Tôi muốn viết về anh để các chiến hữu Mũ Xanh sau này biết rõ Binh Chủng đã từng có những cấp chỉ huy tận tụy với nhà với nước như thế. Nhưng một phần vì hoàn cảnh chiến trận liên miên rồi tù đày cộng sản nên chưa có hoàn cảnh thuận tiện. Một phần tôi muốn có những dữ kiện chính xác về anh trước khi đặt bút xuống viết, đó cũng là một cử chỉ tôn trọng anh.
Nay thì cơ duyên may mắn đã đến: Đêm dạ tiệc Đại Hội TQLC ngày 6 tháng 7 năm 2008 tại Nam California , tình cờ gia đình tôi (TTS) được ngồi chung bàn với ông bà giáo sư Phô, bác sĩ Phát do NT Đồ Sơn (Đại Tá Ngô Văn Định) đặt chỗ ngồi trước. Qua hàn huyên, ông bà giáo sư đã cho biết là có người cậu là Đại Úy Đặng Đình Thích, trước đây cũng ở Binh Chủng TQLC.
Tôi bùi ngùi kể rằng:’Tôi đã chứng kiến cái chết của Đại Úy Thích trong trận Vĩnh Kim vào chiều ngày hôm đó’. Sau đó tôi yêu cầu ông bà giáo sư cung cấp cho tôi tiểu sử và hình ảnh của Đại Úy Thích để tôi viết một bài cho ĐSST 2009 kỳ tới.
Vài tuần lễ sau, tôi nhận được bản tiểu sử vắn tắt và tấm ảnh thờ của cố Thiếu Tá Thích do người cháu là Thiếu Tá Đặng Đình Liêu, khóa 19 Đà Lạt, hiện ở Wesminster Cali, gởi qua bưu điện. Để tài liệu thêm xúc tích, tôi yêu cầu Trung Tá TQLC Lê Bá Bình, hiện ở San Jose’, Cali, là người củng phục vụ ở Tiểu Đoàn 3/TQLC với Đại Úy Thích trong thời gian lâu. Để bổ sung thêm các dữ kiện khác v.v..
“Saigon tôi” (Trung úy Tôn Thất Soạn) gặp Trung úy Đặng Đình Thích lần đầu tiên khi tôi mãn khóa học “căn Bản Sĩ Quan TQLC Hoa Kỳ” ở Quantico Virginia vào cuối năm 1958, trở về lại đơn vị cũ là Tiểu Đoàn 2/TQLC, lúc này đang đồn trú tại bán đảo Cam Ranh.
Ông già “Đầu Bạc”, (Trung Úy Nguyễn Thành Yên) đề cử tôi làm đại đội trưởng ĐĐ3 kiêm TĐP/TĐ2/TQLC. ĐĐ3 lúc này có sẵn Trung Úy Đặng Đình Thích là Trung Đội Trưởng trung đội 1 kiêm đai đội phó, Thiếu Úy Thái, bạn bè gọi là “Thái Tồ”, vì thân hình anh vạm vỡ to lớn, Trung Đội Trường trung đội 2 (năm 1973 anh là Đại Úy TĐT/TĐ305/ĐPQ ở Hậu Nghĩa), và Thượng Sĩ I Chung văn Nghiêm, Trung Đội Trưởng trung đội 3.
Trung Úy Thích khóa 4 Thủ Đức, trước khi tình nguyện về TQLC, là huấn luyện viên TTHL Quang Trung. Lúc được phân phối về TĐ2/TQLC khoàng năm 1957 thì Trung Úy Thích gặp dịp cùng đi trấn giữ đảo Hoàng Sa cùng với đại đội trong thời gian là 3 tháng.
Lần đầu tiên gặp mặt, tôi có ấn tượng tốt về Trung Úy Thích, dáng người cao lớn, gương mặt vui tươi, ăn nói rổn rảng, dễ gây cảm tình với mọi người.
Đầu năm 1959, ĐĐ3/TĐ2/TQLC do Trung Úy Tôn Thất Soạn chỉ huy được biệt phái riêng lẻ cho tỉnh Vĩnh Bình trong công tác bảo vệ an ninh cho khu trù mật của quận Long Toàn đang được xây dựng. Tình hình an ninh tại địa phương lúc này tương đối khả quan, các toán du kích Việt Cộng chỉ phá rối lẻ tẻ. Đại Đội 3/TQLC hoạt động độc lập, không có không quân hay pháo binh nào yểm trợ cả. Thời gian này các đại đội BĐQ cũng bắt đầu được thành lập ở các quân khu.
Trung Úy Thích, Thiếu Úy Thái và Thượng Sĩ I Nghiêm luân phiên nhau dẫn các trung đội tuần tiễu lục soát và phục kích đêm để giữ an ninh cho khu trù mật. Tình hình an ninh được bảo đảm tốt đẹp; Có lần đại đội dùng thuyền máy đánh cá dân sự để vượt sông lớn, hoạt động đột kích vào cù lao Dung thuộc tỉnh Ba Xuyên, đối diện với quận Long Toàn.
Lúc nào tôi cũng thấy Trung Úy Thích gần gũi với anh em trong đại đội, khi làm việc cũng như nghỉ ngơi, anh (Thích) luôn kể chuyện, chen vào những mẩu chuyện hài hước, có lẽ muốn làm cho mọi người vơi đi những căng thẳng thường ngày trong lúc đi hành quân xa gia đình.
Có một lần trong lúc vui đùa, Thiếu Úy Thái nhìn thấy có mấy sợi lông mọc ở nốt ruồi nằm bên má trái gần cằm của Tr/Úy Thích, liền nói “Anh Thích có chòm lông đặc biệt quá”. Trung úy Thích khộng giận, trái lại cũng nói đùa: “Đây là chòm lông tướng đấy, giống chòm râu tướng của Quan Vân Trường” (trong chuyện Tàu), nói xong anh cười ha hả.
Sau khi rời Vĩnh Bình, ĐĐ3/TĐ2 lại được tăng phái cho đặc khu Côn Sơn để tăng cường an ninh cho khu trại giam tù Cộng Sản. Trong thời gian nhàn rỗi ở đảo Côn Sơn tôi lại có dịp được Trung Úy Thích tâm tình về gia đình: “Anh (Thích) sinh năm 1932 tại làng Hàng Kênh, Tỉnh Kiến An, Hải Phòng. Anh có 4 chị em gái và 6 anh em trai, anh là con thứ 9. Em trai út của anh sau này gia nhập Không Quân VN (hiện nay là cựu thiếu tá KQVN, đang định cư tỵ nạn cộng sản tại Utah Hoa Kỳ).
Trước khi được gọi động viên khóa 4 Thủ Đức, anh Thích đã tốt nghiệp tú tài, làm việc cho một văn phòng luật sư người Pháp tại Hải Phòng. Anh rất thích thể thao, nhất là môn bóng tròn, ngoài ra anh cũng có máu văn nghệ. Tôi còn nhớ có lần đến nhà riêng thăm anh ở Tam Hà Thủ Đức, từ ngoài sân tôi đã nghe tiếng hát vọng ra, tiếng hát trầm ấm của hai vợ chồng song ca một bản nhạc tình cảm thời tiền chiến. Rồi tiếng cười ngắt quãng khi một âm điệu bị lỡ nhịp; Thật là giây phút hạnh phúc của đôi uyên ương. Hai vợ chồng trẻ vẫn chưa có con. Hiện nay chị Thích đang định cư tại Anh Quốc. Anh Thích có làm thơ và viết văn với bút hiệu ‘Thanh Thủy”.
Ngày 15-8-1963, Chuẩn Úy Lê Bá Bình tốt nghiệp khóa 12 Liên Trường Võ Khoa Thủ Đức, sau khi thực tập huấn luyện đổ bộ ở Thủy Xưởng Miền Đông trại Cửu Long 1 tuần lễ, về trình diện Tiểu Đoàn 3/TQLC tại doanh trại Ngô Xuân Soạn Thủ Đức. Ch/Úy Bình đang đứng tán gẫu với 10 tân sĩ quan bạn và chờ đợi trình diện Tiểu Đoàn Trưởng là Đại Úy Dương Hạnh Phước, bỗng nghe âm thanh vọng lên như “sấm” từ phía hội trường (nhà tôn) dồn lên: “TQLC! Sát! TQLC! Sát! TQLC! Sát!” đã thôi thúc mọi sinh hoạt đầy ắp sinh khí vùng dậy, rồi cũng từ nơi đó là điểm xuất phát của một đoàn người quân phục “rằn ri” với những bước chân chạy đều, qua lộ trình vòng quanh sân cờ: Một, Hai, Ba, Bốn, Một, Hai, Ba,..Bốn.
Tiếng đếm nhịp của người dẫn đầu (sau này mới biết đó là Thượng Sĩ Thường Vụ Đại Đội 1 Nguyễn Văn Riệu). Bên hông trái đại đội, với Đại úy Thích trang phục gọn gàng, vóc dáng tràn đầy sinh lực, phát động thao tác thuần thục, thật là hùng dũng, gây ấn tượng sâu sắc, in đậm nét vào tâm tư của Chuẩn Úy Bình: Đ/Úy Thích là một cấp chỉ huy oai vệ, một “thần tượng” của một chuẩn úy non trẻ mới về đơn vị (Chuẩn Úy Bình sau này là Trung Tá TĐT Tiểu Đoàn 3 TQLC Sói Biển, người hùng của trận đánh cầu Đông Hà, Quảng Trị, ngày 2-4-72, mà Đại Úy John Ripley Cố Vấn Trưởng TĐ3 TQLC đã viết lại trong cuốn sách “The Bridge at Dong Ha” xuất bản năm 1984 và tái bản năm 1990. Trung tá Bình đã bị thương trận 9 lần, chưa kể đến các huy chương chiến công, hiện nay Trung tá Bình và gia đình định cư tại San José Cali.
Chuẩn Úy Bình được phân phối về ĐĐ2 dưới quyền của Đai Úy Nguyễn Thế Lương, ĐĐT kiêm Tiểu Đoàn Phó, Tuy nhiên Ch/Úy Bình vẫn có dịp tiếp xúc hằng ngày với Đ/Úy Thích, người sĩ quan vui tính, nụ cười rạng rỡ, sau mỗi lần chào đáp lễ, liền theo với câu “Sao hôm nay thế nào?”
Đại Úy Thích là một niên trưởng mẫu mực, đáng kính nể, dười mắt các sĩ quan đàn em của TĐ3 Sói Biển! Là người “Anh Cả”!
Trong suốt thời gian phục vụ ở TĐ3, Ch/Úy Bình chưa thấy quân nhân nào trong ĐĐ1 bị phạt khắt khe như: vác balô nặng 20 kg chạy quanh sân cờ dưới trời nắng chan chan, bị nhốt “chuồng cọp”, bị hít đất hay bị nhảy xổm v.v.. Không thấy Đ/Úy Thích nóng giận, quát mằng thuộc cấp bao giờ! Có bực mình lắm thì ông chỉ mắng một câu: “Gà chết! không được làm phai màu áo!”
Những lúc đơn vị còn ở hậu cứ, sau buổi cơm chiều, Đ/Úy Thích thường hay vào trò chuyện với các sĩ quan trung đội trưởng, qua đề tài chính trị, xã hội, tình hình chiến sự cho đến lúc kèn báo ngủ, Đ/Úy Thích mới ra về, sau khi đi một vòng thăm anh em binh sĩ tại các phòng ngủ quân nhân độc thân.
Đ/Úy Thích rành Hán Văn, Ch/Úy Bình ngạc nhiên khi thấy trên xe jeep của Đ/Úy Thích toàn là báo Hoa Ngữ! Hỏi người tài xế thì được trả lời:
- Báo của đại úy đọc đó!
Chưa tin hẳn, Ch/Uy Bình bèn hỏi Đ/Úy Lương TĐP thì được xác nhận:
- Đúng đấy! khi nào cậu cần tìm hiểu bất cứ toa thuốc Bắc nào bằng chữ Tàu, cậu hãy nhờ Đ/Úy Thích giảng giải rõ ràng!
Qua tiết lộ của người cận vệ cho Đ/Úy Thích:
- Ông ít đọc báo Việt Ngữ, mà chỉ thường theo dõi tin tức qua các đài BBC, VOA và đài phát thanh Quân Đội bằng radio transistor mang theo. Bà xã của ông thầy thường hay nhắc nhở tôi kiểm soát pin dự bị, ống nghe (ecouteur) cùng với radio Sony, phải chuẩn bị đầy đủ mọi thứ trước mỗi chuyến hành quân! Đ/Úy Thích là cao thủ cờ tướng, ông ta thường đoạt giải vô địch trong đơn vị TĐ3.
Cánh B của Đ/úy Lương gồm 2 đại đội, thỉnh thoảng 2 đại đội thay đổi cho nên có lúc trung đội của Ch/úy Bình đóng quân sát tuyện với ĐĐ1 nên cũng được nghe những lời dặn dò, chỉ bảo kinh nghiệm chiến trường của Đ/Úy Thích cho các sĩ quan đàn em. Có một lần Đ/Uy Lương về trị bệnh ở bệnh viện TQLC trại Cửu Long, Tr/Úy Vũ Anh Kỳ XLTV ĐĐ2; Đ/Úy Thích đi kiểm soát tuyến phòng thủ của cánh B; Lúc gặp Ch/Uy Bình, ông vẫn nói câu:
- Sao ông Bình? Hôm nay thấy thế nào?
- Chào niên trưởng. Tôi (Ch/Uy Bình)chưa kịp trả lời thì ông tiếp luôn:
- Đêm nay và sáng mai sương mù dầy đặc, hãy cho đơn vị gài mìn chiếu sáng và lựu đạn, gài mìn bẫy tối đa.
Ch/Uy Bình thắc mắc:
- Thưa Đại Úy! Radio thông báo tin tức thời tiết phải không?
Đ/Uy Thích trả lời:
- Radio nhiều khi thông báo không chính xác đâu, mà theo kinh nghiệm của tôi, đặc điểm trời hây hây lạnh mà con trùng (giun) xủi thành những vệt kéo dài trên mặt đất như thế này thì chắc chắn đêm nay sương mù sẽ phủ xuống nhiều. Thời gian này địch lợi dụng để đột kích, vậy mình phải cẩn thận, nhất là các anh em đến phiên trực làm lính gác giặc.
Lúc đụng trận, Đ/úy Thích điều động “con cái” phản ứng cấp thời, hợp lý. Luôn ở tuyến đầu để thẩm định tình hình. Một cấp chỉ huy can đảm và bình tĩnh khi chạm địch.
Khi trận địa đã được chiếm đóng, Đ/Úy Thích luôn căn dặn thuộc quyền không được hạ sát tù binh mà phải bắt sống để khai thác tin tức tình báo. Phải đối xử nhân đạo với tù binh. ĐĐ1 có rất nhiều Sói Biển can trường gốc “Commando Du Sud” như Thượng Sĩ Dương Khuôn, Trung Sĩ Châu Tum, Hạ Sĩ 1 Châu Marie Sary, B1 Thạch Khuôn, B2 Lý Huôn sẵn sàng thi hành bất cứ lịnh gì của cấp chỉ huy.
Tháng 9-63, TĐ3/TQLC đã đạt chiến thắng trong cuộc hành quân ở Tân Hữu, Vĩnh Long, trong đó cánh B của Đ/Úy Nguyễn Thế Lương TĐP và Đ/Úy Đặng Đình Thích ĐĐT đại đội 1 đã góp công không nhỏ. Ta tịch thu 17 vũ khí cá nhân, hạ sát 15 tên VC và bắt sống 5 tù binh. Đặc biệt Ch/Úy Lê Bá Bình Trung đội trưởng của đại đội 2 được huy chương Sao Vàng và được đề nghị thăng cấp thiếu úy tại mặt trận.
Sau biến cố 1-11-1963, Đại Úy Tôn Thất Soạn từ TĐ4/TQLC về nắm Tiểu Đoàn Trưởng TĐ3/TQLC Sói Biển, “Saigòn tôi” lại gặp Đ/Úy Thích trong chức vụ ĐĐT/ĐĐ1. Hai anh em rất vui mừng khi gặp lại nhau sau một thời gian dài, lúc tôi rời TĐ.2 để đi học lớp Tham Mưu Đổ Bộ AWS ở Quantico, Hoa Kỳ. Lúc mãn khóa, trở về nước, làm TĐ Phó/TĐ.4/TQLC cho Đại Úy Bùi Thế Lân TĐT/TĐ.4 ở Vũng Tàu năm 1962
Lúc này Đ/úy Mã Viết Bằng nguyên TĐT đã rời TĐ.3/TQLC, còn Đ/Úy Lương TĐP thi đi du hành quan sát ở Okinawa, Nhật trong 2 tháng, Đ/Úy Thích tạm thời kiêm nhiệm XLTV/TĐPhó..
Buổi hội ngộ với anh (Đ/Úy Thích) chưa được bao lâu thì xẩy ra biến cố đau thương! Sau những cuộc hành quân ngắn ngày với QĐ.3 ở mật khu Bời Lời và Hố Bò. TĐ3 được về hậu cứ, trại Ngô Xuân Soạn nghỉ ngơi. Tiếp sau đó, TĐ3 được lệnh tăng phái cho SĐ7 để hành quân tại Mỹ Tho, Định Tường. Theo lệnh hành quân, TĐ3 /TQLC có nhiệm vụ hành quân lục soát khu vực xã Vĩnh Kim, quận Cai Lậy, tỉnh Định Tường;
Ngày 11-11-1963, TĐ3/TQLC xuất phát từ ven QL4 ở đầu xã Vĩnh Kim. Chia làm 2 cánh quân, trục tiến quân lục soát theo hướng Đông-Tây.
I/ Cánh A:
TĐ3 (-) do Đại Úy Tôn Thất Soạn Tiểu đoàn trưởng, chỉ huy trực tiếp gồm:
ĐĐ3: Do Trung Úy Nguyễn Văn Nhiều ĐĐT, vừa thay Đại úy Cừu rời khỏi TQLC (Trung Tá Nguyễn Văn Nhiều, sau này là TP4/BTL/SĐTQLC, đã tự tử chết trong chuyến tàu hỏa chở tù CTCS từ Hải Phòng lên Yên Bái, sau 30-4-75).
ĐĐ4 : Do Đại Úy Nguyễn Hữu Nhơn, K.10 Đà Lạt, làm ĐĐT. (Sau này Trung Tá N-H-Nhơn làm Quận Trưởng Nhà Bè, hiện định cư tại Houston TX).
Cánh A đi bên trái dọc theo con rạch Vĩnh Kim, đi đầu là ĐĐ3 – BCH/TĐ3 – ĐĐ 4 bọc hậu, song song và hàng ngang với cánh B.
II/ Cánh B:
Do Đại Úy Đặng Đình Thích chỉ huy tổng quát gồm:

 ĐĐ2 : Thiếu Úy Báu ĐĐ Phó/XLTV-ĐĐT trong thời gian Đại Úy Lương đi du học. Chuẩn Úy Lê Bá Bình Trung đội trưởng trung đội 2. Cánh B đi bên phải rạch Vĩnh Kim và Đại Đội 1 đi đầu.
 III Diễn tiến:
 Địa thế vùng hành quân là vườn dừa rậm rạp chen lẫn nhà tranh của dân ở rải rác hai bên con rach. Ngoài ra còn có những mương rạch nhỏ chạy ngang doc mọc đầy dừa nước, ô rô rất khó di chuyển. Các đại đội dàn quân lục soát cẩn thận nên đi rất chậm. Sau khi các đại đội đã chiếm và lục soát kỹ lưỡng mục tiêu đầu tiên thì được lệnh dừng quân nghỉ để ăn cơm trưa, cũng gần 12 giờ trưa.
 Sau nửa giờ, các cánh quân được lệnh tiếp tục tiến quân lục soát các mục tiêu đã được ấn định. Chẳng bao lâu có vài tiếng súng lẻ tẻ của du kích VC bắn báo động vào các toán quân đi đầu. Bỗng nhiên có nhiều tiếng súng nổ ở đầu cánh quân B, thuộc Đai Đội 1. Lúc này cánh B đã vào mục tiêu Xóm Cây Mít, xã Vĩnh Kim, Quận Cai Lậy, Tỉnh Mỹ Tho (Định Tường). Đại Úy Thích sau khi được báo cáo tình hình của trung đội chạm địch, đã điều động trung đội của Thiếu Úy Hấn tiến lên dàn quân bên tay mặt của trung đội chạm địch.
 Đai Đội 3 đi đầu của cánh A cũng bị địch bắn chận, mục đích ngăn chận bước tiến của quân ta. Súng của hai bên bắt đầu nổ rộ lên, cả tiếng súng trung liên và đại liên từ hướng địch bắn vào quân ta. Thời gian này đơn vị VNCH chưa có gunship yểm trợ như sau này, còn Pháo Binh SĐ7/BB thì cũng không hiệu quả vì quân địch và bạn rất gần nhau, chúng ẩn núp vào các mương dừa nước và lá ô-rô rậm rạp. Trung đội đi đầu của cánh B đã có một số thiệt hại.
 Địch lợi dụng bờ mương ẩn núp, từ đó chúng định tràn lên xung phong vào phòng tuyến án ngữ của ĐĐ.1, nhưng bị các chiến sĩ Sói Biển gan lì bắn gục. Đại Úy Thích bình tĩnh điều động trung đội còn lại phía sau tiến qua cầu tre nhỏ ở xóm Cây Mít, để tăng cường cho các trung đội ở tuyến đầu, đồng thời chỉ thị ĐĐ.2 của Thiếu Úy Báu bọc qua phải để đánh tạt bên hông của địch.
 Trong lúc này cánh A cũng được lệnh của Đại/Úy TĐT tiến nhanh về phía trước để làm giảm nhẹ hỏa lực của địch đang nhắm vào cánh B. Cuộc giao tranh tiếp tục diễn ra khá khốc liệt khoảng nửa tiếng đồng hồ. Đại úy Thích và toán cận vệ đang vượt qua cầu tre thì bất ngờ một loạt trung liên địch từ phía hông phải, chếch về phía trước một quãng, bắn xối xả vào mục tiêu Cầu Tre . Đại Úy Thích và 2 cận vệ trúng đạn ngã xuống! Đại Úy Thích trúng ngay 1 tràng đạn vào ngực, sát bên trái! Im lìm không nói được tiếng nào! Tắt thở!
 Khi được báo cáo của Thiếu Úy Báu XLTV/ĐĐT/ĐĐ.2, Đại Úy TĐT/TĐ.3 đã tiến ngay đến hiện trường Cầu Tre, thấy thi thể đại Úy Thích nằm dài trên mặt đất, bên cạnh đường mòn, nét mặt như người nhắm mắt ngủ yên lành! Thật là đau lòng! Một cái tang chung của đơn vị!
 Sau khi các đại đội đã phản công truy lùng địch thì tiếng súng im dần, địch bắt đầu rút lui, phân tán mỏng trong khu rừng dừa rậm rạp của Xã Vĩnh Kim.
 Tổng kết tình hình trong buổi chiều cùng ngày, TĐ3/TQLC có 17 quân nhân bị thương và tử thương, trong đó có Đại Úy Đặng Đình Thích ĐĐT/ĐĐ1, vũ khí bảo toàn. Địch thiệt hại nặng, bỏ lại 12 xác tại chỗ mà chúng không kịp kéo đi theo. TĐ3 tịch thu một số vũ khí cá nhân và quân dụng của địch. Tin tức tình báo của P2/SĐ7 sau này cho biết đó là tiểu Đoàn 263 chủ lực miền của VC.
 ĐẠI ÚY ĐẶNG ĐÌNH THÍCH, một sĩ quan ưu tú của Tiểu Đoàn Sói Biển đã đền nợ nước! Để lại bao tiếc thương cho gia đình, bạn bè, chiến hữu và Binh Chủng Mũ Xanh!