăn cắp và tội phạm bạo động giảm, nhưng tình trạng hiếp dâm và đốt nhà gia tăng.

Theo báo mạng Orange County Tribune hôm Thứ Năm, 4 Tháng Mười Hai, báo cáo của cảnh sát tổng hợp tội phạm trong thành phố trong thời gian từ Quý 3, 2023 đến Quý 3, 2024, cho thấy tội phạm bạo động giảm từ 311 vụ xuống còn 254 vụ, tức là giảm 18.33%.
Cụ thể, án mạng chết người giảm từ ba vụ xuống còn hai (giảm 33.33%).

Khu nhà ở góc đường Sinclair và đường Sorbonne, Westminster, nơi xảy ra án mạng làm một phụ nữ gốc Việt chết hôm 8 Tháng Mười Một. (Hình minh họa: Đỗ Dzũng/Người Việt)

Cướp giật cũng giảm 15.19%, hành hung người giảm 24.19%, ăn trộm giảm 37.28%, ăn cắp giảm 19.26%, và ăn cắp xe giảm 16.26%.

Tuy nhiên, có hai loại tội gia tăng, đó là hiếp dâm, tăng từ 14 vụ lên 22 vụ, tăng 57.14%, và đốt nhà, tăng từ chín vụ lên 18 vụ, tăng 100%.

Một cách tổng thể, các tội liên quan đến phá hoại tài sản giảm từ 1,913 vụ xuống còn 1,517 vụ (giảm 20.7%).

Westminster là thành phố trung tâm của vùng Little Saigon, nơi có cộng đồng người Việt lớn nhất hải ngoại.

Tỉ lệ người Việt cư ngụ ở Westminster là khoảng 40%, trong tổng số gần 100,000 dân, được coi là cao nhất hải ngoại.

Trong năm thành viên Hội Đồng Thành Phố, có bốn người gốc Việt, bao gồm thị trưởng.
Tổng quản trị của thành phố cùng là một người gốc Việt. (Đ.D.)


************

Khoảnh khắc FPV cảm tử Ukraine tập kích máy bay MiG-29 của Nga tại Crưm

Tuấn Trần

Video: Cơ quan Tình báo quân sự Ukraine

Trong bài đăng trên mạng Telegram hôm 4/12, Cơ quan Tình báo quân sự Ukraine (HUR) tiết lộ đơn vị đặc nhiệm Prymary của họ vừa thực hiện cuộc tập kích bằng máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) cảm tử nhằm vào chiến đấu cơ MiG-29 của Không quân Nga được triển khai tại sân bay Kacha nằm ở khu vực tây nam bán đảo Crưm.

29 Trim Trim ezgif.com resize.gif
FPV cảm tử Ukraine lao vào tiêm kích MiG-29. Ảnh: Cơ quan Tình báo quân sự Ukraine

“Đặc nhiệm của DIU sẽ tiếp tục khiến hệ thống phòng không của Nga tại bán đảo Crưm bị ‘suy yếu một cách có hệ thống’, khi phá hủy các radar, hệ thống phòng không và giờ là máy bay chiến đấu”, trích đoạn thông cáo viết. 

Chuyên trang quân sự Militarnyi nhận xét, đây không phải là lần đầu tiên quân đội Ukraine thực hiện đòn tập kích nhằm vào các máy bay chiến đấu được Nga triển khai trên bán đảo Crưm. Vào tháng 5 năm ngoái, quân đội Ukraine đã sử dụng tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS trang bị đầu đạn chứa bom chùm để tấn công Căn cứ không quân Belbek nằm trong địa phận thành phố Sevastopol.

Video pháo binh Ukraine bắn nổ hệ thống tác chiến điện tử Nga giữa rừng cây

Lực lượng pháo binh Ukraine đã tập kích chính xác một hệ thống tác chiến điện tử R-330Zh Zhitel của Nga ở tiền tuyến, gây tổn thất không nhỏ cho đối phương.


**********

Đệ nhất phu nhân Pháp gặp lại 'con đỡ đầu đặc biệt' ở Trung Quốc

Việt Dũng

Theo tờ Le Monde, Đệ nhất phu nhân Pháp Brigitte Macron ngày 5/12 đã tới thăm gấu trúc Yuan Meng tại trung tâm nghiên cứu gấu trúc ở Thành Đô, Tây Nam Trung Quốc.

Khi gặp lại Yuan Meng, bà Brigitte không giấu được sự ngạc nhiên trước kích thước của chú gấu trúc, khi nó đã trở lên to lớn hơn rất nhiều so với 2 năm trước - thời điểm Yuan Meng được gửi trở lại Trung Quốc.

Đệ nhất phu nhân Pháp Brigitte Macron gặp lại gấu trúc Yuan Meng ở Trung Quốc. Video: Euronews

"Khi mới sinh, nó chỉ nhỏ bằng hai ngón tay cái của tôi, nhưng giờ thì lớn bổng rồi. Gấu trúc có tính cách rất độc lập, chúng chỉ làm điều chúng muốn", bà Brigitte nói trong khi Yuan Meng đang gặm tre trong chuồng - phớt lờ những tiếng gọi tên của người xung quanh.

Đệ nhất phu nhân Pháp nhấn mạnh, gấu trúc không chỉ là một loài động vật, mà là "biểu tượng cho tình hữu nghị giữa hai đất nước, của cam kết bảo vệ thiên nhiên và hy vọng về một tương lai chung".

first lady macron eski dostu panda yuan meng ile 19328525_2321_amp.jpg
Bà Brigitte Macron và gấu trúc Yuan Meng khi mới sinh và ở hiện tại. Ảnh: sondakika

Yuan Meng là cá thể gấu trúc đầu tiên được sinh ra tại Pháp nhờ công nghệ thụ tinh nhân tạo. Khi chú gấu này chào đời vào năm 2017, bà Brigitte đã đặt tên cho Yuan Meng và nhận làm con đỡ đầu. Tên của chú gấu này có nghĩa là "Giấc mơ thành sự thực". Tuy sinh ra ở Pháp, nhưng Yuan Meng vẫn thuộc quyền sở hữu của chính phủ Trung Quốc, và được đưa trở về quê hương vào năm 2023.

"Cùng với sự hiện diện của người mẹ đỡ đầu Brigitte Macron, Yuan Meng đã trở thành biểu tượng cho sư trao đổi văn hóa Trung Quốc - Pháp", đài truyền hình CGTN cho biết.

Trong tuần này, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Đệ nhất phu nhân Brigitte đã có chuyến thăm Trung Quốc. Nhân dịp này, nhà lãnh đạo Pháp đã thảo luận với Chủ tịch Tập Cận Bình về tình hình Ukraine và hợp tác thương mại.


**********

Hơn 1.000 chuyến bay bị hủy, hàng không Ấn Độ rơi vào hỗn loạn

THANH BÌNH

IndiGo, hãng hàng không lớn nhất Ấn Độ, đã hủy hơn 1.000 chuyến bay do tình trạng thiếu phi công, sau khi hãng chưa kịp thích ứng với quy định mới về việc giới hạn giờ làm việc của phi công.

Hơn 1.000 chuyến bay bị hủy, hàng không Ấn Độ rơi vào hỗn loạn - Ảnh 1.

Một hành khách chờ bên ngoài quầy của hãng hàng không IndiGo tại sân bay quốc tế Kempegowda ở Bengaluru, Ấn Độ vào ngày 6-12 - Ảnh: AFP

Theo Hãng tin Reuters, vận tải hàng không trên khắp Ấn Độ đã rơi vào tình trạng hỗn loạn trong tuần này, sau khi hãng hàng không IndiGo hủy hơn 1.000 chuyến bay, trong đó có các chuyến khởi hành từ thủ đô New Delhi, khiến chính phủ phải công bố các biện pháp hỗ trợ đặc biệt dành cho hãng hàng không lớn nhất nước này.

Nhằm nâng cao an toàn hàng không, nhà chức trách Ấn Độ đã ban hành những quy định mới nghiêm ngặt hơn, giới hạn thời gian bay của phi công và áp dụng các hạn chế chặt chẽ hơn đối với việc khai thác các chuyến bay ban đêm.

Tuy nhiên, hãng hàng không IndiGo thừa nhận vừa qua họ đã không lập kế hoạch đầy đủ trước thời hạn ngày 1-11 cho việc áp dụng các biện pháp này. 

Trong bối cảnh nhu cầu đi lại bằng máy bay tiến gần giai đoạn cao điểm vào tháng 12, điều đó đã buộc IndiGo phải hủy chuyến trên diện rộng trong tuần này, ảnh hưởng tới hàng ngàn hành khách.

Hôm 5-12, Giám đốc điều hành của IndiGo, ông Pieter Elbers đã lên tiếng xin lỗi hành khách. "Tôi hiểu rằng những gián đoạn này đã làm lung lay niềm tin của khách hàng vào IndiGo" - ông thừa nhận trong phát biểu công khai đầu tiên kể từ khi cuộc khủng hoảng bắt đầu.

Theo TTXVN, ngày 6-12, Chính phủ Ấn Độ đã thiết lập mức trần giá vé máy bay khi hàng trăm hành khách mắc kẹt tại các sân bay Bengaluru và Mumbai, sau khi IndiGo hủy 385 chuyến bay vào ngày thứ năm liên tiếp.

Làn sóng hủy chuyến của IndiGo đã dẫn đến việc giá vé tại các hãng hàng không khác tăng vọt trên các tuyến phổ biến. Chính phủ Ấn Độ cho biết đã đặt trần giá vé để đảm bảo mức giá trên thị trường, đồng thời yêu cầu Bộ Hàng không dân dụng theo dõi sát biến động giá vé theo thời gian thực để có sự phối hợp tích cực với các hãng hàng không.

Lần gần nhất Ấn Độ phải áp mức trần giá vé máy bay là trong đại dịch COVID-19 vào năm 2020.

Hơn 1.000 chuyến bay bị hủy, hàng không Ấn Độ rơi vào hỗn loạn - Ảnh 3.

Hành khách xem thông tin cập nhật về các chuyến bay, khi họ đứng cạnh màn hình hiển thị chi tiết về các chuyến bay bị hủy của hãng hàng không IndiGo tại sân bay quốc tế Kempegowda ở Bengaluru, Ấn Độ ngày 6-12 - Ảnh: REUTERS

Trong 5 ngày tính đến ngày 6-12, đã có hơn 1.000 chuyến bay của IndiGo bị hủy, đánh dấu cuộc khủng hoảng lớn nhất từ trước đến nay của hãng bay giá rẻ này sau hơn 20 năm luôn nỗ lực đảm bảo hiệu suất đúng giờ để thu hút hành khách. 

Lý giải cho sự cố chưa từng có, IndiGo viện dẫn "có nhiều yếu tố ngoài tầm kiểm soát" như thời tiết xấu, sự cố hệ thống công nghệ và đặc biệt là quy định mới về giờ nghỉ của phi công do Cơ quan Hàng không Dân dụng Ấn Độ (DGCA) ban hành. 

Quy định yêu cầu tăng thời gian nghỉ ngơi và siết số giờ làm việc ban đêm, khiến lịch khai thác của hãng bị xáo trộn mạnh.

IndiGo thừa nhận đã không chuẩn bị đủ nhân sự cần thiết để đáp ứng tiêu chuẩn mới, dẫn tới việc thiếu hụt tổ lái nghiêm trọng vào đúng thời điểm nhu cầu cuối năm tăng cao. 

Tuy nhiên, sau khi được Chính phủ Ấn Độ công bố miễn trừ một số quy tắc, IndiGo cho biết có thể trở lại hoạt động bình thường kể từ ngày 10 tới 15-12.


**********

BÀN RA TÁN VÀO

Đề bài :Tin Tức ngày 07 tháng 03 -2025:

tờ bao nay co phải anh em voi SBTN ?

Xem Thêm

Đề bài :Tin Tức ngày 18 - 02 -2025:

tơ bào này toàn dich tin tưc tui liberal AU CHAU khong à chỉ đung 1/2tụi AU CHAU cư sưvoi nươc MY kong băng và dân AU CHAU lười biêng , tôi đả đi choi AU CHAU mừoi ngày ròi thừ bay chăng cò cửa tiệm mở ...dân AU CHAU lười như hủi .

Xem Thêm

Đề bài :Chuyện “Phố Vải” - by Phạm Thành Nhân / Trần Văn Giang (ghi lại).

Đây là một bài viết thú vị nêu bật tầm quan trọng của việc bảo tồn bản sắc văn hóa thông qua ngôn ngữ. Sự thay đổi về thuật ngữ có thể mang tính tích cực nếu chúng vẫn giữ được mối liên hệ với truyền thống và lịch sử địa phương. Văn bản này cũng gợi lên những cảm xúc và suy nghĩ tương tự như những gì bạn trải qua khi mua bất động sản. Quá trình này cũng tràn đầy sự phấn khích và niềm vui. Điều này đặc biệt đúng đối với các dự án mới của Al Sharq Investment https://dubai-new-developments.com/al-sharq-investment, cung cấp các lựa chọn nhà ở hiện đại và tiện lợi để giúp bạn tìm được ngôi nhà lý tưởng.

Xem Thêm

Đề bài :"Tiếng Việt, yêu & ghét" - Lê Hữu ( Trần Văn Giang ghi lại )

'vô hình trung' là nghĩa gì vậy, sao cứ thích dùng, hình như có nghĩa là 'vô tình'

Xem Thêm

Đề bài :TIN CHIẾN SỰ MỚI NHẤT[ CẬP NHẬT NGÀY 20 -5 - 2022 ]

Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !

Xem Thêm

Đề bài :Tin Mới Nhất Về Chiến Sư Ucraina [ CẬP NHẬT NGÀY 14-5-2022 ]

Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Hình cũ - Hà Thượng Thủ

Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng Mặt mày ai lại đi hồ hởi Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông Phải chăng “quý” mặt đã thành mông Con mắt nay đà có nhưng không Nên mới chổng khu vào hải đảo Gia tài gấm vóc của tổ tông?

Xem Thêm