(AFP) – Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế hải quan đối với chất bán dẫn, dược phẩm và thép trong “tương lai rất gần”. Phát biểu trước các nghị sĩ đảng Cộng Hòa ở Miami ngày hôm qua, 27/01/2025, ông Trump lý giải làm vậy để “đưa hoạt động sản xuất những mặt hàng thiết yếu này trở lại Hoa Kỳ”.
Ông khẳng định nếu các công ty nước ngoài không muốn phải chịu thuế hải
quan, họ bắt buộc phải xây dựng nhà máy ở Mỹ. Các kinh tế gia lo ngại
quyết định như vậy có thể khiến lạm phát tăng cao ở Mỹ.
(AFP) – Mỹ và Ấn Độ thảo luận về thương mại và mua sắm thiết bị quân sự.
Hôm qua, 27/01/2025, trong cuộc điện đàm với thủ tướng Ấn Độ Narendra
Modi, tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định rằng điều quan trọng là Ấn
Độ cần phải tăng cường mua thiết bị quân sự của Mỹ. Ông chủ Nhà Trắng
cũng đề cập đến việc “hướng tới phát triển mối quan hệ song phương công bằng”
giữa hai nước, trong bối cảnh thặng dư thương mại giữa New Delhi và
Washington đạt khoảng 30 tỷ đô la. Hai bên cũng thảo luận về chuyến thăm
dự kiến của thủ tướng Modi tới Mỹ.
(AFP) – Israel : 8 con tin dự kiến được Hamas trả tự do đã chết.
Theo thông báo hôm qua, 27/01/2025 của phát ngôn viên chính phủ Israel,
những người này nằm trong danh sách 33 con tin mà Israel đề nghị
thảtrong giai đoạn đầu của thỏa thuận hưu chiến với Hamas, bắt đầu từ
ngày 19/01. Gia đình của các nạn nhân đã được thông báo về tình hình.
Cũng trong ngày hôm qua, theo thông tin từ phía Hamas, hơn 300.000 người
Palestine phải di tản vì cuộc chiến đã trên đường trở về nhà.
(Reuters) – Nga có thể phải đối mặt với làn sóng doanh nghiệp phá sản trong năm 2025.
Trong báo cáo do tổ chức nghiên cứu TsMAKP của Nga công bố, một phần
nguyên nhân đến từ việc ngày càng có nhiều công ty gặp phải tình trạng
đối tác không thể thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ, tỷ lệ sinh lời của
các công ty cũng giảm đi do lãi suất cho vay tại các ngân hàng tăng
cao. Báo cáo cũng dự đoán rằng mức đầu tư của các doanh nghiệp sẽ giảm
xuống còn 1,7-2,0% trong năm nay, so với mức 7% vào năm 2024.
(AFP) – Lính Philippines sẽ được huấn luyện sử dụng tên lửa Typhon.
Một trung đội của Philippines vào tháng tới sẽ được huấn luyện để sử
dụng tên lửa tầm trung Typhon của Mỹ, trước khi hai nước tập trận chung,
theo thông báo của quân đội Philippines hôm nay, 28/01/2025. Quân đội
Hoa Kỳ đã triển khai hệ thống tên lửa Typhon vào năm ngoái trong khuôn
khổ các cuộc tập trận chung thường niên. Sau khi tập trận xong, họ đã để
lại hệ thống tên lửa này ở Philippines.
(AFP) – Phim Việt Nam tại Liên hoan Gérardmer.
Liên hoan phim Gérardmer, Pháp, sẽ khai mạc ngày mai, 29/01/2025, đặc
biệt chú ý điện ảnh Việt Nam. Liên hoan chuyên về các phim kinh dị, bí
ẩn và giả tưởng sẽ giới thiệu với công chúng 3 bộ phim Việt Nam: “Quỷ
Cẩu” (Crimson Snout ), phim dài đầu tay của đạo diễn Lưu Thành Luân,
“Kfc” của đạo diễn Lê Bình Giang và "Chuyện ma gần nhà” (Vietnamese
Horror Story) của Trần Hữu Tấn.
(SCMP/ Yonhap) – Trung Quốc, Hàn Quốc: Thời tiết bất thường ngày Tết.
Tại Trung Quốc, thủ tướng Lý Cường hôm qua đã yêu cầu các giới chức đặc
trách giao thông luôn trong tư thế chuẩn bị đối phó với các tình huống
khẩn cấp có thể xảy ra do đợt lạnh trên phần lớn lãnh thổ Trung Quốc gây
xáo trộn giao thông trong những ngày Tết. Tại Hàn Quốc, tuyết đang rơi
rất dày trên cả nước cũng ảnh hưởng nặng nề đến giao thông hàng không và
hàng hải những ngày Tết. Các gia đình được khuyến cáo nên theo dõi sát
tình hình thời tiết.
(AFP) – Thủ tướng Serbia từ chức sau ba tháng biểu tình. Thủ
tướng Serbia Milos Vucevic hôm nay, 28/01/2025, đã thông báo từ chức
sau ba tháng người dân nước này xuống biểu tình chống tham nhũng. Từ
ngày 01/11, sau cái chết của 15 người trong vụ sập mái che của nhà ga
Novi Sad, ngày nào sinh viên, học sinh, nhân viên và cả những người về
hưu đều xuống đường phản đối chính phủ. Trước khi làm thủ tướng, ông
Vucevic là thị trưởng thành phố Novi Sad trong thời gian mà nhà ga được
tu sửa. Công trình vừa hoàn tất thì vài tháng sau xảy ra tai nạn.
***********
Báo cáo: TPHCM, Hà Nội vào nhóm kẹt xe nhất thế giới
Báo cáo mới cho thấy kẹt xe ở Sài Gòn và Hà Nội “ngốn” một lượng thời gian khổng lồ của người dân mỗi năm.
Minh Trí
Kẹt xe ở Hà Nội. (AFP PHOTO)
Tình
trạng kẹt xe kéo dài khiến người dân Việt Nam phải lãng phí hàng trăm
giờ mỗi năm chỉ để “chôn chân” trong dòng phương tiện đông đúc. Theo số
liệu Chỉ số Giao thông (Traffic Index) năm 2024 được công bố vào đầu
tháng 1 bởi TomTom
– công ty công nghệ bản đồ đến từ Hà Lan – người dân Hà Nội mất đến 111
tiếng mỗi năm vì kẹt xe, trong khi con số này tại Sài Gòn cũng chạm
ngưỡng 93 tiếng.
Bảng xếp hạng cũng đưa hai
thành phố lớn nhất của Việt Nam vào danh sách những thành phố kẹt xe
nhiều nhất thế giới. Trong tổng số 500 thành phố tại 62 quốc gia và sáu
vùng lãnh thổ được khảo sát, Hà Nội xếp 29 khi mất 29 phút 25 giây để di
chuyển sáu miles (gần 10 km), tăng 25 giây so với báo cáo năm 2023. Sài
Gòn xếp hạng 32 khi người dân tại đô thị đông dân nhất Việt Nam mất 29
phút 11 giây để di chuyển gần 10 km, tăng đến 38 giây so với báo cáo năm
ngoái.
Nếu so sánh với các trung tâm đô thị
khác trong khu vực Đông Nam Á, có thể thấy Hà Nội và Sài Gòn chịu áp lực
giao thông còn hơn cả các “điểm nóng” như Jakarta (Indonesia) - hạng
90, Bangkok và Chiang Mai (Thái) - hạng 116 và 161, và Kuala Lumpur
(Malaysia) - hạng 285.
Tình trạng giao thông
vốn đã căng thẳng nay càng trở nên ngột ngạt kể từ khi Nghị định 168
được áp dụng đầu năm 2025. Đây là nghị định quy định mức xử phạt cao hơn
gấp nhiều lần so với mức cũ đối với các lỗi vi phạm giao thông và đang
vấp phải những phản đối của người dân. Theo thông tin được người dân cho
RFA biết và báo chí đăng tải, tình trạng kẹt xe ở các thành phố lớn của
Việt Nam đã trở nên tồi tệ hơn kể từ khi nghị định đi vào hiệu lực từ
ngày 1/1/2025.
Theo dữ liệu trực tuyến từ báo cáo của Tom Tom,
chỉ trong bảy ngày tính đến 27/1/2025, mức độ ùn tắc tại Hà Nội tăng
vọt 81%, trong khi TP.HCM cũng ghi nhận mức tăng 44% so với tình trạng
kẹt xe thông thường.
Việc mất hàng trăm giờ
mỗi năm trong cảnh ùn tắc triền miên không chỉ gây phiền toái mà còn gia
ta tăng áp lực cho người dân, đặc biệt là giới tài xế.
Ngày
23/1, anh Quang* – tài xế taxi tại Sài Gòn – chia sẻ với phóng viên
rằng thu nhập của anh đang sụt giảm do kẹt xe kéo dài, đặc biệt nghiêm
trọng kể từ khi Nghị định 168 có hiệu lực, khiến anh chật vật hoàn thành
chỉ tiêu doanh thu mà công ty đặt ra.
Theo
quy định, mỗi ngày anh phải kiếm đủ 800.000 đồng mới được nhận 200.000
đồng tiền công và 25% từ các chuyến sau. Nhưng tình trạng tắc đường
triền miên khiến anh chật vật: vừa phải chạy nhiều hơn, vừa lo mắc sai
sót. Chỉ cần bị cảnh sát phạt một lần, mọi công sức coi như mất trắng,
anh nói.
“Giờ tôi chỉ biết chấp hành và tập trung lái xe để không bị phạt,” anh nói. “Tôi cũng chẳng biết trình bày ở đâu về những khó khăn mà nghị định này gây ra”.
Theo
VnExpress hôm 14/1, Thủ tướng giao Bộ Công an phối hợp với Bộ Giao
thông Vận tải và TP Hà Nội, TP HCM tổ chức giao thông khoa học, hợp lý
để nhanh chóng khắc phục ùn tắc
tại hai thành phố. TP HCM, trước đó, đã cho lắp một loạt đèn tín hiệu
cho phép rẽ phải khi có đèn đỏ để giảm tình trạng tắc đường nhưng tình
hình vẫn chưa có biến chuyển.
RFA Tiếng Việt
đã liên hệ Sở Giao thông Vận Tải (SGVT) Hà Nội và SGTV Tp. Hồ Chí Minh
để hỏi ý kiến về các hướng giải pháp tình trạng kẹt xe trong thời gian
vừa qua nhưng chưa nhận được phản hồi.
*Tên của nhân vật trong bài đã được thay đổi để đảm bảo an toàn cho nhân vật được phỏng vấn.
