Sức khỏe và đời sống
Người lớn tuổi có khả năng học rộng nhưng không chắt lọc thông tin
Phát hiện cho thấy não bộ ở người lớn tuổi có thể không chắt lọc thông tin cũng không hẳn đã là tin xấu, Takeo Watanabe cho biết, và có lẽ khả năng lọc có thể được cải thiện thông qua một số loại hình đào tạo.
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy các học viên lớn tuổi vẫn còn giữ được sự linh hoạt cần thiết trong trí tuệ trong bài kiểm tra nhận biết trực quan, nhưng khả năng lọc các thông tin không liên quan không còn tốt như những người trẻ tuổi.
Những phát hiện này trái ngược với sự hiểu biết thông thường cho rằng não bộ của những người lớn tuổi thiếu linh hoạt, hay còn gọi là “tính dẻo”, và nêu bật một lý do khác giải thích tại sao việc học tập có thể trở nên khó khăn hơn với những người có tuổi: họ học nhiều hơn những gì họ cần.
Các nhà nghiên cứu gọi đây là “tình trạng tiến thoái lưỡng nan giữa tính dẻo và sự ổn định”.
“Tính dẻo vẫn còn ổn, trái với quan điểm của nhiều nhà nghiên cứu về sự lão hóa cho rằng tính dẻo ở những người lớn tuổi bị thấp hơn”, Takeo Watanabe, giáo sư tại Đại học Brown, và tác giả của nghiên cứu trên Current Biology, cho biết.
“Tuy nhiên, chúng tôi đã phát hiện ra rằng sự ổn định mới là vấn đề. Khả năng học tập và ghi nhớ của chúng ta vốn hạn chế. Bạn
không muốn những thông tin đã cũ, nhưng vẫn còn hiện hành và quan
trọng, bị thay thế bởi những thông tin tầm thường vụn vặt”.
Những chấm gây xao nhãng
Để tiến hành nghiên cứu, Watanabe và nhóm của ông đã lập một nhóm 10 người có độ tuổi từ 67 đến 79, và một nhóm khác cũng gồm 10 người có độ tuổi từ 19 đến 30 cho một thử nghiệm.
Trong khoảng thời gian chín ngày, họ sẽ được rèn luyện một bài tập trực quan đơn giản: một chuỗi 6 ký tự xuất hiện nhanh – 4 chữ cái và 2 chữ số, các tình nguyện viên được yêu cầu báo cáo những con số mà họ nhìn thấy. Thành tích của họ vào cuối kỳ thử nghiệm sẽ được so sánh với số điểm ở bài kiểm tra trước khi họ bắt đầu thử nghiệm.
(Ảnh: Brown University)
Các tình nguyện viên được hướng dẫn rõ ràng là chỉ tập trung vào nhận diện hai chữ số, nhưng mỗi ký tự mà họ thấy đều có các dấu chấm di động kèm theo trên màn hình.
Các đối tượng nghiên cứu không biết điều này, nhưng những chấm này sẽ di chuyển với độ nhất quán và hướng khác nhau. Trong các bài kiểm tra trước và sau thử nghiệm, các nhà nghiên cứu cũng yêu cầu các tình nguyện viên tường thuật hướng chuyển động của các dấu chấm khi nhìn các chữ số.
Các kết quả của thử nghiệm đã nói lên nhiều điều. Những người lớn tuổi cũng có sự cải thiện nhiều như những người trẻ tuổi trong bài kiểm tra xác định hai chữ số.
“Những kết quả này chỉ ra rằng các đối tượng lớn tuổi và trẻ tuổi đều có khả năng học tập đáng kể thông qua các bài kiểm tra có liên quan”, các tác giả viết. “Không thu được bằng chứng nào chỉ ra rằng người già có vấn đề với tính dẻo.”
Trước đây, Watanabe và các đồng nghiệp đã công bố một nghiên cứu chứng minh rằng tính dẻo trong học tập trực quan xảy ra ở cả người lớn tuổi cũng như những người trẻ tuổi hơn, nhưng sự biểu hiện trong não bộ là khác nhau ở những nhóm tuổi khác nhau.
Nhưng trong nghiên cứu này, khi nói về kỹ năng không liên quan trong việc nhận biết hướng chuyển động của các chấm nhỏ, người lớn tuổi cũng làm được điều này, thậm chí ngay cả khi sự di chuyển này rất rõ ràng.
Những người trẻ tuổi, trong khi đó, chỉ cho thấy sự cải thiện trong việc nhận biết hướng chuyển động khi sự dịch chuyển này diễn ra âm thầm, tinh tế. Nếu nó rõ ràng, họ sẽ nhận biết và lọc nó ra.
Các tác nhân kích thích không liên quan
Nếu cho rằng các tín hiệu rõ ràng nhất sẽ được lọc một cách dễ dàng nhất, thì sự khác biệt giữa các học viên lớn tuổi và trẻ hơn nằm ở sự chú ý.
Do đó, các nhà nghiên cứu đã cho các tình nguyện viên tham gia một thử nghiệm khác về khả năng tìm ra một tác nhân kích thích có liên quan trong rất nhiều tác nhân gây xao lãng.
Kết quả của những người lớn tuổi tệ hơn nhiều so với những người trẻ hơn, bổ sung thêm bằng chứng cho thấy các hệ thống tạo nên sự tập trung để lọc ra các tác nhân kích thích không liên quan thực sự yếu hơn ở những người học có tuổi. Quan trọng hơn, khả năng lọc ra các tác nhân kích thích không liên quan ở các đối tượng lớn tuổi càng thấp, thì các đối tượng này học được càng nhiều các tác nhân kích thích không liên quan.
Watanabe cho biết phát hiện này không nhất thiết là tin xấu. Có lẽ sự lọc thông tin có thể được cải thiện bằng một số loại hình đào tạo.
“Hy vọng là có lẽ điều mà người lớn tuổi cần làm là nên học loại kỹ năng tránh việc học những gì không cần thiết,” ông nói.
Ngoài Watanabe, các tác giả khác của nghiên cứu là Li-Hung Chang, cựu thành viên của Đại học Brown và bây giờ của Đại học Quốc gia Yang-Ming tại Đài Loan; Yuka Sasaki, phó giáo sư (nghiên cứu) về khoa học nhận thức, ngôn ngữ, và tâm lý, và Kazuhisa Shibata của Đại học Brown; và George Andersen của Đại học California-Riverside.
Viện Y tế Quốc gia đã hỗ trợ nghiên cứu này.
Bài báo này được công bố trước đây bởi Đại học Brown. Đăng tải lại thông qua Futurity.org với Creative Commons License 4.0.
http://vietdaikynguyen.com/v3/
Người lớn tuổi có khả năng học rộng nhưng không chắt lọc thông tin
Phát hiện cho thấy não bộ ở người lớn tuổi có thể không chắt lọc thông tin cũng không hẳn đã là tin xấu, Takeo Watanabe cho biết, và có lẽ khả năng lọc có thể được cải thiện thông qua một số loại hình đào tạo.
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy các học viên lớn tuổi vẫn còn giữ được sự linh hoạt cần thiết trong trí tuệ trong bài kiểm tra nhận biết trực quan, nhưng khả năng lọc các thông tin không liên quan không còn tốt như những người trẻ tuổi.
Những phát hiện này trái ngược với sự hiểu biết thông thường cho rằng não bộ của những người lớn tuổi thiếu linh hoạt, hay còn gọi là “tính dẻo”, và nêu bật một lý do khác giải thích tại sao việc học tập có thể trở nên khó khăn hơn với những người có tuổi: họ học nhiều hơn những gì họ cần.
Các nhà nghiên cứu gọi đây là “tình trạng tiến thoái lưỡng nan giữa tính dẻo và sự ổn định”.
“Tính dẻo vẫn còn ổn, trái với quan điểm của nhiều nhà nghiên cứu về sự lão hóa cho rằng tính dẻo ở những người lớn tuổi bị thấp hơn”, Takeo Watanabe, giáo sư tại Đại học Brown, và tác giả của nghiên cứu trên Current Biology, cho biết.
“Tuy nhiên, chúng tôi đã phát hiện ra rằng sự ổn định mới là vấn đề. Khả năng học tập và ghi nhớ của chúng ta vốn hạn chế. Bạn
không muốn những thông tin đã cũ, nhưng vẫn còn hiện hành và quan
trọng, bị thay thế bởi những thông tin tầm thường vụn vặt”.
Những chấm gây xao nhãng
Để tiến hành nghiên cứu, Watanabe và nhóm của ông đã lập một nhóm 10 người có độ tuổi từ 67 đến 79, và một nhóm khác cũng gồm 10 người có độ tuổi từ 19 đến 30 cho một thử nghiệm.
Trong khoảng thời gian chín ngày, họ sẽ được rèn luyện một bài tập trực quan đơn giản: một chuỗi 6 ký tự xuất hiện nhanh – 4 chữ cái và 2 chữ số, các tình nguyện viên được yêu cầu báo cáo những con số mà họ nhìn thấy. Thành tích của họ vào cuối kỳ thử nghiệm sẽ được so sánh với số điểm ở bài kiểm tra trước khi họ bắt đầu thử nghiệm.
(Ảnh: Brown University)
Các tình nguyện viên được hướng dẫn rõ ràng là chỉ tập trung vào nhận diện hai chữ số, nhưng mỗi ký tự mà họ thấy đều có các dấu chấm di động kèm theo trên màn hình.
Các đối tượng nghiên cứu không biết điều này, nhưng những chấm này sẽ di chuyển với độ nhất quán và hướng khác nhau. Trong các bài kiểm tra trước và sau thử nghiệm, các nhà nghiên cứu cũng yêu cầu các tình nguyện viên tường thuật hướng chuyển động của các dấu chấm khi nhìn các chữ số.
Các kết quả của thử nghiệm đã nói lên nhiều điều. Những người lớn tuổi cũng có sự cải thiện nhiều như những người trẻ tuổi trong bài kiểm tra xác định hai chữ số.
“Những kết quả này chỉ ra rằng các đối tượng lớn tuổi và trẻ tuổi đều có khả năng học tập đáng kể thông qua các bài kiểm tra có liên quan”, các tác giả viết. “Không thu được bằng chứng nào chỉ ra rằng người già có vấn đề với tính dẻo.”
Trước đây, Watanabe và các đồng nghiệp đã công bố một nghiên cứu chứng minh rằng tính dẻo trong học tập trực quan xảy ra ở cả người lớn tuổi cũng như những người trẻ tuổi hơn, nhưng sự biểu hiện trong não bộ là khác nhau ở những nhóm tuổi khác nhau.
Nhưng trong nghiên cứu này, khi nói về kỹ năng không liên quan trong việc nhận biết hướng chuyển động của các chấm nhỏ, người lớn tuổi cũng làm được điều này, thậm chí ngay cả khi sự di chuyển này rất rõ ràng.
Những người trẻ tuổi, trong khi đó, chỉ cho thấy sự cải thiện trong việc nhận biết hướng chuyển động khi sự dịch chuyển này diễn ra âm thầm, tinh tế. Nếu nó rõ ràng, họ sẽ nhận biết và lọc nó ra.
Các tác nhân kích thích không liên quan
Nếu cho rằng các tín hiệu rõ ràng nhất sẽ được lọc một cách dễ dàng nhất, thì sự khác biệt giữa các học viên lớn tuổi và trẻ hơn nằm ở sự chú ý.
Do đó, các nhà nghiên cứu đã cho các tình nguyện viên tham gia một thử nghiệm khác về khả năng tìm ra một tác nhân kích thích có liên quan trong rất nhiều tác nhân gây xao lãng.
Kết quả của những người lớn tuổi tệ hơn nhiều so với những người trẻ hơn, bổ sung thêm bằng chứng cho thấy các hệ thống tạo nên sự tập trung để lọc ra các tác nhân kích thích không liên quan thực sự yếu hơn ở những người học có tuổi. Quan trọng hơn, khả năng lọc ra các tác nhân kích thích không liên quan ở các đối tượng lớn tuổi càng thấp, thì các đối tượng này học được càng nhiều các tác nhân kích thích không liên quan.
Watanabe cho biết phát hiện này không nhất thiết là tin xấu. Có lẽ sự lọc thông tin có thể được cải thiện bằng một số loại hình đào tạo.
“Hy vọng là có lẽ điều mà người lớn tuổi cần làm là nên học loại kỹ năng tránh việc học những gì không cần thiết,” ông nói.
Ngoài Watanabe, các tác giả khác của nghiên cứu là Li-Hung Chang, cựu thành viên của Đại học Brown và bây giờ của Đại học Quốc gia Yang-Ming tại Đài Loan; Yuka Sasaki, phó giáo sư (nghiên cứu) về khoa học nhận thức, ngôn ngữ, và tâm lý, và Kazuhisa Shibata của Đại học Brown; và George Andersen của Đại học California-Riverside.
Viện Y tế Quốc gia đã hỗ trợ nghiên cứu này.
Bài báo này được công bố trước đây bởi Đại học Brown. Đăng tải lại thông qua Futurity.org với Creative Commons License 4.0.
http://vietdaikynguyen.com/v3/
