Bộ trưởng Công Thương nói gì về Trịnh Xuân Thanh, Vũ Quang Hải, dự án gang thép Thái Nguyên?

Sau nhiều lần hẹn, cuối cùng thì chiều 1/8/2016, trước khi lên đường đi công tác, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã dành cho chúng tôi một cuộc phỏng vấn. Người đứng đầu Bộ Công thương nói rằng, một trong những vấn đề làm ông trăn trở nhiều nhất là tái cấu trúc bộ máy để nó tinh gọn và hoạt động hiệu quả hơn.

Còn có phải chỉ vì là con Bộ trưởng nên mới được về Bộ Công thương?

Trước hết cần phải nói thế này: Anh Vũ Quang Hải là cán bộ trẻ, có năng lực trong một số lĩnh vực và là người được xem xét đưa vào diện quy hoạch. Khi làm ở công ty tài chính dầu khí, chưa đủ cơ sở để khẳng định là anh này gây ra thua lỗ. Vì thời gian anh Hải về làm ở đây là tương đối  ngắn, chỉ có hai năm, trong khi đó việc làm ăn thua lỗ đã kéo dài từ trước. Đã có báo cáo của PVN, báo cáo của kiểm toán.

Thời gian đó Bộ đang có nhu cầu về cán bộ, Bộ công thương có chính sách cán bộ mở rộng từ các nguồn khác nhau, tạo cơ hội cho tất cả cán bộ. Tuy nhiên khi tiếp nhận, bổ nhiệm anh Hải tại Bộ Công thương thì có sai phạm. Nhưng cụ thể như thế nào sẽ phải làm việc thêm với các cơ quan trách nhiệm liên quan. Kết luận cụ thể về vấn đề này, như tôi đã nói, là Đoàn kiểm tra liên ngành và Bộ Công thương đang khẩn trương tiến hành xem xét.Vì vậy sẽ có thông báo ngay sau khi có kết quả cụ thể.

Thưa Bộ trưởng, việc xử lý vụ Vũ Quang Hải, con trai cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng chưa được quyết liệt phải chăng là do “vướng víu” trong cách cư xử với người tiền nhiệm? 

- Trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, tuân thủ pháp luật thì bất cứ cán bộ, Đảng viên nào của Bộ Công thương, kể cả người đứng đầu Bộ đều phải nhận thức được vai trò trách nhiệm của mình.

Nhưng trong cuộc sống của người Người Á Đông, nhất là người Việt Nam chúng ta, thì duy tình là thực tế, là khía cạnh trong cuộc sống. Tuy nhiên, như tôi đã nói ở trên, với vai trò là Đảng viên, là người đứng đầu Bộ Công thương, tôi làm việc vì sự phát triển của ngành công thương, vì nguyên tắc của Đảng, pháp luật của nhà nước. Chúng tôi sẽ thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Tổng bí thư, Thủ tướng Chính phủ và thực hiện kết luận của Đoàn kiểm tra liên ngành do Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì.

Hòa Phát sẽ mua Dự án mở rộng Nhà máy gang thép Thái Nguyên?

Khi nói về đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước do Bộ Công thương quản lý, Bộ trưởng có nhấn mạnh đến việc có thể bán doanh nghiệp làm ăn thua lỗ. Vừa qua thì Lãnh đạo Tập đoàn Hòa Phát nói rằng có ý định mua lại Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên. Xin cho biết ý kiến của Bộ trưởng về vấn đề này?

- Ngay từ khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc làm việc với lãnh đạo Bộ Công thương và có những chỉ đạo cụ thể về việc đẩy nhanh cổ phần hóa các tập đoàn, Tổng công ty, Công ty do Bộ Công thương quản lý, trong đó có cả những nội dung liên quan đến Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên, Bộ Công thương đã khẩn trương triển khai một cách  nghiêm túc các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Còn liên quan đến Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên, thì có thể nói rằng, dự án đã kéo dài hơn 10 năm, với hàng loạt các vấn đề phát sinh dẫn đến tổng dự toán đầu tư tăng lên tới 283%. Đây là một dự án với những tình tiết rất phức tạp, trong đó có trách nhiệm của các bên có liên quan như Ban quản lý dự án, tổng thầu nước ngoài. Ngoài ra cũng có yếu tố khách quan tác động làm cho dự toán đầu tư tăng lên như sự thay đổi thị trường vật giá, tỷ giá ngoại tệ, v.v.

Tại cuộc gặp mặt các nhà đầu tư quý II/2016, ông Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoà Phát (HPG) cho biết đang "quan tâm xem xét" việc mua lại dự án mở rộng Gang thép Thái Nguyên.

Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên đang đặt ra những vấn đề về hiệu quả đầu tư, về năng lực cạnh tranh, trong đó có cả vấn đề công nghệ. Ý thức rất rõ những bất cập này, chính vì vậy mà sau khi có chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công thương đã nghiên cứu kỹ lưỡng và bước đầu đã có báo cáo trình Thủ tướng đề xuất một số vấn đề và đưa ra những giải pháp cụ thể cần triển khai thực hiện đối với dự án này.

Tuy nhiên, vì đây đang trong giai đoạn thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nên chúng tôi cũng chưa thể nói kỹ hơn, rõ hơn các giải pháp, nhưng phương án giải pháp nào cũng phải dựa trên những nguyên tắc cơ bản là phải bảo toàn được vốn của nhà nước và đảm bảo hiệu quả của đầu tư của dự án, cũng như đảm bảo công ăn việc làm cho người lao động.

Vì vậy, chúng tôi đang tính đến tất cả các phương án xử lý, nhưng chắc chắn sẽ không lặp lại những cơ chế cũ là Nhà nước hỗ trợ cả nguồn lực, tài chính cũng như cơ chế chính sách để duy trì dự án. Vì vậy, chúng tôi luôn hoan nghênh và sẽ tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh tế, mọi doanh nghiệp tham gia cùng trao đổi, tìm hướng giải quyết cho những dự án này.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay Tổ công tác do Bộ trưởng Bộ công thương trực tiếp chỉ đạo đang làm việc rất khẩn trương, tích cực nghiên cứu nhiều phương án, trong đó có những phương án tạo điều kiện để các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế khác có thể tham gia. Còn việc lãnh đạo Tập đoàn Hòa Phát muốn mua lại dự án này, như anh nói, thì chúng tôi chưa có thông tin chính thức. Khi có đề nghị như vậy, Bộ Công thương sẽ nghiên cứu một cách nghiêm túc.

Thời gian vừa qua dư luận kêu ca rất nhiều về các dự án có nguồn vốn và công nghệ Trung Quốc. Quan điểm của Bộ trưởng trong việc tiếp cận nguồn vốn và công nghệ Trung Quốc trong thời gian tới như thế nào?

- Trong giai đoạn hiện nay, khi mà chúng ta đang hội nhập với các nền kinh tế thế giới ngày càng sâu rộng hơn, thì việc tiếp cận với nguồn vốn, công nghệ tiên tiến của các nước phát triển là vô cùng quan trọng. Chúng ta trân trọng tất cả các nước có quan hệ kinh tế với chúng ta trên cơ sở hai bên cùng có lợi.

Trong quan hệ kinh tế, thương mại với Trung Quốc, cũng như đối với các nước khác, chúng ta hoàn toàn không có sự phân biệt nào. Vấn đề ở đây là cách tiếp cận, khai thác, sử dụng nguồn vốn và công nghệ đó như thế nào để đảm bảo được hiệu quả của các dự án.

Nếu nguồn vốn vay từ Trung Quốc có những ưu đãi hơn, lãi suất thấp hơn so với vay từ các nước khác thì tại sao chúng ta lại từ chối? Tuy nhiên, nếu nguồn lực đó đồng nghĩa với sự can thiệp quá sâu vào các công trình, dự án như chỉ định nhà thầu kém năng lực, bắt buộc phải sử dụng công nghệ không thực sự phù hợp, hoặc công nghệ tiềm ẩn những nguy cơ về ô nhiễm môi trường, hoặc mang lại hiệu quả kinh tế thấp thì chúng ta không chấp nhận. Vì vậy các cơ quan chịu trách nhiệm cụ thể phải có ý kiến, báo cáo, tham mưu với Chính phủ để có giải pháp phù hợp.

Đúng là trong thời gian vừa qua có những dự án có nguồn vốn vay, công nghệ từ Trung Quốc có những vấn đề như Dự án mở rộng Nhà máy gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 mà chúng ta vừa nói ở trên. Tuy nhiên, trước hết, chúng ta phải thấy rằng, trách nhiệm này trước hết là thuộc về các cơ quan chức năng của chúng ta đã không nghiên cứu, đánh giá đúng thực trạng và tác dụng của nguồn vốn, công nghệ đó nên đã đề xuất các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời đã có sự buông lỏng trong công tác quản lý trong vấn đề này.

Tôi cho rằng bản thân công nghệ và nguồn vốn, nguồn lực không phải là những điều xấu. Vấn đề là chúng ta phải nhìn nhận, đánh giá và có những chính sách khai thác và  quản lý tốt. Ví dụ, thậm chí có nhiều nguồn vốn vay của những nước khác với công nghệ tốt hơn, nhưng chúng ta lại chưa có khả năng khai thác được hết công nghệ đó. Như vậy sẽ rất lãng phí.

Còn có những công nghệ có thể không phải là cao, nhưng nó mang lại hiệu quả cho chủ đầu tư, cho năng lực cạnh tranh của sản phẩm cũng như cho độ tương thích đối với các điều kiện của môi trường, của thể chế, chẳng hạn, thì chúng ta hoàn toàn phát huy được hiệu quả của nguồn lực đó. Chính vì vậy tôi cho rằng đây là câu chuyện con người và bộ máy của chúng ta trong cách tiếp cận các nguồn lực và công nghệ.

Thưa Bộ trưởng, điều làm Bộ trưởng đau đầu nhất trong thời điểm hiện tại là gì?

- Một trong những vấn đề mà chúng tôi quan tâm, lo lắng, và tập trung làm nhiều nhất hiện nay là cơ cấu lại bộ máy của Bộ Công thương, xây dựng thể chế để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, thực hiện tốt các chức năng nhiệm vụ được giao, đáp ứng được sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Xin cám ơn Bộ trưởng!

(Vietimes)