Không chỉ là món rau sống thông thường, rau càng cua thường được dùng để chữa các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như viêm họng, viêm ruột thừa, viêm gan truyền nhiễm, viêm dạ dày – ruột, tiêu hóa kém, đau nhức xương khớp, sốt rét.

Rau càng cua có tên khoa học là Peperomia peliucida, họ Hồ tiêu Piperaceae, là loại cỏ mọng nước, mọc nhiều ở các chân tường ẩm, vùng đất ruộng ẩm ướt, thường mọc xen vào các loại cây cỏ khác, ở đâu có đất ẩm là càng cua có thể phát triển mạnh.

Theo kết quả nghiên cứu của A.C.Bojo và cộng sự, những hoạt chất trong càng cua bao gồm đường, tannin, alkaloid, flavonoid, sterol, saponin steroid và triterpenoid, protein, một ít tinh dầu như caryophyllen, dillapiole, các chất xơ cấu trúc secolignan, naphthalene và nhiều khoáng tố vi lượng như Fe, Mn, Zn và Cu, đặc biệt hàm lượng beta carotene cao hơn trong cà rốt.

Theo y học cổ truyền, rau càng cua có vị đắng, tính bình, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khu phong, hoạt huyết, tán ứ huyết, chỉ thống, lợi tiểu. Là món ăn bài thuốc rất thích hợp chữa trị chứng phế nhiệt miệng khô khát, chứng huyết nhiệt sinh mụn nhọt lở ngứa, chứng vị nhiệt sinh táo bón, tiểu buốt gắt, và chữa chứng đau mỏi cơ khớp do phong nhiệt…

1. Tác dụng chống viêm, giảm đau nhức

Ăn rau càng cua giúp trị các chứng như đau đầu, sốt, ho, cảm lạnh và viêm khớp. Tác dụng này được so sánh tương đương với aspirine trên thực nghiệm.

2. Tác dụng kháng khuẩn

Kháng khuẩn rộng trên các chủng S. aureus, B. subtilis, P. aeriginosavà E. coli, dịch chiết rau càng cua có tác dụng kháng nấm T. mentagrophytes. Tác dụng này chính nhờ chất patuloside A, một glycoside xanthone từ càng cua được tìm thấy có hoạt tính kháng khuẩn rộng.

3. Chống ung thư, chống oxy hóa tế bào

Một số hoạt chất của rau càng cua có tác dụng ức chế sự tăng trưởng của một số tế bào ung thư và hơn nữa là nó còn có khả năng thu gom và tiêu hủy các gốc tự do có hại cho tế bào cơ thể. Điều này cho thấy có thể xem càng cua là một loại thực phẩm cần bổ sung để giúp phòng và hỗ trợ chống ung thư.

4. Giảm axit uric trong máu

Trong một nghiên cứu sử dụng dịch chiết của rau càng cua trên chuột đã làm giảm nồng độ acid uric là 44% trong máu so với 66% của allopurinol. Kết quả này cho thấy ăn rau càng cua có thể giúp phòng ngừa được bệnh gout. Nhiều tài liệu còn ghi nhận rau càng cua còn góp phần làm giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

5. Tác dụng ức chế thần kinh

Đây là một kết quả nghiên cứu từ các nhà khoa học Bangladesh cho thấy rau càng cua có thể chữa được chứng thần kinh kích thích quá độ. Liều lượng tùy thuộc vào tình trạng hưng phấn.

6. Bảo vệ tim mạch

Các khoáng tố vi lượng như K và Mg và chất xơ nhiều trong rau càng cua còn tốt cho tim mạch và huyết áp nên có thể góp phần chữa bệnh đái tháo đường,táo bón, cao huyết áp… sắt nhiều trong rau càng cua nên còn được dùng tốt cho những người thiếu máu. Beta carotene giúp cải thiện thị lực.

7. Hỗ trợ giảm cân

Rau càng cua chứa ít năng lượng. Rau hái lúc còn tươi, rửa sạch, ăn sống như salad, nấu canh, xào, trộn với các rau khác để làm rau ghém chấm cá kho, mắm ruốc… rau càng cua trộn dầu giấm phi tỏi ăn với thịt bò xào là món ăn khoái khẩu của dân Nam Bộ.

Một số bài thuốc từ rau càng cua

1. Chữa viêm họng

Rau càng cua 50 – 100g, rửa sạch nhai ngậm, hoặc xay nước uống hàng ngày. Dùng liền 3-5 ngày.

2. Ổn định đường huyết

Lấy rau càng cua 100g rửa sạch bóp giấm (có thể dùng chanh), ếch 1 con (100g), lột da, làm sạch bỏ đầu, lấy thịt tẩm bột, rán chín vàng. Tất cả trộn đều, ăn tuần 2-3 lần.

2. Chữa thiếu máu

Rau càng cua 100g rửa sạch bóp giấm, thịt bò 100g, cho gia vị vừa đủ xào chín tới trộn đều ăn nóng với cơm. Một tuần ăn 3 lần.

4. Chữa tiểu khó, nước tiểu ít và đỏ

Rau càng cua 150-200g, rửa sạch, cho 300ml nước đun sôi, chia 2 lần uống trong ngày. Uống liền 5 ngày.

5. Chữa đau lưng cơ co rút

Lấy rau càng cua sắc uống mỗi ngày 50 – 100g.

6. Chữa chín mé (khóe tay, chân sưng tấy, chưa vỡ mủ)

Rau càng cua 100 – 150g, cho 250ml nước, đun sôi chia 2 lần uống trong ngày. Bã đắp ngay chỗ đau.

7. Chữa mụn nhọt lở ngứa do nhiệt độc trong người

Rau càng cua 150g, rửa sạch ăn sống, hoặc xay nước uống.

8. Trị sốt rét, đau đầu

Dân gian thường nghiền lá ra đắp.

9. Trị phỏng lửa, phỏng nước sôi

Rau càng cua vò nát đắp lên da.

10. Chữa trị bệnh ngoài da nhất là bệnh ghẻ lở

Giã nát, vắt lấy nước hòa chút muối và chấm vào vết thương là da sẽ mau lành, liền miệng.

Do có tính sinh tân, giải nhiệt, nhiều vitamin, vị hơi chua chua và mọng nước, rau càng cua có tác dụng giải khát, ăn vào những ngày thời tiết oi bức, nóng nực thì thật tuyệt vời, liều dùng trung bình 100-200g tươi.

Chưa thấy tài liệu ghi nhận độc tính hoặc tác dụng phụ của càng cua, vì vậy có thể an tâm sử dụng càng cua như một vị rau lành và thuốc tốt cho cơ thể.

Cao Sơn