Hai
tuần sau Olympic, Paris tiếp tục sôi động không khí lễ hội thể thao với
Paralympic, cuộc so tài thể thao lớn nhất dành cho những người khuyết
tật trên thế giới, giờ đã thành thông lệ được tổ chức ngay sau và cùng
địa điểm của mỗi kỳ Thế Vận Hội. Trở lại những mốc lịch sử của phong
trào Paralympic.
Lịch sử của Thế Vận Hội
dành cho người khuyết tật Paralympic được bắt đầu vào năm 1948 tại một
bệnh viện quân y ở thị trấn nhỏ Stoke Mandeville cách Luân Đôn, Anh
Quốc, 60km về phía bắc. Sir Ludwig Guttmann, một bác sĩ thần kinh người
Đức, khi đó đang nghiên cứu làm sao đẩy nhanh tốc độ hồi phục cho những
bệnh nhân bị liệt hai chân, những cựu chiến binh trong Thế chiến thứ
hai. Cơ sở điều trị chuyên biệt của ông quy tụ các bệnh nhân là các phi
công của Lực lượng Không quân Hoàng gia bị chấn thương tủy sống, tất cả
đều ngồi trên xe lăn. Đúng thời điểm Thế Vận Hội mùa hè đang diễn ra ở
Luân Đôn, ông liền nghĩ tới các môn thể thao.
Ông tổ chức cho 16
cựu binh ngồi xe lăn thi đấu với nhau ở môn bắn cung và môn « netball »
(biến thể của môn bóng rổ). Bác sĩ Guttman không hề biết, ông vừa mơi
khai sinh ra một phong trào thể thao mới. Trong một cuốn sách về ý nghĩa
của thể thao trong việc phục hồi chức năng cho người khuyết tật xuất
bản năm 1956, Sir Ludwig Guttman viết : « Cho đến lúc đó, vấn đề vẫn
là vô vọng, bởi vì không chỉ cần cứu mạng sống của những người đàn ông,
phụ nữ và trẻ em bị liệt mà còn cần phải đem lại cho họ nhân phẩm để họ
trở thành những công dân hạnh phúc và được tôn trọng.”
Năm
1952, đại hội thể thao quốc tế Stoke Mandeville lần đầu tiên được khởi
xướng. Một đội các cựu chiến binh Hà Lan được mời đến thi đấu với các
vận động viên Anh. Đại hội thể thao này sau đó được tổ chức đều đặn hàng
năm. Hai năm sau các cuộc so tài được mởi rộng với sự tham gia của 14
quốc gia. Tất cả các vận động viên đều là những người bị liệt hai chân,
phần lớn trong số họ đến từ các bệnh viện hay các trung tâm phục hồi
chức năng mà giám đốc của họ đã theo gương bệnh viện Stoke Mandeville
đưa thể thao vào chương trình điều trị bệnh nhân.
Gần một thập kỷ
sau đó, vào năm 1960, Đại hội thể thao quốc tế Stoke Mandeville lần thứ
9, được coi như là Paralympic đầu tiên, được tổ chức tại Roma (Ý), sáu
ngày sau khi bế mạc Thế Vận Hội Mùa Hè Roma. Năm nghìn người đã tham dự
lễ khai mạc sự kiện thể thao của những người khuyết tật trên sân vận
động Acqua Acetosa, với sự tham dự của 400 vận động viên, tất cả đều
ngồi xe lăn, đến từ 23 quốc gia. Có 8 môn thể thao trong chương trình
thi đấu : Điền kinh, bóng rổ trên xe lăn, bơi, bóng bàn, bắn cung,
billar, phi tiêu và đấu kiếm trên xe lăn.
Đến kỳ đại hội Tokyo
1964, môn đua xe lăn mới chính thức được đua vào thi đấu. Vào thời kỳ
đó, các vận động viên vẫn chưa có các xe lăn chuyên dụng. Họ phải dùng
xe tự chế thủ công vẫn được sử dụng hàng ngày. Những mẫu xe lăn đầu
tiên có chút nghiên cứu cải tiến, nhưng vẫn còn đơn sơ, chỉ xuất hiện
vào đầu những năm 1980.
Thời kỳ hình thành quy định luật lệ
Năm
1972, tại Heidelberg (Đức), trước thềm Thế Vận Hội mùa hè Munich, lần
đầu tiên các trưởng đoàn và huấn luyện viên gặp nhau để bàn về các quy
định áp dụng cho ở từng nội dung thi đấu. Họ đã chọn thành lập các tiểu
ban các môn thể thao từ ủy ban tổ chức của Đại hội thể thao Stoke
Mandeville. Quyết định này mang lại cho mỗi bộ môn nhiều quyền tự chủ
hơn trong quá trình phát triển và mở đường cho việc phân loại các dạng
khuyết tật theo môn thể thao trong tương lai. Tại Toronto (Canada), năm
1976, 261 vận động viên cụt chân và 187 vận động viên khiếm thị bắt đầu
được phép tham gia thi đấu bên cạnh các vận động viên ngồi xe lăn.
Năm
1988, lần đầu tiên Paralympic được tổ chức tại cùng địa điểm với Thế
Vận Hội Mùa Hè Seoul (Hàn Quốc). Sự kiện diễn ra hai tuần sau Thế Vận
Hội Mùa Hè (15-24/10) với sự tham dự của 3.057 vận động viên của 60 quốc
gia.Nhiều quan chức Olympic Seoul đã được tuyển dụng và đào tạo đặc
biệt về đặc thù Paralympic để làm việc cho cả hai sự kiện.
Thời
điểm quan trọng trong lịch sử Paralympic đó là vào ngày 22 tháng 9 năm
1989, Ủy ban Paralympic Quốc tế (IPC) được thành lập. IPC là định chế
giám sát và điều phối Thế Vận Hội mùa hè và mùa đông cũng như các cuộc
thi khác dành cho các vận động viên khuyết tật khác nhau trên toàn thế
giới.
Năm 2000 đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử Thế Vận Hội
dành cho người khuyết tật. Paralympic mùa hè lần thứ XI ở Sydney được
chia sẻ nguồn lực với ban tổ chức Olympic. Thành phố chủ nhà và các quan
chức trong ban tổ chức phải chịu trách nhiệm về cả hai sự kiện. Sau Thế
Vận Hội Sydney, các vận động viên thiểu năng trí tuệ đã bị loại khỏi
chương trình Paralympic trong tương lai do đội bóng rổ của Tây Ban Nha
gian lận trắng trợn. Ủy ban Paralympic Quốc tế thấy cần phải cải tổ lại
hệ thống đánh giá tình trạng khuyết tật tâm thần của vận động viên.
Kỷ nguyên truyền thông
Vào
ngày 19 tháng 6 năm 2001, một thỏa thuận đã được ký kết giữa IOC và IPC
để đảm bảo và hỗ trợ cho việc tổ chức Paralympic. Văn kiện khẳng định
kể từ Thế Vận Hội Bắc Kinh 2008, Paralympic sẽ luôn diễn ra ngay sau Thế
Vận Hội Olympic và sẽ sử dụng cùng các cơ sở và địa điểm thể thao, cùng
làng vận động viên, cùng mức phí đăng ký và chi phí đi lại. Do đó, mỗi
thành phố đăng cai trong tương lai được chọn sẽ phải tổ chức Thế Vận Hội
Olympic và Thế Vận Hội dành cho người khuyết tật.
Cũng tại Bắc
Kinh, sự phát triển của truyền thông đã được khẳng định bằng việc
Paralympic được phát sóng ở 80 quốc gia, đạt tổng cộng 3,8 tỷ người xem.
Sau đó, Thế Vận Hội Luân Đôn 2012 đã đánh dấu một bước ngoặt mới thể
hiện sự hòa nhập và niềm tự hào của người khuyết tật. Rio năm 2016 và
Tokyo năm 2021 phong trào Paralympic tiếp tục phát triển mạnh.
Paris sẵn sàng cho Paralympic
Paralympic
Paris 2024, diễn ra từ ngày 28/08 đến 08/09 hai tuần sau khi bế mạc
Olympic Paris. Khác với Olympic, lễ khai mạc Paralympic diễn ra ngoài
trời tại trung tâm thủ đô trên quảng trường Concorde, nhưng không phải
trên sông Seine.
Màn trình diễn này cũng vẫn do đạo diễn Thomas
Jolly , đảm nhiệm với hứa hẹn sẽ dành cho khán giả nhiều « bất ngờ »
thú vị. Các đoàn vận động viên tham dự Paralympic 2024 sẽ diễu hành trên
đại lộ Champs Elysée, đến tề tựu trước lễ đài đặt tại quảng trường
Concorde. Sau màn diễu hành và trình diễn nghệ thuật là lễ châm đuốc tại
vườn Tullerie nằm sát cạnh quảng trường. Đài lửa Thế Vận Hội Paris 2024
lại được thắp lửa Paralympic và bay lên trên bầu trời Paris trong suốt
12 ngày diễn ra sự kiện. Paralympic sẽ khép lại với lễ bế mạc tại sân
vận động Stade de France tối ngày 08/09.
Chương trình thi đấu
Từ
ngày 29/08 đến Chủ Nhật 08/09, các vận động viên khuyết tật khác nhau
sẽ so tài ở 549 nội dung ở 22 môn thể thao trong đó có nhiều bộ môn
trong hệ thống thi đấu chính thức của Olympic đã được thay đổi thể thức,
quy định để thích ứng với các vận động viên khuyết tật cũng như nhiều
môn chuyên biệt.
Sẽ có 20 địa điểm thi đấu đón các cận động viên
khuyết tật về so tài tại Paralympic Paris, tập trung về khu vực Paris và
các vùng phụ cận.
Các đoàn thể thao khuyết tật cũng được đón tiếp
tại làng vận động viên đã dành cho Thế Vận Hội Paris đã được cải tạo và
lắp đạt thêm thiết bị để đáp ứng được đặc thù sinh hoạt của người
khuyết tật.
Theo số liệu của ban tổ chức sự kiện, có 4400 vận động
viên đại diện cho 180 đoàn thể thao các nước và vùng lãnh thổ tham dự
Paralympic Paris. Dự kiến sẽ có khoảng 350 nghìn khán giả là những người
khuyết tật dự Olympic và Paralympic Paris. Chính quyền thành phố Paris
cũng như vùng Il-de-France đã tiến hành sửa chữa lắp đặt bổ sung các hệ
thống thiết bị tại các địa điểm công cộng tạo điều kiện để người khuyết
tật có thể dẽ dàng tiếp cận.
Để bảo đảm an ninh cho Paralympic
Paris, chính phủ Pháp huy động 25 nghìn nhân viên giữ gìn trật tự trong
suốt 12 ngày diễn ra sự kiện.
Paris đã sẵn sàng đón Paralympic
2024, ngày hội thể thao lớn nhất thế giới của những người đầy nghị lực
vươn lên trong cuộc sống.