Dẫu là một tài năng ngoại hạng, tay Mark Zuckerberg khi tạo
ra facebook hẳn không tưởng tượng được rằng rồi sản phẩm của mình nhanh chóng
trở thành một kênh truyền thông số một Việt Nam hiện nay. Thực vậy từ ngày ra
đời, facebook đã thay đổi triệt để cách con người giao tiếp với nhau và chưa
bao giờ cụm từ “mạng xã hội” quen thuộc như hiện nay tại các đô thị, trường
học...Việt Nam. Điều đặc biệt hơn tất thảy, khi tại các nước phát triển, có nền
chính trị đa nguyên, tự do báo chí, facebook gần như chỉ là phương tiện để trao
đổi thông tin với bạn bè, biểu thị và quảng cáo "cái tôi", giải trí,
kinh doanh... thì tại Việt Nam, trang mạng xã hội này còn làm hơn
thế nữa, khi trở thành một tờ báo lớn nhất, đa dạng nhất, đưa thông tin nhanh
nhất và hoàn toàn miễn phí.
Điều này quá dễ dàng nhận thấy. Trong khi tại các nước tư do
báo chí, những tờ báo lớn có đầy đủ phương tiện hiện đại nhất, kể cả máy bay và
những thiết bị trực tiếp truyền hình, nhằm phục vụ cho việc đưa tin, nghĩa là
mọi thứ tin tức mà bạn đọc quan tâm từ ông tổng thống đương nhiệm đi ăn kem đến
con chó xấu nhất thế giới vừa qua đời, thì tại Việt Nam, báo chí hoàn toàn nằm
trong sự kiểm duyệt khắt khe của nhà cầm quyền, không được thông tin không chỉ
là chuyện chính trị ở trong nước, mà ngay cả chuyện nước ngoài cũng phải theo “định
hướng” và nhiều tờ báo “chính thống” vừa đưa tin vài giờ đồng hồ gỡ xuống là
chuyện bình thường, khi đó face book vừa là nguồn lưu tin hữu hiệu.
Trong tình hình thông tin bị kiểm soát chặt chẽ như vậy, facebook
đã làm thay mọi tờ báo ở Việt Nam, vượt mặt tất thảy và không có đối thủ có thể
cạnh tranh. Chúng ta có thể bắt gặp trên facebook gần như tất cả các cây bút
viết bằng tiếng Việt trong đủ mọi đề tài từ xã hội, chính trị, văn hóa, sáng
tác, tôn giáo, giải trí... trong mọi thời điểm, mọi lĩnh vực với nhiều văn
phong, cách miêu tả khác nhau, phù hợp với đủ loại người đọc, thú vị hơn, nó
còn là "tờ báo" châm biếm hàng đầu, khi quay hướng đả kích những tờ
báo chính thống, thò ra rồi lại rút vào... như chơi!
Không còn nghi ngờ gì nữa, môi trường facebook hiện nay, nếu
nhìn và đọc nó như một tờ báo mạng thì đó chính là môi trường tự do báo chí,
một nền tự do báo chí ngoài dự liệu và ngoài tầm kiểm soát của nhà cầm quyền.
Tất nhiên nhà nước Việt Nam nhìn thấy sức mạnh của facebook và muốn ngăn chặn
nó tương tự như Trung Quốc đang làm là không để nó hoạt động ngoài cái vòng kim
cô của mình, nhưng có lẽ điều này là quá muộn một khi internet không thể không
là một lựa chọn cần thiết cho một xã hội cần phát triển về kinh tế để mong tồn
tại.
Hiện nay, nhìn thấy “nguy cơ” đó, một “chiến dịch báo cáo”
đang xảy ra trong diện rộng. Rất nhiều tài khoản face book đã bị khóa, họ không
chì là các nhà bất đồng chính kiến mà có khi chỉ là những người viết phản biện
độc lập, ôn hòa. Điều này cho thấy những kẻ đứng sau bọn “côn đồ” này, nhất
định là những thế lực sợ hãi sự thật.
Điều này đã gây ra một không khí bực tức, hoang mang của
những người viết face book. Nhưng dù có mất thời gian nhiều hay ít để phục hồi
dữ liệu và tài khoản, chưa thấy một ai trong số những người bị “báo cáo” làm
tài khoản bị bắt buộc khóa đầu hàng bằng cách tuyên bố buông bút. Và trong khi
chờ đợi một nền báo chí tự do đích thực còn ở tít mù xa, bản thân tôi mỗi ngày
khi mở facebook ra, đọc những thông tin thú vị và chân thực, nhận những đường
link bổ ích từ bạn bè, tôi lại nghĩ thầm: cám ơn Mark Zuckerberg!
(Đăng lại, có thêm chút ít, nhân việc hằng loạt tài khoản facebook bị khóa "tạm thời" vì "báo cáo"
