Nhà toán học Paul Erdős.

Paul Erdős (26/3/1913 – 20/9/1996) là nhà toán học nổi tiếng người Hungary. Ông theo đuổi các vấn đề trong toán học tổ hợp, lý thuyết đồ thị, lý thuyết số, giải tích toán học, lý thuyết xấp xỉ, lý thuyết tập hợp và lý thuyết xác suất. Người ta coi ông là một trong những nhà toán học xuất sắc nhất thế kỷ 20. Ngoài toán học, ông còn nổi tiếng với tính cách lập dị.

Paul Erdős sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống toán học. Bố mẹ ông đều là giáo viên dạy toán người Do Thái. Ông là người con duy nhất còn sống sót. Các anh chị em của ông đều qua đời khi họ mới 3 hoặc 5 tuổi.

Toán học đã ăn sâu vào máu của Paul Erdős từ khi ông còn rất nhỏ. Lúc lên 4, độ tuổi mà trẻ chỉ chơi và ăn, Paul Erdős đã tính được số giây mà một người trải qua nếu biết tuổi. Thời trung học, ông luôn là một học sinh xuất sắc và thường xuyên viết báo về toán học.

Năm 1934, khi Paul Erdős 21 tuổi, ông nhận bằng tiến sĩ toán học. Cùng năm đó, ông sang thành phố Manchester (Anh) để làm giảng viên thỉnh giảng. Năm 1938, ông nhận học bổng tại Đại học Princeton (Mỹ). Kể từ đây, ông bắt đầu “phát triển” thói quen đi từ khuôn viên trường này đến khuôn viên trường khác. Ông không ở chỗ nào quá lâu. Cứ như thế, ông di chuyển qua lại giữa các tổ chức toán học và nhà bạn bè cho đến khi ông qua đời.

Tài sản gói gọn trong chiếc va li

Có vẻ như vật chất là phạm trù vô nghĩa với Paul Erdős. Hầu hết tài sản, đồ dùng của ông được đặt gọn trong một chiếc va li. Nhà toán học này dùng những giải thưởng và tiền để hỗ trợ những người nghèo khổ và làm các việc có ích khác.

"Đầu óc tôi rất thoải mái".

Không kết hôn, Paul Erdős sống lang thang không nhà. Ông ở hết viện toán học này đến viện khác. Thỉnh thoảng, ông đến nhà các đồng nghiệp mà không hề báo trước. Ông thường xuất hiện trước cửa nhà cộng sự và nói: “Đầu óc tôi rất thoải mái”. Sau khi ở nhà đồng nghiệp này vài ngày để viết vài bài báo, ông chuyển qua nhà đồng nghiệp khác. Nhiều khi, Paul Erdős tham khảo ý kiến bạn để chọn nhà mà ông sẽ ghé thăm tiếp theo. Trong cuộc đời làm khoa học, Paul Erdős có tới 512 cộng sự.

Paul Erdős thường uống café để đầu óc tỉnh táo. Số lượng cà phê mà ông uống cứ tăng dần. Một đồng nghiệp của ông, Alfréd Rényi, từng nhận xét: “Nhà toán học là cái máy biến cà phê thành định lý”. Đến năm 1971, Paul Erdős dùng chất kích thích khiến các đồng nghiệp hết sức lo ngại.

Một trong số những người bạn của Paul Erdős, Ron Graham, cá cược rằng nếu ông có thể bỏ thuốc trong vòng một tháng thì ông sẽ nhận 500 USD. Paul Erdős thắng nhưng phàn nàn: “Trước kia đầu tôi đầy ắp ý tưởng. Bây giờ, tôi chỉ thấy toàn màu trắng khi nhìn vào giấy”. Sau đó, ông lại tiếp tục thói quen cũ.

Ngày 20/9/1996, Paul Erdos đang dự hội nghị toán học ở Warsaw (Ba Lan) thì qua đời vì đau tim. Trong cuộc đời mình, Paul Erdős viết tới 1.525 bài viết về toán học. Đa số những bài viết này là thành quả của sự kết hợp với các cộng sự khác. Ông đã đóng góp nhiều thành tựu lớn lao cho ngành toán học thế giới.