Cà Kê Dê Ngỗng
Jerusalem: Canh bạc đầy rủi ro của Donald Trump - Tú Anh
Thông báo của tổng thống Mỹ đơn phương nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel bị khắp thế giới, trừ Israel, xem là hành động « khiêu khích »
Tại dải Gaza, người Palestine đạp trên một tấm ảnh của Donald Trump, ngay sau thông báo quyết định công nhận Jérusalem là thủ đô của Israel.© AFP/MOHAMMED ABED
Thông báo của tổng thống Mỹ đơn phương nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel bị khắp thế giới, trừ Israel, xem là hành động « khiêu khích » không đúng lúc không đúng việc có thể làm Trung Đông « bốc lửa ». Trái lại, Donald Trump cho biết ông muốn xóa bài làm lại để mang lại hoà bình cho Palestine với sự trợ giúp của Israel và Ả Rập Xê Út. Hư thực thế nào ?
Sự kiện tổng thống Donald Trump quyết định công nhận Jerusalem, thành phố thánh của ba tôn giáo - đạo Thiên Chúa, đạo Hồi và đạo Do Thái, cùng thờ một Đức Chúa Trời - là thủ đô của Nhà Nước Do Thái, làm cho cộng đồng Ả Rập và Hồi Giáo bất bình.
Hầu hết các thủ đô quốc tế, từ Liên Hiệp Châu Âu cho đến Liên Hiệp Quốc đều lo ngại phản ứng mạnh từ cộng đồng Hồi Giáo và người Palestine sẽ làm cho Trung Đông chìm trong bão lửa, như cảnh báo của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ.
Câu hỏi đặt ra và vì những lý do nào Washington lại lấy một quyết định đầy rủi ro như thế ?
Từ khi Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel vào năm 1995, ba đời tổng thống Mỹ từ Bill Clinton, George W Bush đến Barack Obama, sáu tháng một lần, tìm cách trì hoãn.
Điểm xứng đáng của tổng thống 45 của Mỹ ở chổ, ông không phải là người đầu tiên nương vào quy chế của Jerusalem để tranh cử nhưng là người đầu tiên dám thực hiện lời hứa.
Kế hoạch của Donald Trump được ông mô tả là « hỏa tiễn hai tầng ».Tầng thứ nhất, theo giải thích của tổng thống Mỹ : phải nhìn nhận thực tế Jerusalem là thủ đô của Israel mà còn là thủ đô của một nền dân chủ lớn trên thế giới.
Khi lý giải như thế, tổng thống Mỹ phác họa tầng thứ hai : xây dựng một hiệp định hòa bình mới, do Mỹ bảo trợ, thay thế thỏa thuận Oslo bế tắc từ hơn phần tư thế kỷ. Lập luận của tổng thống Donald Trump là ông muốn « làm sáng tỏ vấn đề » để « bứng đi những chốt chận tạo điều kiện đem lại hoà bình ».
Theo hai viên chức Mỹ được Reuteurs trích dẫn, tổng thống Donald Trump hứa với chủ tịch Palestine Mamoud Abbas một dự án « làm hài lòng Palestine ». Cụ thể ra sao, tổng thống Mỹ không nói rõ : đánh đổi Đông Jerusalem với nhà nước Palestine được Israel công nhận ? Người tị nạn Palestine được hồi hương mà cho đến nay Israel kiên quyết khước từ ?
Điều chắc chắn là trong kế hoạch này, Mỹ huy động cả Ả Rập Xê Út và Israel, hai nước, vì có kẻ thù chung là Iran, sẽ hợp tác giúp Palestine.
Lập luận của tổng thống Donald Trump là ông muốn xóa bài làm lại, « bứng đi những chốt chận tạo điều kiện đem lại hoà bình ».
Giới phân tích không đồng ý như vậy và đưa ra ba cách diễn giải.
Thứ nhất là vì nhu cầu chính trị nội bộ. Truyền thông Mỹ, ít cảm thông với tổng thống doanh nhân, thì cho là ông Trump muốn thu hút lá phiếu cộng đồng Do Thái và nhất cộng đồng Tin Lành Phúc Âm mà trong kỳ bầu cử vừa qua có đến 80% cử tri dồn phiếu cho ông .Đối với hai cộng đồng tôn giáo này, không thể để cho thánh địa Jerusalem, một lần nữa lọt vào tay người Ả Rập. Không phải ngẫu nhiên mà tổng thống Mỹ chọn thời điểm này để tung quả bom « Jerusalem ». Một mặt, uy tín của Donald Trump xuống thấp kỷ lục sau 10 tháng cầm quyền, chỉ còn 35% dân chúng ủng hộ, vào lúc nước Mỹ chuẩn bị bầu lại Quốc Hội năm 2018. Thứ hai là để đánh lạc hướng công luận trong bối cảnh vòng vây tư pháp, điều tra vụ thông đồng với Nga, khép chặt dần.
Động cơ thứ hai là cá tính của Donald Trump. Ông thường tự hào là hành động theo linh tính. Thế nhưng, trong trường hợp chiến tranh Afghanistan, tổng thống Mỹ đã làm ngược lại và giải thích : theo linh tính, tôi nghĩ là phải bỏ Afghanistan, nhưng lý trí buộc tôi phải nghe theo cố vấn, nghe theo các tướng lĩnh và bộ trưởng quốc phòng James Mattis.
Trong vụ Jerusalem, tổng thống Trump nghe lời cố vấn của ai ? Người thứ nhất là phó tổng thống Mike Pence, thuộc Hội Thánh Phúc Âm và người thứ hai chính là con rể Jared Kushner, theo Do Thái giáo. Áp lực thứ ba đến từ nhà tỷ phú Sheldon Adelson, chủ nhân nhiều sòng bạc và cũng là nhà tài trợ của Donald Trump và bạn thân của thủ tướng Israel Benjamin Netanhyahu.
Theo Mediapart, tên lửa hai tầng của tổng thống Trump có nguy cơ nổ ngay tầng thứ nhất. Không những người Ả Rập mà cả thế giới cho đến Đức Giáo Hoàng đều phản đối.
Theo một thăm dò ý kiến, 56% dân Israel cũng xem quyết định chuyển sứ quán Mỹ về Jerusalem là « không đúng lúc ».
Hamas kêu gọi Palestine nổi dậy chống quyết định của Mỹ về Jerusalem
Tú Anh
I 
Tan đồ Hồi Giáo hô khẩu hiệu và giương cao cờ Palestine sau buổi cầu nguyện tại khu phố cổ ở thành phố Jerusalem ngày 08/12/2017.tyREUTERS/Ammar Awad
Bạo lực có nguy cơ bùng dậy tại Palestine sau khi tổng thống Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Tổ chức Hamas kêu gọi « tiến hành chiến tranh ném đá » intifada, một chiến thuật đã được sử dụng hai lần trong quá khứ để chống lại quân đội Israel. Ngày 07/12/2017, hàng ngàn người Palestine đã xuống đường bày tỏ lòng phẫn nộ, đốt ảnh của tổng thống Mỹ Donald Trump. Thứ sáu 08/12, ngày cầu nguyện hàng tuần của đạo Hồi, được xem là ngày của « mọi nguy hiểm ». Biểu tình được kêu gọi khắp thế giới Hồi Giáo từ Trung Đông cho đến châu Á.
Trên mặt ngoại giao, hai tổ chức Palestine là Hamas và Fatah tìm cách xóa bỏ xung khắc, để đương đầu với tình huống mới.
Từ Jerusalem, thông tín viên Guilhem Delteil tường thuật :
« Quan hệ giữa Mỹ và Palestine từ nay đã giá lạnh. Phó tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence sắp viếng thăm Trung Đông trong khỏang một chục ngày tới đây, không còn được xem là khách quý ở Cisjordanie.
Các nhà lãnh đạo Palestine không muốn thảo luận về hoà bình với chính quyền Mỹ. Mohamed Shtayyeh, một cán bộ của Fatah, đảng của chủ tịch Palestine, tuyên bố : Nói rằng chuyển sứ quán Mỹ từ Tel-Aviv về Jerusalem không làm tan vỡ tiến trình hòa bình là nói bậy. Bởi vì Israel và người Palestine chúng tôi đã đồng ý với nhau đây là chủ đề thương lượng, thế mà bây giờ (Mỹ) nói là không phải thế ».
Người Palestine từ nay tìm một sức mạnh khác để bảo trợ cho tiến trình hòa bình. Nhưng trước hết, sau 10 năm phân hóa nội bộ, hai tổ chức Fatah và Hamas muốn đoàn kết lập một mặt trận chung. Mohamed Shtayyeh cho biết tiếp : « Chúng tôi gấp rút thi hành mọi biện pháp để hòa giải dân tộc. Chúng tôi không để cho mục tiêu này thất bại vì nó đáp ứng quyền lợi dân tộc Palestine. Chúng tôi sẽ nỗ lực làm việc cho đến khi nào đạt được thành công viên mãn ».
Cách nay một tuần, ban lãnh đạo Fatah còn tố cáo phe Hamas không tôn trọng các cam kết. Từ nay, giọng điệu hai bên đã thay đổi toàn diện. Cơ quan quyền lực Palestine nói đến khả năng bỏ các biện pháp cấm vận dải đất Gaza, nơi mà phe Hamas kiểm soát từ 10 năm nay. »
Biểu tình tận châu Á
Đề phòng tình hình vượt tầm kiểm sóat, Israel tăng cường hàng trăm cảnh sát ở Jerusalem. Tuy nhiên, theo Reuters, an ninh Israel không sử dụng biện pháp cản trở nào nhắm vào người Hồi Giáo đến thánh địa cầu nguyện.
Sáng nay tại Malaysia, để tỏ tình liên đới với Palestine, hàng ngàn tín đồ đạo Hồi mang biểu ngữ « đả đảo Donald Trump » biểu tình trước Toà Đại Sứ Mỹ ở Kuala Lumpur .
Quyết định của tổng thống Mỹ, gây phản ứng bất đồng trên khắp thế giới, là chủ đề thảo luận trong cuộc họp của Hội Đồng Bảo An được triệu tập khẩn cấp vào hôm nay 08/12/2017 theo yêu cầu của 8 thành viên, đứng đầu là Pháp.
Hoàng Phạm chuyển
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Jerusalem: Canh bạc đầy rủi ro của Donald Trump - Tú Anh
Thông báo của tổng thống Mỹ đơn phương nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel bị khắp thế giới, trừ Israel, xem là hành động « khiêu khích »
Tại dải Gaza, người Palestine đạp trên một tấm ảnh của Donald Trump, ngay sau thông báo quyết định công nhận Jérusalem là thủ đô của Israel.© AFP/MOHAMMED ABED
Thông báo của tổng thống Mỹ đơn phương nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel bị khắp thế giới, trừ Israel, xem là hành động « khiêu khích » không đúng lúc không đúng việc có thể làm Trung Đông « bốc lửa ». Trái lại, Donald Trump cho biết ông muốn xóa bài làm lại để mang lại hoà bình cho Palestine với sự trợ giúp của Israel và Ả Rập Xê Út. Hư thực thế nào ?
Sự kiện tổng thống Donald Trump quyết định công nhận Jerusalem, thành phố thánh của ba tôn giáo - đạo Thiên Chúa, đạo Hồi và đạo Do Thái, cùng thờ một Đức Chúa Trời - là thủ đô của Nhà Nước Do Thái, làm cho cộng đồng Ả Rập và Hồi Giáo bất bình.
Hầu hết các thủ đô quốc tế, từ Liên Hiệp Châu Âu cho đến Liên Hiệp Quốc đều lo ngại phản ứng mạnh từ cộng đồng Hồi Giáo và người Palestine sẽ làm cho Trung Đông chìm trong bão lửa, như cảnh báo của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ.
Câu hỏi đặt ra và vì những lý do nào Washington lại lấy một quyết định đầy rủi ro như thế ?
Từ khi Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel vào năm 1995, ba đời tổng thống Mỹ từ Bill Clinton, George W Bush đến Barack Obama, sáu tháng một lần, tìm cách trì hoãn.
Điểm xứng đáng của tổng thống 45 của Mỹ ở chổ, ông không phải là người đầu tiên nương vào quy chế của Jerusalem để tranh cử nhưng là người đầu tiên dám thực hiện lời hứa.
Kế hoạch của Donald Trump được ông mô tả là « hỏa tiễn hai tầng ».Tầng thứ nhất, theo giải thích của tổng thống Mỹ : phải nhìn nhận thực tế Jerusalem là thủ đô của Israel mà còn là thủ đô của một nền dân chủ lớn trên thế giới.
Khi lý giải như thế, tổng thống Mỹ phác họa tầng thứ hai : xây dựng một hiệp định hòa bình mới, do Mỹ bảo trợ, thay thế thỏa thuận Oslo bế tắc từ hơn phần tư thế kỷ. Lập luận của tổng thống Donald Trump là ông muốn « làm sáng tỏ vấn đề » để « bứng đi những chốt chận tạo điều kiện đem lại hoà bình ».
Theo hai viên chức Mỹ được Reuteurs trích dẫn, tổng thống Donald Trump hứa với chủ tịch Palestine Mamoud Abbas một dự án « làm hài lòng Palestine ». Cụ thể ra sao, tổng thống Mỹ không nói rõ : đánh đổi Đông Jerusalem với nhà nước Palestine được Israel công nhận ? Người tị nạn Palestine được hồi hương mà cho đến nay Israel kiên quyết khước từ ?
Điều chắc chắn là trong kế hoạch này, Mỹ huy động cả Ả Rập Xê Út và Israel, hai nước, vì có kẻ thù chung là Iran, sẽ hợp tác giúp Palestine.
Lập luận của tổng thống Donald Trump là ông muốn xóa bài làm lại, « bứng đi những chốt chận tạo điều kiện đem lại hoà bình ».
Giới phân tích không đồng ý như vậy và đưa ra ba cách diễn giải.
Thứ nhất là vì nhu cầu chính trị nội bộ. Truyền thông Mỹ, ít cảm thông với tổng thống doanh nhân, thì cho là ông Trump muốn thu hút lá phiếu cộng đồng Do Thái và nhất cộng đồng Tin Lành Phúc Âm mà trong kỳ bầu cử vừa qua có đến 80% cử tri dồn phiếu cho ông .Đối với hai cộng đồng tôn giáo này, không thể để cho thánh địa Jerusalem, một lần nữa lọt vào tay người Ả Rập. Không phải ngẫu nhiên mà tổng thống Mỹ chọn thời điểm này để tung quả bom « Jerusalem ». Một mặt, uy tín của Donald Trump xuống thấp kỷ lục sau 10 tháng cầm quyền, chỉ còn 35% dân chúng ủng hộ, vào lúc nước Mỹ chuẩn bị bầu lại Quốc Hội năm 2018. Thứ hai là để đánh lạc hướng công luận trong bối cảnh vòng vây tư pháp, điều tra vụ thông đồng với Nga, khép chặt dần.
Động cơ thứ hai là cá tính của Donald Trump. Ông thường tự hào là hành động theo linh tính. Thế nhưng, trong trường hợp chiến tranh Afghanistan, tổng thống Mỹ đã làm ngược lại và giải thích : theo linh tính, tôi nghĩ là phải bỏ Afghanistan, nhưng lý trí buộc tôi phải nghe theo cố vấn, nghe theo các tướng lĩnh và bộ trưởng quốc phòng James Mattis.
Trong vụ Jerusalem, tổng thống Trump nghe lời cố vấn của ai ? Người thứ nhất là phó tổng thống Mike Pence, thuộc Hội Thánh Phúc Âm và người thứ hai chính là con rể Jared Kushner, theo Do Thái giáo. Áp lực thứ ba đến từ nhà tỷ phú Sheldon Adelson, chủ nhân nhiều sòng bạc và cũng là nhà tài trợ của Donald Trump và bạn thân của thủ tướng Israel Benjamin Netanhyahu.
Theo Mediapart, tên lửa hai tầng của tổng thống Trump có nguy cơ nổ ngay tầng thứ nhất. Không những người Ả Rập mà cả thế giới cho đến Đức Giáo Hoàng đều phản đối.
Theo một thăm dò ý kiến, 56% dân Israel cũng xem quyết định chuyển sứ quán Mỹ về Jerusalem là « không đúng lúc ».
Hamas kêu gọi Palestine nổi dậy chống quyết định của Mỹ về Jerusalem
Tú Anh
I
Tan đồ Hồi Giáo hô khẩu hiệu và giương cao cờ Palestine sau buổi cầu nguyện tại khu phố cổ ở thành phố Jerusalem ngày 08/12/2017.tyREUTERS/Ammar Awad
Bạo lực có nguy cơ bùng dậy tại Palestine sau khi tổng thống Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Tổ chức Hamas kêu gọi « tiến hành chiến tranh ném đá » intifada, một chiến thuật đã được sử dụng hai lần trong quá khứ để chống lại quân đội Israel. Ngày 07/12/2017, hàng ngàn người Palestine đã xuống đường bày tỏ lòng phẫn nộ, đốt ảnh của tổng thống Mỹ Donald Trump. Thứ sáu 08/12, ngày cầu nguyện hàng tuần của đạo Hồi, được xem là ngày của « mọi nguy hiểm ». Biểu tình được kêu gọi khắp thế giới Hồi Giáo từ Trung Đông cho đến châu Á.
Trên mặt ngoại giao, hai tổ chức Palestine là Hamas và Fatah tìm cách xóa bỏ xung khắc, để đương đầu với tình huống mới.
Từ Jerusalem, thông tín viên Guilhem Delteil tường thuật :
« Quan hệ giữa Mỹ và Palestine từ nay đã giá lạnh. Phó tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence sắp viếng thăm Trung Đông trong khỏang một chục ngày tới đây, không còn được xem là khách quý ở Cisjordanie.
Các nhà lãnh đạo Palestine không muốn thảo luận về hoà bình với chính quyền Mỹ. Mohamed Shtayyeh, một cán bộ của Fatah, đảng của chủ tịch Palestine, tuyên bố : Nói rằng chuyển sứ quán Mỹ từ Tel-Aviv về Jerusalem không làm tan vỡ tiến trình hòa bình là nói bậy. Bởi vì Israel và người Palestine chúng tôi đã đồng ý với nhau đây là chủ đề thương lượng, thế mà bây giờ (Mỹ) nói là không phải thế ».
Người Palestine từ nay tìm một sức mạnh khác để bảo trợ cho tiến trình hòa bình. Nhưng trước hết, sau 10 năm phân hóa nội bộ, hai tổ chức Fatah và Hamas muốn đoàn kết lập một mặt trận chung. Mohamed Shtayyeh cho biết tiếp : « Chúng tôi gấp rút thi hành mọi biện pháp để hòa giải dân tộc. Chúng tôi không để cho mục tiêu này thất bại vì nó đáp ứng quyền lợi dân tộc Palestine. Chúng tôi sẽ nỗ lực làm việc cho đến khi nào đạt được thành công viên mãn ».
Cách nay một tuần, ban lãnh đạo Fatah còn tố cáo phe Hamas không tôn trọng các cam kết. Từ nay, giọng điệu hai bên đã thay đổi toàn diện. Cơ quan quyền lực Palestine nói đến khả năng bỏ các biện pháp cấm vận dải đất Gaza, nơi mà phe Hamas kiểm soát từ 10 năm nay. »
Biểu tình tận châu Á
Đề phòng tình hình vượt tầm kiểm sóat, Israel tăng cường hàng trăm cảnh sát ở Jerusalem. Tuy nhiên, theo Reuters, an ninh Israel không sử dụng biện pháp cản trở nào nhắm vào người Hồi Giáo đến thánh địa cầu nguyện.
Sáng nay tại Malaysia, để tỏ tình liên đới với Palestine, hàng ngàn tín đồ đạo Hồi mang biểu ngữ « đả đảo Donald Trump » biểu tình trước Toà Đại Sứ Mỹ ở Kuala Lumpur .
Quyết định của tổng thống Mỹ, gây phản ứng bất đồng trên khắp thế giới, là chủ đề thảo luận trong cuộc họp của Hội Đồng Bảo An được triệu tập khẩn cấp vào hôm nay 08/12/2017 theo yêu cầu của 8 thành viên, đứng đầu là Pháp.
Hoàng Phạm chuyển
