Văn Học & Nghệ Thuật

ĐẤT NƯỚC TÔI - CON ĐỈA HAI ĐẦU - PHẠM ĐỨC NHÌ

( HNPĐ )Nhặt được bài thơ trên Facebook. Tác giả không xa lạ gì với người yêu thơ. Thơ của anh xuất hiện khá đều đặn trên nhiều trang web văn học. Nhưng đây là bài thơ Thời Sự - xuất hiện đúng thời điểm

Nhặt được bài thơ trên Facebook. Tác giả không xa lạ gì với người yêu thơ. Thơ của anh xuất hiện khá đều đặn trên nhiều trang web văn học. Nhưng đây là bài thơ Thời Sự - xuất hiện đúng thời điểm - chỉ còn một ngày nữa là 30 tháng tư, ngày mà 42 năm trước người vui kẻ buồn, nhưng đất nước Việt Nam thì như một đoàn xe lửa, chậm rãi, từ từ lao đầu xuống hố thẳm.

 

CON ĐỈA

Đất nước đứt làm đôi
Như đứt đôi con đỉa
Mỗi con lớn lên không hề ngắm nghía
Phía phần đuôi đau nhức của mình

Thời đại dùng phẫu thuật văn minh
Nối hai chú ký sinh thành một
Rồi thả lại vào ao, nhưng đỉa không bơi được
Bởi hai cái đầu quay hai hướng khác nhau

Đất nước tôi như hai phần con đỉa

Dính liền bằng... lưỡi dao!
BCV

Tứ Thơ

Tác giả mô tả một con đỉa quái lạ, đứt làm đôi, nhưng nhờ phẫu thuật của thời đại văn minh đã được nối liền. Nhưng khi thả con đỉa xuống nước nó không bơi được vì hai đầu quay về hai hướng khác nhau. Cuối cùng thì kết luận: Đó là đất nước mình - dù tạm dính lại nhưng thực sự vẫn còn chia cắt.

Hình Thức

Con Đỉa là thơ mới biến thể, số chữ trong câu tùy hứng, không theo một quy luật nào, vần liên tiếp khá đều đặn (ngoại trừ câu cuối bắt vần gián cách, kết thúc bài thơ rất ngọt). Nhờ sự chuyển dịch rộng rãi của số chữ trong câu cộng với lý do bài thơ ngắn nên không có hội chứng nhàm chán vần.

Ngôn Ngữ Hình Ảnh

 

Đây là chỗ đẹp nhất của bài thơ. Ngôn ngữ rõ ràng, dễ hiểu. Hình ảnh "con đỉa hai đầu quay về hai hướng khác nhau" rất sinh động và rất đắt. Và câu kết:

"Dính liền bằng ... lưỡi dao"

rất cay đắng, rất đúng với thực tế và rất ... đểu

Cảm Xúc

Thi sĩ Bùi Chí Vinh đã chọn được tứ thơ độc đáo và đã dùng kỹ thuật thơ điêu luyện của mình để giải bày tâm trạng. Do ngôn ngữ chuẩn xác, hình ảnh đắt giá, thế trận chữ nghĩa mạch lạc, hợp lý, cảm xúc ở tầng một và tầng hai mạnh, bám sát người đọc theo dòng chảy của tứ thơ. Người đọc vừa đọc vừa khoái chí (vì ẩn dụ rất tương hợp và ý nhị) nhưng cũng thấy nhói đau ở trong tim vì hiện tình quê hương, dân tộc quá bi đát. Riêng ở tầng ba, có chút cảm giác xót xa, buồn bực thấm đều trên mỗi con chữ nhưng lúc ấy tác giả còn tỉnh quá - chưa đủ cao hứng đến độ ngất ngây để tạo hồn thơ.

 

Khuyết Điểm

Xét về cách áp dụng biện pháp tu từ, bài thơ có một khuyết điểm lớn. Phép ẩn dụ bị lộ ngay từ câu đầu tiên - đúng ra là hai chữ đầu tiên. Nhà thơ dùng hình tượng con đỉa để ám chỉ đất nước mà ngay câu đầu tiên đã lộ nguyên hình:

"Đất nước đứt làm đôi"

thành thử những câu sau giảm đi khá nhiều cái duyên ngầm, cái thi vị của phép ẩn dụ lẽ ra rất hấp dẫn.

Năm 1990 hai nước Đức bị chia cắt sau đệ nhị thế chiến, đã bắt tay thống nhất dưới chế độ Dân Chủ Tự Do của Cộng Hòa Liên Bang (Tây) Đức. Con đỉa bị đứt đôi đã được kết dính thành một, đã bơi về một hướng và giờ đây đã trở thành một trong 7 nước cường thịnh nhất thế giới. Nhìn lại con đỉa Việt Nam, phẫu thuật kết dính trước người ta 15 năm mà giờ này sao thật thảm thương.