*************
Một nhà sư bị cấm xuất cảnh đi Mỹ dự hội nghị tự do tôn giáo
Công an cửa khẩu Tân Sơn Nhất nói Đại đức Thích Nhật Phước nằm trong danh sách cấm xuất cảnh vì lý do an ninh
Quốc Vũ
Đại đức Thích Nhật Phước và Biên bản cấm xuất cảnh ngày 26/1/2025 (Đại đức Thích Nhật Phước/RFA edited) (RFA)
Đại
đức Thích Nhật Phước thuộc Tăng đoàn Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống
nhất, một tổ chức tôn giáo không được nhà nước công nhận, đã bị chặn
xuất cảnh trên đường đi dự hội nghị tự do tôn giáo quốc tế ở Hoa Kỳ.
Ngày
26/1, Đại đức Thích Nhật Phước (thế danh là Nguyễn Thanh Cường), bị an
ninh cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất không cho xuất cảnh trong
chuyến bay tới Incheon (Hàn Quốc) với lý do “quốc phòng, an ninh” quy
định tại Điều 36 của Luật xuất cảnh, nhập cảnh 2019.
Biên
bản tạm hoãn xuất cảnh của công an cửa khẩu cảng hàng không quốc tế Tân
Sơn Nhất nói Đại đức Phước có thể liên hệ với Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng
Tàu để giải quyết việc bị cấm xuất cảnh.
Nói
với RFA trong ngày 28/1, Đại đức Phước cho biết ông có kế hoạch quá cảnh
sang Hàn Quốc, nơi ông sẽ đi tiếp sang Hoa Kỳ để dự Hội nghị thượng
đỉnh về tự do tôn giáo quốc tế tổ chức ở thủ đô Washington trong các
ngày 04-05/2 tới đây.
Về việc bị cấm xuất cảnh, ông nói:
“Chẳng
có lý do gì để họ cấm mình cả, mình không phải là tội phạm xuyên quốc
gia gì hết, mình cũng chưa vi phạm pháp luật của Việt Nam nữa.
“Họ
cấm mình xuất cảnh, việc họ không muốn mình đi để mình tham dự hội nghị
cho thấy Việt Nam không có tự do tôn giáo. Tại vì họ sợ mình qua đó
mình sẽ nói ra sự thực (xảy ra đối với) ở chùa Sơn Linh hay chùa Thiên
Quang.”
Phóng viên gọi điện cho Phòng Quản
lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu để hỏi thông tin về
trường hợp cấm xuất cảnh của Đại đức Phước nhưng không có ai nghe máy.
Ông
Nguyễn Đình Thắng, giám đốc BPSOS, đồng tổ chức Hội nghị thượng đỉnh về
tự do tôn giáo quốc tế 2025 cho hay, ngay khi biết thông tin cơ quan an
ninh cấm xuất cảnh đối với Đại Đức Thích Nhật Phước, ông và các đồng sự
đã làm ngay bản báo cáo gửi cho Liên Hiệp Quốc và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ
cũng như Ủy hội Hoa Kỳ về tự do tôn giáo quốc tế và ban chỉ đạo của Hội
nghị thượng đỉnh.
Nhận xét về vụ việc này, ông Nguyễn Đình Thắng nói với RFA:
“Thứ
nhất, rõ ràng là họ phân biệt đối xử. Các vị sư thuộc Giáo hội Phật
giáo Việt Nam do Nhà nước dựng lên năm 1981 thì được chính quyền mời
trong phái đoàn của chính quyền đi Mỹ và đi các nơi nhằm đánh bóng cho
chế độ.
Trong khi các vị sư thuộc
(Tăng đoàn) Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất bị ngăn cản không
riêng gì ông Thích Nhật Phước, nhiều vị khác như Hòa thượng Thích Không
Tánh, Thích Thiện Minh đều bị cấm xuất cảnh.
Thứ
hai, rõ ràng là Nhà nước Việt Nam muốn che đậy những hành vi vi phạm
quyền tự do tôn giáo nghiêm trọng, thành ra họ không cho những nạn nhân
là những nhân chứng đi để trình bày với quốc tế về thực trạng tại Việt
Nam.“
Tuy nhiên, theo ông Thắng, bằng việc
cấm xuất cảnh một tham dự viên sẽ phát biểu tại hội nghị về tự do tôn
giáo quốc tế, chính quyền Việt Nam càng lộ liễu cho quốc tế thấy thực
trạng của tự do tôn giáo ở đất nước có hơn 100 triệu dân này.
Đại
đức Phước từng trụ trì chùa Sơn Linh (Sơn Linh Tự) ở thị trấn Plei Kần,
huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Chùa là ngôi nhà gỗ lợp mái tôn mà trong
ba năm trước đó ông vừa làm nơi thờ cúng Phật và nơi ở, thu hút nhiều
Phật tử trong vùng.
Tuy nhiên, vào cuối năm 2022, chính quyền địa phương đã đưa người tới phá bỏ cơ
sở tôn giáo này, nói rằng chùa này xây dựng không hợp pháp trên đất
nông nghiệp. Sau khi phá bỏ Sơn Linh Tự, chính quyền cũng ngăn cản mọi
nỗ lực phục dựng chùa của các tu sĩ, buộc Đại đức Phước phải đến tu hành
ở chùa Thiên Quang ở xã Hoà Bình (huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng
Tàu).
Trong nhiều năm qua, chính quyền huyện Xuyên Mộc cũng thường xuyên đưa người tới ngăn cản
việc xây dựng cơ sở vật chất của chùa Thiên Quang và chùa Phước Bửu, là
hai cơ sở tu hành thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất không
được nhà nước thừa nhận.
Tín đồ Tin Lành tại gia ở Đắk Lắk bị theo dõi sát sao
Trước
thềm hội nghị về tự do tôn giáo ở thủ đô của Hoa Kỳ, tín đồ của một số
nhóm Tin Lành tư gia độc lập ở Đắk Lắk cho biết trong hơn một tuần nay
họ liên tục bị công an địa phương theo dõi, có người còn bị mời lên đồn
công an để “làm việc.”
Ngày 22/1, Cơ quan An
ninh Điều tra của Công an tỉnh Đắk Lắk gửi giấy mời cho thầy truyền đạo Y
Wen Niê ở buôn Ea Khít, xã Ea Bhôk, huyện Cư Kuin, yêu cầu ông lên trụ
sở Công an huyện để “phối hợp cung cấp thông tin liên quan đến vụ án
‘Phá hoại chính sách đoàn kết’” nhưng không nói rõ vụ án nào.
Một người trong gia đình cho RFA biết công an đến nhà thuyết phục ông đi gặp công an nhưng ông từ chối.
Một
người khác thuộc Hội Thánh Tin Lành tư gia độc lập ở xã Hòa Đông, huyện
Krông Pắk, cho RFA biết thời gian gần đây, chính quyền địa phương đưa
người tới giám sát các gia đình thuộc hội thánh. Công an mặc thường
phục, đứng gần nhà, không ngừng theo dõi và “đi đâu họ cũng cũng đi
theo.”
Phóng viên gọi điện thoại cho Công an tỉnh Đắk Lắk và huyện Cư Kuin để kiểm chứng thông tin nhưng không có ai nghe máy.
Trong
nhiều năm trước, cơ quan an ninh Việt Nam đã nhiều lần ngăn cản đại
diện một số tổ chức tôn giáo độc lập đi dự hội nghị về tự do tôn giáo
khu vực hoặc thế giới, như Hội nghị Tự do Tôn giáo hay Niềm tin Khu vực
Đông Nam Á (SEAFoRB) hay Hội nghị Thượng đỉnh về tự do tôn giáo quốc tế
(International Religious Freedom Summit)- sự kiện được Bộ Ngoại giao Hoa
Kỳ tổ chức hàng năm.
Bên cạnh việc bị chặn
xuất cảnh, nhiều người còn bị bắt giữ, tra khảo và đánh đập, như trường
hợp hai thầy truyền đạo Y Sĩ Êban và Y Khiu Niê năm 2022.
Trong
hai năm qua dưới chính quyền của Tổng thống Joe Biden, Việt Nam bị Bộ
Ngoại giao Hoa Kỳ liệt vào danh sách “Danh sách theo dõi đặc biệt” về tự
do tôn giáo (SWL) trong khi Uỷ hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế
(USCIRF) liên tục đề nghị đưa Việt Nam vào danh sách Các quốc gia quan
tâm (CPC) trong lĩnh vực này.
************
DeepSeek nói gì về Biển Đông?
Không nhiều. Công cụ AI của Trung Quốc muốn tránh xa chủ đề “nhạy cảm” này.
RFA Staff
Logo của ứng dụng DeepSeek (Florence Lo/Reuters)
DeepSeek
- mô hình trí tuệ nhân tạo mã nguồn mở do Trung Quốc tự phát triển và
chatbot có sự hỗ trợ của AI vừa ra mắt của mô hình này đang làm dậy sóng
thị trường công nghệ toàn cầu, khiến giá cổ phiếu của các công ty Mỹ
giảm mạnh.
Nhưng liệu DeepSeek có tốt đến thế
trong các đề tài mà Đài Á Châu Tự Do thường phản ánh? Chúng tôi quyết
định kiểm tra kiến thức về Biển Đông của mô hình này.
“Biển Đông là gì?”
Câu
trả lời xuất hiện gần như ngay lập tức: “Biển Đông là một biển cận
biên, một phần của Thái Bình Dương. Biển này bao gồm một khu vực tính từ
các eo biển Singapore và Malacca đến eo biển Đài Loan”.
Mọi thứ đều có vẻ tốt.
Chatbot
tiếp tục giải thích rằng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa “tuyên bố chủ
quyền đối với một phần lớn của vùng biển này trong cái gọi là “Đướng
chín đoạn” và tuyên bố này bị các nước khác trong khu vực phản đối và
“không được luật pháp quốc tế công nhận, đặc biệt là sau phán quyết năm
2016 của Tòa trọng tài Thường trực ở Lahay. Tòa này kết luận rằng tuyên
bố chủ quyền của Trung Quốc là không có cơ sở pháp lý theo Công ước Liên
Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).”
Nhưng câu
trả lời này đã biến mất gần như ngay lập tức và nhường chỗ cho một mẫu
trả lời soạn sẵn: “Xin lỗi, điều này vượt quá phạm vi hiện tại của tôi.
Chúng ta hãy nói về cái gì đó khác!”
Chúng tôi
đã hỏi thêm một số câu hỏi về Biển Đông, chẳng hạn như “Trung Quốc có
bao nhiêu đảo nhân tạo?”, “Bãi Cỏ Mây ở đâu?” và “Điều gì đang xảy ra
giữa Trung Quốc và Philippines ở Biển Đông?”
