Sợi dây đắt nhất thế giới, giá 1,5 triệu đô la, có thể khiến 1 chiếc máy bay chiến đấu 20 tấn dừng lại trong 3 giây
(Ảnh: Andy)
Việc hạ cánh của những chiếc máy bay chiến đấu là vô cùng nguy hiểm. Để công việc này được suôn sẻ, sân bay luôn phải trang bị những thiết bị và hệ thống hỗ trợ chuyên nghiệp, trong đó cáp chặn là một phần không thể thiếu.
Cáp chặn là một thiết bị không bắt mắt nhưng nó rất quan trọng đối với hàng không mẫu hạm. (Hàng không mẫu hạm hay tàu sân bay, là một loại tàu chiến được thiết kế để triển khai và thu hồi lại máy bay—trên thực tế nó hoạt động như một căn cứ không quân trên biển).
Nếu không có cáp chặn, máy bay của hàng không mẫu hạm không thể quay trở lại. Do sàn hàng không mẫu hạm không vượt quá chiều dài 350 mét, điều này đòi hỏi những yêu cầu rất cao đối với việc cất cánh và hạ cánh của máy bay vận tải.
Máy bay vận tải hiện tại về cơ bản là máy bay phản lực, nặng hơn 20 tấn. Để ngăn máy bay hạ cánh không thành công, động cơ không thể dừng lại, khi máy bay ở trên hàng không mẫu hạm cần duy trì tốc độ 200 km/h trở lên. Quá tải tối đa có thể đạt tới 6G khi hạ cánh, tương đương với việc có hàng trăm tấn lực tác động lên cáp chặn. Do đó, để dừng hoàn toàn máy bay của hàng không mẫu hạm trong vòng 3 giây, chắc chắn rằng tác động lực lên cáp chặn là rất lớn.
(Ảnh: Andy)
Andy
Điều này đòi hỏi cáp chặn không chỉ phải rất chắc chắn, cứng cáp mà còn phải có hiệu suất làm việc liên tục để chống lại áp lực mạnh mẽ. Ngoài ra, cáp chặn không được quá dày, nếu không thì không dễ móc vào đuôi của máy bay. Do đó, việc sản xuất bộ giảm xóc đòi hỏi về vật liệu, quy trình và những thứ tương tự rất cao.
Ví dụ, thiết bị cáp chặn loại MK7 thường được sử dụng trên hàng không mẫu hạm Mỹ có hai thông số kỹ thuật, đó là cáp giữ sợi gai bằng sợi thép 6×30 phẳng và cáp giảm xóc sợi polyester 6×30 phẳng. Mỗi bộ giảm xóc bao gồm 6 sợi dây và mỗi sợi được xoắn từ 12 dây chính, 12 dây cỡ trung bình và 6 dây mỏng hình tam giác. Ngoài ra còn có một dây chuyển giữa mỗi sợi dây và mỗi lõi dây cáp có sợi gai dầu.
Cận cảnh chế tác cáp chặn trên hàng không mẫu hạm Mỹ.
Cáp chặn được sử dụng trong việc hạ cánh của máy bay vận tải có lẽ là sợi dây đắt nhất thế giới. Ví dụ, bộ cáp chặn MK7 của Hoa Kỳ giúp hạ cánh ở độ cao 340 feet được bán cho Pháp với giá khoảng 1,5 triệu đô la.
Việc giảm hiệu quả khoảng cách hạ cánh của máy bay trên hàng không mẫu hạm chỉ phụ thuộc vào cáp giảm xóc, mà còn phụ thuộc vào một bộ hệ thống chặn hoàn chỉnh bao gồm cáp giảm chấn, tàu bánh răng và hệ thống giảm xóc thủy lực.
Hàng không mẫu hạm Ford mới của Mỹ sử dụng hệ thống chặn điện tử.
Hệ thống chặn giữ bao gồm một cáp giảm xóc nằm phía trên boong và một hệ thống giảm xóc nằm ở phần dưới của boong. Các móc treo được đặt trên sàn vát của hàng không mẫu hạm. Thông thường, có 3 đến 4 bộ giảm chấn được đặt trên mỗi hàng không mẫu hạm và được lắp đặt ở khoảng cách 30 – 50cm so với mặt cầu dưới sự hỗ trợ của lò xo tấm.
Cáp chặn phân khối.
Lò xo tấm của cáp chặn.
Hai đầu của bộ giảm xóc được nối với xi lanh thủy lực chính nằm bên dưới boong hàng không mẫu hạm thông qua ròng rọc nâng và ròng rọc dẫn hướng cố định trên boong. Xi lanh thủy lực chính gồm khối xi lanh, pít tông và hệ thống chạy có chiều dài cố định là động năng tiêu thụ chính.
Ròng rọc định hướng phía trên boong tàu.
Thiết bị chặn giữ đặt dưới boong hàng không mẫu hạm.
Hệ thống giảm xóc thủy lực truyền thống.
Trên thực tế, thiết bị chặn của máy bay chiến đấu liên quan đến nhiều công nghệ cao như cơ khí, điện, thủy lực, v.v. Đây là một dự án lớn rất phức tạp và nội dung công nghệ cao của nó phức tạp hơn nhiều so với mô tả ở trên.
Một khi cáp chặn bị đứt, sẽ có nguy cơ lớn. Máy bay của hàng không mẫu hạm không chỉ đối mặt với nguy cơ rơi xuống biển mà còn cả tính mạng của phi công cũng bị đe dọa. Điều nghiêm trọng hơn là sau khi cáp chặn bị đứt, máy bay sẽ bị quét xuống boong tàu và các nhân viên có mặt dưới boong tàu sẽ đối mặt với nguy cơ bị thương nặng. Do đó, công việc bảo trì của cáp chặn là rất quan trọng.
(Ảnh: Andy)
Tiếp theo, chúng ta hãy xem công việc bảo trì cáp chặn trên hàng không mẫu hạm Mỹ.
Cáp chặn sẽ móc vào đuôi của máy bay và giúp máy bay dừng lại thành công trong 3 giây. Chính vì thế sợi dây này vô cùng quan trọng trên hàng không mẫu hạm.
Sau khi máy bay đã hạ cánh an toàn trên hàng không mẫu hạm thì những nhân viên mặc quần áo xanh có trách nhiệm lắp đặt để phóng cáp chặn 1 lần nữa.
▲ Họ sử dụng thanh xẻng sắt dài này để đẩy cáp chặn lại.
▲ Có thể nhìn khi cáp chặn được bảo trì, mỗi dây gồm 6 sợi dây thép, mỗi sợi dây thép được xoắn bằng 2 dây thép chính, 12 dây thép cỡ trung bình và 6 dây thép mỏng xếp thành hình tam giác.
▲ Cáp chặn Mỹ có sức chịu tải 90 tấn, do đó không có vấn đề gì khi liên tục phải chặn giữ những máy bay trên không.
▲ Cụ thể, cáp chặn trên boong hàng không mẫu hạm là một lò xo lá hỗ trợ một độ cao nhất định.
▲ Cáp thép lớn này trông mạnh mẽ, nhưng để bảo trì nó cũng rất phức tạp. Trong hình là quá trình bôi trơn.
▲ Siết chặt vít và vặn lò xo hỗ trợ cáp chặn.
▲ Phần ròng rọc của thiết bị chặn được tu bổ dưới boong tàu.
▲ Sửa chữa trục cáp của bộ chặn di chuyển.
▲ Hàn cáp chặn.
▲ Cắt giảm cáp lâu năm trên bề mặt tàu.
▲ Thay thế dây giảm xóc.
▲ Hệ thống cáp chặn không phải chỉ có 1 phần và các nhân viên trên boong đang kết nối các cáp chặn.
▲ Thắt chặt hai dây cáp chặn với nhau.
▲ Những nhân viên mặc quân phục xanh đang sắp xếp cáp chặn trong nhà kho trên hàng không mẫu hạm.
▲ Khi cáp khóa và các thành phần cơ khí bị hỏng, chúng phải được ưu tiên sửa chữa.
▲ Nữ quân nhân kỹ thuật đang kiểm tra thiết bị dưới boong tàu.
▲ Kiểm tra cẩn thận các thiết bị của hệ thống cáp chặn, bất kỳ vấn đề nào ở bất kỳ nơi nào, có thể ảnh hưởng đến sự an toàn của toàn bộ nhân viên tàu và trách nhiệm này là rất lớn.
▲ Do đó thành công hay thất bại của bất kỳ thiết bị nào trên hàng không mẫu hạm đều có sự đóng góp của cả 1 đội quân.
Những công việc này cần phải được tuân thủ và thực hiện nghiêm ngặt bởi mỗi nhân viên trên hàng không mẫu hạm.
Hàng không mẫu hạm Ford (Ảnh: Andy)
Ngọc Linh
San Nguyen chuyen
