Cà Kê Dê Ngỗng
Dễ tự ái dân tộc: Dấu hiệu của yếu đuối?
Bạn nghĩ gì về đất nước của mình? Bạn có cảm thấy tức giận nếu đất nước bị ai đó chỉ trích? Bạn có nghĩ rằng thế giới sẽ tốt hơn nếu đất nước mình có thêm trọng lượng trên chính trường quốc tế?
Christian Jarrett BBC Future
Bạn nghĩ gì về đất nước của mình? Bạn có cảm thấy tức giận nếu đất nước bị ai đó chỉ trích? Bạn có nghĩ rằng thế giới sẽ tốt hơn nếu đất nước mình có thêm trọng lượng trên chính trường quốc tế? Bạn có mong rằng những quốc gia khác sẽ nhanh chóng thừa nhận tầm quan trọng của đất nước mình hơn?
Tất cả những ai trả lời 'có' cho những câu hỏi trên đều có dấu hiệu 'ái kỷ tập thể' ở quy mô quốc gia - theo các nhà tâm lý xã hội. Những câu hỏi này được lấy từ một thang điểm gồm 9 bậc để đo độ ái kỷ tập thể trong các nghiên cứu.
'Ái kỷ tập thể' là gì?
Rất nhiều người trong chúng ta đã quen với khái niệm ái kỷ ở phạm vi cá nhân: Khi một ai đó tỏ ra tự tin ở bề ngoài, nhưng trên thực tế lại là người dễ tổn thương.
Tuy nhiên sự ái kỷ tập thể lại hoàn toàn khác: Đó là khi một ai đó bộc lộ niềm tin thái quá vào sự ưu việt của tập thể của mình, dù đó là một băng đảng, tôn giáo hay quốc gia.
Thế nhưng trên thực tế những người này lại cảm thấy thiếu tự tin về chính tập thể đó và họ thèm khát sự thừa nhận từ bên ngoài đối với tập thể của mình. Sự 'mong manh' này khác với niềm tự hào quốc gia, cũng giống như cách mà một người mắc bệnh ái kỷ khác với một người có lòng tự trọng thông thường.
Một trong những cách mà các nhà tâm lý học nghiên cứu bệnh ái kỷ tập thể là phương pháp 'Sát hạch sự Liên hệ Tuyệt đối' (IAT). Phương pháp này có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng phổ biến nhất là nhấn các phím trên bàn phím máy tính để chọn những từ ngữ mà bạn cho là thể hiện bản thân mình.
Ý tưởng đằng sau phương pháp này là chúng ta thường phản ứng nhanh hơn nếu một phím nào đó đính kèm với những từ ngữ miêu tả những cá tính mà ta cho là giống với mình. Ví dụ như nếu bạn là một người có lòng 'tự trọng cao', bạn sẽ nhanh chóng nhấn phím mũi tên trái để liên hệ những từ ngữ tích cực đó với bản thân mình.
Để hiểu phương pháp này được đưa vào để nghiên cứu sự ái kỷ tập thể ra sao, chúng ta có thể nhìn vào ví dụ được thực hiện đối với người Ba Lan. Những người có dấu hiệu ái kỷ tập thể ở nước này thường chậm chạp trong việc liên kết những biểu tượng của Ba Lan với các từ ngữ tích cực.
Mặc dù việc diễn giải các kết quả của IAT vẫn còn là điều gây tranh cãi, những kết quả này cho thấy ở một phương diện nào đó, những người Ba Lan mắc bệnh ái kỷ tập thể thường không suy nghĩ tích cực về đất nước mình. Điều này có thể là lý do vì sao họ lại thực sự thèm khát sự công nhận giá trị của đất nước mình từ người khác.
Một bằng chứng khác cho thấy sự ái kỷ tập thể là triệu chứng ở những người cảm thấy thiếu tự tin - giống như cách mà những người mắc chứng ái kỷ ở quy mô cá nhân tìm cách phóng đại tầm quan trọng của mình để che dấu sự bất an.
Aleksandra Cichocka và các đồng nghiệp ở Đại học Warsaw trong nghiên cứu gần đây đã nhận thấy những người cảm thấy không hoàn toàn kiểm soát được cuộc sống của mình thường càng dễ mắc chứng ái kỷ tập thể.
