Văn Học & Nghệ Thuật
BÀI THƠ “TÔI NGHE” (của Đặng Xuân Xuyến nói gì?)
Ở tuổi “Cổ lai hy” rồi, trái tim chẳng dễ gì xúc động, vậy mà đọc bài thơ “Tôi nghe” (/toi-nghe-tho-ang-xuan-xuyen_22.html) của Đặng Xuân Xuyến
( Hương Mai chuyển )
Ở tuổi “Cổ lai hy” rồi, trái tim chẳng dễ gì xúc
động, vậy mà đọc bài thơ “Tôi nghe” (/toi-nghe-tho-ang-xuan-xuyen_22.html )
của Đặng Xuân Xuyến
thật khó cầm lòng. Chỉ với năm khổ thơ ngắn đưa lại những thông tin, sự kiện đã
và đang xảy ra ngoài xã hội, gần như ai cũng biết, nhưng khi nó được dồn nén
bằng những câu chữ thành dòng dài ngắn, thành một bài thơ, những sự kiện rời
rạc kia bỗng gợi nên những tương phản buồn vui của đất nước không của riêng ai
những tháng năm này. Chuyện vị quan đầu tỉnh xứ Thanh dùng bồ nhí thao túng cơ
cấu chính trị tỉnh đâu còn là chuyện riêng của xứ Thanh. Cái chết một lúc ba
nhân vật đứng đầu của tỉnh Yên Bái không được giải thích nguyên nhân, đâu chỉ
là sự báo động của riêng Yên Bái? Chuyện tưởng không có gì ở Hà Giang:
Quan đầu tỉnh Hà
Giang
Thiết lập vương
triều nhà Triệu
Này thì vợ
Này em trai
Này thêm chồng em
gái…
Đọc xong những câu thơ, liệu có ai nghĩ chuyện
này chỉ riêng ở Hà Giang!
Còn bao chuyện tha hóa biến chất của các quan
chức nhà nước cấp tỉnh, cấp trung ương, có việc đã lộ ra như nguyên thanh tra
chính phủ Trần Văn Truyền về hưu, mới biết ông đã can tội tham nhũng (chưa có
án xét xử). Rồi ông Trịnh Xuân Thanh lãnh đạo ngành xây lắp dầu khí làm thất
thoát hơn 3.000 tỷ, đơn vị vẫn được hai lần tặng thưởng huân chương, phong tước
anh hùng, để điều chuyển về làm phó chủ tịch tỉnh nọ, lại đắc cử nghị viên quốc
hội mới bị phát hiện. Đích danh tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ thị các cơ
quan trách nhiệm phải làm rõ việc này đưa ra ánh sáng, xét xử. Dù ông Thanh đã
cao chạy xa bay thì vẫn còn đó cái lệnh truy nã toàn cầu…
Mừng cho ngòi bút tác giả bài thơ “Tôi nghe”
nếu không vững tay nghề sẽ đem kể hàng loạt những vụ tham nhũng biến chất như
thế, bài thơ sẽ biến thành một “bản trường ca bất hảo” trường thiên… đọc sẽ
nhàm chán bởi bản chất của xã hội, dù tha hóa đến đâu vẫn còn lại bao điều tốt
đẹp, vị tha, cao cả.
Và đoạn thơ thứ tư bất ngờ xuất hiện:
Tôi nghe...
Đứa trẻ Gia Lai
chết trong tức tưởi
Ba năm tới trường
bằng mượn áo rách của anh
Bà Lò Thị
Phanh
Bệnh viện trả về
Không tiền thuê xe
Xác cuốn chiếu
Gập ghềnh xe thồ
hơn trăm cây số.
Một em bé ba năm tới trường với chiếc ao đi mượn,
lại là chiếc áo rách và chiếc áo rách ấy theo em cả lúc xuống mồ. Hỏi còn gì
tủi cực hơn cho một tâm hồn ngây thơ trong sáng, và một kiếp người! Bàng hoàng
hơn, ở thế kỷ 21 này và ở Việt Nam
mình mà có hình ảnh một người chết ở bệnh viện, không có tiền thuê xe, cuốn
trong chiếc chiếu, chở xe thồ hơn trăm cây số!
Tám câu thơ gợi hình ảnh tương phản với ba đoạn
thơ trên về màu sắc sáng tối làm nên bức tranh toàn cảnh sinh động mà lâu nay
mỗi khi nghĩ đến thi ca người ta có cảm giác nó là thứ nghệ thuật đã tách ra,
đứng bên lề cuộc sống thì nay nó lại nhập cuộc vào vui buồn thao thức lương
tri.
Tám câu thơ ngắn liệm trọn số phận con người
nghèo khó ở bất cứ nơi nào khi mà cuộc sống chưa có công bằng bác ái, ở bất cứ
nơi nào mà bọn quan tham còn được che đậy bởi những lời nói ngoài môi “vì Đảng,
vì dân”!
Bài thơ không cần đoạn thứ năm:
Tôi nghe...
Những mảnh đời khốn
khó
Những anh
Vươn sắp trơ lì hãi sợ
Có câu tức nước ắt
vỡ bờ
Khi niềm tin rạn
vỡ.
Bởi chỉ bốn đoạn trên nó đã gây được xung lực, nó
đã gợi lên cho người đọc, dù vô tâm đến đâu cũng phải khơi dòng không thể để
“tức nước vỡ bờ”. Nhìn lại những trận đại hồng thủy từng qua, cuối cùng vẫn lại
dân đen chìm nổi cùng với đau thương gánh chịu.
*
Nhà thơ CHỬ VĂN LONG
Thôn 2, Vạn Phúc, Thanh Trì, Hà Nội. ( Hương Mai chuyển )
Bàn ra tán vào (0)
BÀI THƠ “TÔI NGHE” (của Đặng Xuân Xuyến nói gì?)
Ở tuổi “Cổ lai hy” rồi, trái tim chẳng dễ gì xúc động, vậy mà đọc bài thơ “Tôi nghe” (/toi-nghe-tho-ang-xuan-xuyen_22.html) của Đặng Xuân Xuyến
Ở tuổi “Cổ lai hy” rồi, trái tim chẳng dễ gì xúc
động, vậy mà đọc bài thơ “Tôi nghe” (/toi-nghe-tho-ang-xuan-xuyen_22.html )
của Đặng Xuân Xuyến
thật khó cầm lòng. Chỉ với năm khổ thơ ngắn đưa lại những thông tin, sự kiện đã
và đang xảy ra ngoài xã hội, gần như ai cũng biết, nhưng khi nó được dồn nén
bằng những câu chữ thành dòng dài ngắn, thành một bài thơ, những sự kiện rời
rạc kia bỗng gợi nên những tương phản buồn vui của đất nước không của riêng ai
những tháng năm này. Chuyện vị quan đầu tỉnh xứ Thanh dùng bồ nhí thao túng cơ
cấu chính trị tỉnh đâu còn là chuyện riêng của xứ Thanh. Cái chết một lúc ba
nhân vật đứng đầu của tỉnh Yên Bái không được giải thích nguyên nhân, đâu chỉ
là sự báo động của riêng Yên Bái? Chuyện tưởng không có gì ở Hà Giang:
Quan đầu tỉnh Hà
Giang
Thiết lập vương
triều nhà Triệu
Này thì vợ
Này em trai
Này thêm chồng em
gái…
Đọc xong những câu thơ, liệu có ai nghĩ chuyện
này chỉ riêng ở Hà Giang!
Còn bao chuyện tha hóa biến chất của các quan
chức nhà nước cấp tỉnh, cấp trung ương, có việc đã lộ ra như nguyên thanh tra
chính phủ Trần Văn Truyền về hưu, mới biết ông đã can tội tham nhũng (chưa có
án xét xử). Rồi ông Trịnh Xuân Thanh lãnh đạo ngành xây lắp dầu khí làm thất
thoát hơn 3.000 tỷ, đơn vị vẫn được hai lần tặng thưởng huân chương, phong tước
anh hùng, để điều chuyển về làm phó chủ tịch tỉnh nọ, lại đắc cử nghị viên quốc
hội mới bị phát hiện. Đích danh tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ thị các cơ
quan trách nhiệm phải làm rõ việc này đưa ra ánh sáng, xét xử. Dù ông Thanh đã
cao chạy xa bay thì vẫn còn đó cái lệnh truy nã toàn cầu…
Mừng cho ngòi bút tác giả bài thơ “Tôi nghe”
nếu không vững tay nghề sẽ đem kể hàng loạt những vụ tham nhũng biến chất như
thế, bài thơ sẽ biến thành một “bản trường ca bất hảo” trường thiên… đọc sẽ
nhàm chán bởi bản chất của xã hội, dù tha hóa đến đâu vẫn còn lại bao điều tốt
đẹp, vị tha, cao cả.
Và đoạn thơ thứ tư bất ngờ xuất hiện:
Tôi nghe...
Đứa trẻ Gia Lai
chết trong tức tưởi
Ba năm tới trường
bằng mượn áo rách của anh
Bà Lò Thị
Phanh
Bệnh viện trả về
Không tiền thuê xe
Xác cuốn chiếu
Gập ghềnh xe thồ
hơn trăm cây số.
Một em bé ba năm tới trường với chiếc ao đi mượn,
lại là chiếc áo rách và chiếc áo rách ấy theo em cả lúc xuống mồ. Hỏi còn gì
tủi cực hơn cho một tâm hồn ngây thơ trong sáng, và một kiếp người! Bàng hoàng
hơn, ở thế kỷ 21 này và ở Việt Nam
mình mà có hình ảnh một người chết ở bệnh viện, không có tiền thuê xe, cuốn
trong chiếc chiếu, chở xe thồ hơn trăm cây số!
Tám câu thơ gợi hình ảnh tương phản với ba đoạn
thơ trên về màu sắc sáng tối làm nên bức tranh toàn cảnh sinh động mà lâu nay
mỗi khi nghĩ đến thi ca người ta có cảm giác nó là thứ nghệ thuật đã tách ra,
đứng bên lề cuộc sống thì nay nó lại nhập cuộc vào vui buồn thao thức lương
tri.
Tám câu thơ ngắn liệm trọn số phận con người
nghèo khó ở bất cứ nơi nào khi mà cuộc sống chưa có công bằng bác ái, ở bất cứ
nơi nào mà bọn quan tham còn được che đậy bởi những lời nói ngoài môi “vì Đảng,
vì dân”!
Bài thơ không cần đoạn thứ năm:
Tôi nghe...
Những mảnh đời khốn
khó
Những anh
Vươn sắp trơ lì hãi sợ
Có câu tức nước ắt
vỡ bờ
Khi niềm tin rạn
vỡ.
Bởi chỉ bốn đoạn trên nó đã gây được xung lực, nó
đã gợi lên cho người đọc, dù vô tâm đến đâu cũng phải khơi dòng không thể để
“tức nước vỡ bờ”. Nhìn lại những trận đại hồng thủy từng qua, cuối cùng vẫn lại
dân đen chìm nổi cùng với đau thương gánh chịu.
*
Nhà thơ CHỬ VĂN LONG
Thôn 2, Vạn Phúc, Thanh Trì, Hà Nội. ( Hương Mai chuyển )
