Tin nóng trong ngày

Tin Tức ngày 28 - 01 -2025:

xxxx

hoaluc-3***********

TIN TỔNG HỢP

Tin tổng hợp.
Tin tổng hợp. © RFI
Quảng cáo

(AFP) - Thêm 1 tuyến cáp quang ngầm ở biển Baltic bị phá hỏng. Tuyến cáp biển này nối từ Thụy Điển đến Litva, bị đứt, hỏng từ hôm 26/01/2025. Thụy Điển đã bắt giữ Vezhen, một tàu của Bulgarie, để điều tra về « hành vi phá hoại nghiêm trọng ». Tàu Vezhen được đóng vào năm 2022. Chủ tịch - tổng giám đốc công ty Hàng hải Bulgarie hôm nay giải thích với AFP, là thời tiết cuối tuần qua rất xấu, do sự cố kỹ thuật, một mỏ neo tàu đã hư hỏng, rớt xuống biển và dường như bị kéo lê hàng dặm dưới đáy biển, nhưng ông Alexander Kalchev phủ nhận thủy thủ đoàn của tàu Vezhen tàu có hành vi ác ý. Theo ông Kalchev, tàu này chở phân bón, đi từ cảng Ust-Luga của Nga và hướng đến Nam Mỹ.

(AFP) - Nga chưa nhận được tín hiệu từ Mỹ về khả năng cuộc gặp giữa 2 tổng thống Putin và Trump. Phát ngôn viên của phủ tổng thống Nga, Dmitri Peskov, sáng nay 27/01/2025 tuyên bố với báo giới như trên và khẳng định điện Kremlin đã sẵn sàng cho một cuộc thảo luận giữa hai nguyên thủ Nga và Mỹ. Từ một tuần nay, cả Washington và Matxcơva đều khẳng định muốn có cuộc đối thoại nhưng cho đến giờ vẫn chưa có tiến triển gì.

(AFP) - Iran sử dụng trí tuệ nhân tạo trong trong một cuộc tập thao dợt quân sự ở vùng Vịnh. Báo chí Teheran ngày 27/01/2025 tiết lộ từ Thứ Sáu tuần trước, (24/01) Lực Lượng Vệ Bình Cách Mạng Iran đã tiến hành các cuộc « tập trận » ở khu vực tây nam nước này, trong vùng Vịnh và ở các tỉnh Bouchehr Khouzestan. Teheran huy động tên lửa Ghaem và Almas được điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo. Mục tiêu chiến dịch này nhằm tăng cường an ninh bảo vệ các khu vực dầu khí của Iran.  

(AFP) - « Rất ít có khả năng » dịch Covid 19 bùng phát do virus thất thoát từ 1 phòng thí nghiệm của Trung Quốc. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh họp báo sáng nay 27/01/2025 tuyên bố như trên sau khi tình báo Mỹ CIA cách nay 2 ngày thiên về khả năng dịch Covid 2019 xuất phát do virus thất thoát từ một phòng thí nghiệm và kịch bản này « có nhiều khả năng xảy ra hơn là giả thuyết virus bị truyền nhiễm từ một loài động vật ». 

(AFP) - Trụ sở tòa thị chính quận 12 Paris bị hỏa hoạn. Đám cháy bùng lên vào trong đêm 26 rạng sáng 27/01/2025. Hơn 150 lính cứu hỏa được huy động để dập tắt đám cháy. Nguyên nhân vụ hỏa hoạn chưa được xác định. Đây là một tòa nhà cổ được thiết kế từ thế kỷ 19. 

(AFP) - Hàng ngàn sinh viên Serbia chiếm đóng đường phố ở trung tâm thủ đô Beograd. Chiếm đóng đường phố trong 24 giờ đồng hồ, các sinh viên đòi làm sáng tỏ nguyên nhân dẫn đến tai nạn đường sắt ở nhà ga Novi Sad và chống tham nhũng. Chiến dịch bắt đầu từ sáng 27/01/2025. Tai nạn tại nhà ga ở thành phố Novi Sad hôm 01/11/2024 do sập một khúc cầu, làm 15 người thiệt mạng. Một trong những nguyên nhân là sự thờ ơ của chính quyền bị tham nhũng làm lũng đoạn. Serbia liên tục do tổng thống Aleksandar Vucic với lập trường dân tộc chủ nghĩa lãnh đạo từ 2012. 

(RFI) - Nhật Bản, vô địch thế giới về bánh ngọt 2025. Kết thúc cuộc thị giải Coupe du Monde de la Pâtisserie, tổ chức tại thành phố Lyon, Pháp trong hai ngày 24 và 25/01/2025 Nhật Bản về đầu, Pháp đứng hạng thứ 2. Bất ngờ hơn cả là Malaysia về hạng 3. Ba ứng viên đại diện cho nghệ thuật làm bánh ngọt của Nhật đã ra về với phần thưởng cao quý nhất và giữ được chức vô địch thế giới cho các xứ hoa anh đào. Theo ban tổ chức, Nhật Bản đang vươn lên như một trong những quốc gia hàng đầu trong lĩnh vực này của thế giới.


************

Ông Zelensky thay chỉ huy quân phía đông Ukraine, quyết tâm giữ vùng đệm ở Kursk

Tuấn Anh

Trong một thông điệp video tối 26/1, ông Zelensky tuyên bố đã cử tân chỉ huy lực lượng bộ binh Ukraine, Thiếu tướng Mykhailo Drapatyi thay Thiếu tướng Andriy Hnatov phụ trách nhóm tác chiến - chiến lược Khortytsia, bao gồm phần lớn mặt trận phía đông đất nước.

tong thong Ukraine.jpg
Tổng thống Volodymyr Zelensky. Ảnh: Văn phòng tổng thống Ukraine 

"Đây là những khu vực giao tranh ác liệt nhất", Tổng thống Zelensky cho biết, đồng thời nói thêm rằng ông đã thảo luận về các thay đổi trong cuộc họp với Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi. Theo báo Pravda của Ukraine, đây là lần thay chỉ huy thứ 3 như vậy trong vòng một năm qua.

Ông Hnatov được giao phụ trách nhóm Khortytsia từ tháng 6/2024 và hiện sẽ trở thành Phó Tổng tham mưu trưởng điều hành công tác đào tạo và truyền thông cho quân đội Ukraine. Tổng thống Zelensky giải thích, việc bổ nhiệm ông Drapatyi thay ông Hnatov sẽ giúp kết hợp công tác chiến đấu của quân đội với việc huấn luyện các lữ đoàn một cách phù hợp.

Về tình hình xung đột ở những nơi khác, ông Zelensky cho hay, các lực lượng Kiev đang duy trì “vùng đệm” ở tỉnh biên giới Kursk của Nga nhằm bảo vệ các vùng Sumy và Kharkiv của Ukraine khỏi những vụ tấn công của binh lính Moscow. Trong 6 tháng tới, quân đội Ukraine sẽ tích cực đẩy mạnh hoạt động tại nơi này.

Người đứng đầu Kiev cũng khen ngợi các binh sĩ thuộc lữ đoàn độc lập số 95 của Ukraine vì hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ ở Kursk, đánh giá cao các nỗ lực của lữ đoàn nhảy dù độc lập số 25 và lữ đoàn Jaeger độc lập số 68 vì hiệu quả hoạt động tại mặt trận Pokrovsk. Ông đồng thời khen ngợi các lữ đoàn cơ giới độc lập số 24 và 100 vì sự quả cảm trong các cuộc giao tranh giành quyền kiểm soát Chasiv Yar và Toretsk.


*************

Nghị định 176: Thị trường nhân phẩm lên giá từng ngày

People gather outside the Sofitel Legend Metropole hotel before a dinner between US President Donald Trump and North Korea's leader Kim Jong Un in Hanoi on February 27, 2019.
NOEL CELIS / AFP
Người dân tại Hà Nội tập trung chụp hình trước cửa khách sạn Metropol. Tháng 2 năm 2019. (NOEL CELIS/AFP)

Vài ngày sau khi nghị định 176 được phát đi trên truyền thông nhà nước, rất nhiều lời bàn tán của người dân xuất hiện trên các diễn đàn. Nghị định này không khác những mũi tiêm độc truyền nỗi ghê sợ vào cơ thể cộng đồng, vốn đang trong tinh thần cùng quẩn vì tuyệt vọng nhìn thấy các mất mát đang diễn ra trước mắt.

Nghị định 176/2024/NĐ-CP của Bộ công an có hiệu lực từ 1/1/2025, cho phép Bộ này xuất tiền thưởng - gọi là hỗ trợ cá nhân hay tổ chức nào cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông với mức chi không quá 10% số tiền xử phạt vi phạm hành chính và tối đa 5 triệu đồng/vụ việc.

Nói trắng ra, Bộ công an ra mặt khuyến khích người dân Việt Nam hãy dành thời gian tố cáo lẫn nhau để nhận tiền thưởng. Tương tự như câu chuyện các nhà cách mạng trong lao tù thời chiến tranh, khi tố cáo đồng chí, thì sẽ được thêm con cá, chén canh.

Nói một cách nào đó, nghị định này là một thách thức đối với phẩm giá truyền thống của của người Việt Nam, là kiếm tiền một cách băng hoại, được nhà nước chống lưng, và quay mặt với đồng loại trong tình huống khó khăn do nghị định giao thông mới ban hành gây ra, mà chính họ cũng có thể không hoàn toàn đồng ý.

Trên các diễn đàn mạng xã hội, người ta nhìn thấy các tranh cãi về chuyện liệu có hay không một lớp người bán phẩm giá để lấy tiền theo lời kêu gọi của công an. Một người đàn ông sống ở Sài Gòn gửi bình luận rằng “Ắt sẽ có ai đó kiếm tiền bằng chuyện này, nhưng không nhiều đâu. Làm người ai làm vậy”. Nhiều sự ủng hộ cho bình luận này, đều có chung một niềm tin rằng chính sách của nhà cầm quyền có thể chà đạp con người và văn hóa, nhưng truyền thống đạo đức của người Việt có thể sẽ giữ lại, níu lại những điều tốt đẹp nhất.

----------------

Ảnh hưởng chính trị từ Nghị định 168

Nghị định 168: Những hệ quả tai hại

Nghị định 168: Tính toán sai lầm của ông Tô Lâm

Nghị định 168 và 176: Chính phủ ca ngợi, người dân ca thán

-----------------

Tính hài hước và giễu nhại của người Việt hiện ra, để mỉa mai nghị định 176, tràn trên các trang mạng. Người ta thấy một thanh niên đi bão mùa bóng đá, giương cao tấm biển hài hước bán video vi phạm giao thông của mẹ vợ vì hết tiền. Nơi khác, có ảnh một thanh niên ngồi ở ngã tư đường, mặt nhăn nhó với tấm bảng giới thiệu vừa “khởi nghiệp”với nghề quay video tố cáo đồng bào vi phạm giao thông, và kêu gọi mọi người hãy ”giúp đỡ”. Không ai nói trắng ra là nghị định 176 là chính sách ghê tởm của Bộ công an trong việc biến một nhóm nhỏ hám lợi thành kẻ cỗ vũ cho các mức phạt hút máu dân, mà có người nói rằng, công an bê gần 80% hình thức từ Trung Quốc áp dụng cho Việt Nam.

Nhưng nhân phẩm Việt Nam hôm nay hiện rõ không thống nhất. Không phải không có những người chọn bán nhân phẩm theo lời mời của Bộ công an vì một món lợi hợp pháp. Trên mạng Facebook, Tiktok… cũng xuất hiện những đoạn phim ngắn ghi lại cảnh những kẻ săn người bị dân đi đường rượt đuổi, bị chất vấn, giữ lại trên đường… mọi thứ náo loạn, gợi nhớ những ngày đầu quân Bắc Việt vào miền Nam, và những thành phần ăn theo 30-4 xô nhau ra đường, chỉ tay buộc tội bất kỳ ai.

Mọi thứ thật hấp dẫn với những người thiếu suy nghĩ và yếu lòng. Những bình luận ban đầu tin vào con người không dễ bán nhân phẩm của mình giá rẻ cho công an, đôi khi họ quên rằng đảng Cộng sản với gần một thế kỷ kiểm soát con người, đã có đủ tay nghề để đưa những người dân bình thường trở thành kẻ thù của nhau, chỉ vì “ủng hộ chủ trương”, “vạch mặt sai phạm”… theo tiếng hối thúc có danh có lợi chính quyền. Ngoài nhân phẩm Việt của ông cha để lại, còn có nhân phẩm “cách mạng”. Cải cách ruộng đất với bao thảm cảnh như đã thấy, đôi khi chỉ vì muốn lấy một cái lu, một bộ chén đĩa đã đẩy không biết bao người chỗ chết.

Trên mạng Zalo và Reddit đã xuất hiện những nhóm thầm kín trao đổi nhau các video vi phạm, bán dưới giá tố cáo nhận được, hay mua lại để tránh bị phạt. Những chuyện này chắc chắn công an biết, nhưng họ để mặc cho thị trường đen mua bán, vì biết đâu, họ cũng là nhân tố góp phần vào đó. Trên đó, các video được chuộc với 50%, 70% giá vi phạm, có trao đổi riêng, thỏa thuận riêng.

Thị trường mua bán nhân phẩm tầm quốc gia ngày càng rộn rịp, nhất là khi báo nhà nước còn đưa bài khuyến khích, khen ngợi việc săn người vi phạm. Người được phỏng vấn trên một bài báo, tên Tiên nói “”Vừa thể hiện trách nhiệm với xã hội, vừa có cơ hội kiếm tiền thì tội gì không làm". Chuyện cô Tiên nào đó trần tình, lại gợi nhớ năm 2012, khi quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản căng thẳng. Người Trung Quốc xuống đường đập phá các cửa hàng Nhật. Đỉnh cao là khi một nhóm người đánh chết một con chó, chỉ vì là giống chó Nhật. Một người mang xác con chó về, nói trên truyền thông lúc đó là ông ta rất vui khi “vừa thể hiện tình yêu nước, vừa mang về làm bữa ngon. Thật là tiện lợi đôi đường”.


*********

Vì sao « phương pháp » hành xử thô bạo của Trump thuyết phục được nhiều người ?

Tân tổng thống Mỹ Donald Trump ngay sau khi nhậm chức đã đưa ra hàng loạt quyết định gây chấn động, như trả tự do cho hơn một nghìn tội phạm tham gia vụ tấn công nhà Quốc Hội Mỹ, bác bỏ quyền có quốc tịch với người sinh tại Mỹ, được Hiến Pháp bảo vệ từ hơn 150 năm nay. Hôm qua, 26/01/2025, Hoa Kỳ và Colombia rơi vào khủng hoảng ngoại giao, sau khi Washington đưa máy bay quân sự Mỹ chở dân nhập cư không giấy tờ trở về nước.

Migrants seeking asylum in the United States and who previously requested an appointment on the U.S. Customs and Border Protection CBP One Mobile application, watch the U.S. President Donald Trump's i
Những người di cư xin tị nạn tại Hoa Kỳ ngồi chờ ở Cục Hải quan và Bảo vệ Biên giới, ở Tijuana, Mexico vào ngày 20/01/2025. REUTERS - Zaydee Sanchez

Hành xử đơn phương, thô bạo của Trump dường như đáp ứng đòi hỏi của nhiều người. Tại sao ? Và đâu là những giới hạn của phương pháp hành xử nói trên của tổng thống Mỹ ? Về mặt hình thức, Donald Trump thể hiện phong cách dùng lời nói để khẳng định quyền lực : Nói đồng nghĩa với làm, như tiêu đề một tác phẩm nổi tiếng trong giới ngôn ngữ học trong thập niên 1960, « How to Do Things with Words », của nhà triết học ngôn ngữJohn Langshaw Austin, người Anh.

Miệng nhà quan có gang có thép. Kể từ khi nhậm chức, Trump đã ký hàng chục sắc lệnh đảo ngược chính sách của người tiền nhiệm, và tạo không gian để các quyết định nói trên gây tiếng vang với những người ủng hộ, cũng như gây ấn tượng với công chúng nói chung, như dàn dựng việc ký ngay trên sân vận động, tỏ rõ thế thượng phong của một vận động viên chiến thắng.

Trump sẽ chiếm được kênh đào Panama, giành được đảo Groenland của Đan Mạch như tuyên bố hay không ? Bao nhiêu điều trong số các tuyên bố của Trump rút cục sẽ được thực thi ? Đối với giới chuyên gia, hiện còn quá sớm để nói về điều này, nhưng trước mắt rõ ràng lối hành xử của Trump đã mang lại một số hiệu quả, gây choáng váng, và giúp ông đạt được một số kết quả cụ thể trên thực địa và trong công luận.

Vụ việc mang lại kết quả rõ rệt nhất là chính quyền Colombia của tổng thống Gustavo Petro, sau ít giờ phẫn nộ, không tiếp nhận những chuyến máy bay ô nhục đưa di dân như tội phạm về nước và tuyên bố trả đũa, cuối cùng đã buộc phải nhượng bộ, và chấp nhận các điều kiện của Trump. Theo ghi nhận của báo Pháp Le Monde, vụ trục xuất thô bạo di dân về Colombia nói trên dường như là « dấu hiệu mở đầu cho một giai đoạn mới », khi tân tổng thống Mỹ tỏ ra kiên quyết có các hành động đơn phương, thô bạo, nhằm thực thi các cam kết với cử tri.

Lối hành xử dường như là sự tiếp nối điều đã được coi là bản sắc của chính trị gia đảng Cộng Hòa ngay từ nhiều năm trước : Nói là làm, nói đi đôi với làm và đã hứa là làm, nhưng là « làm » với những kẻ yếu hơn.

Tác động của phương pháp nói trên của Trump đối với cử tri Pháp là khá rõ. Theo một thăm dò dư luận của hãng Odoxa, cho Le Figaro, trong kỳ nghỉ tuần qua. 64% số người trả lời thăm dò có ấn tượng tổng thống Mỹ là một người « năng động ». 48% cho ông Trump là một người « hiệu quả ». Cách nay bốn năm, chỉ có 16% người Pháp thừa nhận Trump « hiệu quả ».

Về kinh tế, về vấn đề giới hay về khí hậu và di dân, 8/10 người Pháp cho rằng Trump giữ lời. Theo giới quan sát, tỉ lệ lớn người thừa nhận ông Trump giữ lời là điều đáng chú ý, bởi không biết giữ lời vốn là một điều chủ yếu mà cử tri thường phê phán giới chính trị.

Phương pháp hành xử Trump được thể hiện rất rõ, sẵn sàng hành động thô bạo, độc đoán, miễn là bảo đảm được tính hiệu quả, tức thực hiện được các cam kết tranh cử. Theo Radio France, với phương pháp của Trump, thô bạo thể hiện rõ như là một « cái ác cần thiết », bởi không có phương pháp thô bạo này thì mục tiêu được coi khó lòng đạt được. Phương pháp này thật ra không phải chỉ của Trump, mà đã có từ khi loài người biết đến chính trị.

Tại Pháp, nhiều chính trị gia cánh hữu và cực hữu hưởng ứng ra mặt, chính trị gia cánh hữu Eric Ciotti bày tỏ sự « ngưỡng mộ ». Chủ tịch vùng Ille-de-France Valérie Pécresse đã nhiệt liệt hoan nghênh việc Trump bổ nhiệm Elon Musk điều hành bộ Hiệu quả Chính phủ, cho phép « tiêu diệt thói quan liêu » trong chính quyền.

Liệu Trump có duy trì được lối hành xử này lâu dài hay không, và đâu là những giới hạn của phương pháp dùng mục tiêu để biện minh cho hành xử thô bạo này ? Nhiều nhà quan sát ghi nhận, nếu như Trump có thể sẵn sàng gây áp lực tối đa trong thời gian ngắn, và đè bẹp các nước nhỏ, yếu, bất tuân, như Colombia, thì nguyên thủ Mỹ cũng tỏ ra hành xử có chọn lọc. Với Liên Âu, Trump gia tăng áp lực từ từ, gây phân hóa nội bộ khối 27 nước.

Mềm nắn rắn buông. Trên thực tế, với Bắc Kinh, đối thủ số một của Washington, Trump tỏ ra dè dặt. Quyết định tăng thêm 10% thuế hàng nhập khẩu Trung Quốc kể từ ngày 01/02 rút cục được đình lại. Đây là điều hoàn toàn ngược với cam kết của Trump. Trong chiến dịch vận động tranh cử, Trump từng dọa tăng mức thuế này lên đến 60%. Giới quan sát cũng chú ý đến việc chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula Von der Leyen, ngay sau khi Trump nhậm chức, lần đầu tiên từ nhiều năm nay, chìa tay với Trung Quốc. Một số báo, như trang mạng chính trị Pháp L’Opinion, coi « đây là một bước ngoặt thực sự » trong thái độ của Bruxelles với Bắc Kinh.

Thực hư ra sao ? Việc Liên Âu tỏ ra muốn xích gần lại Trung Quốc phải chăng khiến chính quyền Trump trở nên mềm mỏng hơn với Bắc Kinh ? 

Một số nhà quan sát cũng chú ý đến nhận định của triết gia nổi tiếng về chính trị hiện đại Hannah Arendt, theo đó, thái độ « thô bạo » tưởng như đồng nghĩa với « sức mạnh thực sự », « sức mạnh hiệu quả », trên thực tế lại thể hiện cho « sự bất lực » của chính đương sự, vốn không hướng đến một mục tiêu nào có « giá trị bền vững », có « ý nghĩa để đời ». Dù thừa nhận tính « hiệu quả » trong hành động của Trump, đa số dân Pháp, theo thăm dò dư luận nói trên, không ủng hộ các tư tưởng của Trump, và coi hành xử của tổng thống Mỹ là « hung hãn », « nguy hiểm ». Không thu phục được lòng người xét về lâu, về dài, phải chăng đấy là hạn chế của chủ yếu của lối hành xử của chủ nhân Nhà Trắng ?


*************

Thế giới kỷ niệm 80 năm ngày giải phóng trại tập trung người Do Thái ở Auschwitz

Lãnh đạo hơn 50 quốc gia tập hợp về Ba Lan nhân kỷ niệm 80 năm ngày giải phóng trại tập trung người Do Thái Auschwitz- Birkenau. Đây là nơi được coi là biểu tượng của tội ác diệt chủng mà chế độ Đức Quốc Xã tiến hành. Hơn một triệu người thiệt mạng trong trại tập trung này từ 1940 đến 1945. Không một lãnh đạo Nga nào tham dự. Thủ tướng Israel vắng mặt.

Polish President Andrzej Duda walks through the camp area during the 80th anniversary of the liberation of the Nazi German Auschwitz-Birkenau concentration and extermination camp in Oswiecim, Poland J
Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda ghé tại lễ kỷ niệm 80 năm ngày giải phóng trại tập trung Auschwitz-Birkenau của Đức Quốc xã tại Oswiecim, Ba Lan, ngày 27 tháng 1 năm 2025. Agencja Wyborcza.pl via REUTERS - Grzegorz Celejewski
Quảng cáo

Lễ kỷ niệm năm nay dường như là cơ hội lớn cuối cùng có sự tham gia của các nhân chứng trực tiếp còn sống. Từ nhiều tuần qua, khoảng trên dưới 40 nạn nhân trại tập trung Auschwitz còn sống sót, nay đã trên dưới 100 tuổi, vẫn đi thuyết trình tại 15 quốc gia khác nhau, từ ở Israel đến Nga, từ Achentina đã Nam Phi … để tố cáo tội ác của Đức Quốc Xã.

Là một trong sáu trại tập trung người Do Thái trên lãnh thổ Ba Lan, Auschwitz- Birkenau được lập ra từ năm 1940 và được coi là « lò thiêu » khủng khiếp nhất. Theo các tài liệu lịch sử, cứ trên 6 nạn nhân Do Thái dưới thời Đức Quốc Xã thì 1 người chết tại Auschwitz. Trong Thế Chiến Thứ Hai, tổng cộng 6 triệu người Do Thái tại châu Âu bị sát hại, hơn 1 triệu người chết tại Auschwitz.

Ngày 27/01/1945 Hồng quân Liên Xô giải phóng trại này và tìm thấy 7.000 người còn sống sót. Cho đến năm 2022, trước khi đưa đưa quân xâm chiếm Ukraina, Nga luôn cử một phái đoàn sang Ba Lan dự lễ kỷ niệm giải phóng trại Auschwitz. Năm nay, ban tổ chức vẫn không mời phái đoàn của Nga, nhưng đã mời thủ tướng Israel đến dự cho dù ông đang bị Tòa Án Hình Sự Quốc Tế truy nã vì « tội ác chiến tranh và chống nhân loại » từ khi phong tỏa và oanh kích Gaza.

Đặc phái viên RFI Adrien Sarlat từ  Auschwitz- Birkenau cách thủ đô Ba Lan hơn 300 km về phía nam cho biết thêm về ý nghĩa lễ kỷ niệm 80 năm:

« 9 giờ 30 sáng nay, những người còn sống sót và nhân viên bảo tàng Auschwitz đặt vòng hoa, thắp nến trước bức tường nơi mà các nạn nhân người Do Thái bị bắn chết xưa kia. Đây là biểu tượng của sự dã man trong hàng ngũ Đức Quốc Xã. Phần chính của chương trình buổi lễ tập trung vào chiều nay : lúc 16 giờ, các phái đoàn chính thức sẽ cùng với các nạn nhân tập hợp dưới một căn lều nhưng không một quan chức nào sẽ có bài phát biểu. Ban tổ chức đã có lập trường rất rõ ràng, đó là nhường lời lại cho những người còn sống sót sau cùng để họ phát biểu trong buổi lễ hôm nay. Trong số các lãnh đạo đại diện cho 53 quốc gia, đương nhiên có tổng thống Andrzej Duda và thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, trong cương vị chủ nhà, về phía Đức có tổng thống Frank Walter Steinmeier và thủ tướng Olaf Scholz, cùng tham dự có tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Quốc Vương Anh Charles Đệ Tam. Nhưng không một đại diện nào của Nga được mời. Tuyệt nhiên không có bóng dáng của thủ tướng Israel cho dù các giới chức Ba Lan đã nhấn mạnh ông Benjamin Netanyahu sẽ được hưởng quyền miễn xâm phạm cho dù ông đang bị Tòa Án Hình Sự Quốc Tế truy nã vì ‘tội ác chiến tranh và chống nhân loại’ (vì chiến tranh ở Gaza). Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu từ chối lời mời và chỉ cử bộ trưởng Giáo Dục đến dự ».


**********

Chiến tranh Ukraina: Liên Âu đồng thuận triển hạn lệnh trừng phạt Nga

Ngoại trưởng các nước Liên Hiệp Châu Âu hôm nay 27/01/2025 họp tại Bruxelles, Bỉ, để bàn về việc triển hạn các trừng phạt nhắm vào Nga vì xâm lược Ukraina. Lệnh trừng phạt hiện hành của Liên Âu hết hiệu lực vào ngày 31/01. Vào trưa nay, tất các thành viên Liên Âu đồng thuận triển hạn lệnh trừng phạt, cho dù trước đó, thủ tướng Hungary Viktor Orban, thân cận với Matxcơva, vẫn dọa phủ quyết, nếu Bruxelles không thuyết phục Ukraina mở lại đường ống trung chuyển khí đốt của Nga sang Trung Âu.

From left, Malta's Foreign Minister Ian Borg, European Union foreign policy chief Kaja Kallas, Latvia's Foreign Minister Baiba Braze and Slovakia's Foreign Minister Juraj Blanar speak with each other
Ngoại trưởng các nước thuộc Liên Hiệp Châu Âu họp tại Bruxelles, Bỉ, ngày 27/01/2025. AP - Virginia Mayo
Quảng cáo

Vào trưa nay, sau khi Liên Âu thông qua triển hạn trừng phạt Nga, lãnh đạo ngoại giao Liên Âu, bà Kaja Kallas, trên mạng xã hội X, khẳng định, "Châu Âu đã giữ lời hứa" và "các trừng phạt này sẽ tiếp tục làm cho Nga mất đi nguồn thu nhập để tài trợ chiến tranh".

Từ Budapest, thông tín viên Florence Labruyère giải thích thái độ "bắt bí" nhưng không thành của Viktor Orban :

“Viktor Orban phản đối việc tự động gia hạn lệnh trừng phạt (của Liên Âu) đối với Matxcơva. Ông nói sẵn sàng bỏ phiếu ủng hộ nhưng đổi lại ông yêu cầu mở lại đường ống dẫn khí đốt đi qua Ukraina. Trước đây, cho dù có chiến tranh, đường ống này vẫn vận hành để chuyển khí đốt của Nga tới Trung Âu và Hungary. Vào cuối tháng 12/2024, Kiev đã đóng đường ống, muốn ngừng thu phí hơn là vận chuyển khí đốt của Nga. Điều này khiến thủ tướng Hungary nổi giận.

Viktor Orban phát biểu : “Chúng tôi kêu gọi Liên Hiệp Châu Âu yêu cầu Ukraina khôi phục hoạt động của đường ống dẫn khí đốt. Việc này không liên quan đến Ukraina, nhưng phục vụ các nước Trung Âu. Nếu Ukraina muốn được giúp đỡ, ví dụ như bằng cách trừng phạt Nga, thì Kiev phải mở lại van đường ống dẫn khí để Hungary có thể nhận được khí đốt của Nga, bởi vì chúng tôi có nhu cầu”.

Thực ra việc đóng đường ống dẫn khí đốt này không gây ảnh hưởng quá nhiều đến Hungary, bởi đa phần khí đốt của Nga mà Hungary nhập khẩu là qua ngả Thổ Nhĩ Kỳ. Vậy thì tại sao Viktor Orban lại phản đối các biện pháp trừng phạt ? Một số nước cáo buộc ông Orban chơi chiêu bài của điện Kremlin. Thủ tướng Hungary biết rằng ông có thể dùng quyền phủ quyết để đòi Liên Âu nhượng bộ Budapest.

Nhưng dẫu sao đi chăng nữa, việc Donald Trump trở lại Nhà Trắng cũng làm xáo trộn các lá bài : tổng thống Mỹ đã dọa sẽ áp dụng các lệnh trừng phạt mới nhắm vào Matxcơva nếu chính quyền Nga không đàm phán để chấm dứt chiến tranh Ukraina”.


***********

Mô hình AI giá rẻ của DeepSeek Trung Quốc gây chao đảo thị trường cổ phiếu công nghệ


Logo của Deepseek trên nền cờ Trung Quốc.
Logo của Deepseek trên nền cờ Trung Quốc.

Cổ phiếu của các công ty Mỹ giảm mạnh hôm thứ Hai (27/1), dẫn đầu là các cổ phiếu công nghệ, do thị trường dồn sự chú ý vào mô hình trí tuệ nhân tạo giá rẻ của công ty khởi nghiệp Trung Quốc DeepSeek, làm dấy lên nghi ngờ về định giá cao của ngành này.

Cổ phiếu toàn cầu lao dốc do việc bán tháo để chuyển đầu từ sang nơi an toàn hơn, với trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ tăng giá và các loại tiền tệ tương đối an toàn là đồng yên và đồng franc Thụy Sĩ tăng mạnh.

DeepSeek, đã vượt qua đối thủ ChatGPT để trở thành ứng dụng miễn phí được đánh giá cao nhất trên App Store của Apple tại Hoa Kỳ, cho biết họ sử dụng chip giá rẻ hơn và ít dữ liệu hơn, thách thức việc đầu tư lớn trên thị trường với nhận định rằng AI sẽ thúc đẩy nhu cầu dọc theo chuỗi cung ứng từ các nhà sản xuất chip đến các trung tâm dữ liệu.

Chỉ số Dow Jones giảm 0,27% xuống 44.305, S&P 500 giảm 1,72% xuống 5.996 và Nasdaq Composite giảm khoảng 3% xuống 19.342.

Nvidia, công ty có chip là lựa chọn hàng đầu của các nhà sản xuất các ứng dụng AI, đã giảm gần 12% vào đầu phiên giao dịch, trong khi các công ty cùng ngành là Broadcom và Marvell Technology đều giảm hơn 10%.

Chỉ số biến động CBOE, được gọi là “thước đo nỗi sợ hãi” của Phố Wall, tăng lên mức cao nhất kể từ ngày 20/12, lên 33% trong ngày.

Tại châu Âu, lĩnh vực công nghệ dẫn đầu chỉ số STOXX 600 toàn châu Âu giảm 0,5%, trong khi chỉ số công nghệ STOXX Europe 600 giảm 4,5%, đánh dấu mức giảm trong một ngày lớn nhất kể từ giữa tháng 10.

LO NGẠI RỦI RO

Thị trường chứng khoán toàn cầu giảm cũng thúc đẩy các nhà đầu tư tìm cách tránh rủi ro trên các loại tài sản khác.

Lợi suất chuẩn trái phiếu 10 năm của Hoa Kỳ giảm 8,1 điểm cơ bản xuống 4,54%, đẩy đồng đô la xuống thấp hơn. Các loại tiền tệ tương đối an toàn là đối tượng hưởng lợi chính.

Đồng đô la đã giảm 1,1% so với đồng yên và 0,7% so với đồng franc Thụy Sĩ, hai loại tiền tệ thường tăng giá trong giai đoạn thị trường bất ổn.

Chỉ số đô la, đo lường đồng tiền của Hoa Kỳ so với sáu đồng tiền ngang hàng, đã giảm 0,5% xuống mức thấp nhất kể từ ngày 18/12.

Thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ vẫn là chủ đề chính trên thị trường, với việc Tổng thống Donald Trump cho đến nay vẫn chưa áp dụng các biện pháp đánh thuế thương mại rộng rãi.

Trung Quốc, Mexico và Canada vẫn đang phải đối mặt với sự chờ đợi căng thẳng sau khi ông Trump tuần trước tuyên bố ngày 1/2 sẽ áp dụng thêm thuế đối với các đối tác thương mại hàng đầu này.

Đồng đô la Mỹ tăng khoảng 1,5% so với đồng peso của Mexico nhưng không thay đổi nhiều so với đồng đôla Canada và đồng nhân dân tệ của Trung Quốc trong giao dịch ngoại hối.

Biến động thị trường vào thứ Hai khởi đầu cho một tuần bận rộn khi cả Cục Dự trữ Liên bang và Ngân hàng Trung ương châu Âu sẽ họp để ấn định lãi suất.

Trong các mặt hàng, giá dầu thô tương lai đã giảm sau khi ông Trump kêu gọi Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cắt giảm giá dầu vào thứ Sáu.

Dầu thô của Hoa Kỳ giảm 0,33% xuống còn 74,41 đô la một thùng và dầu Brent giảm xuống còn 78,30 đô la một thùng, giảm 0,25% trong ngày.

Vàng giảm 0,7% xuống còn 2.752 đô la một ounce.

Tiền điện tử hàng đầu bitcoin giảm hơn 3,6%, giảm xuống dưới 100.000 đô la lần đầu tiên trong một tuần, trước khi bật lên để giao dịch ở mức 101.276 đô la.


***********

Hạ viện Mỹ thông qua dự luật đầu tiên để Trump ký ban hành về giam giữ người nhập cư 


Tổng thống Donald Trump.
Tổng thống Donald Trump.

Hạ viện Hoa Kỳ hôm 22/1 đã thông qua một dự luật yêu cầu giam giữ những người nhập cư trái phép bị buộc tội trộm cắp và gây bạo lực, đánh dấu luật đầu tiên mà Tổng thống Donald Trump có thể ký ban hành khi Quốc hội, với sự ủng hộ ít nhiều của lưỡng đảng, đã nhanh chóng hành động theo kế hoạch trấn áp nhập cư bất hợp pháp của ông.

Việc thông qua Đạo luật Laken Riley, được đặt theo tên của một sinh viên ngành điều dưỡng của Đại học Georgia bị một người đàn ông Venezuela sát hại vào năm ngoái, cho thấy cuộc tranh luận chính trị về vấn đề nhập cư đã chuyển hướng sang cánh hữu sau chiến thắng của ông Trump. Chính sách nhập cư thường là một trong những vấn đề cố hữu nhất trong Quốc hội, nhưng một nhóm quan trọng gồm 46 đảng viên Dân chủ dễ bị tác động về mặt chính trị đã cùng với Đảng Cộng hòa thông qua đề xuất nghiêm minh này với số phiếu 263-156.

"Trong nhiều thập kỷ, chính phủ của chúng ta gần như không thể thống nhất về các giải pháp cho các vấn đề ở biên giới và trong nước", Thượng nghị sĩ Katie Britt, một thành viên đảng Cộng hòa đại diện tiểu bang Alabama nói. Bà gọi dự luật này "có lẽ là dự luật thực thi luật nhập cư quan trọng nhất" được Quốc hội thông qua trong gần ba thập kỷ.

Tuy nhiên, dự luật này sẽ yêu cầu tăng cường đáng kể năng lực của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ, nhưng không bao gồm bất kỳ khoản ngân quỹ mới nào.

Bộ An ninh Nội địa ước tính Đạo luật Laken Riley sẽ tốn 26,9 tỷ USD trong năm đầu tiên để thực hiện, bao gồm cả việc tăng thêm 110.000 giường ở các nơi giam giữ của ICE.

Phần lớn người trưởng thành ở Hoa Kỳ ủng hộ việc trục xuất những người nhập cư bị kết tội về việc gây bạo lực, theo một cuộc khảo sát gần đây do Trung tâm Nghiên cứu Công vụ NORC và AP cùng tiến hành. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 37% người trưởng thành ở Hoa Kỳ ủng hộ việc trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ nhưng chưa bị kết án về một tội danh nào.

Theo luật này, chính quyền liên bang sẽ phải giam giữ bất kỳ người nhập cư nào bị bắt hoặc bị truy tố về các tội như trộm cắp. Phạm vi của đề xuất đã được mở rộng tại Thượng viện để bao gồm cả những người bị buộc tội tấn công cảnh sát hoặc các tội làm bị thương hoặc gây thiệt mạng.

Dự luật này cũng trao cho các tổng chưởng lý tiểu bang quyền pháp lý để kiện chính quyền liên bang về những tổn hại do các quyết định nhập cư của liên bang gây ra. Điều đó trao cho các tiểu bang quyền lực mới trong việc thiết lập chính sách nhập cư sau khi họ đã tìm cách phản đối các quyết định của tổng thống dưới thời cả chính quyền Trump và Biden trước đây. Đảng Dân chủ đã không thành công trong việc thúc đẩy việc xóa bỏ điều khoản đó khỏi dự luật tại Thượng viện, khi cho rằng điều này sẽ gây ra nhiều bất ổn và tính đảng phái hơn nữa cho chính sách nhập cư.

Ngay cả chính quyền Trump cũng có thể phải vật lộn để thực hiện các yêu cầu mới trừ khi Quốc hội tiếp tục cấp ngân quỹ vào cuối năm nay. Đảng Cộng hòa hiện đang lập chiến lược về cách thúc đẩy các ưu tiên của họ thông qua Quốc hội thông qua một quy trình theo đường lối đảng phái để đẩy nhanh việc thông qua ngân sách. Họ dự kiến chi phí cho các ưu tiên về biên giới và việc trục xuất của ông Trump vào khoảng 100 tỷ USD.

Hầu hết đảng viên Dân chủ chỉ trích việc thiếu kinh phí trong dự luật là bằng chứng cho thấy đây là một cách tiếp cận từng phần vốn sẽ không giúp giải quyết được nhiều vấn đề trong hệ thống nhập cư, nhưng lại gây thêm gánh nặng cho các cơ quan liên bang với các yêu cầu mới.

Những người khác nêu lên lo ngại rằng dự luật sẽ tước bỏ quyền tố tụng hợp pháp đối với các di dân, bao gồm cả trẻ vị thành niên hoặc những người thuộc chương trình Hoãn hành động đối với Người đến (Mỹ) không có người đi kèm.

Thượng nghị sĩ Alex Padilla thuộc Đảng Dân chủ từ California nói rằng, chính quyền liên bang hiện sẽ buộc phải ưu tiên giam giữ những người nhập cư bị bắt vì những tội nhẹ như trộm cắp vặt, thay vì những người phạm tội bạo lực.

Trong khi đó, ông Trump đã ban hành một loạt các sắc lệnh hành pháp nhằm đóng cửa biên giới Mexico đối với người nhập cư và cuối cùng là trục xuất hàng triệu người nhập cư không có tư cách thường trú nhân tại Hoa Kỳ. Hôm 22/1, ông Trump cũng đã hủy bỏ việc tái định cư người tị nạn và chính quyền của ông đã ra tín hiệu về ý định truy tố các quan chức thực thi pháp luật địa phương không thực thi các chính sách nhập cư mới của ông.

Các nhà lãnh đạo quốc hội thuộc Đảng Cộng hòa đã nói rõ rằng họ có ý định làm theo, mặc dù thách thức khó khăn nhất của họ sẽ là tìm cách phê duyệt nguồn ngân quỹ để thực sự thực hiện các kế hoạch cứng rắn của ông Trump.


*********

Mexico chịu nhận những người bị Mỹ trục xuất không phải công dân Mexico


Máy bay Boeing 737-700 của Colombia chuẩn bị cất cánh đi San Diego, California, để nhận lại những người bị Mỹ trục xuất (ảnh chụp tại Bogota ngày 27/1/2025).
Máy bay Boeing 737-700 của Colombia chuẩn bị cất cánh đi San Diego, California, để nhận lại những người bị Mỹ trục xuất (ảnh chụp tại Bogota

Mexico trong tuần rồi đã tiếp nhận những người bị Mỹ trục xuất không phải là công dân Mexico, Tổng thống Claudia Sheinbaum loan báo hôm 27/1, đảo ngược sự phản đối trước đây của bà về việc này.

Bà Sheinbaum cho biết Mexico đã tiếp nhận hơn 4.000 người bị trục xuất, trong đó “phần lớn” là người Mexico.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhậm chức hôm 20/1, hứa sẽ trục xuất hàng loạt những di dân đang ở Hoa Kỳ bất hợp pháp.

Nhưng trong những ngày kể từ đó, vẫn chưa có sự gia tăng “đáng kể” nào về số lượng người bị trục xuất mà Mexico tiếp nhận, bà Sheinbaum nói.

Lãnh đạo cánh tả trước đó đã nói rằng chính quyền của bà không đồng ý với việc chính quyền Trump tái khởi động chương trình “Ở lại Mexico”, chương trình này sẽ gửi những di dân không phải công dân Mexico trở về Mexico trong khi họ chờ Hoa Kỳ xử lý hồ sơ.

Bà Sheinbaum cho biết những người bị trục xuất mà Mexico vừa nhận bao gồm những người được gửi lên bốn chuyến bay bằng máy bay dân dụng. Reuters đưa tin vào ngày 24/1, trích dẫn một quan chức Hoa Kỳ và Mexico, rằng Mexico đã từ chối một chuyến bay trục xuất do quân đội Hoa Kỳ điều hành.

Những chuyến bay trục xuất như vậy cũng đã gây ra sự phản đối từ Brazil và Colombia trong những ngày gần đây.

Brazil cáo buộc Hoa Kỳ “thiếu tôn trọng trắng trợn” đối với những người bị trục xuất bị còng tay trên một chuyến bay, trong khi Tổng thống Colombia Gustavo Petro và ông Trump đã tranh cãi dữ dội vào ngày 26/1, gần như đưa hai nước đến bờ vực của một cuộc chiến thương mại vì ông Petro từ chối chấp nhận các chuyến bay trục xuất quân sự của Hoa Kỳ. Sau đó, ông Petro đã đồng ý chấp nhận các chuyến bay này.

Theo bà Sheinbaum, người gọi thỏa thuận giữa ông Trump và ông Petro là “tốt”, chính phủ Mexico và chính phủ Hoa Kỳ liên tục đàm phán về các vấn đề di dân và các thỏa thuận khác có thể đạt được trong những ngày tới.

Bà cho biết đã có tiền lệ về việc Mexico tiếp nhận những di dân không phải công dân Mexico từ Hoa Kỳ. Người tiền nhiệm của bà, ông Andres Manuel Lopez Obrador, đã đồng ý với chương trình “Ở lại Mexico” trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.


*********

Bàn ra tán vào (0)

Comment




  • Input symbols

Tin Tức ngày 28 - 01 -2025:

xxxx

hoaluc-3***********

TIN TỔNG HỢP

Tin tổng hợp.
Tin tổng hợp. © RFI
Quảng cáo

(AFP) - Thêm 1 tuyến cáp quang ngầm ở biển Baltic bị phá hỏng. Tuyến cáp biển này nối từ Thụy Điển đến Litva, bị đứt, hỏng từ hôm 26/01/2025. Thụy Điển đã bắt giữ Vezhen, một tàu của Bulgarie, để điều tra về « hành vi phá hoại nghiêm trọng ». Tàu Vezhen được đóng vào năm 2022. Chủ tịch - tổng giám đốc công ty Hàng hải Bulgarie hôm nay giải thích với AFP, là thời tiết cuối tuần qua rất xấu, do sự cố kỹ thuật, một mỏ neo tàu đã hư hỏng, rớt xuống biển và dường như bị kéo lê hàng dặm dưới đáy biển, nhưng ông Alexander Kalchev phủ nhận thủy thủ đoàn của tàu Vezhen tàu có hành vi ác ý. Theo ông Kalchev, tàu này chở phân bón, đi từ cảng Ust-Luga của Nga và hướng đến Nam Mỹ.

(AFP) - Nga chưa nhận được tín hiệu từ Mỹ về khả năng cuộc gặp giữa 2 tổng thống Putin và Trump. Phát ngôn viên của phủ tổng thống Nga, Dmitri Peskov, sáng nay 27/01/2025 tuyên bố với báo giới như trên và khẳng định điện Kremlin đã sẵn sàng cho một cuộc thảo luận giữa hai nguyên thủ Nga và Mỹ. Từ một tuần nay, cả Washington và Matxcơva đều khẳng định muốn có cuộc đối thoại nhưng cho đến giờ vẫn chưa có tiến triển gì.

(AFP) - Iran sử dụng trí tuệ nhân tạo trong trong một cuộc tập thao dợt quân sự ở vùng Vịnh. Báo chí Teheran ngày 27/01/2025 tiết lộ từ Thứ Sáu tuần trước, (24/01) Lực Lượng Vệ Bình Cách Mạng Iran đã tiến hành các cuộc « tập trận » ở khu vực tây nam nước này, trong vùng Vịnh và ở các tỉnh Bouchehr Khouzestan. Teheran huy động tên lửa Ghaem và Almas được điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo. Mục tiêu chiến dịch này nhằm tăng cường an ninh bảo vệ các khu vực dầu khí của Iran.  

(AFP) - « Rất ít có khả năng » dịch Covid 19 bùng phát do virus thất thoát từ 1 phòng thí nghiệm của Trung Quốc. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh họp báo sáng nay 27/01/2025 tuyên bố như trên sau khi tình báo Mỹ CIA cách nay 2 ngày thiên về khả năng dịch Covid 2019 xuất phát do virus thất thoát từ một phòng thí nghiệm và kịch bản này « có nhiều khả năng xảy ra hơn là giả thuyết virus bị truyền nhiễm từ một loài động vật ». 

(AFP) - Trụ sở tòa thị chính quận 12 Paris bị hỏa hoạn. Đám cháy bùng lên vào trong đêm 26 rạng sáng 27/01/2025. Hơn 150 lính cứu hỏa được huy động để dập tắt đám cháy. Nguyên nhân vụ hỏa hoạn chưa được xác định. Đây là một tòa nhà cổ được thiết kế từ thế kỷ 19. 

(AFP) - Hàng ngàn sinh viên Serbia chiếm đóng đường phố ở trung tâm thủ đô Beograd. Chiếm đóng đường phố trong 24 giờ đồng hồ, các sinh viên đòi làm sáng tỏ nguyên nhân dẫn đến tai nạn đường sắt ở nhà ga Novi Sad và chống tham nhũng. Chiến dịch bắt đầu từ sáng 27/01/2025. Tai nạn tại nhà ga ở thành phố Novi Sad hôm 01/11/2024 do sập một khúc cầu, làm 15 người thiệt mạng. Một trong những nguyên nhân là sự thờ ơ của chính quyền bị tham nhũng làm lũng đoạn. Serbia liên tục do tổng thống Aleksandar Vucic với lập trường dân tộc chủ nghĩa lãnh đạo từ 2012. 

(RFI) - Nhật Bản, vô địch thế giới về bánh ngọt 2025. Kết thúc cuộc thị giải Coupe du Monde de la Pâtisserie, tổ chức tại thành phố Lyon, Pháp trong hai ngày 24 và 25/01/2025 Nhật Bản về đầu, Pháp đứng hạng thứ 2. Bất ngờ hơn cả là Malaysia về hạng 3. Ba ứng viên đại diện cho nghệ thuật làm bánh ngọt của Nhật đã ra về với phần thưởng cao quý nhất và giữ được chức vô địch thế giới cho các xứ hoa anh đào. Theo ban tổ chức, Nhật Bản đang vươn lên như một trong những quốc gia hàng đầu trong lĩnh vực này của thế giới.


************

Ông Zelensky thay chỉ huy quân phía đông Ukraine, quyết tâm giữ vùng đệm ở Kursk

Tuấn Anh

Trong một thông điệp video tối 26/1, ông Zelensky tuyên bố đã cử tân chỉ huy lực lượng bộ binh Ukraine, Thiếu tướng Mykhailo Drapatyi thay Thiếu tướng Andriy Hnatov phụ trách nhóm tác chiến - chiến lược Khortytsia, bao gồm phần lớn mặt trận phía đông đất nước.

tong thong Ukraine.jpg
Tổng thống Volodymyr Zelensky. Ảnh: Văn phòng tổng thống Ukraine 

"Đây là những khu vực giao tranh ác liệt nhất", Tổng thống Zelensky cho biết, đồng thời nói thêm rằng ông đã thảo luận về các thay đổi trong cuộc họp với Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi. Theo báo Pravda của Ukraine, đây là lần thay chỉ huy thứ 3 như vậy trong vòng một năm qua.

Ông Hnatov được giao phụ trách nhóm Khortytsia từ tháng 6/2024 và hiện sẽ trở thành Phó Tổng tham mưu trưởng điều hành công tác đào tạo và truyền thông cho quân đội Ukraine. Tổng thống Zelensky giải thích, việc bổ nhiệm ông Drapatyi thay ông Hnatov sẽ giúp kết hợp công tác chiến đấu của quân đội với việc huấn luyện các lữ đoàn một cách phù hợp.

Về tình hình xung đột ở những nơi khác, ông Zelensky cho hay, các lực lượng Kiev đang duy trì “vùng đệm” ở tỉnh biên giới Kursk của Nga nhằm bảo vệ các vùng Sumy và Kharkiv của Ukraine khỏi những vụ tấn công của binh lính Moscow. Trong 6 tháng tới, quân đội Ukraine sẽ tích cực đẩy mạnh hoạt động tại nơi này.

Người đứng đầu Kiev cũng khen ngợi các binh sĩ thuộc lữ đoàn độc lập số 95 của Ukraine vì hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ ở Kursk, đánh giá cao các nỗ lực của lữ đoàn nhảy dù độc lập số 25 và lữ đoàn Jaeger độc lập số 68 vì hiệu quả hoạt động tại mặt trận Pokrovsk. Ông đồng thời khen ngợi các lữ đoàn cơ giới độc lập số 24 và 100 vì sự quả cảm trong các cuộc giao tranh giành quyền kiểm soát Chasiv Yar và Toretsk.


*************

Nghị định 176: Thị trường nhân phẩm lên giá từng ngày

People gather outside the Sofitel Legend Metropole hotel before a dinner between US President Donald Trump and North Korea's leader Kim Jong Un in Hanoi on February 27, 2019.
NOEL CELIS / AFP
Người dân tại Hà Nội tập trung chụp hình trước cửa khách sạn Metropol. Tháng 2 năm 2019. (NOEL CELIS/AFP)

Vài ngày sau khi nghị định 176 được phát đi trên truyền thông nhà nước, rất nhiều lời bàn tán của người dân xuất hiện trên các diễn đàn. Nghị định này không khác những mũi tiêm độc truyền nỗi ghê sợ vào cơ thể cộng đồng, vốn đang trong tinh thần cùng quẩn vì tuyệt vọng nhìn thấy các mất mát đang diễn ra trước mắt.

Nghị định 176/2024/NĐ-CP của Bộ công an có hiệu lực từ 1/1/2025, cho phép Bộ này xuất tiền thưởng - gọi là hỗ trợ cá nhân hay tổ chức nào cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông với mức chi không quá 10% số tiền xử phạt vi phạm hành chính và tối đa 5 triệu đồng/vụ việc.

Nói trắng ra, Bộ công an ra mặt khuyến khích người dân Việt Nam hãy dành thời gian tố cáo lẫn nhau để nhận tiền thưởng. Tương tự như câu chuyện các nhà cách mạng trong lao tù thời chiến tranh, khi tố cáo đồng chí, thì sẽ được thêm con cá, chén canh.

Nói một cách nào đó, nghị định này là một thách thức đối với phẩm giá truyền thống của của người Việt Nam, là kiếm tiền một cách băng hoại, được nhà nước chống lưng, và quay mặt với đồng loại trong tình huống khó khăn do nghị định giao thông mới ban hành gây ra, mà chính họ cũng có thể không hoàn toàn đồng ý.

Trên các diễn đàn mạng xã hội, người ta nhìn thấy các tranh cãi về chuyện liệu có hay không một lớp người bán phẩm giá để lấy tiền theo lời kêu gọi của công an. Một người đàn ông sống ở Sài Gòn gửi bình luận rằng “Ắt sẽ có ai đó kiếm tiền bằng chuyện này, nhưng không nhiều đâu. Làm người ai làm vậy”. Nhiều sự ủng hộ cho bình luận này, đều có chung một niềm tin rằng chính sách của nhà cầm quyền có thể chà đạp con người và văn hóa, nhưng truyền thống đạo đức của người Việt có thể sẽ giữ lại, níu lại những điều tốt đẹp nhất.

----------------

Ảnh hưởng chính trị từ Nghị định 168

Nghị định 168: Những hệ quả tai hại

Nghị định 168: Tính toán sai lầm của ông Tô Lâm

Nghị định 168 và 176: Chính phủ ca ngợi, người dân ca thán

-----------------

Tính hài hước và giễu nhại của người Việt hiện ra, để mỉa mai nghị định 176, tràn trên các trang mạng. Người ta thấy một thanh niên đi bão mùa bóng đá, giương cao tấm biển hài hước bán video vi phạm giao thông của mẹ vợ vì hết tiền. Nơi khác, có ảnh một thanh niên ngồi ở ngã tư đường, mặt nhăn nhó với tấm bảng giới thiệu vừa “khởi nghiệp”với nghề quay video tố cáo đồng bào vi phạm giao thông, và kêu gọi mọi người hãy ”giúp đỡ”. Không ai nói trắng ra là nghị định 176 là chính sách ghê tởm của Bộ công an trong việc biến một nhóm nhỏ hám lợi thành kẻ cỗ vũ cho các mức phạt hút máu dân, mà có người nói rằng, công an bê gần 80% hình thức từ Trung Quốc áp dụng cho Việt Nam.

Nhưng nhân phẩm Việt Nam hôm nay hiện rõ không thống nhất. Không phải không có những người chọn bán nhân phẩm theo lời mời của Bộ công an vì một món lợi hợp pháp. Trên mạng Facebook, Tiktok… cũng xuất hiện những đoạn phim ngắn ghi lại cảnh những kẻ săn người bị dân đi đường rượt đuổi, bị chất vấn, giữ lại trên đường… mọi thứ náo loạn, gợi nhớ những ngày đầu quân Bắc Việt vào miền Nam, và những thành phần ăn theo 30-4 xô nhau ra đường, chỉ tay buộc tội bất kỳ ai.

Mọi thứ thật hấp dẫn với những người thiếu suy nghĩ và yếu lòng. Những bình luận ban đầu tin vào con người không dễ bán nhân phẩm của mình giá rẻ cho công an, đôi khi họ quên rằng đảng Cộng sản với gần một thế kỷ kiểm soát con người, đã có đủ tay nghề để đưa những người dân bình thường trở thành kẻ thù của nhau, chỉ vì “ủng hộ chủ trương”, “vạch mặt sai phạm”… theo tiếng hối thúc có danh có lợi chính quyền. Ngoài nhân phẩm Việt của ông cha để lại, còn có nhân phẩm “cách mạng”. Cải cách ruộng đất với bao thảm cảnh như đã thấy, đôi khi chỉ vì muốn lấy một cái lu, một bộ chén đĩa đã đẩy không biết bao người chỗ chết.

Trên mạng Zalo và Reddit đã xuất hiện những nhóm thầm kín trao đổi nhau các video vi phạm, bán dưới giá tố cáo nhận được, hay mua lại để tránh bị phạt. Những chuyện này chắc chắn công an biết, nhưng họ để mặc cho thị trường đen mua bán, vì biết đâu, họ cũng là nhân tố góp phần vào đó. Trên đó, các video được chuộc với 50%, 70% giá vi phạm, có trao đổi riêng, thỏa thuận riêng.

Thị trường mua bán nhân phẩm tầm quốc gia ngày càng rộn rịp, nhất là khi báo nhà nước còn đưa bài khuyến khích, khen ngợi việc săn người vi phạm. Người được phỏng vấn trên một bài báo, tên Tiên nói “”Vừa thể hiện trách nhiệm với xã hội, vừa có cơ hội kiếm tiền thì tội gì không làm". Chuyện cô Tiên nào đó trần tình, lại gợi nhớ năm 2012, khi quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản căng thẳng. Người Trung Quốc xuống đường đập phá các cửa hàng Nhật. Đỉnh cao là khi một nhóm người đánh chết một con chó, chỉ vì là giống chó Nhật. Một người mang xác con chó về, nói trên truyền thông lúc đó là ông ta rất vui khi “vừa thể hiện tình yêu nước, vừa mang về làm bữa ngon. Thật là tiện lợi đôi đường”.


*********

Vì sao « phương pháp » hành xử thô bạo của Trump thuyết phục được nhiều người ?

Tân tổng thống Mỹ Donald Trump ngay sau khi nhậm chức đã đưa ra hàng loạt quyết định gây chấn động, như trả tự do cho hơn một nghìn tội phạm tham gia vụ tấn công nhà Quốc Hội Mỹ, bác bỏ quyền có quốc tịch với người sinh tại Mỹ, được Hiến Pháp bảo vệ từ hơn 150 năm nay. Hôm qua, 26/01/2025, Hoa Kỳ và Colombia rơi vào khủng hoảng ngoại giao, sau khi Washington đưa máy bay quân sự Mỹ chở dân nhập cư không giấy tờ trở về nước.

Migrants seeking asylum in the United States and who previously requested an appointment on the U.S. Customs and Border Protection CBP One Mobile application, watch the U.S. President Donald Trump's i
Những người di cư xin tị nạn tại Hoa Kỳ ngồi chờ ở Cục Hải quan và Bảo vệ Biên giới, ở Tijuana, Mexico vào ngày 20/01/2025. REUTERS - Zaydee Sanchez

Hành xử đơn phương, thô bạo của Trump dường như đáp ứng đòi hỏi của nhiều người. Tại sao ? Và đâu là những giới hạn của phương pháp hành xử nói trên của tổng thống Mỹ ? Về mặt hình thức, Donald Trump thể hiện phong cách dùng lời nói để khẳng định quyền lực : Nói đồng nghĩa với làm, như tiêu đề một tác phẩm nổi tiếng trong giới ngôn ngữ học trong thập niên 1960, « How to Do Things with Words », của nhà triết học ngôn ngữJohn Langshaw Austin, người Anh.

Miệng nhà quan có gang có thép. Kể từ khi nhậm chức, Trump đã ký hàng chục sắc lệnh đảo ngược chính sách của người tiền nhiệm, và tạo không gian để các quyết định nói trên gây tiếng vang với những người ủng hộ, cũng như gây ấn tượng với công chúng nói chung, như dàn dựng việc ký ngay trên sân vận động, tỏ rõ thế thượng phong của một vận động viên chiến thắng.

Trump sẽ chiếm được kênh đào Panama, giành được đảo Groenland của Đan Mạch như tuyên bố hay không ? Bao nhiêu điều trong số các tuyên bố của Trump rút cục sẽ được thực thi ? Đối với giới chuyên gia, hiện còn quá sớm để nói về điều này, nhưng trước mắt rõ ràng lối hành xử của Trump đã mang lại một số hiệu quả, gây choáng váng, và giúp ông đạt được một số kết quả cụ thể trên thực địa và trong công luận.

Vụ việc mang lại kết quả rõ rệt nhất là chính quyền Colombia của tổng thống Gustavo Petro, sau ít giờ phẫn nộ, không tiếp nhận những chuyến máy bay ô nhục đưa di dân như tội phạm về nước và tuyên bố trả đũa, cuối cùng đã buộc phải nhượng bộ, và chấp nhận các điều kiện của Trump. Theo ghi nhận của báo Pháp Le Monde, vụ trục xuất thô bạo di dân về Colombia nói trên dường như là « dấu hiệu mở đầu cho một giai đoạn mới », khi tân tổng thống Mỹ tỏ ra kiên quyết có các hành động đơn phương, thô bạo, nhằm thực thi các cam kết với cử tri.

Lối hành xử dường như là sự tiếp nối điều đã được coi là bản sắc của chính trị gia đảng Cộng Hòa ngay từ nhiều năm trước : Nói là làm, nói đi đôi với làm và đã hứa là làm, nhưng là « làm » với những kẻ yếu hơn.

Tác động của phương pháp nói trên của Trump đối với cử tri Pháp là khá rõ. Theo một thăm dò dư luận của hãng Odoxa, cho Le Figaro, trong kỳ nghỉ tuần qua. 64% số người trả lời thăm dò có ấn tượng tổng thống Mỹ là một người « năng động ». 48% cho ông Trump là một người « hiệu quả ». Cách nay bốn năm, chỉ có 16% người Pháp thừa nhận Trump « hiệu quả ».

Về kinh tế, về vấn đề giới hay về khí hậu và di dân, 8/10 người Pháp cho rằng Trump giữ lời. Theo giới quan sát, tỉ lệ lớn người thừa nhận ông Trump giữ lời là điều đáng chú ý, bởi không biết giữ lời vốn là một điều chủ yếu mà cử tri thường phê phán giới chính trị.

Phương pháp hành xử Trump được thể hiện rất rõ, sẵn sàng hành động thô bạo, độc đoán, miễn là bảo đảm được tính hiệu quả, tức thực hiện được các cam kết tranh cử. Theo Radio France, với phương pháp của Trump, thô bạo thể hiện rõ như là một « cái ác cần thiết », bởi không có phương pháp thô bạo này thì mục tiêu được coi khó lòng đạt được. Phương pháp này thật ra không phải chỉ của Trump, mà đã có từ khi loài người biết đến chính trị.

Tại Pháp, nhiều chính trị gia cánh hữu và cực hữu hưởng ứng ra mặt, chính trị gia cánh hữu Eric Ciotti bày tỏ sự « ngưỡng mộ ». Chủ tịch vùng Ille-de-France Valérie Pécresse đã nhiệt liệt hoan nghênh việc Trump bổ nhiệm Elon Musk điều hành bộ Hiệu quả Chính phủ, cho phép « tiêu diệt thói quan liêu » trong chính quyền.

Liệu Trump có duy trì được lối hành xử này lâu dài hay không, và đâu là những giới hạn của phương pháp dùng mục tiêu để biện minh cho hành xử thô bạo này ? Nhiều nhà quan sát ghi nhận, nếu như Trump có thể sẵn sàng gây áp lực tối đa trong thời gian ngắn, và đè bẹp các nước nhỏ, yếu, bất tuân, như Colombia, thì nguyên thủ Mỹ cũng tỏ ra hành xử có chọn lọc. Với Liên Âu, Trump gia tăng áp lực từ từ, gây phân hóa nội bộ khối 27 nước.

Mềm nắn rắn buông. Trên thực tế, với Bắc Kinh, đối thủ số một của Washington, Trump tỏ ra dè dặt. Quyết định tăng thêm 10% thuế hàng nhập khẩu Trung Quốc kể từ ngày 01/02 rút cục được đình lại. Đây là điều hoàn toàn ngược với cam kết của Trump. Trong chiến dịch vận động tranh cử, Trump từng dọa tăng mức thuế này lên đến 60%. Giới quan sát cũng chú ý đến việc chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula Von der Leyen, ngay sau khi Trump nhậm chức, lần đầu tiên từ nhiều năm nay, chìa tay với Trung Quốc. Một số báo, như trang mạng chính trị Pháp L’Opinion, coi « đây là một bước ngoặt thực sự » trong thái độ của Bruxelles với Bắc Kinh.

Thực hư ra sao ? Việc Liên Âu tỏ ra muốn xích gần lại Trung Quốc phải chăng khiến chính quyền Trump trở nên mềm mỏng hơn với Bắc Kinh ? 

Một số nhà quan sát cũng chú ý đến nhận định của triết gia nổi tiếng về chính trị hiện đại Hannah Arendt, theo đó, thái độ « thô bạo » tưởng như đồng nghĩa với « sức mạnh thực sự », « sức mạnh hiệu quả », trên thực tế lại thể hiện cho « sự bất lực » của chính đương sự, vốn không hướng đến một mục tiêu nào có « giá trị bền vững », có « ý nghĩa để đời ». Dù thừa nhận tính « hiệu quả » trong hành động của Trump, đa số dân Pháp, theo thăm dò dư luận nói trên, không ủng hộ các tư tưởng của Trump, và coi hành xử của tổng thống Mỹ là « hung hãn », « nguy hiểm ». Không thu phục được lòng người xét về lâu, về dài, phải chăng đấy là hạn chế của chủ yếu của lối hành xử của chủ nhân Nhà Trắng ?


*************

Thế giới kỷ niệm 80 năm ngày giải phóng trại tập trung người Do Thái ở Auschwitz

Lãnh đạo hơn 50 quốc gia tập hợp về Ba Lan nhân kỷ niệm 80 năm ngày giải phóng trại tập trung người Do Thái Auschwitz- Birkenau. Đây là nơi được coi là biểu tượng của tội ác diệt chủng mà chế độ Đức Quốc Xã tiến hành. Hơn một triệu người thiệt mạng trong trại tập trung này từ 1940 đến 1945. Không một lãnh đạo Nga nào tham dự. Thủ tướng Israel vắng mặt.

Polish President Andrzej Duda walks through the camp area during the 80th anniversary of the liberation of the Nazi German Auschwitz-Birkenau concentration and extermination camp in Oswiecim, Poland J
Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda ghé tại lễ kỷ niệm 80 năm ngày giải phóng trại tập trung Auschwitz-Birkenau của Đức Quốc xã tại Oswiecim, Ba Lan, ngày 27 tháng 1 năm 2025. Agencja Wyborcza.pl via REUTERS - Grzegorz Celejewski
Quảng cáo

Lễ kỷ niệm năm nay dường như là cơ hội lớn cuối cùng có sự tham gia của các nhân chứng trực tiếp còn sống. Từ nhiều tuần qua, khoảng trên dưới 40 nạn nhân trại tập trung Auschwitz còn sống sót, nay đã trên dưới 100 tuổi, vẫn đi thuyết trình tại 15 quốc gia khác nhau, từ ở Israel đến Nga, từ Achentina đã Nam Phi … để tố cáo tội ác của Đức Quốc Xã.

Là một trong sáu trại tập trung người Do Thái trên lãnh thổ Ba Lan, Auschwitz- Birkenau được lập ra từ năm 1940 và được coi là « lò thiêu » khủng khiếp nhất. Theo các tài liệu lịch sử, cứ trên 6 nạn nhân Do Thái dưới thời Đức Quốc Xã thì 1 người chết tại Auschwitz. Trong Thế Chiến Thứ Hai, tổng cộng 6 triệu người Do Thái tại châu Âu bị sát hại, hơn 1 triệu người chết tại Auschwitz.

Ngày 27/01/1945 Hồng quân Liên Xô giải phóng trại này và tìm thấy 7.000 người còn sống sót. Cho đến năm 2022, trước khi đưa đưa quân xâm chiếm Ukraina, Nga luôn cử một phái đoàn sang Ba Lan dự lễ kỷ niệm giải phóng trại Auschwitz. Năm nay, ban tổ chức vẫn không mời phái đoàn của Nga, nhưng đã mời thủ tướng Israel đến dự cho dù ông đang bị Tòa Án Hình Sự Quốc Tế truy nã vì « tội ác chiến tranh và chống nhân loại » từ khi phong tỏa và oanh kích Gaza.

Đặc phái viên RFI Adrien Sarlat từ  Auschwitz- Birkenau cách thủ đô Ba Lan hơn 300 km về phía nam cho biết thêm về ý nghĩa lễ kỷ niệm 80 năm:

« 9 giờ 30 sáng nay, những người còn sống sót và nhân viên bảo tàng Auschwitz đặt vòng hoa, thắp nến trước bức tường nơi mà các nạn nhân người Do Thái bị bắn chết xưa kia. Đây là biểu tượng của sự dã man trong hàng ngũ Đức Quốc Xã. Phần chính của chương trình buổi lễ tập trung vào chiều nay : lúc 16 giờ, các phái đoàn chính thức sẽ cùng với các nạn nhân tập hợp dưới một căn lều nhưng không một quan chức nào sẽ có bài phát biểu. Ban tổ chức đã có lập trường rất rõ ràng, đó là nhường lời lại cho những người còn sống sót sau cùng để họ phát biểu trong buổi lễ hôm nay. Trong số các lãnh đạo đại diện cho 53 quốc gia, đương nhiên có tổng thống Andrzej Duda và thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, trong cương vị chủ nhà, về phía Đức có tổng thống Frank Walter Steinmeier và thủ tướng Olaf Scholz, cùng tham dự có tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Quốc Vương Anh Charles Đệ Tam. Nhưng không một đại diện nào của Nga được mời. Tuyệt nhiên không có bóng dáng của thủ tướng Israel cho dù các giới chức Ba Lan đã nhấn mạnh ông Benjamin Netanyahu sẽ được hưởng quyền miễn xâm phạm cho dù ông đang bị Tòa Án Hình Sự Quốc Tế truy nã vì ‘tội ác chiến tranh và chống nhân loại’ (vì chiến tranh ở Gaza). Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu từ chối lời mời và chỉ cử bộ trưởng Giáo Dục đến dự ».


**********

Chiến tranh Ukraina: Liên Âu đồng thuận triển hạn lệnh trừng phạt Nga

Ngoại trưởng các nước Liên Hiệp Châu Âu hôm nay 27/01/2025 họp tại Bruxelles, Bỉ, để bàn về việc triển hạn các trừng phạt nhắm vào Nga vì xâm lược Ukraina. Lệnh trừng phạt hiện hành của Liên Âu hết hiệu lực vào ngày 31/01. Vào trưa nay, tất các thành viên Liên Âu đồng thuận triển hạn lệnh trừng phạt, cho dù trước đó, thủ tướng Hungary Viktor Orban, thân cận với Matxcơva, vẫn dọa phủ quyết, nếu Bruxelles không thuyết phục Ukraina mở lại đường ống trung chuyển khí đốt của Nga sang Trung Âu.

From left, Malta's Foreign Minister Ian Borg, European Union foreign policy chief Kaja Kallas, Latvia's Foreign Minister Baiba Braze and Slovakia's Foreign Minister Juraj Blanar speak with each other
Ngoại trưởng các nước thuộc Liên Hiệp Châu Âu họp tại Bruxelles, Bỉ, ngày 27/01/2025. AP - Virginia Mayo
Quảng cáo

Vào trưa nay, sau khi Liên Âu thông qua triển hạn trừng phạt Nga, lãnh đạo ngoại giao Liên Âu, bà Kaja Kallas, trên mạng xã hội X, khẳng định, "Châu Âu đã giữ lời hứa" và "các trừng phạt này sẽ tiếp tục làm cho Nga mất đi nguồn thu nhập để tài trợ chiến tranh".

Từ Budapest, thông tín viên Florence Labruyère giải thích thái độ "bắt bí" nhưng không thành của Viktor Orban :

“Viktor Orban phản đối việc tự động gia hạn lệnh trừng phạt (của Liên Âu) đối với Matxcơva. Ông nói sẵn sàng bỏ phiếu ủng hộ nhưng đổi lại ông yêu cầu mở lại đường ống dẫn khí đốt đi qua Ukraina. Trước đây, cho dù có chiến tranh, đường ống này vẫn vận hành để chuyển khí đốt của Nga tới Trung Âu và Hungary. Vào cuối tháng 12/2024, Kiev đã đóng đường ống, muốn ngừng thu phí hơn là vận chuyển khí đốt của Nga. Điều này khiến thủ tướng Hungary nổi giận.

Viktor Orban phát biểu : “Chúng tôi kêu gọi Liên Hiệp Châu Âu yêu cầu Ukraina khôi phục hoạt động của đường ống dẫn khí đốt. Việc này không liên quan đến Ukraina, nhưng phục vụ các nước Trung Âu. Nếu Ukraina muốn được giúp đỡ, ví dụ như bằng cách trừng phạt Nga, thì Kiev phải mở lại van đường ống dẫn khí để Hungary có thể nhận được khí đốt của Nga, bởi vì chúng tôi có nhu cầu”.

Thực ra việc đóng đường ống dẫn khí đốt này không gây ảnh hưởng quá nhiều đến Hungary, bởi đa phần khí đốt của Nga mà Hungary nhập khẩu là qua ngả Thổ Nhĩ Kỳ. Vậy thì tại sao Viktor Orban lại phản đối các biện pháp trừng phạt ? Một số nước cáo buộc ông Orban chơi chiêu bài của điện Kremlin. Thủ tướng Hungary biết rằng ông có thể dùng quyền phủ quyết để đòi Liên Âu nhượng bộ Budapest.

Nhưng dẫu sao đi chăng nữa, việc Donald Trump trở lại Nhà Trắng cũng làm xáo trộn các lá bài : tổng thống Mỹ đã dọa sẽ áp dụng các lệnh trừng phạt mới nhắm vào Matxcơva nếu chính quyền Nga không đàm phán để chấm dứt chiến tranh Ukraina”.


***********

Mô hình AI giá rẻ của DeepSeek Trung Quốc gây chao đảo thị trường cổ phiếu công nghệ


Logo của Deepseek trên nền cờ Trung Quốc.
Logo của Deepseek trên nền cờ Trung Quốc.

Cổ phiếu của các công ty Mỹ giảm mạnh hôm thứ Hai (27/1), dẫn đầu là các cổ phiếu công nghệ, do thị trường dồn sự chú ý vào mô hình trí tuệ nhân tạo giá rẻ của công ty khởi nghiệp Trung Quốc DeepSeek, làm dấy lên nghi ngờ về định giá cao của ngành này.

Cổ phiếu toàn cầu lao dốc do việc bán tháo để chuyển đầu từ sang nơi an toàn hơn, với trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ tăng giá và các loại tiền tệ tương đối an toàn là đồng yên và đồng franc Thụy Sĩ tăng mạnh.

DeepSeek, đã vượt qua đối thủ ChatGPT để trở thành ứng dụng miễn phí được đánh giá cao nhất trên App Store của Apple tại Hoa Kỳ, cho biết họ sử dụng chip giá rẻ hơn và ít dữ liệu hơn, thách thức việc đầu tư lớn trên thị trường với nhận định rằng AI sẽ thúc đẩy nhu cầu dọc theo chuỗi cung ứng từ các nhà sản xuất chip đến các trung tâm dữ liệu.

Chỉ số Dow Jones giảm 0,27% xuống 44.305, S&P 500 giảm 1,72% xuống 5.996 và Nasdaq Composite giảm khoảng 3% xuống 19.342.

Nvidia, công ty có chip là lựa chọn hàng đầu của các nhà sản xuất các ứng dụng AI, đã giảm gần 12% vào đầu phiên giao dịch, trong khi các công ty cùng ngành là Broadcom và Marvell Technology đều giảm hơn 10%.

Chỉ số biến động CBOE, được gọi là “thước đo nỗi sợ hãi” của Phố Wall, tăng lên mức cao nhất kể từ ngày 20/12, lên 33% trong ngày.

Tại châu Âu, lĩnh vực công nghệ dẫn đầu chỉ số STOXX 600 toàn châu Âu giảm 0,5%, trong khi chỉ số công nghệ STOXX Europe 600 giảm 4,5%, đánh dấu mức giảm trong một ngày lớn nhất kể từ giữa tháng 10.

LO NGẠI RỦI RO

Thị trường chứng khoán toàn cầu giảm cũng thúc đẩy các nhà đầu tư tìm cách tránh rủi ro trên các loại tài sản khác.

Lợi suất chuẩn trái phiếu 10 năm của Hoa Kỳ giảm 8,1 điểm cơ bản xuống 4,54%, đẩy đồng đô la xuống thấp hơn. Các loại tiền tệ tương đối an toàn là đối tượng hưởng lợi chính.

Đồng đô la đã giảm 1,1% so với đồng yên và 0,7% so với đồng franc Thụy Sĩ, hai loại tiền tệ thường tăng giá trong giai đoạn thị trường bất ổn.

Chỉ số đô la, đo lường đồng tiền của Hoa Kỳ so với sáu đồng tiền ngang hàng, đã giảm 0,5% xuống mức thấp nhất kể từ ngày 18/12.

Thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ vẫn là chủ đề chính trên thị trường, với việc Tổng thống Donald Trump cho đến nay vẫn chưa áp dụng các biện pháp đánh thuế thương mại rộng rãi.

Trung Quốc, Mexico và Canada vẫn đang phải đối mặt với sự chờ đợi căng thẳng sau khi ông Trump tuần trước tuyên bố ngày 1/2 sẽ áp dụng thêm thuế đối với các đối tác thương mại hàng đầu này.

Đồng đô la Mỹ tăng khoảng 1,5% so với đồng peso của Mexico nhưng không thay đổi nhiều so với đồng đôla Canada và đồng nhân dân tệ của Trung Quốc trong giao dịch ngoại hối.

Biến động thị trường vào thứ Hai khởi đầu cho một tuần bận rộn khi cả Cục Dự trữ Liên bang và Ngân hàng Trung ương châu Âu sẽ họp để ấn định lãi suất.

Trong các mặt hàng, giá dầu thô tương lai đã giảm sau khi ông Trump kêu gọi Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cắt giảm giá dầu vào thứ Sáu.

Dầu thô của Hoa Kỳ giảm 0,33% xuống còn 74,41 đô la một thùng và dầu Brent giảm xuống còn 78,30 đô la một thùng, giảm 0,25% trong ngày.

Vàng giảm 0,7% xuống còn 2.752 đô la một ounce.

Tiền điện tử hàng đầu bitcoin giảm hơn 3,6%, giảm xuống dưới 100.000 đô la lần đầu tiên trong một tuần, trước khi bật lên để giao dịch ở mức 101.276 đô la.


***********

Hạ viện Mỹ thông qua dự luật đầu tiên để Trump ký ban hành về giam giữ người nhập cư 


Tổng thống Donald Trump.
Tổng thống Donald Trump.

Hạ viện Hoa Kỳ hôm 22/1 đã thông qua một dự luật yêu cầu giam giữ những người nhập cư trái phép bị buộc tội trộm cắp và gây bạo lực, đánh dấu luật đầu tiên mà Tổng thống Donald Trump có thể ký ban hành khi Quốc hội, với sự ủng hộ ít nhiều của lưỡng đảng, đã nhanh chóng hành động theo kế hoạch trấn áp nhập cư bất hợp pháp của ông.

Việc thông qua Đạo luật Laken Riley, được đặt theo tên của một sinh viên ngành điều dưỡng của Đại học Georgia bị một người đàn ông Venezuela sát hại vào năm ngoái, cho thấy cuộc tranh luận chính trị về vấn đề nhập cư đã chuyển hướng sang cánh hữu sau chiến thắng của ông Trump. Chính sách nhập cư thường là một trong những vấn đề cố hữu nhất trong Quốc hội, nhưng một nhóm quan trọng gồm 46 đảng viên Dân chủ dễ bị tác động về mặt chính trị đã cùng với Đảng Cộng hòa thông qua đề xuất nghiêm minh này với số phiếu 263-156.

"Trong nhiều thập kỷ, chính phủ của chúng ta gần như không thể thống nhất về các giải pháp cho các vấn đề ở biên giới và trong nước", Thượng nghị sĩ Katie Britt, một thành viên đảng Cộng hòa đại diện tiểu bang Alabama nói. Bà gọi dự luật này "có lẽ là dự luật thực thi luật nhập cư quan trọng nhất" được Quốc hội thông qua trong gần ba thập kỷ.

Tuy nhiên, dự luật này sẽ yêu cầu tăng cường đáng kể năng lực của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ, nhưng không bao gồm bất kỳ khoản ngân quỹ mới nào.

Bộ An ninh Nội địa ước tính Đạo luật Laken Riley sẽ tốn 26,9 tỷ USD trong năm đầu tiên để thực hiện, bao gồm cả việc tăng thêm 110.000 giường ở các nơi giam giữ của ICE.

Phần lớn người trưởng thành ở Hoa Kỳ ủng hộ việc trục xuất những người nhập cư bị kết tội về việc gây bạo lực, theo một cuộc khảo sát gần đây do Trung tâm Nghiên cứu Công vụ NORC và AP cùng tiến hành. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 37% người trưởng thành ở Hoa Kỳ ủng hộ việc trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ nhưng chưa bị kết án về một tội danh nào.

Theo luật này, chính quyền liên bang sẽ phải giam giữ bất kỳ người nhập cư nào bị bắt hoặc bị truy tố về các tội như trộm cắp. Phạm vi của đề xuất đã được mở rộng tại Thượng viện để bao gồm cả những người bị buộc tội tấn công cảnh sát hoặc các tội làm bị thương hoặc gây thiệt mạng.

Dự luật này cũng trao cho các tổng chưởng lý tiểu bang quyền pháp lý để kiện chính quyền liên bang về những tổn hại do các quyết định nhập cư của liên bang gây ra. Điều đó trao cho các tiểu bang quyền lực mới trong việc thiết lập chính sách nhập cư sau khi họ đã tìm cách phản đối các quyết định của tổng thống dưới thời cả chính quyền Trump và Biden trước đây. Đảng Dân chủ đã không thành công trong việc thúc đẩy việc xóa bỏ điều khoản đó khỏi dự luật tại Thượng viện, khi cho rằng điều này sẽ gây ra nhiều bất ổn và tính đảng phái hơn nữa cho chính sách nhập cư.

Ngay cả chính quyền Trump cũng có thể phải vật lộn để thực hiện các yêu cầu mới trừ khi Quốc hội tiếp tục cấp ngân quỹ vào cuối năm nay. Đảng Cộng hòa hiện đang lập chiến lược về cách thúc đẩy các ưu tiên của họ thông qua Quốc hội thông qua một quy trình theo đường lối đảng phái để đẩy nhanh việc thông qua ngân sách. Họ dự kiến chi phí cho các ưu tiên về biên giới và việc trục xuất của ông Trump vào khoảng 100 tỷ USD.

Hầu hết đảng viên Dân chủ chỉ trích việc thiếu kinh phí trong dự luật là bằng chứng cho thấy đây là một cách tiếp cận từng phần vốn sẽ không giúp giải quyết được nhiều vấn đề trong hệ thống nhập cư, nhưng lại gây thêm gánh nặng cho các cơ quan liên bang với các yêu cầu mới.

Những người khác nêu lên lo ngại rằng dự luật sẽ tước bỏ quyền tố tụng hợp pháp đối với các di dân, bao gồm cả trẻ vị thành niên hoặc những người thuộc chương trình Hoãn hành động đối với Người đến (Mỹ) không có người đi kèm.

Thượng nghị sĩ Alex Padilla thuộc Đảng Dân chủ từ California nói rằng, chính quyền liên bang hiện sẽ buộc phải ưu tiên giam giữ những người nhập cư bị bắt vì những tội nhẹ như trộm cắp vặt, thay vì những người phạm tội bạo lực.

Trong khi đó, ông Trump đã ban hành một loạt các sắc lệnh hành pháp nhằm đóng cửa biên giới Mexico đối với người nhập cư và cuối cùng là trục xuất hàng triệu người nhập cư không có tư cách thường trú nhân tại Hoa Kỳ. Hôm 22/1, ông Trump cũng đã hủy bỏ việc tái định cư người tị nạn và chính quyền của ông đã ra tín hiệu về ý định truy tố các quan chức thực thi pháp luật địa phương không thực thi các chính sách nhập cư mới của ông.

Các nhà lãnh đạo quốc hội thuộc Đảng Cộng hòa đã nói rõ rằng họ có ý định làm theo, mặc dù thách thức khó khăn nhất của họ sẽ là tìm cách phê duyệt nguồn ngân quỹ để thực sự thực hiện các kế hoạch cứng rắn của ông Trump.


*********

Mexico chịu nhận những người bị Mỹ trục xuất không phải công dân Mexico


Máy bay Boeing 737-700 của Colombia chuẩn bị cất cánh đi San Diego, California, để nhận lại những người bị Mỹ trục xuất (ảnh chụp tại Bogota ngày 27/1/2025).
Máy bay Boeing 737-700 của Colombia chuẩn bị cất cánh đi San Diego, California, để nhận lại những người bị Mỹ trục xuất (ảnh chụp tại Bogota

Mexico trong tuần rồi đã tiếp nhận những người bị Mỹ trục xuất không phải là công dân Mexico, Tổng thống Claudia Sheinbaum loan báo hôm 27/1, đảo ngược sự phản đối trước đây của bà về việc này.

Bà Sheinbaum cho biết Mexico đã tiếp nhận hơn 4.000 người bị trục xuất, trong đó “phần lớn” là người Mexico.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhậm chức hôm 20/1, hứa sẽ trục xuất hàng loạt những di dân đang ở Hoa Kỳ bất hợp pháp.

Nhưng trong những ngày kể từ đó, vẫn chưa có sự gia tăng “đáng kể” nào về số lượng người bị trục xuất mà Mexico tiếp nhận, bà Sheinbaum nói.

Lãnh đạo cánh tả trước đó đã nói rằng chính quyền của bà không đồng ý với việc chính quyền Trump tái khởi động chương trình “Ở lại Mexico”, chương trình này sẽ gửi những di dân không phải công dân Mexico trở về Mexico trong khi họ chờ Hoa Kỳ xử lý hồ sơ.

Bà Sheinbaum cho biết những người bị trục xuất mà Mexico vừa nhận bao gồm những người được gửi lên bốn chuyến bay bằng máy bay dân dụng. Reuters đưa tin vào ngày 24/1, trích dẫn một quan chức Hoa Kỳ và Mexico, rằng Mexico đã từ chối một chuyến bay trục xuất do quân đội Hoa Kỳ điều hành.

Những chuyến bay trục xuất như vậy cũng đã gây ra sự phản đối từ Brazil và Colombia trong những ngày gần đây.

Brazil cáo buộc Hoa Kỳ “thiếu tôn trọng trắng trợn” đối với những người bị trục xuất bị còng tay trên một chuyến bay, trong khi Tổng thống Colombia Gustavo Petro và ông Trump đã tranh cãi dữ dội vào ngày 26/1, gần như đưa hai nước đến bờ vực của một cuộc chiến thương mại vì ông Petro từ chối chấp nhận các chuyến bay trục xuất quân sự của Hoa Kỳ. Sau đó, ông Petro đã đồng ý chấp nhận các chuyến bay này.

Theo bà Sheinbaum, người gọi thỏa thuận giữa ông Trump và ông Petro là “tốt”, chính phủ Mexico và chính phủ Hoa Kỳ liên tục đàm phán về các vấn đề di dân và các thỏa thuận khác có thể đạt được trong những ngày tới.

Bà cho biết đã có tiền lệ về việc Mexico tiếp nhận những di dân không phải công dân Mexico từ Hoa Kỳ. Người tiền nhiệm của bà, ông Andres Manuel Lopez Obrador, đã đồng ý với chương trình “Ở lại Mexico” trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.


*********

BÀN RA TÁN VÀO

Đề bài :"Tiếng Việt, yêu & ghét" - Lê Hữu ( Trần Văn Giang ghi lại )

'vô hình trung' là nghĩa gì vậy, sao cứ thích dùng, hình như có nghĩa là 'vô tình'

Xem Thêm

Đề bài :TIN CHIẾN SỰ MỚI NHẤT[ CẬP NHẬT NGÀY 20 -5 - 2022 ]

Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !

Xem Thêm

Đề bài :Tin Mới Nhất Về Chiến Sư Ucraina [ CẬP NHẬT NGÀY 14-5-2022 ]

Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Hình cũ - Hà Thượng Thủ

Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng Mặt mày ai lại đi hồ hởi Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông Phải chăng “quý” mặt đã thành mông Con mắt nay đà có nhưng không Nên mới chổng khu vào hải đảo Gia tài gấm vóc của tổ tông?

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm