Nhóm nghiên cứu phòng bệnh của Hoa Kỳ mới đây đưa ra một hướng dẫn mới theo đó những người có nguy cơ bị bệnh tim mạch cao nên uống aspirin liều thấp để giúp giảm nguy cơ bệnh và ung thư đại tràng.

Hồi đầu tháng 4, nhóm nghiên cứu phòng bệnh Hoa Kỳ công bố một hướng dẫn mới khuyến cáo những người có độ tuổi từ 50 đến 69 và có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim từ 10% trở lên và không dễ bị chảy máu nên cân nhắc việc uống aspirin liều thấp để ngừa nguy cơ nhồi máu cơ tim và ung thư đại tràng.

Aspirin và bệnh tim mạch

Theo các bác sĩ Hoa Kỳ, liều aspirin được khuyến cáo sử dụng không vượt quá 100 mg một ngày. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết trên thực tế có đến 41% người có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim được bác sĩ khuyên sử dụng aspirin. Trong số những người có độ tuổi từ 65 trở lên được khuyên sử dụng aspirin, có đến 80% người dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Khi bị nhồi máu cơ tim cấp người bệnh nên được cho sử dụng aspirin ngay lập tức và tiếp tục sử dụng thuốc này hàng ngày sau đó để giảm nguy cơ tử vong và những nguy cơ nhồi máu cơ tim hay nghẽn mạch máu não.
- Bác sĩ Charles Hennekens

Bác sĩ Charles Hennekens, thuộc trường đại học Florida Atlantic, Hoa Kỳ, nói về hướng dẫn mới:

“Khi bị nhồi máu cơ tim cấp người bệnh nên được cho sử dụng aspirin ngay lập tức và tiếp tục sử dụng thuốc này hàng ngày sau đó để giảm nguy cơ tử vong và những nguy cơ nhồi máu cơ tim hay nghẽn mạch máu não. Đối với những người đã sống sót sau khi bị nhồi máu cơ tim, bị nghẽn mạch máu não, aspirin nên được sử dụng lâu dài trừ khi có những chỉ định khác.”

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm cả thế giới có khoảng 17 triệu người chết vì nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não. Nói về nguy cơ gây tử vong của hai căn bệnh này, bác sĩ Hennekens nói:

“Tai biến và nhồi máu cơ tim không chỉ làm tăng nguy cơ tử vong ở phương Tây mà cũng là một trong các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở châu Á. Các bệnh này đã nhảy từ yếu tố gây tử vong hàng thứ năm lên hàng thứ nhất trên toàn thế giới.”

Tuy nhiên việc sử dụng aspirin để phòng các bệnh tim mạch cũng có những điểm cần được chú ý. Một số những tác dụng phụ do thuốc mang lại, theo các bác sĩ là hoàn toàn có thể được điều trị. Bác sĩ Hennekens cho biết:

“Tác dụng phụ chính và khá phổ biến của aspirin là đau dạ dày. Đây là triệu chứng hoàn toàn có thể được ngăn ngừa và điều trị… Những rủi ro này thường thấp hơn nhiều so với những lợi ích tổng thể mà aspirin mang lại. Bên cạnh đó, nguy cơ bị tai biến não do chảy máu cũng rất thấp.”

Ngoài ra, bác sĩ Hennekens cũng khuyến cáo các bệnh nhân nên cẩn trọng trong việc sử dụng aspirin khi có những vấn đề về sức khỏe và thuốc có thể gây phản ứng chéo.

“Nếu tôi bị tai biến nghẽn mạch máu não, bác sĩ có thể kê cho tôi thuốc Coumadin vốn có rủi ro chảy máu cao và có thể tôi được uống một trong những loại thuốc mới gần đây như Pradaxa hay Xeralto. Khi tôi nghe nói aspirin tốt cho người bị tai biến, tôi quyết định dùng aspirin thì có thể thuốc có ích thêm một chút cho tôi trong việc phòng tránh bệnh nhưng đồng thời cũng làm tăng nguy cơ chảy máu vì không chỉ aspirin mà cả những thuốc kia cũng làm tăng nguy cơ chảy máu. Cho nên theo tôi bạn không nên uống thuốc không kê đơn lâu hơn vài tuần một lần mà không hỏi ý kiến bác sĩ.”

Aspirin ngăn ngừa ung thư

Hình mô phỏng của một người đàn ông bị nhức đầu với mô hình phân tử của aspirin. AFP PHOTO

Điểm đáng chú ý khác trong hướng dẫn mới của các bác sĩ Mỹ là thuốc aspirin có thể ngăn ngừa ung thư đại tràng. Điều này cũng tương tự như kết quả của một nghiên cứu trước đây của các nhà khoa học thuộc trường đại học London được công bố hồi năm 2014. Theo kết quả nghiên cứu, việc uống thuốc aspirin hàng ngày ở những người từ độ tuổi từ 50 đến 65 có thể giúp làm giảm nguy cơ các bệnh ung thư như ung thư ruột già, ung thư dạ dày, và ung thư thực quản. Bác sĩ Jack Cuzick, người đứng đầu nghiên cứu thuộc trường đại học London cho biết:

“Nhìn chung đã có hơn 50 thử nghiệm lâm sàng và hơn 200 các nghiên cứu kết hợp khác về công dụng này của thuốc. Điều chúng tôi làm là đặt tất cả các mặt lợi và nguy cơ của thuốc aspirin vào một người bình thường. Kết quả cho thấy lợi ích chiếm ưu thế hơn rất nhiều so với các nguy cơ. Cái lợi lớn nhất chính là nó làm giảm được 1/3 nguy cơ bị ung thư đại tràng, ung thư dạ dày và ung thư thực quản. Nó cũng giảm nhẹ nguy cơ bị ung thư phổi, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt và có rất ít tác dụng đối với các loại ung thư khác.”

Nghiên cứu cho thấy việc uống aspirin mỗi ngày trong 10 năm liên tục sẽ giúp những người có độ tuổi từ 50 đến 65 giảm được nguy cơ ung thư ruột già khoảng 35% và giảm khoảng 40% nguy cơ tử vong vì ung thư ruột già. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết, người uống thuốc aspirin cần phải chờ khoảng ít nhất 5 năm sau khi uống thuốc để có thể thấy được những tác động có lợi của thuốc.

Ngoài ra, bác sĩ Jack Cuzick cho biết việc uống aspirin cũng có tác dụng chống ung thư lâu dài ngay cả khi người dùng đã ngưng thuốc một thời gian.

“Có những bằng chứng cho thấy tác dụng chống ung thư của thuốc có thể tiếp diễn về sau, tức là ngay kể cả khi bạn đã ngừng thuốc thì tác dụng của thuốc vẫn còn kéo dài thêm vài năm sau đó… Dường như đã có những bằng chứng cho thấy là tác dụng này có thể kéo dài thêm ít nhất là 5 năm nữa trong việc giảm nguy cơ bị ung thư và thêm khoảng 10 năm sau đó trong việc ngăn ngừa nguy cơ bị tử vong do ung thư.”

Cái lợi lớn nhất chính là nó làm giảm được 1/3 nguy cơ bị ung thư đại tràng, ung thư dạ dày và ung thư thực quản.
- Bác sĩ Jack Cuzick

Tuy nhiên, bác sĩ Jack Cuzick cho biết việc uống aspirin để tránh ung thư cần phải cân nhắc đến những tác dụng phụ của thuốc. Vì vậy các bác sĩ khuyên việc uống thuốc để tránh ung thư không thôi chỉ nên áp dụng đối với người có độ tuổi từ 50 đến 65.

“Lý do mà chúng tôi khuyên chỉ tập trung vào nhóm người độ tuổi từ 50 đến 65 là vì trong phần lớn các trường hợp, việc chảy máu có thể xảy ra rất nghiêm trọng. Có một số người không nên dùng aspirin để tránh ung thư. Đó là những người có huyết áp cao, những người bị tiểu đường, người đang dùng thuốc chống đông máu khác như Warfarin chẳng hạn. Đây là những trường hợp có nguy cơ bị chảy máu cao và vì vậy việc uống aspirin sẽ không có tác dụng.”

Trong tác dụng phòng ngừa ung thư, bác sĩ Cuzick cho rằng những người có độ tuổi dưới 50 không nên dùng aspirin với mục đích này vì tác dụng phòng ung thư của thuốc ở độ tuổi này nếu so với nguy cơ bị chảy máu là không đáng kể.

Bác sĩ Hennekens thì cho rằng dù thuốc aspirin đã cho thấy những tác dụng đáng kể trong phòng ngừa tai biến và nhồi máu cơ tim cũng như ung thư, những người muốn dùng aspirin cho những tác dụng này cần rất cẩn trọng và phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Ông nói:

“Theo tôi điều này phụ thuộc vào rủi ro của từng người. Một người đàn ông 50 tuổi gầy và khỏe mạnh, rủi ro bị bệnh tim mạch thấp thì ông ta không cần uống aspirin. Nhưng một phụ nữ ở độ tuổi khoảng 30 nhưng lại bị huyết áp cao, bị thừa cân và trong gia đình cùng huyết thống của cô ta đã có người từng bị bệnh tim mạch khi còn trẻ thì bác sĩ có thể sẽ cân nhắc cho cô ta dùng aspirin. Cho nên việc kê đơn thuốc không chỉ dựa vào tuổi. Tuổi chỉ là một trong nhiều yếu tố, vì có những người lớn tuổi mà không cần thuốc và người trẻ có khi lại cần.”

Cuối cùng bác sĩ Hennekens nhấn mạnh hướng dẫn mới của các bác sĩ trong việc dùng aspirin đối với mọi người chỉ mang tính chỉ dẫn chứ không phải là bắt buộc khiến mọi người phải làm theo.

Xin quý vị chia sẻ các thông tin và câu hỏi về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại emailvietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa.