Nguồn: “Vladimir Putin accuses Lenin of placing a ‘time bomb’ under Russia”, The Guardian, 25/01/2016.

Biên dịch: Phạm Phan Hồng Anh | Hiệu đính: Lê Hồng Hiệp

Tổng thống Nga phê phán chủ nghĩa liên bang của nhà cách mạng đã làm Liên Xô tan rã và tạo ra căng thẳng về mặt sắc tộc trong khu vực.

Vladimir Putin đã tố cáo Lenin và chính quyền Bolshevik tiến hành những cuộc đàn áp tàn bạo và buộc tội Lenin đã đặt một “quả bom hẹn giờ” lên quốc gia này.

Việc phê phán Lenin, một nhân vật vẫn nhận được sự tôn kính từ các nhà cộng sản và nhiều người dân Nga, là một hành động khá bất thường của vị tổng thống Nga, người trong quá khứ vẫn luôn cân nhắc cẩn trọng các nhận xét về lịch sử quốc gia nhằm tránh làm mất lòng một số cử tri. Cùng lúc đó, ông cũng ra hiệu rằng chính phủ không có ý định đưa di hài Lenin ra khỏi lăng của ông trên Quảng trường Đỏ, và cảnh báo chống lại “bất cứ hành động nào gây chia rẽ xã hội”.

Đánh giá của Putin về vai trò của Lenin trong lịch sử Nga trong cuộc gặp mặt hôm thứ Hai với các nhà hoạt động ủng hộ điện Kremlin tại thành phố phía nam Stavropol tiêu cực hơn hẳn so với quan điểm của ông trước đây. Ông lên án Lenin và chính quyền của ông ta đã hành quyết dã man vị Sa hoàng cuối cùng cùng với toàn bộ gia đình và người phục vụ, giết hại hàng ngàn linh mục và đặt một quả bom hẹn giờ lên nước Nga bằng cách vẽ ra các giới hạn hành chính dựa trên sắc tộc.

Lấy ví dụ về di sản mang tính phá hoại của Lenin, Putin chỉ ra Donbass, khu vực công nghiệp phía đông Ukraine, nơi một lực lượng nổi loạn li khai ủng hộ Nga đã trỗi dậy một vài tuần sau khi Nga sáp nhập Crimea hồi tháng 3 năm 2014. Hơn 9.000 người đã bị giết hại trong cuộc xung đột từ tháng 4 năm 2014, và các đụng độ vẫn tiếp tục bất chấp thỏa thuận hòa bình tháng 2 năm 2015.

Putin nói rằng chính phủ của Lenin đã ngây thơ vẽ ra ranh giới giữa các phần của Liên Xô, đặt Donbass dưới quyền tài phán của Ukraine nhằm tăng tỉ lệ giai cấp vô sản trong một bước đi mà Putin gọi là “điên rồ”.

Phê phán của Putin đối với Lenin có thể là một phần trong nỗ lực nhằm biện minh cho chính sách của Nga trong cuộc khủng hoảng Ukraine, nhưng nó cũng phản ánh mối quan ngại của Kremlin về các mong muốn ly khai có khả năng xuất hiện tại các tỉnh của Nga.

Putin đặc biệt phê phán khái niệm quốc gia liên bang của Lenin mà trong đó các thực thể có quyền được ly khai, nói rằng khái niệm này góp phần lớn vào sự sụp đổ của Liên Xô năm 1991. Ông thêm vào rằng Lenin đã sai lầm trong cuộc tranh luận với Joseph Stalin, người ủng hộ mô hình nhà nước đơn nhất. Putin trong quá khứ đã từng tố cáo Stalin về các cuộc thanh trừng vốn đã giết chết hàng triệu người, nhưng ông cũng công nhận vai trò của Stalin trong việc đánh bại Phát xít trong Thế chiến II.

Trong bình luận hôm thứ hai, Putin cũng chỉ trích những người Bolshevik vì đã khiến Nga thua trận dưới tay Đức trong Thế chiến I và nhượng lại các phần lãnh thổ lớn vài tháng trước khi Đức thua trận. “Chúng ta mất đất vào tay bên thua cuộc, quả là một trường hợp đặc biệt trong lịch sử”, Putin nói.

Putin nói rằng ông tin tưởng chân thành vào lý tưởng cộng sản khi còn phục vụ trong hàng ngũ KGB, nói thêm rằng dù các hứa hẹn của chủ nghĩa cộng sản về một xã hội công bằng và đúng đắn “rất giống như trong Kinh Thánh”, nhưng thực tế lại khác. “Đất nước chúng ta không giống như Thành phố Mặt trời” như những nhà chủ nghĩa xã hội không tưởng mường tượng nên, ông nói.