Các nhà nghiên cứu cũng nhận ra rằng họ có thể làm độ ái kỷ tập thể của những người tham gia nghiên cứu tăng lên bằng cách gợi nhớ cho họ về những thời điểm khi mà họ mất kiểm soát trong cuộc sống. Ngược lại, việc gợi nhớ họ về những thời điểm mà họ nắm kiểm soát trong cuộc sống giúp hạ mức độ ái kỷ tập thể.
Khái niệm ái kỷ tập thể không phải mới - nó được nhắc đến lần đầu tiên bởi nhà tâm lý học Erich Fromm và nhà xã hội học Theodor Adorno vào những năm 1930. Tuy nhiên các nhà tâm lý xã hội chỉ mới quan tâm nhiều hơn đến điều này trong bối cảnh chính trị thế giới đầy biến động của ngày nay.
Thật vậy, cựu giáo sư của Cichocoka, Agnieszka Golec de Zavala tại Đại học Goldsmiths thuộc University of London, đã chỉ ra bằng chứng cho thấy những người mắc bệnh ái kỷ tập thể thường nhiều khả năng bỏ phiếu cho Donald Trump hoặc cho việc tách khỏi EU của nước Anh (tất nhiên, điều này không có nghĩa tất cả những người bầu cho Trump hoặc Brexit đều mắc bệnh ái kỷ tập thể).
Trên thực tế, các chính trị gia từ cả hai phe đều đã tận dụng sự ái kỷ tập thể bằng cách này hay cách khác.
Ví dụ như phe ủng hộ nước Anh tách khỏi EU kêu gọi khôi phục quyền chủ quyền và tự chủ của Anh quốc cũng đã lợi dụng sự ái kỷ tập thể bằng cách này hay cách khác. Thế nhưng phe kêu gọi giữ Anh quốc ở lại EU cũng có thể đã tìm cách sử dụng tâm lý này.
Chúng ta hãy nhìn vào cách mà Thủ tướng Anh khi đó, ông David Cameron kêu gọi người dân bỏ phiếu ở lại EU bằng những lời lẽ ái quốc:
"Tôi chưa từng nghĩ Anh quốc sẽ muốn bỏ cuộc. Tôi nghĩ chúng ta sẽ ở lại và chiến đấu. Đó là điều chúng ta cần làm. Đó là điều khiến đây là một đất nước vĩ đại vào thời điểm này và trong tương lai."
Ái kỷ tập thể và thuyết âm mưu
Một điều khá thú vị là những người mắc chứng ái kỷ tập thể thường dễ tin vào các thuyết âm mưu, nhất là những thuyết âm mưu dính dáng tới người từ bên ngoài.
Ví dụ như một nghiên cứu do Golec de Zavala và Cichocka thực hiện cho thấy những người Ba Lan có điểm ái kỷ tập thể cao thường dễ tin rằng vụ rơi máy bay ở Smolensk vào năm 2010 (sự kiện khiến Tổng thống Ba Lan và hàng chục chính trị gia khác thiệt mạng) là do Nga đứng đằng sau.
Điều đáng lo ngại là Golec de Zavala và Cichocka chỉ ra rằng sự ái kỷ tập thể có thể gây xung đột giữa các quốc gia - bởi vì những người mắc chứng bệnh này thường dễ kêu gọi trả thù khi họ cho rằng tập thể của mình bị xúc phạm.
Trong một nghiên cứu được đăng tải năm ngoái, những người Thổ Nhĩ Kỳ tham gia thử nghiệm có điểm ái kỷ tập thể cao thường dễ cảm thấy việc nước mình không được phép gia nhập EU là một sự xúc phạm quốc gia, và họ cũng cảm thấy mãn nguyện trước suy thoái kinh tế của khối này.
Tương tự, những người Bồ Đào Nha có điểm ái kỷ tập thể cao thường xem nước Đức là một mối đe doạ vì những chính sách thắt lưng buộc bụng mà EU áp đặt lên Bồ Đào Nha, và họ nói họ muốn có cơ hội đáp trả lại người Đức. Một nghiên cứu khác đối với các sinh viên Mỹ có điểm cao trên thang điểm ái kỷ tập thể cho thấy họ thường dễ ủng hộ các cuộc xâm lược quân sự.