Chatbot
tiếp tục nhấn mạnh rằng trợ lý ảo này “không rõ làm thế nào để tiếp
cận/trả lời loại câu hỏi này”đồng thời liên tục gợi ý người dùng: “Thay
vì đó, hãy trò chuyện về các vấn đề toán học, mã hóa (coding) và logic!”
“Tôi
không ngạc nhiên” - ông Greg Poling, một nhà phân tích biển thuộc Trung
tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington nói.
“Tôi
không thể nói rằng mình là một chuyên gia về học máy nhưng tôi đoán là
DeepSeek sẽ né tránh tất cả các chủ đề được xem là “nhạy cảm” ở Trung
Quốc” – ông Poling nói.
“Hãy thử hỏi về Tây
Tạng!” – nhà phân tích này gợi ý về hỏi về khu vực được nhiều người biết
đến bởi những tranh chấp chủ quyền và quyền tự trị.
Kayla
Blomquist, giám đốc Nhóm Nghiên cứu Chính sách Trung Quốc tại Đại học
Oxford (Oxford China Policy Lab), nói với đài BBC rằng cho đến tận gần
đây, chính phủ Trung Quốc đã tương thả lỏng sự kiểm soát đối với ứng
dụng DeepSeek nhưng điều đó có thể thay đổi cùng với thông báo về một
khoản đầu tư lớn của chính quyền trung ương Trung Quốc vào tuần trước.
DeepSeek trả lời các câu hỏi về Biển Đông (RFA)
Kiểm duyệt chính trị
Được
phát triển bởi một công ty Trung Quốc ở thành phố Hàng Châu thuộc vùng
Đông Nam Trung Quốc, ứng dụng DeepSeek có khả năng chịu sự điều chỉnh
của các quy định của Trung Quốc, trong đó có những luật lệ liên quan đến
nội dung, quyền riêng tư dữ liệu và những kiểm duyệt gắt gao về mặt
chính trị.
Người sử dụng phản ảnh gặp khó khăn
trong việc lấy thông tin về các chủ đề nhạy cảm như biểu tình ở Quảng
trường Thiên An Môn năm 1989 hoặc vấn đề độc lập của Đài Loan.
Biển
Đông là một vấn đề địa chính trị phức tạp liên quan đến tranh chấp lãnh
thổ, căng thẳng quân sự và các tuyên bố chủ quyền mang tính xung đột
giữa các quốc gia ven biển này, trong đó có Trung Quốc. Các nhà phân
tích cho biết vì tuyến đường thủy này là một trong những lợi ích cốt lõi
của Bắc Kinh nên nó cũng được các nhà kiểm duyệt nước này liệt vào hạng
mục “rất nhạy cảm”.
Vì DeepSeek muốn duy trì
việc tiếp cận với thị trường Trung Quốc, họ sẽ tìm cách tuân thủ các quy
định của chính phủ Trung Quốc ngay cả ở nước ngoài - các nhà phân tích
cho biết.
Hoạt động tương tự như ChatGPT - ứng
dụng có sự hỗ trợ của AI của Mỹ, DeepSeek được cho là đã được phát
triển với lượng chi phí chỉ bằng một phần nhỏ chi phí của ChatGPT. Ngoài
ra, ứng dụng này miễn phí với hầu hết người sử dụng.
Nhưng
ở giai đoạn phát triển này, liệu DeepSeek có thể là một thách thức lớn
đối với OpenAI, nhà phát triển của ChatGPT? Chúng tôi đã đặt câu hỏi này
đối với ChatGPT và nhận được câu trả lời khá hào hiệp:
“Hoàn
toàn không! DeepSeek và tôi có những mục đích và cách tiếp cận khác
nhau. Các công cụ như DeepSeek có thể chuyên về một lĩnh vực nào đó khác
hoàn toàn, ví dụ như tìm kiếm dữ liệu nâng cao hoặc các nhiệm vụ kỹ
thuật cụ thể” – chatbot của OpenAI trả lời. “Hãy nghĩ điều này như cách
làm việc nhóm thay vì sự cạnh tranh”.
Biên tập bởi Mike Firn
************
Trung - Ấn nối lại đường bay thẳng sau gần 5 năm đình trệ vì Covid-19 và căng thẳng chính trị
Bộ
Ngoại Giao Trung Quốc sáng nay, 28/01/2025, xác nhận rằng các chuyến
bay thẳng giữa nước này và Ấn Độ sẽ được nối lại, đồng thời khẳng định
hai bên nên cam kết “hỗ trợ lẫn nhau để cùng đạt được các thành tựu”
thay vì “nghi ngờ” và “xa cách”. Các nhà phân tích cho rằng chính những
mối đe dọa thương mại từ tổng thống Mỹ Donald Trump đã thúc đẩy Bắc Kinh
và New Delhi hợp tác chặt chẽ hơn.
Đăng ngày:
2 phút
Bộ trưởng Ngoại Giao Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) gặp ngoại trưởng Ấn Độ Vikram Misri (T) tại Bắc Kinh, ngày 27/01/2025.AP
Tuyên
bố được đưa ra sau cuộc gặp hôm thứ Hai, 27/01, giữa ngoại trưởng Ấn Độ
Vikram Misri và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại Bắc Kinh. Bộ
Ngoại Giao Ấn Độ cho biết hai bên sẽ đàm phán một khung thỏa thuận để
nối lại các chuyến bay “trong thời gian sớm nhất”. New Delhi
cũng khẳng định thêm rằng hai quốc gia đã trao đổi để giải quyết các vấn
đề kinh tế, thương mại và thúc đẩy các chính sách hợp tác dài hạn.
Về
phần mình, bộ Ngoại Giao Trung Quốc thông báo đã cho phép người Ấn Độ
hành hương tới núi Kailash và hồ Manasarovar ở phía tây Tây Tạng trong
năm nay. Đây được coi là hai điểm hành hương linh thiêng trong tín
ngưỡng Hindu, Phật giáo, Kỳ Na giáo (Jainisme) và Bổng giáo (Bon).
Theo
tờ The Guardian, trước đại dịch Covid 19, mỗi tháng có khoảng 500
chuyến bay thẳng giữa Trung Quốc và Ấn Độ. Sau đó, các chuyến bay giữa
nhiều thành phố của Ấn Độ và Hồng Kông đã được nối lại ngay sau khi dịch
bệnh lắng xuống, nhưng vẫn không có chuyến bay nào tới Trung Quốc đại
lục do hậu quả của cuộc xung đột ở vùng biên giới giữa hai nước vào năm
2020. Ít nhất 20 binh sĩ Ấn Độ và 4 binh sĩ Trung Quốc đã thiệt mạng
trong cuộc giao tranh này.
Hãng tin Anh Reuters dẫn lời ông Harsh Pant, thuộc tổ chức nghiên cứu Observer Research Foundation ở New Delhi, cho biết : “Cả
Ấn Độ và Trung Quốc đều đang đối mặt với những khó khăn kinh tế, và cả
hai đều cần đảm bảo mối quan hệ kinh tế để mang lại lợi ích chung.Nếu
ông Trump gia tăng đe dọa với nền kinh tế Trung Quốc, thì Bắc Kinh sẽ
muốn thiết lập với Ấn Độ một mối quan hệ mạnh mẽ hơn về mặt kinh tế và
ổn định hơn về mặt chiến lược so với năm 2020.”
************
Liên Âu giảm nhẹ các trừng phạt nhằm vào Syria
Ngày
27/01/2025, Liên Hiệp Châu Âu (EU) đã đạt đồng thuận về một « lộ
trình » đình chỉ một số trừng phạt Syria được áp dụng từ thời chế độ
Bachar Al Assad, theo như thông báo của lãnh đạo ngành ngoại giao Liên
Âu, bà Kaja Kallas trên mạng xã hội X.
Đăng ngày:
2 phút
Lãnh đạo ngoại giao Liên Âu Kaja Kallas tại Bruxelles, Bỉ, ngày 17/01/2025.REUTERS - Johanna Geron
Quyết
định này của khối 27 nước thành viên đã được ngoại trưởng Syria, Assaad
Al Chaibani hoan nghênh, xem đấy như là « một biện pháp tích cực » của
Liên Âu, đồng thời hy vọng những quyết định này sẽ có « một tác động
tích cực đối với đời sống thường nhật của người dân Syria và bảo đảm một
sự phát triển bền vững ».
Thông tín viên Pierre Benazet từ Bruxelles cho biết cụ thể :
« Liên
Hiệp Châu Âu không hủy các biện pháp trừng pháp nhằm vào Syria mà chỉ
tạm đình chỉ chúng. Điều đó có nghĩa là Liên Âu vẫn có thể tái lập, xin
trích, "nếu như có những quyết định tồi tệ được đưa ra".
Việc
dỡ bỏ trừng phạt có thể đảo ngược này, sẽ được áp dụng trong các lĩnh
vực có thể giúp vực dậy nền kinh tế Syria. Đầu tiên là lĩnh vực tài
chính nhằm mở lại các nguồn đầu tư cần thiết, tiếp đến là năng lượng bởi
vì Syria phụ thuộc rất nhiều, đặc biệt cho điện hay như dầu cho hàng
không.
Ngoài ra, các biện pháp trừng phạt nhằm vào ngành
giao thông (đặc biệt là hàng không), cũng sẽ được đình chỉ, với việc mở
lại các cảng hàng không trong tương lai và nối lại các chuyến bay thẳng
giữa châu Âu và Syria. Điều này cũng nhằm mục đích tạo thuận lợi cho
người tị nạn trở về.
Đổi lại, một số mục của các biện
pháp trừng phạt vẫn được duy trì chẳng hạn như các trừng phạt được mở
rộng hơn nhắm vào gia đình nhà độc tài Bachar Al Assad hay các biện pháp
cấm vận xuất khẩu sang Syria các thiết bị an ninh, những thứ có thể
được sử dụng để trấn áp các cuộc biểu tình. »
********
Mỹ ngừng viện trợ, ảnh hưởng từ Châu Phi, Châu Á đến Ukraine ra sao?
Nhân
viên Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ USAID và Chương trình Lương thực
Thế giới WFP thăm một kho thực phẩm tại Harare, Zimbabwe, ngày
17/1/2024.
Các
chương trình viện trợ do Hoa Kỳ tài trợ trên khắp thế giới đã bắt đầu
sa thải nhân viên và đóng cửa hoặc chuẩn bị dừng hoạt động, vì lệnh đóng
băng chưa từng có của chính quyền Trump đối với hầu hết các khoản viện
trợ nước ngoài khiến công việc của họ phải dừng lại đột ngột.
Các
đồng minh bao gồm Ukraine cũng đang phải vật lộn để cứu một phần nguồn
tài trợ an ninh của họ khỏi lệnh đóng băng 90 ngày do Tổng thống Donald
Trump ra lệnh vào tuần trước. Ông Trump cũng vừa tạm dừng các khoản tài
trợ và cho vay của liên bang bên trong Hoa Kỳ.
