Hai chủ nhân mới của thế giới : Donald Trump và Elon Musk
Tổng thống tân cử Mỹ Donald Trump là đề tài được các tuần báo quan tâm nhất. L’Express nhấn mạnh « Elon Musk và Donald Trump, những ông chủ mới của thế giới ».
Courrier International đưa tít trang bìa « Nước Mỹ của Trump », Le Nouvel Obs đăng hình vẽ tổng thống Mỹ thứ 47 đang chống tay lên quả địa cầu, chạy tít « Thế giới theo như Trump ». L’Express phỏng vấn Boris Johnson, cựu thủ tướng Anh khẳng định « Trump sẽ làm tốt hơn những gì mà các bạn nghĩ ». The Economist đặt câu hỏi « Những gì sắp xảy ra với kinh tế thế giới ? ». Le Point nhìn sang phía Nga, đăng ảnh Vladimir Putin với dòng tít « Ai có thể chặn ông ta lại ? »
Giàu nhất thế giới, Elon Musk nay có thêm quyền lực chính trị to lớn
L’Express ghi
nhận bức ảnh gia đình chụp tại Mar-a-Lago sau khi đắc cử hầu như không
thay đổi, ngoài sự xuất hiện của người giàu nhất thế giới Elon Musk bên
phải tấm hình. Trump và Musk đang hình thành một liên minh về ý tưởng,
kinh tế, công nghệ, chính trị, địa chính trị và thậm chí quân sự.
Loan
báo đầu tiên về việc giao trách nhiệm tổ chức lại các cơ quan liên bang
nhằm cắt giảm chi phí, có vẻ sớm thành hiện thực. Elon Musk sau khi mua
lại Twitter năm và đổi tên thành X, đã giảm được 80 % quỹ lương, số
nhân viên từ 7.500 chỉ còn 1.500 (nay lên 2.840). Tháng Tư, ông sa thải
14.000 nhân viên Tesla. Ryan Mac, tác giả cuốn « Làm thế nào Elon Musk phá vỡ Twitter » lưu ý :
« Một người giàu có như vậy, ngự trị trên một đế chế rộng lớn như vậy
và lại là tai mắt của tổng thống Mỹ, là điều chưa từng thấy ». Nhà tỉ phú với gia tài 300 tỉ đô la nay là nhân vật không phải dân cử quyền lực nhất thế giới.
Quan
hệ giữa Musk với ông Trump chỉ mới trở nên thân thiết từ tháng Ba,
nhưng đến tháng Bảy sau vụ mưu sát bất thành, Elon Musk mới thực sự tham
gia phe MAGA. Bằng chứng là Musk bên cạnh ông Trump và tham gia cuộc
điện đàm hôm 06/11 với tổng thống Volodymyr Zelensky. Cả một sự đảo lộn,
vì hồi 2020 Elon Musk khuyên người thất cử nên « đi về phía hoàng hôn » và biến mất trên chính trường. Về phía Donald Trump gọi Musk là « kẻ lừa đảo » vì năm 2023 đã ủng hộ ứng cử viên Ron DeSantis chống lại Trump.
Tuy
vậy Musk cũng không ưa đảng Dân Chủ và cánh tả Mỹ nói chung. Nhà đại tỉ
phú không quên hồi tháng 8/2021 Nhà Trắng tổ chức một hội nghị thượng
đỉnh về tương lai xe điện mà không mời ông chủ Tesla, trong khi đây là
hãng dẫn đầu thế giới trong lãnh vực này. Elon Musk, cha của 11 đứa trẻ
với ba đời vợ, cũng cho rằng cánh « cấp tiến » trong đảng Dân Chủ phải
chịu trách nhiệm trong việc Xavier, con trai ông chuyển giới thành nữ
lấy tên Vivian năm 2022, từ chối nói chuyện với cha và loan báo rời Hoa
Kỳ. Theo Musk, con ông đã bị « con virus ‘woke’ giết mất ».
« Chuyện tình » Trump-Musk có bền vững ?
L’Express ví
von, vào mùa hè, nhân vật đã gởi trên 400 hỏa tiễn lên vũ trụ và mơ đô
hộ Hỏa tinh, bỗng quyết định đặt Donald Trump vào quỹ đạo, để Kamala
Harris rơi vào khoảng chân không. Musk tặng 120 triệu đô la, trực tiếp
tham gia một số cuộc mít-tinh, mở thưởng 1 triệu đô la mỗi ngày cho cử
tri các bang chiến địa – người tham gia phải ký vào kiến nghị ủng hộ tự
do ngôn luận và quyền mang súng.
Với những đòn này, Musk qua mặt
J.D. Vance và trở thành ngôi sao trong chiến dịch tranh cử, chói sáng
hơn cả Taylor Swift, Beyoncé… bên phía Dân Chủ. Nhưng nhất là dùng thuật
toán để lăng-xê các nội dung ủng hộ Trump trên X. Chuyên gia François
Guillot nhận thấy trong 100 tweet có lượt đọc nhiều nhất trước bầu cử
(15 đến 118 triệu lượt) có đến 82 tweet kêu gọi bỏ phiếu cho Donald
Trump. Bản thân Elon Musk có 204 triệu người theo dõi cũng tweet đến
trên 100 lần mỗi ngày. Nhà tỉ phú nổi tiếng hiểu sớm hơn ai hết, rằng
chính trị không còn được quyết định nơi báo chí truyền thống, mà trên
mạng xã hội.
Đế chế Elon Musk được cho là sẽ nhận được những hợp
đồng quy mô của Nhà nước. Trong khi chờ đợi, cổ phiếu SpaceX đã tăng 15 %
ngay sau bầu cử. Vốn là người đầy tham vọng, Elon Musk cũng đóng vai
trò quan trọng trên trường quốc tế, từng gặp gỡ nhiều nguyên thủ. Musk
duy trì quan hệ với các nhà độc tài để vào được thị trường và có nguồn
nguyên liệu. Chẳng hạn tại Trung Quốc, Tesla sản xuất xe điện và mua
được lithium, hay nước Nga vốn giàu có tài nguyên.
Nhưng « bộ đôi
gây sốc » với lợi ích đôi khi khác nhau liệu sẽ tồn tại lâu dài ? Trump
không quan tâm đến khí hậu, có thể giảm trợ cấp khi mua xe điện (Tesla
đang hưởng lợi lớn). Và nhất là tổng thống tân cử quyết đánh thuế nặng
lên hàng Trung Quốc, trong khi Musk không hề muốn căng thẳng thương mại.
Còn lại câu hỏi : Donald Trump và Elon Musk đều tự kiêu, liệu tổng
thống có muốn chia sẻ sự nổi tiếng với Musk ? Một nhà lãnh đạo châu Âu
từng tiếp xúc với cả hai cho rằng, một khi Musk còn phục vụ cho lợi ích
của Trump thì mối quan hệ còn tồn tại.
Chiến thắng vang dội của Trump thách thức phe cấp tiến toàn thế giới
Tuần báo thiên tả Le Nouvel Obs cho rằng « Trump II là thách thức cho phe cấp tiến ». Cần phải có thời gian để đo lường tầm cỡ của trận động đất từ bầu cử tổng thống Mỹ đối với tương lai các nền dân chủ.Chiến
thắng áp đảo của ông Donald Trump, đã đè bẹp đối thủ Kamala Harris,
không chỉ gây sững sờ cho phe Dân Chủ Mỹ mà còn làm hoang mang cho các
lực lượng cấp tiến trên toàn thế giới. Không phải là một sự « ăn may »,
mà là sự chọn lựa rõ ràng của người Mỹ, được biểu lộ qua số phiếu phổ
thông và Cộng Hòa chiếm phần thắng tại Quốc Hội. Hoàn toàn với ý thức,
nền dân chủ số một thế giới chuyển sang cực hữu với một tổng thống quyết
tâm phục thù, ghi đậm dấu ấn. Người Mỹ đòi hỏi « America first », trong
một nghịch lý vừa quyền lực lại vừa khép kín.
Đó là một thách
thức cho cánh tả tất cả các nước : thời kỳ Biden đã đóng lại, những
người cấp tiến phải tự đối mặt với định mệnh. Chiến thắng của ông Trump
là đòn nặng cho tương quan địa chính trị hậu Đệ nhị Thế chiến vốn đã
mong manh, và cho hy vọng về việc Hoa Kỳ vẫn là ngọn cờ đầu của dân chủ
phương Tây. Không còn « pax americana » (hòa bình Mỹ), thế giới đã bước
hẳn vào chủ nghĩa biệt lập và kỷ nguyên dân tộc chủ nghĩa-dân túy đang
nở rộ từ sự bất mãn của những người đứng bên lề toàn cầu hóa.