 

Kết Luận

Con Đỉa là một bài thơ hay. Nó làm tôi nhớ tới Bánh Vẽ của Chế Lan Viên. Nếu không có sơ xuất trong phép ẩn dụ thì chưa biết bài nào hay hơn bài nào. Với tôi, giữa hai tác giả có một khác biệt lớn. Đó là đởm lược của thi sĩ. Bánh Vẽ của Chế Lan Viên phải chờ nhà thơ chết mấy năm mới đưa ra trình làng. Con Đỉa của Bùi Chí Vinh xuất hiện đúng lúc - "nóng hổi vừa thổi vừa ăn". Tôi viết xong bài bình cũng cho đi ngay, không để thời gian "lắng tâm sửa chữa". Nếu có sai sót cũng xin bạn đọc lượng tình tha thứ.

 

League City 29 tháng tư 2017

Phạm Đức Nhì ( HNPĐ )

Bàn ra tán vào (1)

quang dinh
HẬN O BUỒN O VUI * Không buồn mà cũng chẳng vui đâu Dzái phỏng Hồ Quang bã chó trâu=Sài Gòn phỏng giái Tô Huy Rứa Đinh Thế Huynh đệ muội tặc cầu=ca ngặc biển dâu Tòng Thị Phóng Tô lâm thảo khấu bí thơ bầu * Đỗ Mười đồng tháp thành lầu thanh lâu thập diện ruồi bâu chín lưỡi bò Cà Mau cò gáy khỉ ho Ngàn voi Vọng Các Chú lo bồi Nam Vang Nước lèo Vạn Tượng hôn làng Mê Kông dạ cổ hoài lang A Thần Phù * Thúy đã xưa rồi diễm vọng phu Con đường xưa em đi lại thù=Ly rượu mừng xuân ngày thất thủ Bú buồi Minh béo Đặng Xuân Khu=đĩ điếm lên ngôi giành chính chủ Tập trung cải tạo Ngụy quân tù * Trà My ngáo đá Mút Cu Khánh Ly hương bỗng vác lu tối ngu về Vua Tin Vịt mái Ô kê Trống chầu Ôn Ké danh hề đỏ đam mê Chế Linh tạo tác lộn lề mộ dung phục dựng mồng mề con tự do * TÂM THANH

----------------------------------------------------------------------------------

Comment




  • Input symbols

ĐẤT NƯỚC TÔI - CON ĐỈA HAI ĐẦU - PHẠM ĐỨC NHÌ

( HNPĐ )Nhặt được bài thơ trên Facebook. Tác giả không xa lạ gì với người yêu thơ. Thơ của anh xuất hiện khá đều đặn trên nhiều trang web văn học. Nhưng đây là bài thơ Thời Sự - xuất hiện đúng thời điểm

Nhặt được bài thơ trên Facebook. Tác giả không xa lạ gì với người yêu thơ. Thơ của anh xuất hiện khá đều đặn trên nhiều trang web văn học. Nhưng đây là bài thơ Thời Sự - xuất hiện đúng thời điểm - chỉ còn một ngày nữa là 30 tháng tư, ngày mà 42 năm trước người vui kẻ buồn, nhưng đất nước Việt Nam thì như một đoàn xe lửa, chậm rãi, từ từ lao đầu xuống hố thẳm.

 

CON ĐỈA

Đất nước đứt làm đôi
Như đứt đôi con đỉa
Mỗi con lớn lên không hề ngắm nghía
Phía phần đuôi đau nhức của mình

Thời đại dùng phẫu thuật văn minh
Nối hai chú ký sinh thành một
Rồi thả lại vào ao, nhưng đỉa không bơi được
Bởi hai cái đầu quay hai hướng khác nhau

Đất nước tôi như hai phần con đỉa

Dính liền bằng... lưỡi dao!
BCV

Tứ Thơ

Tác giả mô tả một con đỉa quái lạ, đứt làm đôi, nhưng nhờ phẫu thuật của thời đại văn minh đã được nối liền. Nhưng khi thả con đỉa xuống nước nó không bơi được vì hai đầu quay về hai hướng khác nhau. Cuối cùng thì kết luận: Đó là đất nước mình - dù tạm dính lại nhưng thực sự vẫn còn chia cắt.

Hình Thức

Con Đỉa là thơ mới biến thể, số chữ trong câu tùy hứng, không theo một quy luật nào, vần liên tiếp khá đều đặn (ngoại trừ câu cuối bắt vần gián cách, kết thúc bài thơ rất ngọt). Nhờ sự chuyển dịch rộng rãi của số chữ trong câu cộng với lý do bài thơ ngắn nên không có hội chứng nhàm chán vần.

Ngôn Ngữ Hình Ảnh

 

Đây là chỗ đẹp nhất của bài thơ. Ngôn ngữ rõ ràng, dễ hiểu. Hình ảnh "con đỉa hai đầu quay về hai hướng khác nhau" rất sinh động và rất đắt. Và câu kết:

"Dính liền bằng ... lưỡi dao"

rất cay đắng, rất đúng với thực tế và rất ... đểu

Cảm Xúc

Thi sĩ Bùi Chí Vinh đã chọn được tứ thơ độc đáo và đã dùng kỹ thuật thơ điêu luyện của mình để giải bày tâm trạng. Do ngôn ngữ chuẩn xác, hình ảnh đắt giá, thế trận chữ nghĩa mạch lạc, hợp lý, cảm xúc ở tầng một và tầng hai mạnh, bám sát người đọc theo dòng chảy của tứ thơ. Người đọc vừa đọc vừa khoái chí (vì ẩn dụ rất tương hợp và ý nhị) nhưng cũng thấy nhói đau ở trong tim vì hiện tình quê hương, dân tộc quá bi đát. Riêng ở tầng ba, có chút cảm giác xót xa, buồn bực thấm đều trên mỗi con chữ nhưng lúc ấy tác giả còn tỉnh quá - chưa đủ cao hứng đến độ ngất ngây để tạo hồn thơ.

 

Khuyết Điểm

Xét về cách áp dụng biện pháp tu từ, bài thơ có một khuyết điểm lớn. Phép ẩn dụ bị lộ ngay từ câu đầu tiên - đúng ra là hai chữ đầu tiên. Nhà thơ dùng hình tượng con đỉa để ám chỉ đất nước mà ngay câu đầu tiên đã lộ nguyên hình:

"Đất nước đứt làm đôi"

thành thử những câu sau giảm đi khá nhiều cái duyên ngầm, cái thi vị của phép ẩn dụ lẽ ra rất hấp dẫn.

Năm 1990 hai nước Đức bị chia cắt sau đệ nhị thế chiến, đã bắt tay thống nhất dưới chế độ Dân Chủ Tự Do của Cộng Hòa Liên Bang (Tây) Đức. Con đỉa bị đứt đôi đã được kết dính thành một, đã bơi về một hướng và giờ đây đã trở thành một trong 7 nước cường thịnh nhất thế giới. Nhìn lại con đỉa Việt Nam, phẫu thuật kết dính trước người ta 15 năm mà giờ này sao thật thảm thương.

 

Kết Luận

Con Đỉa là một bài thơ hay. Nó làm tôi nhớ tới Bánh Vẽ của Chế Lan Viên. Nếu không có sơ xuất trong phép ẩn dụ thì chưa biết bài nào hay hơn bài nào. Với tôi, giữa hai tác giả có một khác biệt lớn. Đó là đởm lược của thi sĩ. Bánh Vẽ của Chế Lan Viên phải chờ nhà thơ chết mấy năm mới đưa ra trình làng. Con Đỉa của Bùi Chí Vinh xuất hiện đúng lúc - "nóng hổi vừa thổi vừa ăn". Tôi viết xong bài bình cũng cho đi ngay, không để thời gian "lắng tâm sửa chữa". Nếu có sai sót cũng xin bạn đọc lượng tình tha thứ.

 

League City 29 tháng tư 2017

Phạm Đức Nhì ( HNPĐ )

BÀN RA TÁN VÀO

Đề bài :"Tiếng Việt, yêu & ghét" - Lê Hữu ( Trần Văn Giang ghi lại )

'vô hình trung' là nghĩa gì vậy, sao cứ thích dùng, hình như có nghĩa là 'vô tình'

Xem Thêm

Đề bài :TIN CHIẾN SỰ MỚI NHẤT[ CẬP NHẬT NGÀY 20 -5 - 2022 ]

Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !

Xem Thêm

Đề bài :Tin Mới Nhất Về Chiến Sư Ucraina [ CẬP NHẬT NGÀY 14-5-2022 ]

Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Hình cũ - Hà Thượng Thủ

Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng Mặt mày ai lại đi hồ hởi Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông Phải chăng “quý” mặt đã thành mông Con mắt nay đà có nhưng không Nên mới chổng khu vào hải đảo Gia tài gấm vóc của tổ tông?

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm