Hàng trăm vụ báo động phòng không trong năm 2013. Hàng không mẫu hạm ngụy trang thành tàu khu trục được hạ thủy. Một Thủ tướng với diễn văn mang dấu ấn tinh thần bảo quốc an dân. Hơn nửa thế kỷ sau thảm bại quân sự trong thế chiến thứ hai và bị trói buộc trong bản Hiến pháp chủ hòa, tinh thần samourai của quân đội Nhật đang hồi sinh vì thái độ đáng ngờ của láng giềng Trung Quốc.

Đơn vị phòng thủ trang bị tên lửa Patriot (PAC-3) trước Bộ Quốc phòng tại Tokyo - REUTERS /Toru Hanai/Files

Đầu tuần này, chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe thông báo kế hoạch quốc phòng cho năm năm tới lên gần 240 tỷ đôla, tăng 5% so với chi phí quân sự 2012, đã được tăng 2% sau 11 năm không thay đổi. Chuyện gì đã làm cho một quân đội chỉ có 250.000 quân, từ 60 năm nay bị trói buộc vào bản Hiến Pháp hòa bình phải biểu dương lực lượng, phô trương cơ bắp ?

"Nước Nhật trỗi dậy". Tạp chí Time của Mỹ đã nhận định một cách báo động không phải là không có lý do. Trong vòng ba tháng từ tháng Tư cho đến tháng Sáu năm 2013, không quân Nhật đã 69 lần báo động cho máy bay chiến đấu cất cánh khẩn cấp để xua đuổi máy bay Trung Quốc xâm nhập quần đảo Senkaku/ Điếu ngư.

Tháng Chín, lần đầu tiên Trung Quốc cho một oanh tạc cơ và một máy bay trinh sát không người lái (drone) tiến thật gần không phận Nhật Bản. Loại « drone » này từng được được một viên chức Trung Quốc khoe khoang hiệu năng phóng rocket sát hại một trùm ma túy Miến Điện ở khu tam giác vàng sau khi một tàu tuần tra biên giới của Trung Quốc trên sông Mekong bị tấn công hồi năm ngoái.

Theo giới quan sát , hơn bao giờ hết, phi công Nhật Bản phải trực diện với những hiểm nguy càng lúc càng cao. Ngoài đe dọa của Trung Quốc, cũng trong giai đoạn từ tháng Tư đến tháng Sáu năm nay, không quân Nhật còn phải đối phó với máy bay Nga (31 lần) và Bắc Triều Tiên (9 lần). Trả lời phỏng vấn của tạp chí Time, một phi công F-15 Nhật Bản tuyên bố « mỗi lần cất cánh là mỗi lần có cảm tưởng góp phần bảo vệ đất nước ».

Tình trạng phải thường xuyên đối phó với các hành động khiêu khích của Trung Quốc trên biển và trên không, đặc biệt là từ khi tàu chiến Trung Quốc chĩa ra-đa tác xạ tên lửa vào một trực thăng và một tàu tuần dương Nhật Bản trong hải phận quốc tế và gần đây nhất là « vùng phòng không » trên biển Hoa Đông, Tokyo đã ưu tiên gia tăng chi tiêu quân sự mặc dù ngân sách eo hẹp.

Theo nhận định của chuyên gia Pháp Edouard Pflimfin của Viện nghiên cứu quan hệ quốc tế IRIS : Thủ tướng Nhật có quyết tâm tăng cường sức mạnh quân đội ». Từ một năm nay, Nhật Bản liên tục trang bị thêm vũ khí chiến lược : hàng không mẫu hạm trực thăng, khu trục hạm chống tên lửa và phòng không Aegis, hạ thủy chiếc khu trục hạm khổng lồ Izumo có đường băng tiếp nhận máy bay như một hàng không mẫu hạm.

Viện nghiên cứu chiến lược IISS đánh giá « Đội quân Tự vệ của Nhật, là quân lực tân tiến nhất tại Á châu », cho dù chỉ có 250.000 quân.

Sự kiện Trung Quốc, qua tuyên bố của phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Cảnh Yến Sinh lên án Nhật Bản « viện cớ bị Trung Quốc đe dọa » để tăng cường vũ trang, cho thấy Bắc Kinh đang lo ngại. Đài truyền hình Phượng Hoàng ở Hồng Kông có lập trường thân Bắc Kinh phải nhận định : nếu có chiến tranh, tàu sân bay Liêu Ninh và các hạm đội Trung Quốc sẽ không đủ sức đối đầu với khả năng tác chiến của hải quân Nhật.

Theo chuyên gia Edouard Pflimfin, với sức mạnh vượt trội này, Tokyo không sợ bị bao vây nhưng cảm thấy bị đe dọa. Quyển sách trắng quốc phòng năm 2010 đã đề nghị « tái phối trí chiến lược » và đã được chính phủ Shinzo Abe chấp thuận tiến hành : đem lực lượng trấn đóng ở phía bắc (đối phó với Nga) tập trung về phía nam (đề phòng Trung Quốc).

Tháng hai năm nay, Thủ tướng Shinzo Abe khẳng định « Nhật Bản đã trở lại » khi nói về các vấn đề kinh tế thế giới và an ninh quốc tế. Ông cũng cam kết sẽ « bảo vệ lãnh thổ, lãnh hải và dân Nhật bằng mọi giá ».

Quân đội Nhật Bản trên đường hồi phục sức mạnh cho đến nay không làm cho các nước trong khu vực lo sợ. Philippines tuy là nạn nhân của quân đội Thiên hoàng trong thời Đệ Nhị Thế Chiến đã công khai ủng hộ Nhật Bản tăng cường vũ trang để đối đầu với Trung Quốc.

Trở ngại duy nhất cho Thủ tướng Nhật Shinzo Abe là bản Hiến pháp chủ hòa mà ông tìm cách tu chính và tâm lý chống chiến tranh của dân Nhật. Tuy nhiên, để khắc phục hai cản lực này, thủ tướng Nhât có một đồng minh « khách quan » : Mối tham vọng biển đảo của Trung Quốc.

Tú Anh
Theo RFI