Chính quyền Trump
cho biết đã ra lệnh tạm dừng viện trợ nước ngoài để có thời gian quyết
định chương trình nào trong số hàng nghìn chương trình nhân đạo, phát
triển và an ninh sẽ tiếp tục nhận tiền từ Hoa Kỳ.
Trong khi đó,
các quan chức Hoa Kỳ đã ra lệnh cho các chương trình ngừng chi tiêu ngay
lập tức. Chỉ có các chương trình thực phẩm khẩn cấp và viện trợ quân sự
cho các đồng minh là Israel và Ai Cập được miễn trừ.
Việc đóng
băng có nghĩa là các trường học ở Liberia đã chuẩn bị sẵn sàng sa thải
những đầu bếp cung cấp bữa trưa cho trẻ em trong tuần này. Những nỗ lực
của Hoa Kỳ nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Hoa Kỳ ở nước ngoài và chống lại
ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc có thể sẽ kết thúc. Những cựu
chiến binh ở Ukraine gọi đến đường dây nóng khủng hoảng có thể sớm chỉ
nghe được tin nhắn thu sẵn, không hứa hẹn hồi âm.
Quy mô toàn cầu của việc ngưng viện trợ
Hoa
Kỳ là nguồn viện trợ nước ngoài lớn nhất thế giới cho đến nay, mặc dù
các quốc gia khác đóng góp nhiều hơn trong ngân sách của họ. Hoa Kỳ cung
cấp 4 trong số 10 đô la được quyên góp cho viện trợ nhân đạo.
Các nhân viên cứu trợ, quan chức địa phương và các nhà phân tích nhấn mạnh rằng quy mô của việc đóng băng rất khó nắm bắt.
“Cộng
đồng viện trợ đang vật lộn với việc đình chỉ viện trợ này có ý nghĩa
sống còn như thế nào”, bà Abby Maxman, chủ tịch của Oxfam America, một
trong số ít các quan chức viện trợ sẵn sàng nói công khai về tác động
của việc đóng băng.
Chính quyền Trump đã cho hơn 50 viên chức cấp
cao của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ tạm nghỉ hôm 27/1 vì nhiều
người trong số họ đang giúp các tổ chức giải quyết lệnh đóng băng. Quyền
giám đốc USAID nói ông đang điều tra xem các viên chức này có chống lại
lệnh của ông Trump hay không.
Chính sách của Hoa Kỳ trong nhiều
thập niên là viện trợ nước ngoài sẽ giúp ích cho an ninh quốc gia bằng
cách ổn định các khu vực và nền kinh tế và cải thiện quan hệ với các đối
tác.
Nhưng nhiều viên chức chính quyền Trump và các nhà lập pháp
Cộng hòa tin rằng phần lớn viện trợ nước ngoài là tiền nên được chi tiêu
hoặc tiết kiệm trong nước.
Hầu hết nguồn tài trợ của Hoa Kỳ cho quân đội Ukraine không bị ảnh hưởng.
Tổng
thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết lệnh đóng băng của Hoa Kỳ
không ảnh hưởng đến sự hỗ trợ quan trọng của Hoa Kỳ đối với quân đội của
ông khi chống lại các lực lượng xâm lược của Nga. Điều đó phần lớn là
đúng.
Viện trợ quân sự duy nhất mà Bộ Ngoại giao chịu trách nhiệm,
và do đó được bao gồm trong lệnh tạm dừng, là tài trợ quân sự nước
ngoài và giáo dục-đào tạo quân sự quốc tế. Có những khoản khác cho các
hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc và các chương trình rà phá
bom mìn.
Tuy nhiên, hầu hết viện trợ quân sự của Ukraine đều đến
từ Ngũ Giác Đài. Điều đó bao gồm một chương trình lấy từ kho vũ khí hiện
có và một chương trình khác có tên là Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine,
được sử dụng để thanh toán cho các hợp đồng vũ khí sẽ không được giao
trong một năm hoặc lâu hơn.
Hai chương trình này của Bộ Quốc phòng không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi lệnh đóng băng.
Nhưng
các chương trình dân sự quan trọng đối với nỗ lực chiến tranh của
Ukraine lại đến từ Bộ Ngoại giao. Không có thông báo nào về việc miễn
trừ cho các chương trình này. Điều đó bao gồm hỗ trợ lương mà Hoa Kỳ
cung cấp để duy trì hoạt động của chính phủ Ukraine bất chấp thiệt hại
do chiến tranh gây ra cho nền kinh tế.
Ông Bradley Bowman của Quỹ
Bảo vệ Dân chủ cho biết sự hỗ trợ đó rất quan trọng. “Nhưng tôi nghĩ nếu
các đồng minh châu Âu của chúng ta hiểu rõ tình hình chính trị tại Hoa
Kỳ, họ nên hành động, tôi nói là nhanh chóng, để cố gắng gánh vác hầu
hết hoặc toàn bộ gánh nặng đó.”
Tiền cho các cựu chiến binh và các chương trình khác của Ukraine cũng không được miễn trừ.
Hoa Kỳ đã gửi lệnh ngừng công việc đến các chương trình dân sự thời chiến mà họ hỗ trợ tại Ukraine.
Bao
gồm Veteran Hub, một tổ chức phi lợi nhuận điều hành đường dây nóng
khủng hoảng nhận được tới 1.300 cuộc gọi mỗi tháng từ các cựu chiến binh
Ukraine cần hỗ trợ xã hội và tâm lý.
Nhận được lệnh ngừng công
việc vào cuối tuần này, bà Ivona Kostyna, người đứng đầu tổ chức phi lợi
nhuận này, nhận ra rằng bà có thể sớm mất một nửa trong số 31 nhân viên
được đào tạo của mình.
“Nếu chúng tôi được cảnh báo trước một
tháng, chẳng hạn, thậm chí là hai tuần, thì mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn
nhiều đối với chúng tôi”, bà nói. “Chúng tôi có thể xoay xở để tự bảo vệ
mình trong thời gian này. Nhưng không có cảnh báo nào cả.”
Vài
ngày trước khi lệnh đóng băng của Hoa Kỳ được ban hành, Veteran Hub đã
nhận được một cuộc gọi từ một người đang trên bờ vực tự làm hại mình, bà
Kostyna cho biết. Một nhân viên đường dây nóng đã nhắn tin cho người đó
suốt đêm.
“Và giờ đây, chúng tôi có một đường dây không hoạt động
và về cơ bản là không có câu trả lời, điều này khiến chúng tôi vô cùng
lo lắng,” bà nói.
Tại quốc gia Zimbabwe ở miền Nam châu Phi, bà
Gumisayi Bonzo, giám đốc của một tổ chức phi lợi nhuận về y tế, lo lắng
cho tổ chức của mình — và cho chính bản thân bà.
Zimbabwe là một
trong số ít quốc gia châu Phi đạt được cột mốc trong chẩn đoán, điều trị
và ức chế virus HIV/AIDS. Điều đó phần lớn là nhờ vào chương trình HIV
mang tính đột phá do Tổng thống Cộng hòa George W. Bush khởi xướng, được
ghi nhận là đã cứu sống hơn 20 triệu người.
Chương trình — Kế
hoạch Cứu trợ Khẩn cấp của Tổng thống về AIDS, hay PEPFAR — đã bị những
người theo đường lối cứng rắn của Đảng Cộng hòa nhắm tới. Bà Bonzo vẫn
chưa nghe tin về việc cắt nguồn tài trợ cho nhóm của bà, Trans Smart
Trust, một tổ chức thúc đẩy các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người song
tính và chuyển giới ở một quốc gia mà sự phân biệt đối xử và kỳ thị
khiến nhiều người không muốn tìm kiếm sự điều trị.
“Mọi người đều đang bối rối ngay lúc này,” bà Bonzo nói.
Người phụ nữ 54 tuổi này đã điều trị HIV trong 23 năm nhờ sự hỗ trợ của PEPFAR giúp thuốc trở nên hợp túi tiền.
“Tôi
đã kiên trì dùng thuốc trong hơn hai thập niên, tôi đang sống lại cuộc
sống bình thường và đột nhiên chúng tôi phải dừng lại,” bà cho biết. “Đó
là bản án tử hình đối với nhiều người.”
Ông Gyude Moore, cựu bộ
trưởng trong Nội các Liberia, hiện là thành viên của Trung tâm Phát
triển Toàn cầu có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết lệnh đóng băng của Hoa Kỳ
sẽ gây tổn hại đến cuộc sống của người dân trên khắp Châu Phi.
Sự
hỗ trợ của Hoa Kỳ đã giúp Tây Phi phục hồi sau nhiều năm chiến tranh tàn
khốc. Tiền từ USAID đã giúp trả tiền ăn trưa ở trường, hỗ trợ giáo dục
cho trẻ em gái, củng cố hệ thống y tế và giúp đỡ những người nông dân
nhỏ.
Ông Moore, giống như nhiều đồng nghiệp khác, gọi việc cắt giảm đột ngột này là “tàn nhẫn”.
Việc từ bỏ sự hỗ trợ này gây tổn hại cho Hoa Kỳ, vì “nó không phân biệt giữa đồng minh, đối tác và kẻ thù”, ông nói thêm.
Và
đối thủ của Hoa Kỳ là Trung Quốc sẽ rất vui khi tiến vào các khu vực
của Châu Phi để xây dựng ảnh hưởng và các hợp đồng kinh doanh tại các
quốc gia giàu tài nguyên, ông Moore và các nhà phân tích khác cho biết.
“Cho
trẻ em đói ở Liberia ăn hoặc trẻ em suy dinh dưỡng ở Kenya, cung cấp
thuốc kháng virus cứu sống ở Uganda — không điều nào trong số những điều
này làm suy yếu lợi ích của Hoa Kỳ”, ông Moore nói.
Hoa Kỳ cũng
đã cố gắng nâng cao vị thế của mình ở Nam Thái Bình Dương để chống lại
ảnh hưởng của Trung Quốc, bao gồm cả việc tăng cường chi tiêu của USAID
cho các quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào tài chính phát triển.
Trong
các chuyến thăm Thái Bình Dương vào năm 2024, các quan chức đã công bố
hơn 15 triệu đô la chi tiêu mới, để tăng cường khả năng phục hồi sau
thiên tai, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, giúp các quốc gia chống lại những
tác động tàn khốc của biến đổi khí hậu, v.v.
(AFP) – Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế hải quan đối với chất bán dẫn, dược phẩm và thép trong “tương lai rất gần”. Phát biểu trước các nghị sĩ đảng Cộng Hòa ở Miami ngày hôm qua, 27/01/2025, ông Trump lý giải làm vậy để “đưa hoạt động sản xuất những mặt hàng thiết yếu này trở lại Hoa Kỳ”.
Ông khẳng định nếu các công ty nước ngoài không muốn phải chịu thuế hải
quan, họ bắt buộc phải xây dựng nhà máy ở Mỹ. Các kinh tế gia lo ngại
quyết định như vậy có thể khiến lạm phát tăng cao ở Mỹ.
(AFP) – Mỹ và Ấn Độ thảo luận về thương mại và mua sắm thiết bị quân sự.
Hôm qua, 27/01/2025, trong cuộc điện đàm với thủ tướng Ấn Độ Narendra
Modi, tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định rằng điều quan trọng là Ấn
Độ cần phải tăng cường mua thiết bị quân sự của Mỹ. Ông chủ Nhà Trắng
cũng đề cập đến việc “hướng tới phát triển mối quan hệ song phương công bằng”
giữa hai nước, trong bối cảnh thặng dư thương mại giữa New Delhi và
Washington đạt khoảng 30 tỷ đô la. Hai bên cũng thảo luận về chuyến thăm
dự kiến của thủ tướng Modi tới Mỹ.
(AFP) – Israel : 8 con tin dự kiến được Hamas trả tự do đã chết.
Theo thông báo hôm qua, 27/01/2025 của phát ngôn viên chính phủ Israel,
những người này nằm trong danh sách 33 con tin mà Israel đề nghị
thảtrong giai đoạn đầu của thỏa thuận hưu chiến với Hamas, bắt đầu từ
ngày 19/01. Gia đình của các nạn nhân đã được thông báo về tình hình.
Cũng trong ngày hôm qua, theo thông tin từ phía Hamas, hơn 300.000 người
Palestine phải di tản vì cuộc chiến đã trên đường trở về nhà.
(Reuters) – Nga có thể phải đối mặt với làn sóng doanh nghiệp phá sản trong năm 2025.
Trong báo cáo do tổ chức nghiên cứu TsMAKP của Nga công bố, một phần
nguyên nhân đến từ việc ngày càng có nhiều công ty gặp phải tình trạng
đối tác không thể thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ, tỷ lệ sinh lời của
các công ty cũng giảm đi do lãi suất cho vay tại các ngân hàng tăng
cao. Báo cáo cũng dự đoán rằng mức đầu tư của các doanh nghiệp sẽ giảm
xuống còn 1,7-2,0% trong năm nay, so với mức 7% vào năm 2024.
(AFP) – Lính Philippines sẽ được huấn luyện sử dụng tên lửa Typhon.
Một trung đội của Philippines vào tháng tới sẽ được huấn luyện để sử
dụng tên lửa tầm trung Typhon của Mỹ, trước khi hai nước tập trận chung,
theo thông báo của quân đội Philippines hôm nay, 28/01/2025. Quân đội
Hoa Kỳ đã triển khai hệ thống tên lửa Typhon vào năm ngoái trong khuôn
khổ các cuộc tập trận chung thường niên. Sau khi tập trận xong, họ đã để
lại hệ thống tên lửa này ở Philippines.
(AFP) – Phim Việt Nam tại Liên hoan Gérardmer.
Liên hoan phim Gérardmer, Pháp, sẽ khai mạc ngày mai, 29/01/2025, đặc
biệt chú ý điện ảnh Việt Nam. Liên hoan chuyên về các phim kinh dị, bí
ẩn và giả tưởng sẽ giới thiệu với công chúng 3 bộ phim Việt Nam: “Quỷ
Cẩu” (Crimson Snout ), phim dài đầu tay của đạo diễn Lưu Thành Luân,
“Kfc” của đạo diễn Lê Bình Giang và "Chuyện ma gần nhà” (Vietnamese
Horror Story) của Trần Hữu Tấn.
(SCMP/ Yonhap) – Trung Quốc, Hàn Quốc: Thời tiết bất thường ngày Tết.
Tại Trung Quốc, thủ tướng Lý Cường hôm qua đã yêu cầu các giới chức đặc
trách giao thông luôn trong tư thế chuẩn bị đối phó với các tình huống
khẩn cấp có thể xảy ra do đợt lạnh trên phần lớn lãnh thổ Trung Quốc gây
xáo trộn giao thông trong những ngày Tết. Tại Hàn Quốc, tuyết đang rơi
rất dày trên cả nước cũng ảnh hưởng nặng nề đến giao thông hàng không và
hàng hải những ngày Tết. Các gia đình được khuyến cáo nên theo dõi sát
tình hình thời tiết.
(AFP) – Thủ tướng Serbia từ chức sau ba tháng biểu tình. Thủ
tướng Serbia Milos Vucevic hôm nay, 28/01/2025, đã thông báo từ chức
sau ba tháng người dân nước này xuống biểu tình chống tham nhũng. Từ
ngày 01/11, sau cái chết của 15 người trong vụ sập mái che của nhà ga
Novi Sad, ngày nào sinh viên, học sinh, nhân viên và cả những người về
hưu đều xuống đường phản đối chính phủ. Trước khi làm thủ tướng, ông
Vucevic là thị trưởng thành phố Novi Sad trong thời gian mà nhà ga được
tu sửa. Công trình vừa hoàn tất thì vài tháng sau xảy ra tai nạn.
***********
Báo cáo: TPHCM, Hà Nội vào nhóm kẹt xe nhất thế giới
Báo cáo mới cho thấy kẹt xe ở Sài Gòn và Hà Nội “ngốn” một lượng thời gian khổng lồ của người dân mỗi năm.
Minh Trí
Kẹt xe ở Hà Nội. (AFP PHOTO)
Tình
trạng kẹt xe kéo dài khiến người dân Việt Nam phải lãng phí hàng trăm
giờ mỗi năm chỉ để “chôn chân” trong dòng phương tiện đông đúc. Theo số
liệu Chỉ số Giao thông (Traffic Index) năm 2024 được công bố vào đầu
tháng 1 bởi TomTom
– công ty công nghệ bản đồ đến từ Hà Lan – người dân Hà Nội mất đến 111
tiếng mỗi năm vì kẹt xe, trong khi con số này tại Sài Gòn cũng chạm
ngưỡng 93 tiếng.
Bảng xếp hạng cũng đưa hai
thành phố lớn nhất của Việt Nam vào danh sách những thành phố kẹt xe
nhiều nhất thế giới. Trong tổng số 500 thành phố tại 62 quốc gia và sáu
vùng lãnh thổ được khảo sát, Hà Nội xếp 29 khi mất 29 phút 25 giây để di
chuyển sáu miles (gần 10 km), tăng 25 giây so với báo cáo năm 2023. Sài
Gòn xếp hạng 32 khi người dân tại đô thị đông dân nhất Việt Nam mất 29
phút 11 giây để di chuyển gần 10 km, tăng đến 38 giây so với báo cáo năm
ngoái.
Nếu so sánh với các trung tâm đô thị
khác trong khu vực Đông Nam Á, có thể thấy Hà Nội và Sài Gòn chịu áp lực
giao thông còn hơn cả các “điểm nóng” như Jakarta (Indonesia) - hạng
90, Bangkok và Chiang Mai (Thái) - hạng 116 và 161, và Kuala Lumpur
(Malaysia) - hạng 285.
Tình trạng giao thông
vốn đã căng thẳng nay càng trở nên ngột ngạt kể từ khi Nghị định 168
được áp dụng đầu năm 2025. Đây là nghị định quy định mức xử phạt cao hơn
gấp nhiều lần so với mức cũ đối với các lỗi vi phạm giao thông và đang
vấp phải những phản đối của người dân. Theo thông tin được người dân cho
RFA biết và báo chí đăng tải, tình trạng kẹt xe ở các thành phố lớn của
Việt Nam đã trở nên tồi tệ hơn kể từ khi nghị định đi vào hiệu lực từ
ngày 1/1/2025.
Theo dữ liệu trực tuyến từ báo cáo của Tom Tom,
chỉ trong bảy ngày tính đến 27/1/2025, mức độ ùn tắc tại Hà Nội tăng
vọt 81%, trong khi TP.HCM cũng ghi nhận mức tăng 44% so với tình trạng
kẹt xe thông thường.
Việc mất hàng trăm giờ
mỗi năm trong cảnh ùn tắc triền miên không chỉ gây phiền toái mà còn gia
ta tăng áp lực cho người dân, đặc biệt là giới tài xế.
Ngày
23/1, anh Quang* – tài xế taxi tại Sài Gòn – chia sẻ với phóng viên
rằng thu nhập của anh đang sụt giảm do kẹt xe kéo dài, đặc biệt nghiêm
trọng kể từ khi Nghị định 168 có hiệu lực, khiến anh chật vật hoàn thành
chỉ tiêu doanh thu mà công ty đặt ra.
Theo
quy định, mỗi ngày anh phải kiếm đủ 800.000 đồng mới được nhận 200.000
đồng tiền công và 25% từ các chuyến sau. Nhưng tình trạng tắc đường
triền miên khiến anh chật vật: vừa phải chạy nhiều hơn, vừa lo mắc sai
sót. Chỉ cần bị cảnh sát phạt một lần, mọi công sức coi như mất trắng,
anh nói.
“Giờ tôi chỉ biết chấp hành và tập trung lái xe để không bị phạt,” anh nói. “Tôi cũng chẳng biết trình bày ở đâu về những khó khăn mà nghị định này gây ra”.
Theo
VnExpress hôm 14/1, Thủ tướng giao Bộ Công an phối hợp với Bộ Giao
thông Vận tải và TP Hà Nội, TP HCM tổ chức giao thông khoa học, hợp lý
để nhanh chóng khắc phục ùn tắc
tại hai thành phố. TP HCM, trước đó, đã cho lắp một loạt đèn tín hiệu
cho phép rẽ phải khi có đèn đỏ để giảm tình trạng tắc đường nhưng tình
hình vẫn chưa có biến chuyển.
RFA Tiếng Việt
đã liên hệ Sở Giao thông Vận Tải (SGVT) Hà Nội và SGTV Tp. Hồ Chí Minh
để hỏi ý kiến về các hướng giải pháp tình trạng kẹt xe trong thời gian
vừa qua nhưng chưa nhận được phản hồi.
*Tên của nhân vật trong bài đã được thay đổi để đảm bảo an toàn cho nhân vật được phỏng vấn.
*************
Một nhà sư bị cấm xuất cảnh đi Mỹ dự hội nghị tự do tôn giáo
Công an cửa khẩu Tân Sơn Nhất nói Đại đức Thích Nhật Phước nằm trong danh sách cấm xuất cảnh vì lý do an ninh
Quốc Vũ
Đại đức Thích Nhật Phước và Biên bản cấm xuất cảnh ngày 26/1/2025 (Đại đức Thích Nhật Phước/RFA edited) (RFA)
Đại
đức Thích Nhật Phước thuộc Tăng đoàn Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống
nhất, một tổ chức tôn giáo không được nhà nước công nhận, đã bị chặn
xuất cảnh trên đường đi dự hội nghị tự do tôn giáo quốc tế ở Hoa Kỳ.
Ngày
26/1, Đại đức Thích Nhật Phước (thế danh là Nguyễn Thanh Cường), bị an
ninh cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất không cho xuất cảnh trong
chuyến bay tới Incheon (Hàn Quốc) với lý do “quốc phòng, an ninh” quy
định tại Điều 36 của Luật xuất cảnh, nhập cảnh 2019.
Biên
bản tạm hoãn xuất cảnh của công an cửa khẩu cảng hàng không quốc tế Tân
Sơn Nhất nói Đại đức Phước có thể liên hệ với Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng
Tàu để giải quyết việc bị cấm xuất cảnh.
Nói
với RFA trong ngày 28/1, Đại đức Phước cho biết ông có kế hoạch quá cảnh
sang Hàn Quốc, nơi ông sẽ đi tiếp sang Hoa Kỳ để dự Hội nghị thượng
đỉnh về tự do tôn giáo quốc tế tổ chức ở thủ đô Washington trong các
ngày 04-05/2 tới đây.
Về việc bị cấm xuất cảnh, ông nói:
“Chẳng
có lý do gì để họ cấm mình cả, mình không phải là tội phạm xuyên quốc
gia gì hết, mình cũng chưa vi phạm pháp luật của Việt Nam nữa.
“Họ
cấm mình xuất cảnh, việc họ không muốn mình đi để mình tham dự hội nghị
cho thấy Việt Nam không có tự do tôn giáo. Tại vì họ sợ mình qua đó
mình sẽ nói ra sự thực (xảy ra đối với) ở chùa Sơn Linh hay chùa Thiên
Quang.”
Phóng viên gọi điện cho Phòng Quản
lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu để hỏi thông tin về
trường hợp cấm xuất cảnh của Đại đức Phước nhưng không có ai nghe máy.
Ông
Nguyễn Đình Thắng, giám đốc BPSOS, đồng tổ chức Hội nghị thượng đỉnh về
tự do tôn giáo quốc tế 2025 cho hay, ngay khi biết thông tin cơ quan an
ninh cấm xuất cảnh đối với Đại Đức Thích Nhật Phước, ông và các đồng sự
đã làm ngay bản báo cáo gửi cho Liên Hiệp Quốc và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ
cũng như Ủy hội Hoa Kỳ về tự do tôn giáo quốc tế và ban chỉ đạo của Hội
nghị thượng đỉnh.
Nhận xét về vụ việc này, ông Nguyễn Đình Thắng nói với RFA:
“Thứ
nhất, rõ ràng là họ phân biệt đối xử. Các vị sư thuộc Giáo hội Phật
giáo Việt Nam do Nhà nước dựng lên năm 1981 thì được chính quyền mời
trong phái đoàn của chính quyền đi Mỹ và đi các nơi nhằm đánh bóng cho
chế độ.
Trong khi các vị sư thuộc
(Tăng đoàn) Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất bị ngăn cản không
riêng gì ông Thích Nhật Phước, nhiều vị khác như Hòa thượng Thích Không
Tánh, Thích Thiện Minh đều bị cấm xuất cảnh.
Thứ
hai, rõ ràng là Nhà nước Việt Nam muốn che đậy những hành vi vi phạm
quyền tự do tôn giáo nghiêm trọng, thành ra họ không cho những nạn nhân
là những nhân chứng đi để trình bày với quốc tế về thực trạng tại Việt
Nam.“
Tuy nhiên, theo ông Thắng, bằng việc
cấm xuất cảnh một tham dự viên sẽ phát biểu tại hội nghị về tự do tôn
giáo quốc tế, chính quyền Việt Nam càng lộ liễu cho quốc tế thấy thực
trạng của tự do tôn giáo ở đất nước có hơn 100 triệu dân này.
Đại
đức Phước từng trụ trì chùa Sơn Linh (Sơn Linh Tự) ở thị trấn Plei Kần,
huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Chùa là ngôi nhà gỗ lợp mái tôn mà trong
ba năm trước đó ông vừa làm nơi thờ cúng Phật và nơi ở, thu hút nhiều
Phật tử trong vùng.
Tuy nhiên, vào cuối năm 2022, chính quyền địa phương đã đưa người tới phá bỏ cơ
sở tôn giáo này, nói rằng chùa này xây dựng không hợp pháp trên đất
nông nghiệp. Sau khi phá bỏ Sơn Linh Tự, chính quyền cũng ngăn cản mọi
nỗ lực phục dựng chùa của các tu sĩ, buộc Đại đức Phước phải đến tu hành
ở chùa Thiên Quang ở xã Hoà Bình (huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng
Tàu).
Trong nhiều năm qua, chính quyền huyện Xuyên Mộc cũng thường xuyên đưa người tới ngăn cản
việc xây dựng cơ sở vật chất của chùa Thiên Quang và chùa Phước Bửu, là
hai cơ sở tu hành thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất không
được nhà nước thừa nhận.
Tín đồ Tin Lành tại gia ở Đắk Lắk bị theo dõi sát sao
Trước
thềm hội nghị về tự do tôn giáo ở thủ đô của Hoa Kỳ, tín đồ của một số
nhóm Tin Lành tư gia độc lập ở Đắk Lắk cho biết trong hơn một tuần nay
họ liên tục bị công an địa phương theo dõi, có người còn bị mời lên đồn
công an để “làm việc.”
Ngày 22/1, Cơ quan An
ninh Điều tra của Công an tỉnh Đắk Lắk gửi giấy mời cho thầy truyền đạo Y
Wen Niê ở buôn Ea Khít, xã Ea Bhôk, huyện Cư Kuin, yêu cầu ông lên trụ
sở Công an huyện để “phối hợp cung cấp thông tin liên quan đến vụ án
‘Phá hoại chính sách đoàn kết’” nhưng không nói rõ vụ án nào.
Một người trong gia đình cho RFA biết công an đến nhà thuyết phục ông đi gặp công an nhưng ông từ chối.
Một
người khác thuộc Hội Thánh Tin Lành tư gia độc lập ở xã Hòa Đông, huyện
Krông Pắk, cho RFA biết thời gian gần đây, chính quyền địa phương đưa
người tới giám sát các gia đình thuộc hội thánh. Công an mặc thường
phục, đứng gần nhà, không ngừng theo dõi và “đi đâu họ cũng cũng đi
theo.”
Phóng viên gọi điện thoại cho Công an tỉnh Đắk Lắk và huyện Cư Kuin để kiểm chứng thông tin nhưng không có ai nghe máy.
Trong
nhiều năm trước, cơ quan an ninh Việt Nam đã nhiều lần ngăn cản đại
diện một số tổ chức tôn giáo độc lập đi dự hội nghị về tự do tôn giáo
khu vực hoặc thế giới, như Hội nghị Tự do Tôn giáo hay Niềm tin Khu vực
Đông Nam Á (SEAFoRB) hay Hội nghị Thượng đỉnh về tự do tôn giáo quốc tế
(International Religious Freedom Summit)- sự kiện được Bộ Ngoại giao Hoa
Kỳ tổ chức hàng năm.
Bên cạnh việc bị chặn
xuất cảnh, nhiều người còn bị bắt giữ, tra khảo và đánh đập, như trường
hợp hai thầy truyền đạo Y Sĩ Êban và Y Khiu Niê năm 2022.
Trong
hai năm qua dưới chính quyền của Tổng thống Joe Biden, Việt Nam bị Bộ
Ngoại giao Hoa Kỳ liệt vào danh sách “Danh sách theo dõi đặc biệt” về tự
do tôn giáo (SWL) trong khi Uỷ hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế
(USCIRF) liên tục đề nghị đưa Việt Nam vào danh sách Các quốc gia quan
tâm (CPC) trong lĩnh vực này.
************
DeepSeek nói gì về Biển Đông?
Không nhiều. Công cụ AI của Trung Quốc muốn tránh xa chủ đề “nhạy cảm” này.
RFA Staff
Logo của ứng dụng DeepSeek (Florence Lo/Reuters)
DeepSeek
- mô hình trí tuệ nhân tạo mã nguồn mở do Trung Quốc tự phát triển và
chatbot có sự hỗ trợ của AI vừa ra mắt của mô hình này đang làm dậy sóng
thị trường công nghệ toàn cầu, khiến giá cổ phiếu của các công ty Mỹ
giảm mạnh.
Nhưng liệu DeepSeek có tốt đến thế
trong các đề tài mà Đài Á Châu Tự Do thường phản ánh? Chúng tôi quyết
định kiểm tra kiến thức về Biển Đông của mô hình này.
“Biển Đông là gì?”
Câu
trả lời xuất hiện gần như ngay lập tức: “Biển Đông là một biển cận
biên, một phần của Thái Bình Dương. Biển này bao gồm một khu vực tính từ
các eo biển Singapore và Malacca đến eo biển Đài Loan”.
Mọi thứ đều có vẻ tốt.
Chatbot
tiếp tục giải thích rằng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa “tuyên bố chủ
quyền đối với một phần lớn của vùng biển này trong cái gọi là “Đướng
chín đoạn” và tuyên bố này bị các nước khác trong khu vực phản đối và
“không được luật pháp quốc tế công nhận, đặc biệt là sau phán quyết năm
2016 của Tòa trọng tài Thường trực ở Lahay. Tòa này kết luận rằng tuyên
bố chủ quyền của Trung Quốc là không có cơ sở pháp lý theo Công ước Liên
Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).”
Nhưng câu
trả lời này đã biến mất gần như ngay lập tức và nhường chỗ cho một mẫu
trả lời soạn sẵn: “Xin lỗi, điều này vượt quá phạm vi hiện tại của tôi.
Chúng ta hãy nói về cái gì đó khác!”
Chúng tôi
đã hỏi thêm một số câu hỏi về Biển Đông, chẳng hạn như “Trung Quốc có
bao nhiêu đảo nhân tạo?”, “Bãi Cỏ Mây ở đâu?” và “Điều gì đang xảy ra
giữa Trung Quốc và Philippines ở Biển Đông?”
Chatbot
tiếp tục nhấn mạnh rằng trợ lý ảo này “không rõ làm thế nào để tiếp
cận/trả lời loại câu hỏi này”đồng thời liên tục gợi ý người dùng: “Thay
vì đó, hãy trò chuyện về các vấn đề toán học, mã hóa (coding) và logic!”
“Tôi
không ngạc nhiên” - ông Greg Poling, một nhà phân tích biển thuộc Trung
tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington nói.
“Tôi
không thể nói rằng mình là một chuyên gia về học máy nhưng tôi đoán là
DeepSeek sẽ né tránh tất cả các chủ đề được xem là “nhạy cảm” ở Trung
Quốc” – ông Poling nói.
“Hãy thử hỏi về Tây
Tạng!” – nhà phân tích này gợi ý về hỏi về khu vực được nhiều người biết
đến bởi những tranh chấp chủ quyền và quyền tự trị.
Kayla
Blomquist, giám đốc Nhóm Nghiên cứu Chính sách Trung Quốc tại Đại học
Oxford (Oxford China Policy Lab), nói với đài BBC rằng cho đến tận gần
đây, chính phủ Trung Quốc đã tương thả lỏng sự kiểm soát đối với ứng
dụng DeepSeek nhưng điều đó có thể thay đổi cùng với thông báo về một
khoản đầu tư lớn của chính quyền trung ương Trung Quốc vào tuần trước.
DeepSeek trả lời các câu hỏi về Biển Đông (RFA)
Kiểm duyệt chính trị
Được
phát triển bởi một công ty Trung Quốc ở thành phố Hàng Châu thuộc vùng
Đông Nam Trung Quốc, ứng dụng DeepSeek có khả năng chịu sự điều chỉnh
của các quy định của Trung Quốc, trong đó có những luật lệ liên quan đến
nội dung, quyền riêng tư dữ liệu và những kiểm duyệt gắt gao về mặt
chính trị.
Người sử dụng phản ảnh gặp khó khăn
trong việc lấy thông tin về các chủ đề nhạy cảm như biểu tình ở Quảng
trường Thiên An Môn năm 1989 hoặc vấn đề độc lập của Đài Loan.
Biển
Đông là một vấn đề địa chính trị phức tạp liên quan đến tranh chấp lãnh
thổ, căng thẳng quân sự và các tuyên bố chủ quyền mang tính xung đột
giữa các quốc gia ven biển này, trong đó có Trung Quốc. Các nhà phân
tích cho biết vì tuyến đường thủy này là một trong những lợi ích cốt lõi
của Bắc Kinh nên nó cũng được các nhà kiểm duyệt nước này liệt vào hạng
mục “rất nhạy cảm”.
Vì DeepSeek muốn duy trì
việc tiếp cận với thị trường Trung Quốc, họ sẽ tìm cách tuân thủ các quy
định của chính phủ Trung Quốc ngay cả ở nước ngoài - các nhà phân tích
cho biết.
Hoạt động tương tự như ChatGPT - ứng
dụng có sự hỗ trợ của AI của Mỹ, DeepSeek được cho là đã được phát
triển với lượng chi phí chỉ bằng một phần nhỏ chi phí của ChatGPT. Ngoài
ra, ứng dụng này miễn phí với hầu hết người sử dụng.
Nhưng
ở giai đoạn phát triển này, liệu DeepSeek có thể là một thách thức lớn
đối với OpenAI, nhà phát triển của ChatGPT? Chúng tôi đã đặt câu hỏi này
đối với ChatGPT và nhận được câu trả lời khá hào hiệp:
“Hoàn
toàn không! DeepSeek và tôi có những mục đích và cách tiếp cận khác
nhau. Các công cụ như DeepSeek có thể chuyên về một lĩnh vực nào đó khác
hoàn toàn, ví dụ như tìm kiếm dữ liệu nâng cao hoặc các nhiệm vụ kỹ
thuật cụ thể” – chatbot của OpenAI trả lời. “Hãy nghĩ điều này như cách
làm việc nhóm thay vì sự cạnh tranh”.
Biên tập bởi Mike Firn
************
Trung - Ấn nối lại đường bay thẳng sau gần 5 năm đình trệ vì Covid-19 và căng thẳng chính trị
Bộ
Ngoại Giao Trung Quốc sáng nay, 28/01/2025, xác nhận rằng các chuyến
bay thẳng giữa nước này và Ấn Độ sẽ được nối lại, đồng thời khẳng định
hai bên nên cam kết “hỗ trợ lẫn nhau để cùng đạt được các thành tựu”
thay vì “nghi ngờ” và “xa cách”. Các nhà phân tích cho rằng chính những
mối đe dọa thương mại từ tổng thống Mỹ Donald Trump đã thúc đẩy Bắc Kinh
và New Delhi hợp tác chặt chẽ hơn.
Đăng ngày:
2 phút
Bộ trưởng Ngoại Giao Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) gặp ngoại trưởng Ấn Độ Vikram Misri (T) tại Bắc Kinh, ngày 27/01/2025.AP
Tuyên
bố được đưa ra sau cuộc gặp hôm thứ Hai, 27/01, giữa ngoại trưởng Ấn Độ
Vikram Misri và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại Bắc Kinh. Bộ
Ngoại Giao Ấn Độ cho biết hai bên sẽ đàm phán một khung thỏa thuận để
nối lại các chuyến bay “trong thời gian sớm nhất”. New Delhi
cũng khẳng định thêm rằng hai quốc gia đã trao đổi để giải quyết các vấn
đề kinh tế, thương mại và thúc đẩy các chính sách hợp tác dài hạn.
Về
phần mình, bộ Ngoại Giao Trung Quốc thông báo đã cho phép người Ấn Độ
hành hương tới núi Kailash và hồ Manasarovar ở phía tây Tây Tạng trong
năm nay. Đây được coi là hai điểm hành hương linh thiêng trong tín
ngưỡng Hindu, Phật giáo, Kỳ Na giáo (Jainisme) và Bổng giáo (Bon).
Theo
tờ The Guardian, trước đại dịch Covid 19, mỗi tháng có khoảng 500
chuyến bay thẳng giữa Trung Quốc và Ấn Độ. Sau đó, các chuyến bay giữa
nhiều thành phố của Ấn Độ và Hồng Kông đã được nối lại ngay sau khi dịch
bệnh lắng xuống, nhưng vẫn không có chuyến bay nào tới Trung Quốc đại
lục do hậu quả của cuộc xung đột ở vùng biên giới giữa hai nước vào năm
2020. Ít nhất 20 binh sĩ Ấn Độ và 4 binh sĩ Trung Quốc đã thiệt mạng
trong cuộc giao tranh này.
Hãng tin Anh Reuters dẫn lời ông Harsh Pant, thuộc tổ chức nghiên cứu Observer Research Foundation ở New Delhi, cho biết : “Cả
Ấn Độ và Trung Quốc đều đang đối mặt với những khó khăn kinh tế, và cả
hai đều cần đảm bảo mối quan hệ kinh tế để mang lại lợi ích chung.Nếu
ông Trump gia tăng đe dọa với nền kinh tế Trung Quốc, thì Bắc Kinh sẽ
muốn thiết lập với Ấn Độ một mối quan hệ mạnh mẽ hơn về mặt kinh tế và
ổn định hơn về mặt chiến lược so với năm 2020.”
************
Liên Âu giảm nhẹ các trừng phạt nhằm vào Syria
Ngày
27/01/2025, Liên Hiệp Châu Âu (EU) đã đạt đồng thuận về một « lộ
trình » đình chỉ một số trừng phạt Syria được áp dụng từ thời chế độ
Bachar Al Assad, theo như thông báo của lãnh đạo ngành ngoại giao Liên
Âu, bà Kaja Kallas trên mạng xã hội X.
Đăng ngày:
2 phút
Lãnh đạo ngoại giao Liên Âu Kaja Kallas tại Bruxelles, Bỉ, ngày 17/01/2025.REUTERS - Johanna Geron
Quyết
định này của khối 27 nước thành viên đã được ngoại trưởng Syria, Assaad
Al Chaibani hoan nghênh, xem đấy như là « một biện pháp tích cực » của
Liên Âu, đồng thời hy vọng những quyết định này sẽ có « một tác động
tích cực đối với đời sống thường nhật của người dân Syria và bảo đảm một
sự phát triển bền vững ».
Thông tín viên Pierre Benazet từ Bruxelles cho biết cụ thể :
« Liên
Hiệp Châu Âu không hủy các biện pháp trừng pháp nhằm vào Syria mà chỉ
tạm đình chỉ chúng. Điều đó có nghĩa là Liên Âu vẫn có thể tái lập, xin
trích, "nếu như có những quyết định tồi tệ được đưa ra".
Việc
dỡ bỏ trừng phạt có thể đảo ngược này, sẽ được áp dụng trong các lĩnh
vực có thể giúp vực dậy nền kinh tế Syria. Đầu tiên là lĩnh vực tài
chính nhằm mở lại các nguồn đầu tư cần thiết, tiếp đến là năng lượng bởi
vì Syria phụ thuộc rất nhiều, đặc biệt cho điện hay như dầu cho hàng
không.
Ngoài ra, các biện pháp trừng phạt nhằm vào ngành
giao thông (đặc biệt là hàng không), cũng sẽ được đình chỉ, với việc mở
lại các cảng hàng không trong tương lai và nối lại các chuyến bay thẳng
giữa châu Âu và Syria. Điều này cũng nhằm mục đích tạo thuận lợi cho
người tị nạn trở về.
Đổi lại, một số mục của các biện
pháp trừng phạt vẫn được duy trì chẳng hạn như các trừng phạt được mở
rộng hơn nhắm vào gia đình nhà độc tài Bachar Al Assad hay các biện pháp
cấm vận xuất khẩu sang Syria các thiết bị an ninh, những thứ có thể
được sử dụng để trấn áp các cuộc biểu tình. »
********
Mỹ ngừng viện trợ, ảnh hưởng từ Châu Phi, Châu Á đến Ukraine ra sao?
Nhân
viên Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ USAID và Chương trình Lương thực
Thế giới WFP thăm một kho thực phẩm tại Harare, Zimbabwe, ngày
17/1/2024.
Các
chương trình viện trợ do Hoa Kỳ tài trợ trên khắp thế giới đã bắt đầu
sa thải nhân viên và đóng cửa hoặc chuẩn bị dừng hoạt động, vì lệnh đóng
băng chưa từng có của chính quyền Trump đối với hầu hết các khoản viện
trợ nước ngoài khiến công việc của họ phải dừng lại đột ngột.
Các
đồng minh bao gồm Ukraine cũng đang phải vật lộn để cứu một phần nguồn
tài trợ an ninh của họ khỏi lệnh đóng băng 90 ngày do Tổng thống Donald
Trump ra lệnh vào tuần trước. Ông Trump cũng vừa tạm dừng các khoản tài
trợ và cho vay của liên bang bên trong Hoa Kỳ.
Chính quyền Trump
cho biết đã ra lệnh tạm dừng viện trợ nước ngoài để có thời gian quyết
định chương trình nào trong số hàng nghìn chương trình nhân đạo, phát
triển và an ninh sẽ tiếp tục nhận tiền từ Hoa Kỳ.
Trong khi đó,
các quan chức Hoa Kỳ đã ra lệnh cho các chương trình ngừng chi tiêu ngay
lập tức. Chỉ có các chương trình thực phẩm khẩn cấp và viện trợ quân sự
cho các đồng minh là Israel và Ai Cập được miễn trừ.
Việc đóng
băng có nghĩa là các trường học ở Liberia đã chuẩn bị sẵn sàng sa thải
những đầu bếp cung cấp bữa trưa cho trẻ em trong tuần này. Những nỗ lực
của Hoa Kỳ nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Hoa Kỳ ở nước ngoài và chống lại
ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc có thể sẽ kết thúc. Những cựu
chiến binh ở Ukraine gọi đến đường dây nóng khủng hoảng có thể sớm chỉ
nghe được tin nhắn thu sẵn, không hứa hẹn hồi âm.
Quy mô toàn cầu của việc ngưng viện trợ
Hoa
Kỳ là nguồn viện trợ nước ngoài lớn nhất thế giới cho đến nay, mặc dù
các quốc gia khác đóng góp nhiều hơn trong ngân sách của họ. Hoa Kỳ cung
cấp 4 trong số 10 đô la được quyên góp cho viện trợ nhân đạo.
Các nhân viên cứu trợ, quan chức địa phương và các nhà phân tích nhấn mạnh rằng quy mô của việc đóng băng rất khó nắm bắt.
“Cộng
đồng viện trợ đang vật lộn với việc đình chỉ viện trợ này có ý nghĩa
sống còn như thế nào”, bà Abby Maxman, chủ tịch của Oxfam America, một
trong số ít các quan chức viện trợ sẵn sàng nói công khai về tác động
của việc đóng băng.
Chính quyền Trump đã cho hơn 50 viên chức cấp
cao của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ tạm nghỉ hôm 27/1 vì nhiều
người trong số họ đang giúp các tổ chức giải quyết lệnh đóng băng. Quyền
giám đốc USAID nói ông đang điều tra xem các viên chức này có chống lại
lệnh của ông Trump hay không.
Chính sách của Hoa Kỳ trong nhiều
thập niên là viện trợ nước ngoài sẽ giúp ích cho an ninh quốc gia bằng
cách ổn định các khu vực và nền kinh tế và cải thiện quan hệ với các đối
tác.
Nhưng nhiều viên chức chính quyền Trump và các nhà lập pháp
Cộng hòa tin rằng phần lớn viện trợ nước ngoài là tiền nên được chi tiêu
hoặc tiết kiệm trong nước.
Hầu hết nguồn tài trợ của Hoa Kỳ cho quân đội Ukraine không bị ảnh hưởng.
Tổng
thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết lệnh đóng băng của Hoa Kỳ
không ảnh hưởng đến sự hỗ trợ quan trọng của Hoa Kỳ đối với quân đội của
ông khi chống lại các lực lượng xâm lược của Nga. Điều đó phần lớn là
đúng.
Viện trợ quân sự duy nhất mà Bộ Ngoại giao chịu trách nhiệm,
và do đó được bao gồm trong lệnh tạm dừng, là tài trợ quân sự nước
ngoài và giáo dục-đào tạo quân sự quốc tế. Có những khoản khác cho các
hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc và các chương trình rà phá
bom mìn.
Tuy nhiên, hầu hết viện trợ quân sự của Ukraine đều đến
từ Ngũ Giác Đài. Điều đó bao gồm một chương trình lấy từ kho vũ khí hiện
có và một chương trình khác có tên là Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine,
được sử dụng để thanh toán cho các hợp đồng vũ khí sẽ không được giao
trong một năm hoặc lâu hơn.
Hai chương trình này của Bộ Quốc phòng không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi lệnh đóng băng.
Nhưng
các chương trình dân sự quan trọng đối với nỗ lực chiến tranh của
Ukraine lại đến từ Bộ Ngoại giao. Không có thông báo nào về việc miễn
trừ cho các chương trình này. Điều đó bao gồm hỗ trợ lương mà Hoa Kỳ
cung cấp để duy trì hoạt động của chính phủ Ukraine bất chấp thiệt hại
do chiến tranh gây ra cho nền kinh tế.
Ông Bradley Bowman của Quỹ
Bảo vệ Dân chủ cho biết sự hỗ trợ đó rất quan trọng. “Nhưng tôi nghĩ nếu
các đồng minh châu Âu của chúng ta hiểu rõ tình hình chính trị tại Hoa
Kỳ, họ nên hành động, tôi nói là nhanh chóng, để cố gắng gánh vác hầu
hết hoặc toàn bộ gánh nặng đó.”
Tiền cho các cựu chiến binh và các chương trình khác của Ukraine cũng không được miễn trừ.
Hoa Kỳ đã gửi lệnh ngừng công việc đến các chương trình dân sự thời chiến mà họ hỗ trợ tại Ukraine.
Bao
gồm Veteran Hub, một tổ chức phi lợi nhuận điều hành đường dây nóng
khủng hoảng nhận được tới 1.300 cuộc gọi mỗi tháng từ các cựu chiến binh
Ukraine cần hỗ trợ xã hội và tâm lý.
Nhận được lệnh ngừng công
việc vào cuối tuần này, bà Ivona Kostyna, người đứng đầu tổ chức phi lợi
nhuận này, nhận ra rằng bà có thể sớm mất một nửa trong số 31 nhân viên
được đào tạo của mình.
“Nếu chúng tôi được cảnh báo trước một
tháng, chẳng hạn, thậm chí là hai tuần, thì mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn
nhiều đối với chúng tôi”, bà nói. “Chúng tôi có thể xoay xở để tự bảo vệ
mình trong thời gian này. Nhưng không có cảnh báo nào cả.”
Vài
ngày trước khi lệnh đóng băng của Hoa Kỳ được ban hành, Veteran Hub đã
nhận được một cuộc gọi từ một người đang trên bờ vực tự làm hại mình, bà
Kostyna cho biết. Một nhân viên đường dây nóng đã nhắn tin cho người đó
suốt đêm.
“Và giờ đây, chúng tôi có một đường dây không hoạt động
và về cơ bản là không có câu trả lời, điều này khiến chúng tôi vô cùng
lo lắng,” bà nói.
Tại quốc gia Zimbabwe ở miền Nam châu Phi, bà
Gumisayi Bonzo, giám đốc của một tổ chức phi lợi nhuận về y tế, lo lắng
cho tổ chức của mình — và cho chính bản thân bà.
Zimbabwe là một
trong số ít quốc gia châu Phi đạt được cột mốc trong chẩn đoán, điều trị
và ức chế virus HIV/AIDS. Điều đó phần lớn là nhờ vào chương trình HIV
mang tính đột phá do Tổng thống Cộng hòa George W. Bush khởi xướng, được
ghi nhận là đã cứu sống hơn 20 triệu người.
Chương trình — Kế
hoạch Cứu trợ Khẩn cấp của Tổng thống về AIDS, hay PEPFAR — đã bị những
người theo đường lối cứng rắn của Đảng Cộng hòa nhắm tới. Bà Bonzo vẫn
chưa nghe tin về việc cắt nguồn tài trợ cho nhóm của bà, Trans Smart
Trust, một tổ chức thúc đẩy các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người song
tính và chuyển giới ở một quốc gia mà sự phân biệt đối xử và kỳ thị
khiến nhiều người không muốn tìm kiếm sự điều trị.
“Mọi người đều đang bối rối ngay lúc này,” bà Bonzo nói.
Người phụ nữ 54 tuổi này đã điều trị HIV trong 23 năm nhờ sự hỗ trợ của PEPFAR giúp thuốc trở nên hợp túi tiền.
“Tôi
đã kiên trì dùng thuốc trong hơn hai thập niên, tôi đang sống lại cuộc
sống bình thường và đột nhiên chúng tôi phải dừng lại,” bà cho biết. “Đó
là bản án tử hình đối với nhiều người.”
Ông Gyude Moore, cựu bộ
trưởng trong Nội các Liberia, hiện là thành viên của Trung tâm Phát
triển Toàn cầu có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết lệnh đóng băng của Hoa Kỳ
sẽ gây tổn hại đến cuộc sống của người dân trên khắp Châu Phi.
Sự
hỗ trợ của Hoa Kỳ đã giúp Tây Phi phục hồi sau nhiều năm chiến tranh tàn
khốc. Tiền từ USAID đã giúp trả tiền ăn trưa ở trường, hỗ trợ giáo dục
cho trẻ em gái, củng cố hệ thống y tế và giúp đỡ những người nông dân
nhỏ.
Ông Moore, giống như nhiều đồng nghiệp khác, gọi việc cắt giảm đột ngột này là “tàn nhẫn”.
Việc từ bỏ sự hỗ trợ này gây tổn hại cho Hoa Kỳ, vì “nó không phân biệt giữa đồng minh, đối tác và kẻ thù”, ông nói thêm.
Và
đối thủ của Hoa Kỳ là Trung Quốc sẽ rất vui khi tiến vào các khu vực
của Châu Phi để xây dựng ảnh hưởng và các hợp đồng kinh doanh tại các
quốc gia giàu tài nguyên, ông Moore và các nhà phân tích khác cho biết.
“Cho
trẻ em đói ở Liberia ăn hoặc trẻ em suy dinh dưỡng ở Kenya, cung cấp
thuốc kháng virus cứu sống ở Uganda — không điều nào trong số những điều
này làm suy yếu lợi ích của Hoa Kỳ”, ông Moore nói.
Hoa Kỳ cũng
đã cố gắng nâng cao vị thế của mình ở Nam Thái Bình Dương để chống lại
ảnh hưởng của Trung Quốc, bao gồm cả việc tăng cường chi tiêu của USAID
cho các quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào tài chính phát triển.
Trong
các chuyến thăm Thái Bình Dương vào năm 2024, các quan chức đã công bố
hơn 15 triệu đô la chi tiêu mới, để tăng cường khả năng phục hồi sau
thiên tai, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, giúp các quốc gia chống lại những
tác động tàn khốc của biến đổi khí hậu, v.v.
Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !
Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !
Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?
Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?
Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông
Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng
Mặt mày ai lại đi hồ hởi
Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông
Phải chăng “quý” mặt đã thành mông
Con mắt nay đà có nhưng không
Nên mới chổng khu vào hải đảo
Gia tài gấm vóc của tổ tông?
Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .
Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .
Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .
.638736614996911547.jpg)
