Tổng
thống Mỹ hạn cho Nga 50 ngày để chấm dứt chiến tranh nếu không sẽ áp
dụng thuế nặng, đồng thời tuyên bố tiếp tục cấp tên lửa Patriot cho
Ukraina thông qua NATO ; Pháp chính thức trao trả căn cứ quân sự cuối
cùng cho Senegal ; Chính quyền Trump tăng tốc trục xuất di dân bất hợp
pháp, và Thời trang cao cấp Ý trong tầm ngắm của tư pháp. Trên đây là
những chủ đề chính mục tạp chí thế giới đó đây tuần này !
Ngày
14/07/2025, tiếp tổng thư ký NATO, ông Mark Rutte tại Nhà Trắng, tổng
thống Mỹ Donald Trump thông báo tiếp tục cấp vũ khí cho Ukraina. Nguyên
thủ Mỹ đe dọa áp thuế « nặng nề » các đồng minh của Nga nếu nước này
không chấp nhận một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh tại Ukraina trong
vòng 50 ngày.
Trung Quốc mới là mối bận tâm hàng đầu
Một
thời hạn gây ngạc nhiên cho nhiều nhà quan sát tại Pháp. Tướng François
Chauvancy, cố vấn địa chính trị, trả lời trang tin Atlantico
(16/07/2025), nhận định, dường như ý đồ chính xác là để Nga có 50 ngày
kết thúc chiến dịch quân sự mùa hè. Điều đó còn nhằm tránh mọi sự ảo
tưởng, bởi vì, trong quãng thời gian này, sẽ không có một quyết định tức
thì được đưa ra.
Ông giải thích : « Trên thực tế, điều này
mang đến cho ông Vladimir Putin cơ hội theo đuổi các mục tiêu lãnh thổ
như ông đã vạch ra. Không thể loại trừ khả năng tồn tại thỏa thuận rõ
ràng hay ngầm, giữa Vladimir Putin và Donald Trump. Cụ thể, có vẻ sau
hai tháng này, cuộc xung đột có lẽ sẽ phải kết thúc, nhưng từ đây cho
đến lúc đó, Nga dường như vẫn sẽ rộng đường hành động. Đây là cách giải
thích phổ biến hiện nay từ nhiều nhà quan sát, vì rất khó để phân tích
tình hình theo cách khác. »
Nếu như điều này cũng đồng nghĩa
với việc để đồng cấp Nga toàn quyền quyết định, thì đó còn là một lợi
thế cho ông Trump trên phương diện đối nội. « Bởi vì, mục tiêu chính
của ông, cả trên bình diện quốc gia hay trong chính sách đối ngoại, là
chứng tỏ cho cơ sở cử tri của ông rằng ông không có ý định can dự vào
Ukraina và rằng sẽ không cấp bất kỳ khoản viện trợ nào cho nước này ».
Cũng
theo ông François Chauvancy, như nhiều lần tổng thống Mỹ ngầm nhắc đến,
lập trường này còn phản ảnh, hồ sơ Ukraina không phải là mối bận tâm
chính, và không thuộc phạm trù trách nhiệm của ông. Đối với Donald
Trump, ưu tiên vẫn là Trung Quốc, và vấn đề Ukraina thuộc về châu Âu.
Vậy
tuyên bố của tổng thống Trump về việc « sẵn sàng hỗ trợ Ukraina » và
bán tên lửa Patriot cho nước này thông qua NATO, phải được diễn giải như
thế nào ? Về điểm này, tướng Chauvancy cũng nhận định rằng tổng thống
Mỹ khi ấy cảm thấy bị « sỉ nhục », do việc, vào lúc ông nói
rằng không chấp nhận lãnh thổ Ukraina bị tấn công bừa bãi bằng tên lửa
và drone, và nhất là ngay sau cuộc điện đàm với đồng cấp Vladimir Putin,
thì trong cùng lúc, Nga ồ ạt tấn công Ukraina. « Ông Trump giữ thể
diện và đề nghị châu Âu mua thiết bị quân sự trong khi vẫn đảm bảo rằng
ông không can dự trực tiếp trong xung đột, do vậy tiếp tục ủng hộ phát
triển kinh tế Mỹ ».
Dù vậy, vài giờ trước khi có tuyên bố
chính thức của nguyên thủ Mỹ về việc cấp tên lửa Patriot, chuyên gia
Martin Quincez, giám đốc trung tâm tư vấn German Marshall Fund, khi trả
lời nhà báo Sebastien Farcis, ban tiếng Pháp đài RFI, trước hết lưu ý
một chi tiết :
« Ngành công nghiệp Mỹ không còn khả năng bổ
sung kho dự trữ hiện đang được sử dụng tại Ukraina và nhất là ở Trung
Đông. Điều này đặc biệt quan trọng cho tất cả các hệ thống phòng không,
đã được dùng rộng rãi trong những tháng gần đây trong cuộc chiến tranh
Israel – Iran và được dùng chuyển đến cho Ukraina từ năm 2022. Theo một
báo cáo được đưa ra cách nay vài ngày, Hoa Kỳ hiện chỉ có khoảng 25% hệ
thống tên lửa Patriot cần thiết cho mục đích phòng thủ của mình. Mỹ có
lẽ đã sử dụng đến gần 75% và hiện đang thiếu hụt rất đáng kể. »
Xét
đến tất cả các yếu tố trên, tướng François Chauvancy kết luận rằng lập
trường của ông Donald Trump không mấy thay đổi từ khi lên cầm quyền và
luôn đi theo một nguyên tắc nhất định : « Nhiều thông điệp khác nhau
đang được lan truyền nhưng không làm thay đổi nhận định cơ bản. Theo
ông Trump, Ukraina không có lợi ích chiến lược. Trong nhãn quan của ông,
nước này đã thua trong cuộc chiến ở Ukraina. Ông ấy đơn giản chỉ đợi
xung đột kết thúc để có thể nối lại các mối quan hệ, nhất là về kinh tế,
với Nga. Đường hướng này, đang dần được hiện rõ và được khẳng định mỗi
ngày, tóm tắt chính sách đối ngoại của ông Trump ».
Mỹ tăng tốc bắt giữ và trục xuất di dân bất hợp pháp
Thứ
Ba, ngày 15/07/2025, bộ Quốc Phòng Mỹ ra lệnh rút khoảng một nửa trong
số 4.000 hiến binh sau hơn một tháng được triển khai tại Los Angeles
nhằm đối phó với các cuộc biểu tình chống chính sách di dân của chính
quyền Donald Trump. Cùng lúc, chiến dịch « càn quét » người
nhập cư trái phép vẫn tiếp diễn. Chiến lược mới nhất được sử dụng là huy
động sự hợp tác của các chủ sở hữu bất động sản để xác định những người
thuê nhà tiềm tàng không có giấy tờ.
Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki cho biết thêm :
« Hợp
đồng thuê nhà, phiếu thông tin, giấy tờ tùy thân, địa chỉ theo dõi… Đây
là danh sách các loại giấy tờ mà các chủ sở hữu bất động sản tại nhiều
bang ở Mỹ phải nộp theo yêu cầu của Cục Di trú trong những tuần gần đây.
Một số người cho biết họ đã được liên lạc trực tiếp qua
điện thoại, số khác thì nói rằng họ nhận được lệnh triệu tập từ văn
phòng chống gian lận thuộc bộ An ninh Nội địa. Hầu hết các loại giấy tờ
này sẽ cung cấp thông tin cá nhân rất cụ thể về sự hiện diện của những
người liên quan trên đất Mỹ, về gia đình họ hay nơi chốn làm việc…
Chỉ
có điều, thông thường một lệnh triệu tập phải do một thẩm phán ký mới
có giá trị ràng buộc, nhưng với những tài liệu này thì không phải vậy.
Mặc dù một trong những người phát ngôn của bộ An ninh Nội địa đã bảo đảm
rằng bất kể hành vi từ chối hợp tác nào sẽ phải chịu các biện pháp
trừng phạt hình sự.
Chiến lược mới này bổ sung cho những
biện pháp mà chính quyền Trump đã áp dụng nhằm đẩy nhanh việc bắt giữ và
trục xuất các di dân. Và nếu những chủ sở hữu hay người thuê nhà nào
quyết định phản đối, điều đó có nguy cơ dẫn đến một cuộc chiến pháp lý
mới. »
Nhật Bản : Xu hướng bài ngoại dâng cao trước kỳ bầu cử
Tại
Nhật Bản, xu hướng chủ nghĩa dân túy và cực kỳ dân tộc chủ nghĩa đang
nổi lên trước cuộc bầu cử diễn ra vào ngày Chủ Nhật, 20/07/2025. Trong
hai tuần gần đây, các ứng viên của những đảng cực hữu này không ngừng
tấn công vào người nhập cư, chiếm một tỷ lệ rất thấp, chưa tới bốn triệu
người, tức chỉ khoảng có 3% dân số.
Tổ chức Ân Xá Quốc Tế (Amnesty International) chi nhánh Nhật Bản bày tỏ « lo sợ » trước điều mà họ gọi là « sự bài ngoại thái quá ». Đích thân thủ tướng Nhật Bản, Shigeru Ishiba, đã phải trịnh trọng kêu gọi « sống chung hài hòa ».
Từ Tokyo, thông tín viên Bruno Duval có bài phóng sự :
« Aung là người Miến Điện. Cô phẫn nộ trước thái độ kỳ thị đối với người nhập cư trong suốt chiến dịch tranh cử.
Cô
nói : "Tình hình ở nước tôi vẫn còn rất phức tạp. Ở đó, mỗi ngày người
dân phải chịu đau khổ, thậm chí chết chóc. Do vậy, tôi sống trong nỗi sợ
hãi rằng điều gì đó xảy ra cho gia đình tôi, hiện vẫn còn ở đó. Trong
bối cảnh như thế, thái độ thù hằn ở đây nhắm vào người nhập cư khiến tôi
lo sợ. Một chút tình người, sự đồng cảm, tình liên đới… tất cả những
điều đó tôi đều bị thiếu khủng khiếp".
Ramazan, người
Kurdistan, 15 tuổi và là học sinh cấp ba, đã nhìn thấy đơn xin tị nạn
của anh bị từ chối ngay ở cấp sơ thẩm. Anh đang kháng cáo và đang nóng
lòng chờ đợi số phận của mình.
Người này thổ lộ : "Tôi
không đếm nổi đã bao lần họ nói với tôi rằng ‘hãy về nước của ông đi’.
Nhưng tôi làm gì có đất nước, bởi vì tôi là người vô tổ quốc. Tôi rất lo
lắng cho tương lai của tôi. Nếu họ trả tôi về Thổ Nhĩ Kỳ, thì sẽ là
khủng khiếp : Tính mạng tôi ở đó bị lâm nguy. Tôi chỉ cầu xin một điều
là được Nhật Bản bảo vệ. Ước mơ của tôi, là có thể sống an toàn ở đây,
tiếp tục đến trường học và kiếm được một việc làm."
Là
một trong số các nước công nghiệp lớn, Nhật Bản cấp quy chế tị nạn ít
nhất : Mỗi năm có 90% đơn xin bị bác bỏ. Dù vậy, các ứng viên theo chủ
nghĩa dân túy, không ngừng lên án, xin trích, "những người xin tị nạn
hoàn toàn giả vờ, họ không hề bị bức hại" ! »
Pháp : Chấm dứt 60 năm hiện diện quân sự tại Senegal
Như
thông lệ, ngày 14/7, Pháp tổ chức duyệt binh mừng ngày Quốc Khánh. Tham
gia diễu binh còn có một đại đội Bỉ - Luxembourg, lực lượng song phương
Pháp – Phần Lan thuộc lực lượng phản ứng nhanh của Finul, phái bộ Liên
Hiệp Quốc ở Liban hay như thủy thủ đoàn tầu khu trục Auvergne, đã thực
hiện nhiều triển khai tại vùng biển Baltic và Bắc Cực nhằm hỗ trợ các
chiến dịch quân sự của NATO. Sự hiện diện của họ còn để nhấn mạnh đến
các mối quan hệ đối tác của Pháp.
Đặc biệt, khách mời danh dự năm
nay là Indonesia, quốc gia mà Pháp đã đúc kết một mối quan hệ đối tác
chiến lược, nhằm mở rộng ảnh hưởng tại vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Tổng thống Indonesia ngồi bên cạnh nguyên thủ Pháp Emmanuel Macron chứng
kiến hơn 450 binh sĩ Indonesia dẫn đầu đoàn duyệt binh trên đại lộ
Champs-Elysées.
Ngược lại, tại châu Phi, gần với Pháp hơn về mặt
địa lý, thì tầm ảnh hưởng của Paris đang bị mất dần. Ngày 17/07/2025,
Pháp chính thức trao trả hai căn cứ quân sự cuối cùng cho Senegal, đặt
dấu chấm hết cho hơn 60 năm hiện diện quân sự thường trực của Pháp tại
quốc gia Tây Phi này.
Thông tín viên Léa-Lisa Westerhoff tại Dakar giải thích :
« Một
buổi lễ quân sự ngắn đánh dấu việc chuyển giao căn cứ quân sự cuối cùng
của Pháp tại Senegal dưới lá cờ của nước này. Căn cứ Geille, rộng gần 5
ha, tọa lạc ở Ouakam, ngay trung tâm thủ đô. Cho đến cuối tháng Sáu,
khoảng 100 binh sĩ Pháp cùng gia đình họ vẫn đóng quân ở đó.
Đối
với Senegal, động thái trao trả này đánh dấu chấm hết cho sự hiện diện
liên tục của quân đội Pháp tại đất nước từ hơn 65 năm. Với thỏa thuận
quốc phòng đầu tiên ký kết năm 1960, quân đội Pháp cam kết bảo vệ đất
nước trong trường hợp bị xâm lược từ bên ngoài. Phải đợi đến năm 2011,
chương trình hợp tác này mới được chuyển đổi và chỉ phục vụ mục đích đào
tạo và tập trận chung.
Các cuộc thảo luận về việc rút
quân theo từng giai đoạn của Pháp đã bắt đầu ngay từ năm 2022 trước khi
được thúc đẩy nhanh vào tháng Giêng năm nay theo yêu cầu của tổng thống
Bassirou Diomaye Faye về việc chấm dứt mọi sự hiện diện quân sự nước
ngoài tại đất nước ông ngay từ năm 2025.
Ngày nay, quân
đội hai nước không nói đến sự đổ vỡ mà là một mối quan hệ đối tác mới.
Dẫu sao thì việc trao trả căn cứ Pháp cuối cùng cho Senegal đánh dấu hồi
kết cho sự hiện diện thường trực của quân đội Pháp ở vùng Tây Phi. Chỉ
còn lại một trại lính Pháp – Gabon ở Libreville và một căn cứ quân sự
Pháp ở Djibouti mà thôi ! »
Ý : Mặt trái của thời trang cao cấp
Lĩnh
vực thời trang xa xỉ ở Ý cũng không thoát được tình trạng
« caporalato », một hệ thống bóc lột lao động cực độ trên bán đảo. Sau
vụ nhiều thương hiệu thời trang cao cấp như Diro Italy, Armani và
Valentino phải ra hầu tòa từ năm 2024-2025, nay đến lượt hiệu Loro
Piana, đi đầu về len cashmere, do tập đoàn LVMH sở hữu từ năm 2013, vừa
bị đưa vào diện dưới sự quản lý của tư pháp.
Loro Piana bị tòa án
Milan cáo buộc « vô tình tạo điều kiện » cho các nhà thầu phụ bóc lột
lao động chân tay một cách vô nhân đạo.
Thông tín viên Anne Le Nir tại Roma tường thuật :
« Việc
sản xuất áo khoác cashmere do Loro Piana thiết kế được giao cho một
công ty bên thứ ba. Đến lượt họ, công ty này sử dụng các nhà thầu phụ.
Nhưng những công nhân trong hai xưởng, phần lớn đến từ miền đông Trung
Quốc, bị trả lương rất thấp, tất nhiên là trả lậu, làm việc bảy ngày một
tuần và ngủ bên trong xưởng, nơi những ông chủ người Trung Quốc không
tôn trọng bất kỳ tiêu chuẩn vệ sinh và an toàn nào.
Cuối
cùng, mỗi chiếc áo khoác có giá thành khoảng 100 euro, được bán tại các
cửa hàng với giá từ 1.000 đến 3.000 euro. Loro Piana đã bị đặt dưới sự
quản lý tư pháp trong vòng một năm nhằm buộc hãng này phải tuân thủ các
yêu cầu hợp pháp. Tòa án Milan còn đưa ra các hình phạt tài chính tổng
cộng hơn 230.000 euro và ra lệnh đóng cửa các xưởng của Trung Quốc.
Tuy
nhiên, những tình huống như vậy có nguy cơ tái diễn chừng nào chính phủ
Ý vẫn chưa thông qua các quy định chặt chẽ hơn về việc khoán thầu phụ. »
Trong
một tuyên bố, Loro Piana, công ty có doanh thu năm 2024 đạt gần 1,7 tỷ
euro, tuyên bố rằng họ không biết về hoạt động của công ty bên thứ ba và
đã cắt đứt mọi mối quan hệ với nhà cung cấp này ngay khi được cơ quan
tư pháp thông báo.