Chúng ta cần hiểu rằng ái kỷ tập thể khá khác với niềm tự hào dân tộc - một cảm xúc tích cực về đất nước mình, vốn có thể mang lại nhiều lợi ích.
Trên thực tế, trong một nghiên cứu gần đây, Cichocka giải thích cách mà những cảm xúc mạnh mẽ của một cá nhân về một tập thể có thể mang tính xây dựng.
Người ta có thể tìm thấy mục đích và động lực để làm điều gì đó đóng góp cho lợi ích chung, và tình yêu nước lành mạnh có thể dẫn đến sự hiểu biết và thông cảm đối với người dân từ các quốc gia khác. Điều làm cho triệu chứng ái kỷ tập thể khá dễ nhận biết đó là giọng điệu thủ thế và hoang tưởng cũng như sự thèm khát được người khác công nhận.
Một điều khác cần ghi nhớ đó là trong cuộc sống xô bồ, rất nhiều người trong chúng ta cảm nhận những cảm xúc tiêu cực lẫn tích cực ở các mức độ khác nhau. Bên cạnh đó, thái độ và niềm tin của chúng ta cũng có thể thay đổi theo thời gian.
Những người từ hai phía đối lập chính trị có lẽ nên xem xét những kết quả nghiên cứu nói trên một cách nghiêm túc. Dựa vào những sự kiện đã xảy ra trong năm 2016, có lẽ chúng ta sẽ còn nghe rất nhiều về khái niệm ái kỷ tập thể này.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
( BBC )
Christian Jarrett BBC Future
Bạn nghĩ gì về đất nước của mình? Bạn có cảm thấy tức giận nếu đất nước bị ai đó chỉ trích? Bạn có nghĩ rằng thế giới sẽ tốt hơn nếu đất nước mình có thêm trọng lượng trên chính trường quốc tế? Bạn có mong rằng những quốc gia khác sẽ nhanh chóng thừa nhận tầm quan trọng của đất nước mình hơn?
Tất cả những ai trả lời 'có' cho những câu hỏi trên đều có dấu hiệu 'ái kỷ tập thể' ở quy mô quốc gia - theo các nhà tâm lý xã hội. Những câu hỏi này được lấy từ một thang điểm gồm 9 bậc để đo độ ái kỷ tập thể trong các nghiên cứu.
'Ái kỷ tập thể' là gì?
Rất nhiều người trong chúng ta đã quen với khái niệm ái kỷ ở phạm vi cá nhân: Khi một ai đó tỏ ra tự tin ở bề ngoài, nhưng trên thực tế lại là người dễ tổn thương.
Tuy nhiên sự ái kỷ tập thể lại hoàn toàn khác: Đó là khi một ai đó bộc lộ niềm tin thái quá vào sự ưu việt của tập thể của mình, dù đó là một băng đảng, tôn giáo hay quốc gia.
Thế nhưng trên thực tế những người này lại cảm thấy thiếu tự tin về chính tập thể đó và họ thèm khát sự thừa nhận từ bên ngoài đối với tập thể của mình. Sự 'mong manh' này khác với niềm tự hào quốc gia, cũng giống như cách mà một người mắc bệnh ái kỷ khác với một người có lòng tự trọng thông thường.
Một trong những cách mà các nhà tâm lý học nghiên cứu bệnh ái kỷ tập thể là phương pháp 'Sát hạch sự Liên hệ Tuyệt đối' (IAT). Phương pháp này có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng phổ biến nhất là nhấn các phím trên bàn phím máy tính để chọn những từ ngữ mà bạn cho là thể hiện bản thân mình.
Ý tưởng đằng sau phương pháp này là chúng ta thường phản ứng nhanh hơn nếu một phím nào đó đính kèm với những từ ngữ miêu tả những cá tính mà ta cho là giống với mình. Ví dụ như nếu bạn là một người có lòng 'tự trọng cao', bạn sẽ nhanh chóng nhấn phím mũi tên trái để liên hệ những từ ngữ tích cực đó với bản thân mình.
Để hiểu phương pháp này được đưa vào để nghiên cứu sự ái kỷ tập thể ra sao, chúng ta có thể nhìn vào ví dụ được thực hiện đối với người Ba Lan. Những người có dấu hiệu ái kỷ tập thể ở nước này thường chậm chạp trong việc liên kết những biểu tượng của Ba Lan với các từ ngữ tích cực.
Mặc dù việc diễn giải các kết quả của IAT vẫn còn là điều gây tranh cãi, những kết quả này cho thấy ở một phương diện nào đó, những người Ba Lan mắc bệnh ái kỷ tập thể thường không suy nghĩ tích cực về đất nước mình. Điều này có thể là lý do vì sao họ lại thực sự thèm khát sự công nhận giá trị của đất nước mình từ người khác.
Một bằng chứng khác cho thấy sự ái kỷ tập thể là triệu chứng ở những người cảm thấy thiếu tự tin - giống như cách mà những người mắc chứng ái kỷ ở quy mô cá nhân tìm cách phóng đại tầm quan trọng của mình để che dấu sự bất an.
Aleksandra Cichocka và các đồng nghiệp ở Đại học Warsaw trong nghiên cứu gần đây đã nhận thấy những người cảm thấy không hoàn toàn kiểm soát được cuộc sống của mình thường càng dễ mắc chứng ái kỷ tập thể.
Các nhà nghiên cứu cũng nhận ra rằng họ có thể làm độ ái kỷ tập thể của những người tham gia nghiên cứu tăng lên bằng cách gợi nhớ cho họ về những thời điểm khi mà họ mất kiểm soát trong cuộc sống. Ngược lại, việc gợi nhớ họ về những thời điểm mà họ nắm kiểm soát trong cuộc sống giúp hạ mức độ ái kỷ tập thể.
Khái niệm ái kỷ tập thể không phải mới - nó được nhắc đến lần đầu tiên bởi nhà tâm lý học Erich Fromm và nhà xã hội học Theodor Adorno vào những năm 1930. Tuy nhiên các nhà tâm lý xã hội chỉ mới quan tâm nhiều hơn đến điều này trong bối cảnh chính trị thế giới đầy biến động của ngày nay.
Thật vậy, cựu giáo sư của Cichocoka, Agnieszka Golec de Zavala tại Đại học Goldsmiths thuộc University of London, đã chỉ ra bằng chứng cho thấy những người mắc bệnh ái kỷ tập thể thường nhiều khả năng bỏ phiếu cho Donald Trump hoặc cho việc tách khỏi EU của nước Anh (tất nhiên, điều này không có nghĩa tất cả những người bầu cho Trump hoặc Brexit đều mắc bệnh ái kỷ tập thể).
Trên thực tế, các chính trị gia từ cả hai phe đều đã tận dụng sự ái kỷ tập thể bằng cách này hay cách khác.
Ví dụ như phe ủng hộ nước Anh tách khỏi EU kêu gọi khôi phục quyền chủ quyền và tự chủ của Anh quốc cũng đã lợi dụng sự ái kỷ tập thể bằng cách này hay cách khác. Thế nhưng phe kêu gọi giữ Anh quốc ở lại EU cũng có thể đã tìm cách sử dụng tâm lý này.
Chúng ta hãy nhìn vào cách mà Thủ tướng Anh khi đó, ông David Cameron kêu gọi người dân bỏ phiếu ở lại EU bằng những lời lẽ ái quốc:
"Tôi chưa từng nghĩ Anh quốc sẽ muốn bỏ cuộc. Tôi nghĩ chúng ta sẽ ở lại và chiến đấu. Đó là điều chúng ta cần làm. Đó là điều khiến đây là một đất nước vĩ đại vào thời điểm này và trong tương lai."
Ái kỷ tập thể và thuyết âm mưu
Một điều khá thú vị là những người mắc chứng ái kỷ tập thể thường dễ tin vào các thuyết âm mưu, nhất là những thuyết âm mưu dính dáng tới người từ bên ngoài.
Ví dụ như một nghiên cứu do Golec de Zavala và Cichocka thực hiện cho thấy những người Ba Lan có điểm ái kỷ tập thể cao thường dễ tin rằng vụ rơi máy bay ở Smolensk vào năm 2010 (sự kiện khiến Tổng thống Ba Lan và hàng chục chính trị gia khác thiệt mạng) là do Nga đứng đằng sau.
Điều đáng lo ngại là Golec de Zavala và Cichocka chỉ ra rằng sự ái kỷ tập thể có thể gây xung đột giữa các quốc gia - bởi vì những người mắc chứng bệnh này thường dễ kêu gọi trả thù khi họ cho rằng tập thể của mình bị xúc phạm.
Trong một nghiên cứu được đăng tải năm ngoái, những người Thổ Nhĩ Kỳ tham gia thử nghiệm có điểm ái kỷ tập thể cao thường dễ cảm thấy việc nước mình không được phép gia nhập EU là một sự xúc phạm quốc gia, và họ cũng cảm thấy mãn nguyện trước suy thoái kinh tế của khối này.
Tương tự, những người Bồ Đào Nha có điểm ái kỷ tập thể cao thường xem nước Đức là một mối đe doạ vì những chính sách thắt lưng buộc bụng mà EU áp đặt lên Bồ Đào Nha, và họ nói họ muốn có cơ hội đáp trả lại người Đức. Một nghiên cứu khác đối với các sinh viên Mỹ có điểm cao trên thang điểm ái kỷ tập thể cho thấy họ thường dễ ủng hộ các cuộc xâm lược quân sự.
Chúng ta cần hiểu rằng ái kỷ tập thể khá khác với niềm tự hào dân tộc - một cảm xúc tích cực về đất nước mình, vốn có thể mang lại nhiều lợi ích.
Trên thực tế, trong một nghiên cứu gần đây, Cichocka giải thích cách mà những cảm xúc mạnh mẽ của một cá nhân về một tập thể có thể mang tính xây dựng.
Người ta có thể tìm thấy mục đích và động lực để làm điều gì đó đóng góp cho lợi ích chung, và tình yêu nước lành mạnh có thể dẫn đến sự hiểu biết và thông cảm đối với người dân từ các quốc gia khác. Điều làm cho triệu chứng ái kỷ tập thể khá dễ nhận biết đó là giọng điệu thủ thế và hoang tưởng cũng như sự thèm khát được người khác công nhận.
Một điều khác cần ghi nhớ đó là trong cuộc sống xô bồ, rất nhiều người trong chúng ta cảm nhận những cảm xúc tiêu cực lẫn tích cực ở các mức độ khác nhau. Bên cạnh đó, thái độ và niềm tin của chúng ta cũng có thể thay đổi theo thời gian.
Những người từ hai phía đối lập chính trị có lẽ nên xem xét những kết quả nghiên cứu nói trên một cách nghiêm túc. Dựa vào những sự kiện đã xảy ra trong năm 2016, có lẽ chúng ta sẽ còn nghe rất nhiều về khái niệm ái kỷ tập thể này.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
( BBC )
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Dễ tự ái dân tộc: Dấu hiệu của yếu đuối?
Bạn nghĩ gì về đất nước của mình? Bạn có cảm thấy tức giận nếu đất nước bị ai đó chỉ trích? Bạn có nghĩ rằng thế giới sẽ tốt hơn nếu đất nước mình có thêm trọng lượng trên chính trường quốc tế?
Christian Jarrett BBC Future
Bạn nghĩ gì về đất nước của mình? Bạn có cảm thấy tức giận nếu đất nước bị ai đó chỉ trích? Bạn có nghĩ rằng thế giới sẽ tốt hơn nếu đất nước mình có thêm trọng lượng trên chính trường quốc tế? Bạn có mong rằng những quốc gia khác sẽ nhanh chóng thừa nhận tầm quan trọng của đất nước mình hơn?
Tất cả những ai trả lời 'có' cho những câu hỏi trên đều có dấu hiệu 'ái kỷ tập thể' ở quy mô quốc gia - theo các nhà tâm lý xã hội. Những câu hỏi này được lấy từ một thang điểm gồm 9 bậc để đo độ ái kỷ tập thể trong các nghiên cứu.
'Ái kỷ tập thể' là gì?
Rất nhiều người trong chúng ta đã quen với khái niệm ái kỷ ở phạm vi cá nhân: Khi một ai đó tỏ ra tự tin ở bề ngoài, nhưng trên thực tế lại là người dễ tổn thương.
Tuy nhiên sự ái kỷ tập thể lại hoàn toàn khác: Đó là khi một ai đó bộc lộ niềm tin thái quá vào sự ưu việt của tập thể của mình, dù đó là một băng đảng, tôn giáo hay quốc gia.
Thế nhưng trên thực tế những người này lại cảm thấy thiếu tự tin về chính tập thể đó và họ thèm khát sự thừa nhận từ bên ngoài đối với tập thể của mình. Sự 'mong manh' này khác với niềm tự hào quốc gia, cũng giống như cách mà một người mắc bệnh ái kỷ khác với một người có lòng tự trọng thông thường.
Một trong những cách mà các nhà tâm lý học nghiên cứu bệnh ái kỷ tập thể là phương pháp 'Sát hạch sự Liên hệ Tuyệt đối' (IAT). Phương pháp này có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng phổ biến nhất là nhấn các phím trên bàn phím máy tính để chọn những từ ngữ mà bạn cho là thể hiện bản thân mình.
Ý tưởng đằng sau phương pháp này là chúng ta thường phản ứng nhanh hơn nếu một phím nào đó đính kèm với những từ ngữ miêu tả những cá tính mà ta cho là giống với mình. Ví dụ như nếu bạn là một người có lòng 'tự trọng cao', bạn sẽ nhanh chóng nhấn phím mũi tên trái để liên hệ những từ ngữ tích cực đó với bản thân mình.
Để hiểu phương pháp này được đưa vào để nghiên cứu sự ái kỷ tập thể ra sao, chúng ta có thể nhìn vào ví dụ được thực hiện đối với người Ba Lan. Những người có dấu hiệu ái kỷ tập thể ở nước này thường chậm chạp trong việc liên kết những biểu tượng của Ba Lan với các từ ngữ tích cực.
Mặc dù việc diễn giải các kết quả của IAT vẫn còn là điều gây tranh cãi, những kết quả này cho thấy ở một phương diện nào đó, những người Ba Lan mắc bệnh ái kỷ tập thể thường không suy nghĩ tích cực về đất nước mình. Điều này có thể là lý do vì sao họ lại thực sự thèm khát sự công nhận giá trị của đất nước mình từ người khác.
Một bằng chứng khác cho thấy sự ái kỷ tập thể là triệu chứng ở những người cảm thấy thiếu tự tin - giống như cách mà những người mắc chứng ái kỷ ở quy mô cá nhân tìm cách phóng đại tầm quan trọng của mình để che dấu sự bất an.
Aleksandra Cichocka và các đồng nghiệp ở Đại học Warsaw trong nghiên cứu gần đây đã nhận thấy những người cảm thấy không hoàn toàn kiểm soát được cuộc sống của mình thường càng dễ mắc chứng ái kỷ tập thể.
Các nhà nghiên cứu cũng nhận ra rằng họ có thể làm độ ái kỷ tập thể của những người tham gia nghiên cứu tăng lên bằng cách gợi nhớ cho họ về những thời điểm khi mà họ mất kiểm soát trong cuộc sống. Ngược lại, việc gợi nhớ họ về những thời điểm mà họ nắm kiểm soát trong cuộc sống giúp hạ mức độ ái kỷ tập thể.
Khái niệm ái kỷ tập thể không phải mới - nó được nhắc đến lần đầu tiên bởi nhà tâm lý học Erich Fromm và nhà xã hội học Theodor Adorno vào những năm 1930. Tuy nhiên các nhà tâm lý xã hội chỉ mới quan tâm nhiều hơn đến điều này trong bối cảnh chính trị thế giới đầy biến động của ngày nay.
Thật vậy, cựu giáo sư của Cichocoka, Agnieszka Golec de Zavala tại Đại học Goldsmiths thuộc University of London, đã chỉ ra bằng chứng cho thấy những người mắc bệnh ái kỷ tập thể thường nhiều khả năng bỏ phiếu cho Donald Trump hoặc cho việc tách khỏi EU của nước Anh (tất nhiên, điều này không có nghĩa tất cả những người bầu cho Trump hoặc Brexit đều mắc bệnh ái kỷ tập thể).
Trên thực tế, các chính trị gia từ cả hai phe đều đã tận dụng sự ái kỷ tập thể bằng cách này hay cách khác.
Ví dụ như phe ủng hộ nước Anh tách khỏi EU kêu gọi khôi phục quyền chủ quyền và tự chủ của Anh quốc cũng đã lợi dụng sự ái kỷ tập thể bằng cách này hay cách khác. Thế nhưng phe kêu gọi giữ Anh quốc ở lại EU cũng có thể đã tìm cách sử dụng tâm lý này.
Chúng ta hãy nhìn vào cách mà Thủ tướng Anh khi đó, ông David Cameron kêu gọi người dân bỏ phiếu ở lại EU bằng những lời lẽ ái quốc:
"Tôi chưa từng nghĩ Anh quốc sẽ muốn bỏ cuộc. Tôi nghĩ chúng ta sẽ ở lại và chiến đấu. Đó là điều chúng ta cần làm. Đó là điều khiến đây là một đất nước vĩ đại vào thời điểm này và trong tương lai."
Ái kỷ tập thể và thuyết âm mưu
Một điều khá thú vị là những người mắc chứng ái kỷ tập thể thường dễ tin vào các thuyết âm mưu, nhất là những thuyết âm mưu dính dáng tới người từ bên ngoài.
Ví dụ như một nghiên cứu do Golec de Zavala và Cichocka thực hiện cho thấy những người Ba Lan có điểm ái kỷ tập thể cao thường dễ tin rằng vụ rơi máy bay ở Smolensk vào năm 2010 (sự kiện khiến Tổng thống Ba Lan và hàng chục chính trị gia khác thiệt mạng) là do Nga đứng đằng sau.
Điều đáng lo ngại là Golec de Zavala và Cichocka chỉ ra rằng sự ái kỷ tập thể có thể gây xung đột giữa các quốc gia - bởi vì những người mắc chứng bệnh này thường dễ kêu gọi trả thù khi họ cho rằng tập thể của mình bị xúc phạm.
Trong một nghiên cứu được đăng tải năm ngoái, những người Thổ Nhĩ Kỳ tham gia thử nghiệm có điểm ái kỷ tập thể cao thường dễ cảm thấy việc nước mình không được phép gia nhập EU là một sự xúc phạm quốc gia, và họ cũng cảm thấy mãn nguyện trước suy thoái kinh tế của khối này.
Tương tự, những người Bồ Đào Nha có điểm ái kỷ tập thể cao thường xem nước Đức là một mối đe doạ vì những chính sách thắt lưng buộc bụng mà EU áp đặt lên Bồ Đào Nha, và họ nói họ muốn có cơ hội đáp trả lại người Đức. Một nghiên cứu khác đối với các sinh viên Mỹ có điểm cao trên thang điểm ái kỷ tập thể cho thấy họ thường dễ ủng hộ các cuộc xâm lược quân sự.
Chúng ta cần hiểu rằng ái kỷ tập thể khá khác với niềm tự hào dân tộc - một cảm xúc tích cực về đất nước mình, vốn có thể mang lại nhiều lợi ích.
Trên thực tế, trong một nghiên cứu gần đây, Cichocka giải thích cách mà những cảm xúc mạnh mẽ của một cá nhân về một tập thể có thể mang tính xây dựng.
Người ta có thể tìm thấy mục đích và động lực để làm điều gì đó đóng góp cho lợi ích chung, và tình yêu nước lành mạnh có thể dẫn đến sự hiểu biết và thông cảm đối với người dân từ các quốc gia khác. Điều làm cho triệu chứng ái kỷ tập thể khá dễ nhận biết đó là giọng điệu thủ thế và hoang tưởng cũng như sự thèm khát được người khác công nhận.
Một điều khác cần ghi nhớ đó là trong cuộc sống xô bồ, rất nhiều người trong chúng ta cảm nhận những cảm xúc tiêu cực lẫn tích cực ở các mức độ khác nhau. Bên cạnh đó, thái độ và niềm tin của chúng ta cũng có thể thay đổi theo thời gian.
Những người từ hai phía đối lập chính trị có lẽ nên xem xét những kết quả nghiên cứu nói trên một cách nghiêm túc. Dựa vào những sự kiện đã xảy ra trong năm 2016, có lẽ chúng ta sẽ còn nghe rất nhiều về khái niệm ái kỷ tập thể này.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
( BBC )