Mối đe dọa từ các lực lượng phi dân chủ
Từ
Brexit đến việc Trump tái đắc cử, từ chiến thắng của Giorgia Meloni ở Ý
đến ảnh hưởng gia tăng của Viktor Orbán ở Hungary, các lực lượng phi
dân chủ thống trị phương Tây, đe dọa khế ước xã hội và căn bản Nhà nước
pháp quyền.Pháp vừa thoát được nguy cơ này trong kỳ bầu cử Quốc hội
nhưng cái giá phải trả là ảnh hưởng bị giảm sút, Đức yếu đi vừa về kinh
tế vừa về chính trị khi liên minh cầm quyền tan vỡ. Cần phải nhìn thẳng
vào thực tế để nhận ra những mầm mống nuôi dưỡng cực hữu, từ sự hình
thành đế chế truyền thông, đến cảm giác đời sống sa sút, ám ảnh di dân
để đối phó, nếu không muốn bị chuyển sang chủ nghĩa phi tự do.
Ông
Trump đắc cử, châu Âu bị kẹt giữa chủ nghĩa đế quốc của Putin và sự ích
kỷ của Mỹ. Trước mối đe dọa từ Nga về an ninh, châu Âu phải kiên quyết
ủng hộ Ukraina và không tự bằng lòng với vai trò thứ yếu. Trong hồ sơ
này, sự tương trợ của phe cấp tiến nhiều nước, nhất là Ba Lan, là yếu tố
quyết định để củng cố quốc phòng châu Âu. Theo Le Nouvel Obs,
không nên nhượng bộ bất cứ điều gì với Orbán - đồng minh công khai của
Trump và Putin, người đang làm mọi cách để châu Âu bị yếu đi.
Ukraina, thất bại được báo trước ?
Le Nouvel Obs tỏ ra bi quan về « thất bại được báo trước » ở Ukraina. Ông chủ sắp tới của Nhà Trắng nói rằng sẽ kết thúc chiến tranh « trong vòng 24 giờ ».
Nhưng với cái giá nào ? Dù đã được viện trợ 60 tỉ đô la trong gần ba
năm qua, nhưng Kiev thất vọng vì chính quyền Dân Chủ vẫn không cho phép
sử dụng vũ khí Mỹ để tấn công sâu vào đất Nga, nơi xuất phát những chiếc
phi cơ thả bom sát hại thường dân Ukraina. Cứ như là Hoa Kỳ sợ rằng Nga
sẽ sụp đổ nên không muốn Ukraina chiến thắng. Cố vấn an ninh quốc gia
Jake Sullivan khẳng định sẽ chi thêm 6 tỉ đô la còn lại cho Kiev trước
khi Donald Trump lên nắm quyền, nhưng sau đó thì sao ? Ai có thể thay
thế Mỹ ?
Các nhà lãnh đạo Ukraina hy vọng thuyết phục được châu Âu
lấp vào chỗ trống, nhưng Liên hiệp châu Âu vẫn tỏ ra bất lực trong việc
lập một mặt trận chung đối phó với Nga. Phải chăng Kiev đành phải đặt
cược vào Trump ? Kế hoạch hòa bình của Trump ra sao vẫn chưa biết được,
nhà tỉ phú nói rằng người ta không xòe bài ra trước khi thương lượng.
Nhưng theo BBC thì Bryan Lanza, một chiến lược gia Cộng Hòa nói rằng «
sẽ tập trung cho tái lập hòa bình thay vì giúp Ukraina thu hồi các lãnh
thổ bị Nga chiếm đóng », « Crimée không còn tồn tại ».
Theo những
nguồn ẩn danh được « Washington Post » nêu ra, hai ngày sau khi đắc cử
Trump đã yêu cầu Putin không leo thang, nhưng Kremlin bác tin. Phó tổng
thống tương lai J. D. Vance nói về một vùng phi quân sự trên đất Ukraina
dọc theo tiền tuyến, Kiev chịu mất số 18,2 % lãnh thổ đã bị Nga chiếm,
cam kết không tham gia NATO trong 20 năm. Cuộc xung đột đóng băng này là
một thất bại cho Ukraina. Còn 11 tuần nữa là đến lúc ông Trump nhậm
chức, Putin tiếp tục tấn công Donbass để chiếm thêm đất. Le Nouvel Obs
tự hỏi, châu Âu có phản ứng trước mối đe dọa nặng nề ở sườn đông hay
không ? Có đủ thời gian và quyết tâm hay không ?
Chấm dứt chiến tranh trong 24 giờ ?
Tuy nhiên trên The Economist,
cựu ngoại trưởng Ukraina Dmytro Kuleba khẳng định chiến tranh ở Ukraina
sẽ còn gia tăng dưới thời Trump, vì người Ukraina không bao giờ chịu
đầu hàng. Putin tin rằng sẽ thắng vì các đối tác phương Tây, nhút nhát
và thiếu quyết đoán, không thể cung cấp cho Kiev những phương tiện để
đối đầu ngang sức với Nga. Nhưng nếu Putin thực sự mạnh, thì tại sao
phải nhập cảng hàng ngàn lính và dựa vào đạn pháo của Bắc Triều Tiên ?
Các
nhà phân tích dường như xây dựng mô hình hòa bình trên giả định Putin
là một nhà lãnh đạo chừng mực. Nhưng ý tưởng « đổi đất lấy hòa bình » là
sai lầm. Chiến tranh không kết thúc khi Ukraina thu hồi được đến biên
giới năm 1991, hay hai bên đạt thỏa thuận về một đường biên giới mới.
Bom đạn chỉ ngưng rơi khi ông Putin chấp nhận quyền hiện hữu của
Ukraina, với tư cách một quốc gia phương Tây độc lập và dân chủ. Putin
không thể để mất trên phương diện pháp lý các vùng đất chiếm được, và
Ukraina không thể chấp nhận mất lãnh thổ. Thế nên dù tìm được một giải
pháp tạm thời, xung đột vẫn sẽ nổ ra sau này.
Trên L’Express,
cựu ngoại trưởng Anh Boris Johnson trấn an, Donald Trump với quyết tâm
« làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại », liệu có thể để Nga lăng nhục Mỹ
quốc ? Có thể khởi đầu nhiệm kỳ bằng cách để cho Putin khoác lên mình sự
vĩ đại của đế quốc Liên Xô cũ ? Năm 2019, chính ông Trump đã giao hỏa
tiễn chống tăng lợi hại Javelin cho Ukraina, trục xuất các gián điệp
Nga.
Mười tuần lễ chuyển tiếp : Hợp tác để tránh hỗn loạn
The Economist
quan tâm đến việc làm thế nào có sự chuyển đổi êm thắm từ nay cho đến
lúc Donald Trump nhậm chức ngày 20/01/2025, trong khi thế giới vẫn bất
ổn, và quyền lực của chính quyền « vịt què » Joe Biden đang suy giảm.
Tuần báo cho rằng bất chấp những khác biệt, ê-kíp của ông Biden và ông
Trump phải hợp tác với nhau để ngăn chặn các kẻ thù của nước Mỹ thừa cơ
phá hoại. Vladimir Putin có thể leo thang để cố gắng chiếm thêm lãnh thổ
Ukraine trước khi bất kỳ cuộc hòa đàm bắt đầu. Israel có thể tấn công
Gaza, Liban…hoặc xa hơn nữa. Trung Quốc sẽ có những động thái thăm dò để
xem có thể cưỡng bức Đài Loan hoặc Philippines đến mức độ nào mà không
gây ra phản ứng nghiêm trọng, Biển Đông sẽ căng thẳng hơn.
Chính
quyền Biden và Trump không ưa nhau, nhưng có chung lợi ích trong việc
răn đe các nhân tố trên. Ông Biden có nhiệm vụ sử dụng ảnh hưởng còn lại
của mình, chủ yếu từ việc viện trợ quân sự cho các đồng minh, để ngăn
chặn tình trạng hỗn loạn của thời kỳ « vịt què ». Nếu ông Trump muốn một
hồi kết hỗn loạn của nhiệm kỳ Biden, ông sẽ phải suy nghĩ lại. Bước vào
Phòng Bầu dục với thất bại ở Ukraina, Trung Đông bốc cháy và tàu Trung
Quốc tha hồ làm mưa làm gió trên Biển Đông, nhiệm vụ của Donald Trump sẽ
khó khăn hơn rất nhiều.
Để kềm chế một Putin tham lam vô độ, Hoa
Kỳ cần phải gởi thêm vũ khí cho Ukraina và hủy bỏ hạn chế về hỏa tiễn
tầm xa. Tại Trung Đông, hai ê-kíp cựu và tân cần thuyết phục Israel
không đơn phương tấn công các địa điểm nguyên tử Iran, nếu không Mỹ sẽ
không hỗ trợ. Trên Biển Đông, Trung Quốc phải hiểu rằng quan điểm của
Hoa Kỳ về quyền tự do hàng hải là bất di bất dịch. Các nhà sử học tương
lai có thể viết rằng mười tuần lễ tới là thời điểm nước Mỹ chuyển từ chủ
nghĩa quốc tế hậu 1945 sang chủ nghĩa biệt lập. Nhưng nếu ê-kíp Biden
và Trump hành động với sự khôn ngoan, thời kỳ chuyển tiếp sẽ không dẫn
đến sự hỗn loạn toàn cầu.
Thế giới trong kỷ nguyên Trump
La Croix Hebdo
nhận định, với việc Donald Trump đắc cử, thế giới bước vào một thời kỳ
lịch sử có thể xáo trộn cuộc sống của từng người. Nhà văn Stefan Zweig
thú nhận không thể nhớ được lần đầu tiên nghe nói đến Hitler là lúc nào,
tuy cần thiết phải nhận ra những phong trào quan trọng có thể định hình
thời kỳ đang sống. Trong « Bác sĩ Jivago » của Boris Pasternak, tất cả
các nhân vật dù tính cách, giai cấp và quan điểm như thế nào, đều bị
cuốn theo làn sóng dữ dội của phong trào lịch sử đã làm đảo lộn nước Nga
trong những năm đầu thế kỷ 20. Theo La Croix, có thể chúng ta
đang trong tình cảnh tương tự. Đáng sợ nhất là cảm giác bước vào một thế
giới bất ổn, không thể đoán trước điều gì, như Pasternak, Zweig và các
nhân vật của họ đã phải đối mặt.
***********
G7 xác nhận cam kết tiếp tục gây tổn thất cho Nga, sát cánh với Ukraine
Các
nhà lãnh đạo của Nhóm Bảy cường quốc dân chủ (G7) ngày thứ Bảy nhắc lại
cam kết sẽ tiếp tục áp đặt những tổn thất nghiêm trọng lên Nga vì cuộc
xâm lược Ukraine của nước này, thông qua các chế tài, kiểm soát xuất
khẩu và các biện pháp khác, đồng thời tuyên bố sẽ ủng hộ Kyiv cho đến
khi nào cần thiết.
"Nga vẫn là rào cản duy nhất đối với hòa bình
công chính và lâu dài," một tuyên bố chung được công bố vào ngày thứ
Bảy, được thông qua "nhằm ủng hộ Kyiv khi ngày thứ một ngàn của cuộc
chiến tranh xâm lược Ukraine của Nga đang đến gần."
Ý hiện giữ chức chủ tịch luân phiên năm 2024 của G7, trong đó có Mỹ, Canada, Nhật Bản, Pháp, Đức và Anh.
"G7
xác nhận cam kết áp đặt những tổn thất nghiêm trọng lên Nga thông qua
các chế tài, kiểm soát xuất khẩu và các biện pháp hữu hiệu khác. Chúng
tôi sát cánh với Ukraine," tuyên bố nói thêm.
********
Tập Cận Bình nói sẽ làm việc với chính quyền mới của Donald Trump
Chủ
tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày thứ Bảy tuyên bố sẽ làm việc với
chính quyền mới của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump khi ông hội đàm
lần cuối cùng với Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden về các xung đột
chính từ tội phạm mạng đến thương mại, Đài Loan và Nga.
Ông Biden
hội kiến ông Tập trong khoảng hai giờ tại một khách sạn nơi nhà lãnh đạo
Trung Quốc đang lưu trú, bên lề diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái
Bình Dương (APEC) tại Lima, Peru, trong cuộc hội đàm đầu tiên của họ sau
bảy tháng.
"Mục tiêu của Trung Quốc về một mối quan hệ ổn định,
lành mạnh và bền vững giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn không thay đổi," sau
cuộc bầu cử, ông Tập nói, thừa nhận "những thăng trầm" giữa hai nước.
"Trung Quốc sẵn sàng làm việc với chính quyền mới của Hoa Kỳ để duy trì
liên lạc, mở rộng hợp tác và quản lý những khác biệt."
Ông Biden
nói với ông Tập rằng hai nhà lãnh đạo không phải lúc nào cũng đồng thuận
nhưng các cuộc thảo luận của hai người họ trước giờ vẫn "thẳng" và
"thật."
Cuộc hội đàm diễn ra hai tháng trước khi ông Trump nhậm
chức. Ông đã tuyên bố sẽ áp đặt thuế quan toàn diện 60% đối với hàng hóa
nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ như một phần của gói biện pháp thương
mại "Nước Mỹ Trên Hết." Bắc Kinh phản đối những bước đi đó. Tổng thống
đắc cử thuộc Đảng Cộng hòa cũng định bổ nhiệm một số tiếng nói có quan
điểm cứng rắn về Trung Quốc vào các vị trí cao cấp, bao gồm Thượng nghị
sĩ Hoa Kỳ Marco Rubio làm ngoại trưởng và Dân biểu Mike Waltz làm cố vấn
an ninh quốc gia.
Ông Biden nhắm mục tiêu hạ nhiệt căng thẳng với
Trung Quốc, nhưng Washington đang tức giận vì vụ tấn công mạng gần đây
có liên quan đến Trung Quốc nhắm vào những liên lạc qua điện thoại của
chính phủ Mỹ và các quan chức từ các ban vận động tranh cử tổng thống,
và lo ngại về việc Bắc Kinh gia tăng áp lực lên Đài Loan và sự hỗ trợ
của Trung Quốc dành cho Nga.
Trung Quốc thường xuyên phủ nhận các
cáo buộc tấn công mạng của Mỹ, coi Đài Loan là vấn đề nội bộ và phản đối
các tuyên bố của Mỹ về thương mại Trung-Nga. Một phát ngôn viên của Đại
sứ quán Trung Quốc tại Washington từ chối bình luận.
"Khi hai
nước đối xử với nhau như đối tác và bạn bè, tìm kiếm tiếng nói chung
trong khi gác lại những khác biệt và giúp nhau thành công, thì mối quan
hệ của chúng ta sẽ đạt được tiến triển đáng kể," ông Tập phát biểu khi
gặp ông Biden, theo lời phiên dịch tại chỗ.
"Nhưng nếu chúng ta
coi nhau là đối thủ hoặc kẻ thù, theo đuổi cạnh tranh khốc liệt và tìm
cách làm tổn thương lẫn nhau, chúng ta sẽ làm xáo trộn mối quan hệ hoặc
thậm chí là cản trở nó."
Các nhà lãnh đạo từ khu vực Vành đai Thái
Bình Dương tề tựu về hội nghị thượng đỉnh APEC đang đánh giá những tác
động của việc ông Trump trở lại nắm quyền tổng thống Mỹ vào ngày 20
tháng 1. Hội nghị thượng đỉnh ở Nam Mỹ cho thấy những dấu hiệu mới về
những thách thức đối với quyền lực của Mỹ ngay tại sân sau của mình, nơi
Trung Quốc đang tích cực ve vãn.
********
Tin tức thế giới 17-11: Ông Tập, ông Biden hội đàm kín; Ukraine muốn đình chiến nhờ ngoại giao
TRẦN PHƯƠNG
7–9 minutes
Tại hội đàm, Trung Quốc bày tỏ hy vọng chuyển tiếp suôn sẻ trong quan hệ với Mỹ
Chiều 16-11 theo giờ địa phương, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc hội đàm
kín bên lề Tuần lễ cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình
Dương (APEC) tại Lima, Peru. Theo đó, hai nhà lãnh đạo đều nhận định
Washington và Bắc Kinh cần hướng tới mối quan hệ cạnh tranh nhưng không
xung đột.
Theo Nhà Trắng, cuộc thảo luận của ông Biden và ông Tập
tập trung vào "giai đoạn chuyển tiếp tế nhị" và đảm bảo rằng sự cạnh
tranh với Trung Quốc "không chuyển thành xung đột".
Ông Tập cũng
cho biết Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với chính quyền mới của Washington
để đảm bảo "sự chuyển tiếp suôn sẻ" trong quan hệ song phương, theo Hãng
tin AFP.
Các nhà lãnh đạo đương nhiệm của 2 nền kinh tế lớn nhất
thế giới đã gặp nhau trong bối cảnh Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn
bị nhậm chức vào tháng 1-2025 đang gây ra những lo ngại về thương mại
và ngoại giao.
"Hai nước chúng ta không thể để bất kỳ sự cạnh
tranh nào trở thành xung đột. Đó là trách nhiệm của chúng ta và trong
bốn năm qua, tôi nghĩ chúng ta đã chứng minh được rằng có thể có mối
quan hệ này", ông Biden nói.
Ông Tập cũng nói rằng Trung Quốc sẵn sàng hợp tác "để duy trì liên lạc, mở rộng hợp tác và quản lý các khác biệt".
Trước
khi trở lại ghế lãnh đạo, ông Trump đã bắn tín hiệu về khả năng cách
tiếp cận đối đầu với Bắc Kinh, đe dọa áp thuế lên tới 60% với hàng nhập
khẩu từ Trung Quốc. Ông cũng bổ nhiệm 2 nhân vật có quan điểm cứng rắn
với Trung Quốc vào chính phủ, bao gồm ông Marco Rubio làm ngoại trưởng.
Và
các nhà kinh tế đã cảnh báo rằng thuế quan mang tính trừng phạt của ông
Trump sẽ gây hại không chỉ cho nền kinh tế Trung Quốc mà còn cho cả Mỹ
và các đối tác thương mại. Nó cũng có thể gây nguy hiểm cho sự ổn định
địa chính trị.
Iran bắn tín hiệu đàm phán
Ngoại trưởng Iran cho biết trong một cuộc phỏng vấn ngày 16-11 rằng có cơ hội đàm phán hạt nhân với phương Tây nhưng "hạn chế".
Bình
luận của Ngoại trưởng Abbas Araghchi được đưa ra sau khi tổng giám đốc
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi thăm Iran và
đàm phán với các quan chức cấp cao.
Đây được coi là một trong
những cơ hội ngoại giao cuối cùng trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.
"Vẫn còn cơ hội cho ngoại giao, mặc dù cơ hội này không nhiều, nhưng là
cơ hội có hạn", ông Araghchi nói trên đài truyền hình Iran.
Trong
nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã áp dụng chính sách gây "áp lực tối đa"
đối với Iran, bao gồm hủy bỏ thỏa thuận về chương trình hạt nhân của
Iran đạt được dưới thời người tiền nhiệm Barack Obama vào năm 2015. Ông
cũng tái áp đặt các lệnh trừng phạt nặng nề lên Tehran.
Siêu bão Man-yi đổ bộ Philippines
Cơ
quan thời tiết Philippines cảnh báo siêu bão Man-yi đổ bổ vào nước này
tối 16-11 có thể "gây thảm họa và đe dọa đến tính mạng". Hơn 650.000
người đã phải đi sơ tán vì Man-yi, cơn bão lớn thứ sáu tấn công
Philippines trong tháng qua, theo AFP.
Cơn bão với sức gió lên đến
195 km/h, giật lên đến 325 km/h, và gây ra những cơn sóng cao đến 14m
khi đổ bộ vào tỉnh Catanduanes.
Chính quyền đã cắt điện ở
Catanduanes trước cơn bão và sử dụng máy phát để cung cấp điện ở các nơi
trú ẩn. Nước biển dâng cao từ 1-3 mét có thể ảnh hưởng tới hơn 7,6
triệu người.
Ukraine phải chấm dứt chiến tranh vào năm sau
Tổng
thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine phải làm mọi cách có thể để
đảm bảo chiến tranh với Nga kết thúc vào năm tới thông qua ngoại giao.
Tuyên bố được đưa ra sau khi Nga phát tín hiệu đàm phán với nhiều bước
tiến đáng kể trên chiến trường và trong bối cảnh chuyển giao quyền lực ở
Mỹ.
Dù chỉ trích Nga không thực sự quan tâm đến ký kết thỏa thuận
hòa bình, ông Zelensky nói rằng: "Về phía chúng tôi, chúng tôi phải làm
mọi cách để cuộc chiến này kết thúc vào năm tới, kết thúc thông qua các
biện pháp ngoại giao".
Nói trên đài phát thanh Ukraine ngày
16-11, ông Zelensky cho biết cuộc chiến có khả năng kết thúc nhanh hơn
dưới thời ông Trump, người đã tuyên bố có thể chấm dứt cuộc chiến trong
24 giờ.
Nhà lãnh đạo Ukraine nói rằng luật pháp Mỹ không cho phép
ông gặp Tổng thống đắc cử Mỹ trước lễ nhậm chức đầu năm sau. Nhưng,
"chúng tôi sẽ làm mọi thứ tùy (để đảm bảo có một cuộc gặp). Chúng tôi đã
có một cuộc gặp thực sự tốt đẹp vào tháng 9", ông Zelensky nói.
Trong
tuần này, Đại sứ Nga tại văn phòng Liên Hiệp Quốc ở Geneva tuyên bố
nước này sẵn sàng đàm phán để chấm dứt chiến tranh nếu ông Trump đề
xuất, nhưng với điều kiện phải dựa trên "thực tế trên thực địa". Điều
này ám chỉ Ukraine sẽ phải nhượng bộ 4 khu vực mà lực lượng Nga kiểm
soát.
Tuy nhiên, ông Zelensky đã nhiều lần khẳng định điều kiện
hòa bình là Nga phải rút toàn bộ lực lượng và trả lại các lãnh thổ, bao
gồm bán đảo Crimea.
Ông Trump đề cử nhân vật hoài nghi về biến đổi khí hậu làm bộ trưởng năng lượng
Tổng
thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử ông Chris Wright, một trùm khai thác
dầu khí từ đá phiến và người hoài nghi về biến đổi khí hậu, làm bộ
trưởng năng lượng ngày 16-11, giờ địa phương.
"Với tư cách là Bộ
trưởng Năng lượng, Chris sẽ là một nhà lãnh đạo chủ chốt, thúc đẩy đổi
mới, cắt giảm thủ tục hành chính và mở ra một 'Thời đại hoàng kim mới
của sự thịnh vượng của Mỹ và hòa bình toàn cầu'", Hãng tin AFP dẫn lời
tuyên bố của ông Trump, trong đó gọi ông Wright "một trong những người
tiên phong đã giúp khởi xướng cuộc cách mạng đá phiến Mỹ thúc đẩy nền
độc lập năng lượng của Mỹ và chuyển đổi thị trường năng lượng toàn cầu
và địa chính trị".
Ông Wright là người sáng lập công ty Liberty
Energy cung cấp dịch vụ cho các công ty năng lượng đã tăng mạnh sản
lượng nhiên liệu hóa thạch của Mỹ trong những năm gần đây bằng cách khai
thác dầu và khí đốt từ các mỏ đá phiến.
Trong một bài đăng trên
LinkedIn, ông Wright bác bỏ "cuộc khủng hoảng khí hậu" hiện nay. "Không
có cuộc khủng hoảng khí hậu nào và chúng ta cũng không đang trong quá
trình chuyển đổi năng lượng", ông viết và cho rằng "thuật ngữ ô nhiễm
carbon là vô lý" vì mọi sự sống đều phụ thuộc vào carbon dioxide. "Không
có thứ gọi là năng lượng sạch hay năng lượng bẩn, tất cả các nguồn năng
lượng đều có tác động tích cực và tiêu cực đến thế giới", ông lập luận.
Đâm dao ở Trung Quốc làm 8 người chết
Cảnh
sát Trung Quốc thông báo đã bắt giữ được hung thủ ngay tại hiện trường
trong vụ tấn công bằng dao xảy ra vào khoảng 18h30 ngày 16-11 tại Học
viện Nghệ thuật và công nghệ Vô Tích ở thành phố Nghi Hưng, tỉnh Giang
Tô, miền Đông Trung Quốc. Trước khi bị bắt, hắn đã đâm dao làm 8 người
chết và 17 người bị thương.
Theo cảnh sát, hung thủ 21 tuổi họ Xu
vừa kết thúc khóa học tại cơ sở dạy nghề trên. Tên này đã thú nhận tội
ác của mình, khai rằng đã quay trở lại Học viện để trút giận vì không
nhận được bằng tốt nghiệp do thi trượt và không hài lòng với mức lương
thực tập của mình. Hiện các nhân viên y tế đang nỗ lực cứu chữa những
người bị thương trong khi cảnh sát tiếp tục điều tra vụ án.
Hai chủ nhân mới của thế giới : Donald Trump và Elon Musk
Tổng thống tân cử Mỹ Donald Trump là đề tài được các tuần báo quan tâm nhất. L’Express nhấn mạnh « Elon Musk và Donald Trump, những ông chủ mới của thế giới ».
Courrier International đưa tít trang bìa « Nước Mỹ của Trump », Le Nouvel Obs đăng hình vẽ tổng thống Mỹ thứ 47 đang chống tay lên quả địa cầu, chạy tít « Thế giới theo như Trump ». L’Express phỏng vấn Boris Johnson, cựu thủ tướng Anh khẳng định « Trump sẽ làm tốt hơn những gì mà các bạn nghĩ ». The Economist đặt câu hỏi « Những gì sắp xảy ra với kinh tế thế giới ? ». Le Point nhìn sang phía Nga, đăng ảnh Vladimir Putin với dòng tít « Ai có thể chặn ông ta lại ? »
Giàu nhất thế giới, Elon Musk nay có thêm quyền lực chính trị to lớn
L’Express ghi
nhận bức ảnh gia đình chụp tại Mar-a-Lago sau khi đắc cử hầu như không
thay đổi, ngoài sự xuất hiện của người giàu nhất thế giới Elon Musk bên
phải tấm hình. Trump và Musk đang hình thành một liên minh về ý tưởng,
kinh tế, công nghệ, chính trị, địa chính trị và thậm chí quân sự.
Loan
báo đầu tiên về việc giao trách nhiệm tổ chức lại các cơ quan liên bang
nhằm cắt giảm chi phí, có vẻ sớm thành hiện thực. Elon Musk sau khi mua
lại Twitter năm và đổi tên thành X, đã giảm được 80 % quỹ lương, số
nhân viên từ 7.500 chỉ còn 1.500 (nay lên 2.840). Tháng Tư, ông sa thải
14.000 nhân viên Tesla. Ryan Mac, tác giả cuốn « Làm thế nào Elon Musk phá vỡ Twitter » lưu ý :
« Một người giàu có như vậy, ngự trị trên một đế chế rộng lớn như vậy
và lại là tai mắt của tổng thống Mỹ, là điều chưa từng thấy ». Nhà tỉ phú với gia tài 300 tỉ đô la nay là nhân vật không phải dân cử quyền lực nhất thế giới.
Quan
hệ giữa Musk với ông Trump chỉ mới trở nên thân thiết từ tháng Ba,
nhưng đến tháng Bảy sau vụ mưu sát bất thành, Elon Musk mới thực sự tham
gia phe MAGA. Bằng chứng là Musk bên cạnh ông Trump và tham gia cuộc
điện đàm hôm 06/11 với tổng thống Volodymyr Zelensky. Cả một sự đảo lộn,
vì hồi 2020 Elon Musk khuyên người thất cử nên « đi về phía hoàng hôn » và biến mất trên chính trường. Về phía Donald Trump gọi Musk là « kẻ lừa đảo » vì năm 2023 đã ủng hộ ứng cử viên Ron DeSantis chống lại Trump.
Tuy
vậy Musk cũng không ưa đảng Dân Chủ và cánh tả Mỹ nói chung. Nhà đại tỉ
phú không quên hồi tháng 8/2021 Nhà Trắng tổ chức một hội nghị thượng
đỉnh về tương lai xe điện mà không mời ông chủ Tesla, trong khi đây là
hãng dẫn đầu thế giới trong lãnh vực này. Elon Musk, cha của 11 đứa trẻ
với ba đời vợ, cũng cho rằng cánh « cấp tiến » trong đảng Dân Chủ phải
chịu trách nhiệm trong việc Xavier, con trai ông chuyển giới thành nữ
lấy tên Vivian năm 2022, từ chối nói chuyện với cha và loan báo rời Hoa
Kỳ. Theo Musk, con ông đã bị « con virus ‘woke’ giết mất ».
« Chuyện tình » Trump-Musk có bền vững ?
L’Express ví
von, vào mùa hè, nhân vật đã gởi trên 400 hỏa tiễn lên vũ trụ và mơ đô
hộ Hỏa tinh, bỗng quyết định đặt Donald Trump vào quỹ đạo, để Kamala
Harris rơi vào khoảng chân không. Musk tặng 120 triệu đô la, trực tiếp
tham gia một số cuộc mít-tinh, mở thưởng 1 triệu đô la mỗi ngày cho cử
tri các bang chiến địa – người tham gia phải ký vào kiến nghị ủng hộ tự
do ngôn luận và quyền mang súng.
Với những đòn này, Musk qua mặt
J.D. Vance và trở thành ngôi sao trong chiến dịch tranh cử, chói sáng
hơn cả Taylor Swift, Beyoncé… bên phía Dân Chủ. Nhưng nhất là dùng thuật
toán để lăng-xê các nội dung ủng hộ Trump trên X. Chuyên gia François
Guillot nhận thấy trong 100 tweet có lượt đọc nhiều nhất trước bầu cử
(15 đến 118 triệu lượt) có đến 82 tweet kêu gọi bỏ phiếu cho Donald
Trump. Bản thân Elon Musk có 204 triệu người theo dõi cũng tweet đến
trên 100 lần mỗi ngày. Nhà tỉ phú nổi tiếng hiểu sớm hơn ai hết, rằng
chính trị không còn được quyết định nơi báo chí truyền thống, mà trên
mạng xã hội.
Đế chế Elon Musk được cho là sẽ nhận được những hợp
đồng quy mô của Nhà nước. Trong khi chờ đợi, cổ phiếu SpaceX đã tăng 15 %
ngay sau bầu cử. Vốn là người đầy tham vọng, Elon Musk cũng đóng vai
trò quan trọng trên trường quốc tế, từng gặp gỡ nhiều nguyên thủ. Musk
duy trì quan hệ với các nhà độc tài để vào được thị trường và có nguồn
nguyên liệu. Chẳng hạn tại Trung Quốc, Tesla sản xuất xe điện và mua
được lithium, hay nước Nga vốn giàu có tài nguyên.
Nhưng « bộ đôi
gây sốc » với lợi ích đôi khi khác nhau liệu sẽ tồn tại lâu dài ? Trump
không quan tâm đến khí hậu, có thể giảm trợ cấp khi mua xe điện (Tesla
đang hưởng lợi lớn). Và nhất là tổng thống tân cử quyết đánh thuế nặng
lên hàng Trung Quốc, trong khi Musk không hề muốn căng thẳng thương mại.
Còn lại câu hỏi : Donald Trump và Elon Musk đều tự kiêu, liệu tổng
thống có muốn chia sẻ sự nổi tiếng với Musk ? Một nhà lãnh đạo châu Âu
từng tiếp xúc với cả hai cho rằng, một khi Musk còn phục vụ cho lợi ích
của Trump thì mối quan hệ còn tồn tại.
Chiến thắng vang dội của Trump thách thức phe cấp tiến toàn thế giới
Tuần báo thiên tả Le Nouvel Obs cho rằng « Trump II là thách thức cho phe cấp tiến ». Cần phải có thời gian để đo lường tầm cỡ của trận động đất từ bầu cử tổng thống Mỹ đối với tương lai các nền dân chủ.Chiến
thắng áp đảo của ông Donald Trump, đã đè bẹp đối thủ Kamala Harris,
không chỉ gây sững sờ cho phe Dân Chủ Mỹ mà còn làm hoang mang cho các
lực lượng cấp tiến trên toàn thế giới. Không phải là một sự « ăn may »,
mà là sự chọn lựa rõ ràng của người Mỹ, được biểu lộ qua số phiếu phổ
thông và Cộng Hòa chiếm phần thắng tại Quốc Hội. Hoàn toàn với ý thức,
nền dân chủ số một thế giới chuyển sang cực hữu với một tổng thống quyết
tâm phục thù, ghi đậm dấu ấn. Người Mỹ đòi hỏi « America first », trong
một nghịch lý vừa quyền lực lại vừa khép kín.
Đó là một thách
thức cho cánh tả tất cả các nước : thời kỳ Biden đã đóng lại, những
người cấp tiến phải tự đối mặt với định mệnh. Chiến thắng của ông Trump
là đòn nặng cho tương quan địa chính trị hậu Đệ nhị Thế chiến vốn đã
mong manh, và cho hy vọng về việc Hoa Kỳ vẫn là ngọn cờ đầu của dân chủ
phương Tây. Không còn « pax americana » (hòa bình Mỹ), thế giới đã bước
hẳn vào chủ nghĩa biệt lập và kỷ nguyên dân tộc chủ nghĩa-dân túy đang
nở rộ từ sự bất mãn của những người đứng bên lề toàn cầu hóa.
Mối đe dọa từ các lực lượng phi dân chủ
Từ
Brexit đến việc Trump tái đắc cử, từ chiến thắng của Giorgia Meloni ở Ý
đến ảnh hưởng gia tăng của Viktor Orbán ở Hungary, các lực lượng phi
dân chủ thống trị phương Tây, đe dọa khế ước xã hội và căn bản Nhà nước
pháp quyền.Pháp vừa thoát được nguy cơ này trong kỳ bầu cử Quốc hội
nhưng cái giá phải trả là ảnh hưởng bị giảm sút, Đức yếu đi vừa về kinh
tế vừa về chính trị khi liên minh cầm quyền tan vỡ. Cần phải nhìn thẳng
vào thực tế để nhận ra những mầm mống nuôi dưỡng cực hữu, từ sự hình
thành đế chế truyền thông, đến cảm giác đời sống sa sút, ám ảnh di dân
để đối phó, nếu không muốn bị chuyển sang chủ nghĩa phi tự do.
Ông
Trump đắc cử, châu Âu bị kẹt giữa chủ nghĩa đế quốc của Putin và sự ích
kỷ của Mỹ. Trước mối đe dọa từ Nga về an ninh, châu Âu phải kiên quyết
ủng hộ Ukraina và không tự bằng lòng với vai trò thứ yếu. Trong hồ sơ
này, sự tương trợ của phe cấp tiến nhiều nước, nhất là Ba Lan, là yếu tố
quyết định để củng cố quốc phòng châu Âu. Theo Le Nouvel Obs,
không nên nhượng bộ bất cứ điều gì với Orbán - đồng minh công khai của
Trump và Putin, người đang làm mọi cách để châu Âu bị yếu đi.
Ukraina, thất bại được báo trước ?
Le Nouvel Obs tỏ ra bi quan về « thất bại được báo trước » ở Ukraina. Ông chủ sắp tới của Nhà Trắng nói rằng sẽ kết thúc chiến tranh « trong vòng 24 giờ ».
Nhưng với cái giá nào ? Dù đã được viện trợ 60 tỉ đô la trong gần ba
năm qua, nhưng Kiev thất vọng vì chính quyền Dân Chủ vẫn không cho phép
sử dụng vũ khí Mỹ để tấn công sâu vào đất Nga, nơi xuất phát những chiếc
phi cơ thả bom sát hại thường dân Ukraina. Cứ như là Hoa Kỳ sợ rằng Nga
sẽ sụp đổ nên không muốn Ukraina chiến thắng. Cố vấn an ninh quốc gia
Jake Sullivan khẳng định sẽ chi thêm 6 tỉ đô la còn lại cho Kiev trước
khi Donald Trump lên nắm quyền, nhưng sau đó thì sao ? Ai có thể thay
thế Mỹ ?
Các nhà lãnh đạo Ukraina hy vọng thuyết phục được châu Âu
lấp vào chỗ trống, nhưng Liên hiệp châu Âu vẫn tỏ ra bất lực trong việc
lập một mặt trận chung đối phó với Nga. Phải chăng Kiev đành phải đặt
cược vào Trump ? Kế hoạch hòa bình của Trump ra sao vẫn chưa biết được,
nhà tỉ phú nói rằng người ta không xòe bài ra trước khi thương lượng.
Nhưng theo BBC thì Bryan Lanza, một chiến lược gia Cộng Hòa nói rằng «
sẽ tập trung cho tái lập hòa bình thay vì giúp Ukraina thu hồi các lãnh
thổ bị Nga chiếm đóng », « Crimée không còn tồn tại ».
Theo những
nguồn ẩn danh được « Washington Post » nêu ra, hai ngày sau khi đắc cử
Trump đã yêu cầu Putin không leo thang, nhưng Kremlin bác tin. Phó tổng
thống tương lai J. D. Vance nói về một vùng phi quân sự trên đất Ukraina
dọc theo tiền tuyến, Kiev chịu mất số 18,2 % lãnh thổ đã bị Nga chiếm,
cam kết không tham gia NATO trong 20 năm. Cuộc xung đột đóng băng này là
một thất bại cho Ukraina. Còn 11 tuần nữa là đến lúc ông Trump nhậm
chức, Putin tiếp tục tấn công Donbass để chiếm thêm đất. Le Nouvel Obs
tự hỏi, châu Âu có phản ứng trước mối đe dọa nặng nề ở sườn đông hay
không ? Có đủ thời gian và quyết tâm hay không ?
Chấm dứt chiến tranh trong 24 giờ ?
Tuy nhiên trên The Economist,
cựu ngoại trưởng Ukraina Dmytro Kuleba khẳng định chiến tranh ở Ukraina
sẽ còn gia tăng dưới thời Trump, vì người Ukraina không bao giờ chịu
đầu hàng. Putin tin rằng sẽ thắng vì các đối tác phương Tây, nhút nhát
và thiếu quyết đoán, không thể cung cấp cho Kiev những phương tiện để
đối đầu ngang sức với Nga. Nhưng nếu Putin thực sự mạnh, thì tại sao
phải nhập cảng hàng ngàn lính và dựa vào đạn pháo của Bắc Triều Tiên ?
Các
nhà phân tích dường như xây dựng mô hình hòa bình trên giả định Putin
là một nhà lãnh đạo chừng mực. Nhưng ý tưởng « đổi đất lấy hòa bình » là
sai lầm. Chiến tranh không kết thúc khi Ukraina thu hồi được đến biên
giới năm 1991, hay hai bên đạt thỏa thuận về một đường biên giới mới.
Bom đạn chỉ ngưng rơi khi ông Putin chấp nhận quyền hiện hữu của
Ukraina, với tư cách một quốc gia phương Tây độc lập và dân chủ. Putin
không thể để mất trên phương diện pháp lý các vùng đất chiếm được, và
Ukraina không thể chấp nhận mất lãnh thổ. Thế nên dù tìm được một giải
pháp tạm thời, xung đột vẫn sẽ nổ ra sau này.
Trên L’Express,
cựu ngoại trưởng Anh Boris Johnson trấn an, Donald Trump với quyết tâm
« làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại », liệu có thể để Nga lăng nhục Mỹ
quốc ? Có thể khởi đầu nhiệm kỳ bằng cách để cho Putin khoác lên mình sự
vĩ đại của đế quốc Liên Xô cũ ? Năm 2019, chính ông Trump đã giao hỏa
tiễn chống tăng lợi hại Javelin cho Ukraina, trục xuất các gián điệp
Nga.
Mười tuần lễ chuyển tiếp : Hợp tác để tránh hỗn loạn
The Economist
quan tâm đến việc làm thế nào có sự chuyển đổi êm thắm từ nay cho đến
lúc Donald Trump nhậm chức ngày 20/01/2025, trong khi thế giới vẫn bất
ổn, và quyền lực của chính quyền « vịt què » Joe Biden đang suy giảm.
Tuần báo cho rằng bất chấp những khác biệt, ê-kíp của ông Biden và ông
Trump phải hợp tác với nhau để ngăn chặn các kẻ thù của nước Mỹ thừa cơ
phá hoại. Vladimir Putin có thể leo thang để cố gắng chiếm thêm lãnh thổ
Ukraine trước khi bất kỳ cuộc hòa đàm bắt đầu. Israel có thể tấn công
Gaza, Liban…hoặc xa hơn nữa. Trung Quốc sẽ có những động thái thăm dò để
xem có thể cưỡng bức Đài Loan hoặc Philippines đến mức độ nào mà không
gây ra phản ứng nghiêm trọng, Biển Đông sẽ căng thẳng hơn.
Chính
quyền Biden và Trump không ưa nhau, nhưng có chung lợi ích trong việc
răn đe các nhân tố trên. Ông Biden có nhiệm vụ sử dụng ảnh hưởng còn lại
của mình, chủ yếu từ việc viện trợ quân sự cho các đồng minh, để ngăn
chặn tình trạng hỗn loạn của thời kỳ « vịt què ». Nếu ông Trump muốn một
hồi kết hỗn loạn của nhiệm kỳ Biden, ông sẽ phải suy nghĩ lại. Bước vào
Phòng Bầu dục với thất bại ở Ukraina, Trung Đông bốc cháy và tàu Trung
Quốc tha hồ làm mưa làm gió trên Biển Đông, nhiệm vụ của Donald Trump sẽ
khó khăn hơn rất nhiều.
Để kềm chế một Putin tham lam vô độ, Hoa
Kỳ cần phải gởi thêm vũ khí cho Ukraina và hủy bỏ hạn chế về hỏa tiễn
tầm xa. Tại Trung Đông, hai ê-kíp cựu và tân cần thuyết phục Israel
không đơn phương tấn công các địa điểm nguyên tử Iran, nếu không Mỹ sẽ
không hỗ trợ. Trên Biển Đông, Trung Quốc phải hiểu rằng quan điểm của
Hoa Kỳ về quyền tự do hàng hải là bất di bất dịch. Các nhà sử học tương
lai có thể viết rằng mười tuần lễ tới là thời điểm nước Mỹ chuyển từ chủ
nghĩa quốc tế hậu 1945 sang chủ nghĩa biệt lập. Nhưng nếu ê-kíp Biden
và Trump hành động với sự khôn ngoan, thời kỳ chuyển tiếp sẽ không dẫn
đến sự hỗn loạn toàn cầu.
Thế giới trong kỷ nguyên Trump
La Croix Hebdo
nhận định, với việc Donald Trump đắc cử, thế giới bước vào một thời kỳ
lịch sử có thể xáo trộn cuộc sống của từng người. Nhà văn Stefan Zweig
thú nhận không thể nhớ được lần đầu tiên nghe nói đến Hitler là lúc nào,
tuy cần thiết phải nhận ra những phong trào quan trọng có thể định hình
thời kỳ đang sống. Trong « Bác sĩ Jivago » của Boris Pasternak, tất cả
các nhân vật dù tính cách, giai cấp và quan điểm như thế nào, đều bị
cuốn theo làn sóng dữ dội của phong trào lịch sử đã làm đảo lộn nước Nga
trong những năm đầu thế kỷ 20. Theo La Croix, có thể chúng ta
đang trong tình cảnh tương tự. Đáng sợ nhất là cảm giác bước vào một thế
giới bất ổn, không thể đoán trước điều gì, như Pasternak, Zweig và các
nhân vật của họ đã phải đối mặt.
***********
G7 xác nhận cam kết tiếp tục gây tổn thất cho Nga, sát cánh với Ukraine
Các
nhà lãnh đạo của Nhóm Bảy cường quốc dân chủ (G7) ngày thứ Bảy nhắc lại
cam kết sẽ tiếp tục áp đặt những tổn thất nghiêm trọng lên Nga vì cuộc
xâm lược Ukraine của nước này, thông qua các chế tài, kiểm soát xuất
khẩu và các biện pháp khác, đồng thời tuyên bố sẽ ủng hộ Kyiv cho đến
khi nào cần thiết.
"Nga vẫn là rào cản duy nhất đối với hòa bình
công chính và lâu dài," một tuyên bố chung được công bố vào ngày thứ
Bảy, được thông qua "nhằm ủng hộ Kyiv khi ngày thứ một ngàn của cuộc
chiến tranh xâm lược Ukraine của Nga đang đến gần."
Ý hiện giữ chức chủ tịch luân phiên năm 2024 của G7, trong đó có Mỹ, Canada, Nhật Bản, Pháp, Đức và Anh.
"G7
xác nhận cam kết áp đặt những tổn thất nghiêm trọng lên Nga thông qua
các chế tài, kiểm soát xuất khẩu và các biện pháp hữu hiệu khác. Chúng
tôi sát cánh với Ukraine," tuyên bố nói thêm.
********
Tập Cận Bình nói sẽ làm việc với chính quyền mới của Donald Trump
Chủ
tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày thứ Bảy tuyên bố sẽ làm việc với
chính quyền mới của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump khi ông hội đàm
lần cuối cùng với Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden về các xung đột
chính từ tội phạm mạng đến thương mại, Đài Loan và Nga.
Ông Biden
hội kiến ông Tập trong khoảng hai giờ tại một khách sạn nơi nhà lãnh đạo
Trung Quốc đang lưu trú, bên lề diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái
Bình Dương (APEC) tại Lima, Peru, trong cuộc hội đàm đầu tiên của họ sau
bảy tháng.
"Mục tiêu của Trung Quốc về một mối quan hệ ổn định,
lành mạnh và bền vững giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn không thay đổi," sau
cuộc bầu cử, ông Tập nói, thừa nhận "những thăng trầm" giữa hai nước.
"Trung Quốc sẵn sàng làm việc với chính quyền mới của Hoa Kỳ để duy trì
liên lạc, mở rộng hợp tác và quản lý những khác biệt."
Ông Biden
nói với ông Tập rằng hai nhà lãnh đạo không phải lúc nào cũng đồng thuận
nhưng các cuộc thảo luận của hai người họ trước giờ vẫn "thẳng" và
"thật."
Cuộc hội đàm diễn ra hai tháng trước khi ông Trump nhậm
chức. Ông đã tuyên bố sẽ áp đặt thuế quan toàn diện 60% đối với hàng hóa
nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ như một phần của gói biện pháp thương
mại "Nước Mỹ Trên Hết." Bắc Kinh phản đối những bước đi đó. Tổng thống
đắc cử thuộc Đảng Cộng hòa cũng định bổ nhiệm một số tiếng nói có quan
điểm cứng rắn về Trung Quốc vào các vị trí cao cấp, bao gồm Thượng nghị
sĩ Hoa Kỳ Marco Rubio làm ngoại trưởng và Dân biểu Mike Waltz làm cố vấn
an ninh quốc gia.
Ông Biden nhắm mục tiêu hạ nhiệt căng thẳng với
Trung Quốc, nhưng Washington đang tức giận vì vụ tấn công mạng gần đây
có liên quan đến Trung Quốc nhắm vào những liên lạc qua điện thoại của
chính phủ Mỹ và các quan chức từ các ban vận động tranh cử tổng thống,
và lo ngại về việc Bắc Kinh gia tăng áp lực lên Đài Loan và sự hỗ trợ
của Trung Quốc dành cho Nga.
Trung Quốc thường xuyên phủ nhận các
cáo buộc tấn công mạng của Mỹ, coi Đài Loan là vấn đề nội bộ và phản đối
các tuyên bố của Mỹ về thương mại Trung-Nga. Một phát ngôn viên của Đại
sứ quán Trung Quốc tại Washington từ chối bình luận.
"Khi hai
nước đối xử với nhau như đối tác và bạn bè, tìm kiếm tiếng nói chung
trong khi gác lại những khác biệt và giúp nhau thành công, thì mối quan
hệ của chúng ta sẽ đạt được tiến triển đáng kể," ông Tập phát biểu khi
gặp ông Biden, theo lời phiên dịch tại chỗ.
"Nhưng nếu chúng ta
coi nhau là đối thủ hoặc kẻ thù, theo đuổi cạnh tranh khốc liệt và tìm
cách làm tổn thương lẫn nhau, chúng ta sẽ làm xáo trộn mối quan hệ hoặc
thậm chí là cản trở nó."
Các nhà lãnh đạo từ khu vực Vành đai Thái
Bình Dương tề tựu về hội nghị thượng đỉnh APEC đang đánh giá những tác
động của việc ông Trump trở lại nắm quyền tổng thống Mỹ vào ngày 20
tháng 1. Hội nghị thượng đỉnh ở Nam Mỹ cho thấy những dấu hiệu mới về
những thách thức đối với quyền lực của Mỹ ngay tại sân sau của mình, nơi
Trung Quốc đang tích cực ve vãn.
********
Tin tức thế giới 17-11: Ông Tập, ông Biden hội đàm kín; Ukraine muốn đình chiến nhờ ngoại giao
TRẦN PHƯƠNG
7–9 minutes
Tại hội đàm, Trung Quốc bày tỏ hy vọng chuyển tiếp suôn sẻ trong quan hệ với Mỹ
Chiều 16-11 theo giờ địa phương, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc hội đàm
kín bên lề Tuần lễ cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình
Dương (APEC) tại Lima, Peru. Theo đó, hai nhà lãnh đạo đều nhận định
Washington và Bắc Kinh cần hướng tới mối quan hệ cạnh tranh nhưng không
xung đột.
Theo Nhà Trắng, cuộc thảo luận của ông Biden và ông Tập
tập trung vào "giai đoạn chuyển tiếp tế nhị" và đảm bảo rằng sự cạnh
tranh với Trung Quốc "không chuyển thành xung đột".
Ông Tập cũng
cho biết Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với chính quyền mới của Washington
để đảm bảo "sự chuyển tiếp suôn sẻ" trong quan hệ song phương, theo Hãng
tin AFP.
Các nhà lãnh đạo đương nhiệm của 2 nền kinh tế lớn nhất
thế giới đã gặp nhau trong bối cảnh Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn
bị nhậm chức vào tháng 1-2025 đang gây ra những lo ngại về thương mại
và ngoại giao.
"Hai nước chúng ta không thể để bất kỳ sự cạnh
tranh nào trở thành xung đột. Đó là trách nhiệm của chúng ta và trong
bốn năm qua, tôi nghĩ chúng ta đã chứng minh được rằng có thể có mối
quan hệ này", ông Biden nói.
Ông Tập cũng nói rằng Trung Quốc sẵn sàng hợp tác "để duy trì liên lạc, mở rộng hợp tác và quản lý các khác biệt".
Trước
khi trở lại ghế lãnh đạo, ông Trump đã bắn tín hiệu về khả năng cách
tiếp cận đối đầu với Bắc Kinh, đe dọa áp thuế lên tới 60% với hàng nhập
khẩu từ Trung Quốc. Ông cũng bổ nhiệm 2 nhân vật có quan điểm cứng rắn
với Trung Quốc vào chính phủ, bao gồm ông Marco Rubio làm ngoại trưởng.
Và
các nhà kinh tế đã cảnh báo rằng thuế quan mang tính trừng phạt của ông
Trump sẽ gây hại không chỉ cho nền kinh tế Trung Quốc mà còn cho cả Mỹ
và các đối tác thương mại. Nó cũng có thể gây nguy hiểm cho sự ổn định
địa chính trị.
Iran bắn tín hiệu đàm phán
Ngoại trưởng Iran cho biết trong một cuộc phỏng vấn ngày 16-11 rằng có cơ hội đàm phán hạt nhân với phương Tây nhưng "hạn chế".
Bình
luận của Ngoại trưởng Abbas Araghchi được đưa ra sau khi tổng giám đốc
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi thăm Iran và
đàm phán với các quan chức cấp cao.
Đây được coi là một trong
những cơ hội ngoại giao cuối cùng trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.
"Vẫn còn cơ hội cho ngoại giao, mặc dù cơ hội này không nhiều, nhưng là
cơ hội có hạn", ông Araghchi nói trên đài truyền hình Iran.
Trong
nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã áp dụng chính sách gây "áp lực tối đa"
đối với Iran, bao gồm hủy bỏ thỏa thuận về chương trình hạt nhân của
Iran đạt được dưới thời người tiền nhiệm Barack Obama vào năm 2015. Ông
cũng tái áp đặt các lệnh trừng phạt nặng nề lên Tehran.
Siêu bão Man-yi đổ bộ Philippines
Cơ
quan thời tiết Philippines cảnh báo siêu bão Man-yi đổ bổ vào nước này
tối 16-11 có thể "gây thảm họa và đe dọa đến tính mạng". Hơn 650.000
người đã phải đi sơ tán vì Man-yi, cơn bão lớn thứ sáu tấn công
Philippines trong tháng qua, theo AFP.
Cơn bão với sức gió lên đến
195 km/h, giật lên đến 325 km/h, và gây ra những cơn sóng cao đến 14m
khi đổ bộ vào tỉnh Catanduanes.
Chính quyền đã cắt điện ở
Catanduanes trước cơn bão và sử dụng máy phát để cung cấp điện ở các nơi
trú ẩn. Nước biển dâng cao từ 1-3 mét có thể ảnh hưởng tới hơn 7,6
triệu người.
Ukraine phải chấm dứt chiến tranh vào năm sau
Tổng
thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine phải làm mọi cách có thể để
đảm bảo chiến tranh với Nga kết thúc vào năm tới thông qua ngoại giao.
Tuyên bố được đưa ra sau khi Nga phát tín hiệu đàm phán với nhiều bước
tiến đáng kể trên chiến trường và trong bối cảnh chuyển giao quyền lực ở
Mỹ.
Dù chỉ trích Nga không thực sự quan tâm đến ký kết thỏa thuận
hòa bình, ông Zelensky nói rằng: "Về phía chúng tôi, chúng tôi phải làm
mọi cách để cuộc chiến này kết thúc vào năm tới, kết thúc thông qua các
biện pháp ngoại giao".
Nói trên đài phát thanh Ukraine ngày
16-11, ông Zelensky cho biết cuộc chiến có khả năng kết thúc nhanh hơn
dưới thời ông Trump, người đã tuyên bố có thể chấm dứt cuộc chiến trong
24 giờ.
Nhà lãnh đạo Ukraine nói rằng luật pháp Mỹ không cho phép
ông gặp Tổng thống đắc cử Mỹ trước lễ nhậm chức đầu năm sau. Nhưng,
"chúng tôi sẽ làm mọi thứ tùy (để đảm bảo có một cuộc gặp). Chúng tôi đã
có một cuộc gặp thực sự tốt đẹp vào tháng 9", ông Zelensky nói.
Trong
tuần này, Đại sứ Nga tại văn phòng Liên Hiệp Quốc ở Geneva tuyên bố
nước này sẵn sàng đàm phán để chấm dứt chiến tranh nếu ông Trump đề
xuất, nhưng với điều kiện phải dựa trên "thực tế trên thực địa". Điều
này ám chỉ Ukraine sẽ phải nhượng bộ 4 khu vực mà lực lượng Nga kiểm
soát.
Tuy nhiên, ông Zelensky đã nhiều lần khẳng định điều kiện
hòa bình là Nga phải rút toàn bộ lực lượng và trả lại các lãnh thổ, bao
gồm bán đảo Crimea.
Ông Trump đề cử nhân vật hoài nghi về biến đổi khí hậu làm bộ trưởng năng lượng
Tổng
thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử ông Chris Wright, một trùm khai thác
dầu khí từ đá phiến và người hoài nghi về biến đổi khí hậu, làm bộ
trưởng năng lượng ngày 16-11, giờ địa phương.
"Với tư cách là Bộ
trưởng Năng lượng, Chris sẽ là một nhà lãnh đạo chủ chốt, thúc đẩy đổi
mới, cắt giảm thủ tục hành chính và mở ra một 'Thời đại hoàng kim mới
của sự thịnh vượng của Mỹ và hòa bình toàn cầu'", Hãng tin AFP dẫn lời
tuyên bố của ông Trump, trong đó gọi ông Wright "một trong những người
tiên phong đã giúp khởi xướng cuộc cách mạng đá phiến Mỹ thúc đẩy nền
độc lập năng lượng của Mỹ và chuyển đổi thị trường năng lượng toàn cầu
và địa chính trị".
Ông Wright là người sáng lập công ty Liberty
Energy cung cấp dịch vụ cho các công ty năng lượng đã tăng mạnh sản
lượng nhiên liệu hóa thạch của Mỹ trong những năm gần đây bằng cách khai
thác dầu và khí đốt từ các mỏ đá phiến.
Trong một bài đăng trên
LinkedIn, ông Wright bác bỏ "cuộc khủng hoảng khí hậu" hiện nay. "Không
có cuộc khủng hoảng khí hậu nào và chúng ta cũng không đang trong quá
trình chuyển đổi năng lượng", ông viết và cho rằng "thuật ngữ ô nhiễm
carbon là vô lý" vì mọi sự sống đều phụ thuộc vào carbon dioxide. "Không
có thứ gọi là năng lượng sạch hay năng lượng bẩn, tất cả các nguồn năng
lượng đều có tác động tích cực và tiêu cực đến thế giới", ông lập luận.
Đâm dao ở Trung Quốc làm 8 người chết
Cảnh
sát Trung Quốc thông báo đã bắt giữ được hung thủ ngay tại hiện trường
trong vụ tấn công bằng dao xảy ra vào khoảng 18h30 ngày 16-11 tại Học
viện Nghệ thuật và công nghệ Vô Tích ở thành phố Nghi Hưng, tỉnh Giang
Tô, miền Đông Trung Quốc. Trước khi bị bắt, hắn đã đâm dao làm 8 người
chết và 17 người bị thương.
Theo cảnh sát, hung thủ 21 tuổi họ Xu
vừa kết thúc khóa học tại cơ sở dạy nghề trên. Tên này đã thú nhận tội
ác của mình, khai rằng đã quay trở lại Học viện để trút giận vì không
nhận được bằng tốt nghiệp do thi trượt và không hài lòng với mức lương
thực tập của mình. Hiện các nhân viên y tế đang nỗ lực cứu chữa những
người bị thương trong khi cảnh sát tiếp tục điều tra vụ án.
Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !
Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !
Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?
Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?
Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông
Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng
Mặt mày ai lại đi hồ hởi
Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông
Phải chăng “quý” mặt đã thành mông
Con mắt nay đà có nhưng không
Nên mới chổng khu vào hải đảo
Gia tài gấm vóc của tổ tông?
Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .
Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .
Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .