FB Phạm Đoan Trang

15-9-2016

Ảnh/ Photo by: Ngoc Anh Rolland

Anh sinh vào tháng 9, và anh mở trang Thông Tấn Xã Vỉa Hè cũng vào tháng 9 (9/9/2007).

Những năm tháng ấy, dù chẳng biết gì về chính trị, nhưng tôi đã loáng thoáng nghe về blog Anh Ba Sàm – một nơi đăng rất nhiều tài liệu về sự thật quan hệ Việt-Trung, chiến tranh biên giới, tranh chấp chủ quyền biển đảo, v.v. Tôi nhớ láng máng có lần tôi tình cờ mò vào Thông Tấn Xã Vỉa Hè, đọc vài bài mà… thất kinh, phải chạy vội ra, vì thấy toàn chủ đề nhạy cảm – trong mắt một phóng viên lề phải là tôi hồi ấy.

Rồi trang web của Ba Sàm dần dần nổi lên, ngay cả với giới báo chí quốc doanh. Có nhiều lý do: Vì người ta thích đọc những bình luận dí dỏm, hài hước của một ông “ba sàm” nào đấy (tự nhận mình như thế, chứng tỏ khả năng tự trào của ông ấy phải rất cao). Vì người ta thấy ở đó một nguồn tư liệu dồi dào, gồm những bài của cả hai phía, chính thống và “phản động”. Hay cũng có thể vì người ta thấy Ba Sàm gần gũi, thân thiết với độc giả hơn là một trang web nào đó đặt ở hải ngoại…

Riêng tôi thì tôi biết, có những nhà báo lề phải rất ngại, rất sợ trang Thông Tấn Xã Vỉa Hè, nhưng vẫn hay lặng lẽ vào đó đọc, và đặc biệt vui mừng khi thấy bài của họ được Ba Sàm điểm. Bởi bài mà Ba Sàm điểm thường là bài báo tốt, có nhiều thông tin, và sau khi được Thông Tấn Xã Vỉa Hè dẫn link thì thể nào lượng đọc bài báo đó cũng tăng lên.

Tôi tin Ba Sàm là một nhà báo xuất sắc, một người thực sự có khả năng khai dân trí như anh luôn mong mỏi. Cách tiếp cận của anh sắc sảo, nhưng cũng vừa đủ độ ôn hòa để không làm những người đọc bình thường khiếp hãi (tất nhiên, trừ những người quá nhát như tôi hồi đó). Anh cũng luôn bảo vệ nguồn tin, như một nhà báo phương Tây chuyên nghiệp vậy, và điều ấy khiến nhiều nhà báo lề phải có thể tin tưởng ở anh để mà gửi thông tin, tài liệu… cho anh, thậm chí nhờ anh phổ biến giúp.

Với tôi, anh đã như là chiếc cầu nối của hai lề, trái và phải. Và còn hơn thế nữa, anh là hiện thân của niềm hy vọng rằng Việt Nam còn có thể chuyển đổi ôn hòa thành một nền dân chủ.

Từ sau khi anh bị bắt, tôi không còn tin vào xu hướng đó nữa. Bắt Anh Ba Sàm, công an Việt Nam đã từ chối cơ hội mong manh cho một sự thay đổi ôn hòa. Nói cách khác, việc bắt giam một trong vài gương mặt ôn hòa nhất trong những người đấu tranh dân chủ cho thấy công an cần gì ôn với hòa, họ khoái bạo lực hơn nhiều và đương nhiên, rất ghét sự thay đổi.

Ngày 22/9 này, Nguyễn Hữu Vinh và Nguyễn Thị Minh Thúy lại ra tòa, tại một trong vô vàn phiên tòa nhạo báng công lý ở Việt Nam. Nhưng tôi biết, dù bản án có là bao nhiêu năm đi chăng nữa, cả hai người cũng sẽ chẳng bao giờ hối hận. Họ có thừa tư cách để tự hào, vì đã làm nên trang blog nổi tiếng nhất trong những blog cổ súy lòng yêu nước, yêu tự do-dân chủ, yêu con người và thúc đẩy sự thay đổi ở Việt Nam.

——-
September 15 is his birthday. He was born in September, and he created his blog, “The Sidewalk News Agency”, on September 9, 2007. He is Nguyen Huu Vinh, a.k.a. Anh Ba Sam (the gossiping brother).

In those years, ignorant of politics as I was, I heard about Anh Ba Sam’s blog, where readers could find a great amount of material on the China-Vietnam relations, border wars and territorial disputes between the two countries, etc. I remember once I accidentally accessed the site and had to log out in panic after reading some articles which were highly “politically sensitive” to such a mainstream journalist as I was.

Then Anh Ba Sam’s blog soon emerged as a popular site even with the official, state-controlled media. It is probably because readers were interested in, even addicted to the sharp and witty commentaries by some “gossiping” guy; he must be extremely humorous calling himself by such a name. Also, it might be because people found the blog as a good material source which provided them with articles published by both sides – mainstream and alternative media. Or it is because readers found Ba Sam much closer to them than some independent Vietnamese news sites abroad.

I personally know that there were mainstream journalists who were so scared of “The Sidewalk News Agency”, but they kept reading it secretly and were very happy every time their articles were cited by Ba Sam in his news summaries. So often the articles that Ba Sam chose to recommend proved to be good journalism, and they won much larger readership after being cited in his blog.

I believe Ba Sam to be a brilliant journalist who can really raise public awareness as he has always aspired to do. Though he adopted an innovative, sometimes radically progressive approach, his language and style were peaceful enough not to “frighten” the diffident readers. Like a professional journalist he complied with ethical codes, especially in protecting his news sources, so that mainstream journalists would be reliant on him for publishing their censored and underground articles.

He served as a bridge between the mainstream, state-controlled media and the independent blogs. And it’s not all, after all. To me, he symbolized the hope for a peaceful change of Vietnam into a democracy.

That hope faded with his arrest on May 5, 2014. By arresting him, the Vietnamese police state passed up the little chance for a peaceful change. In other words, by imprisoning one of the few democracy activists who support non-violent, peaceful transition the police confirm that they do not need such a change; in fact they prefer violence and they especially hate any kind of reform.

On September 22, Nguyen Huu Vinh and Nguyen Thi Minh Thuy will stand trial again for the appeal court, in one of numerous mockeries of justice in Vietnam. No matter how long the prison term will be for them, they will never remorse. More than anyone else they can feel proud that they are the ones who created the most famous in the blogs that advocate patriotism, freedom and democracy and push for a change in Vietnam.