Thơ Tập Thể : văn chương ngoài lề

chuvươngmiện

Thơ tập thể là thơ thường được nhiều người làm , ít nhất là hai người trở lên, nhưng toàn bộ cùng một đề tai [và nội dung] trườc sau thuần nhất như một , trước khi giới thiệu bài thơ [công trình tập thể sau đây , chúng tôi xin được trích dẫn một bài thơ Đường luật bát cú của nữ sĩ Hồ xuân Hương , Bài thơ này có nhan đề chung là lấy chồng chung.

kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng

chém cha cái kiếp lấy chồng chung

năm thì mười họa chăng hay chớ

một tháng đôi lần có cũn gkhông

cố đấm ăn xôi xôi lại hẩm

cầm bằng làm mướn mướn không công

thân này ví biết dường này nhỉ?

thà trước thôi đành ở vậy xong

hồ xuân hương]

Có một gia đình đathê , một chồng hai vợ , một ông chồng , một bà vợ lớn và một bà vợ nhỏ, nếu họ ở trong tìnhtrạng bìnhthuờng thì không nói làm gì? đằng này họ lại là một giađình làm thơ [có chút hưdanh ] ông chồng làm thơ , bà vợ lớn làm thơ và bà vợ nhỏ cũng làm thơ nốt, làm thơ này là làm ở nhà quê , làm cho nó vui nó khuây khỏa , chứ hoàntòan không phải làm ra để đăng báo chợ như bâygiờ.

Tìnhtrang đathê thì cũng là một tệtrạng xãhội dễ thương của cái thời phongkiến thủa bấygiờ, nhưng cái tiểu giađình nhà thơ thường xuyên thấtnghiệp thì nó trở thành dễ ghét chi lạ , thương xuyên thấtnghiệp thì không có tiền , thì cái chuyện nhịn ăn nhịnuống , nhịn đoi nó cũng là cái chuyện thường ngày ở huyện nhà, mà đã thiếu ăn thì cái [chuyện kia] cũng kể như thiếu thốn dữ lắm ,

Xin mô tả  là giađình của đại thisĩ được sắp xếp bài bản như sau: căn nhà lá ba gian ọp ẹp , bà nhỏ được bố trí một gian bên góc, gian giữa là bàn thờ và chỗ tiếp khách , ông chồng va bà cả năm chung một phòng đối diện bà hai,

nhưng bà cả không năm chung giường với ông , mà căng một chiếc võng ngay cái cửa ra vào phòng ông chồng  ma nằm , có nghĩa ông chồng đi ra hoặc đi vào đều phải bjớc qua cái võng của bà vợ cả , ngày cũng như đêm ,cái vịtrí chiếnlưọc này không baogiờ thayđổi.

y như câu lãnhtu dỏm nói:

-sông có thể cạn ,núi có thể mòn

song chânlý đó không bao giờ thay đổi

Vịtrí chiếnlưọc thì bất di bất dịch , nhưng còn về phần đài phátthanh thì tựdo , tùy tiện muốn thu muốn phát lúc nào cũng đặng , ví âm thanh là vôn vô biêgiới , cứ bắt đúng tần số là no nói , nó hát , no ngâm thơ, nó bìnhlụân....

Một đêm trăng sáng vào lúc giờ Tý, canh ba, bà thisĩ vợ nhỏ , nhìn trời nhìn đất , ngán ngẫm về cái thânphận làm nhỏ của mình, trằntrọc lăn qua lăn lại , cố nhắm mắt nhưng không làm sao ngủ được, bèn xúc cảnh sinh tình mà ngậm tướng lên , giọng samạc :

bây giờ sông lặng sóng yên

sào ơi nhớ bến chống thuyền lại chơi?

bà ngâm lại một lần nữa nhấn mạnh vào bốn chữ đầu của câu dưới [sào ơi nhớ bến].

Ông chồng thisĩ , nhiều tháng bị lay off  , cũng nằm thaothức mà không ngủ được, ba miệng ăn đã thường xuyên đọi , mà cứ [sào ơi nhớ bến] đẻ đều đều  dài dài thì lại càng khổ hơn nữa , nên thường xuyên là mũ ni che tai, tu là cõi phúc , tình là dây oan , nhưng cuộc đời nó cứ như là một món nợ , cái gì thì có thể im được chớ cái MỤC thơ  thẩn thì làm sao mà im cho nổi , thế là thisĩ chồng bèn hắng giọng ho to lên một tiếng trổi giọng âm ấm ngâm:

Sào thì nhớ bến ai ơi

cách đồn quan phủ không xuôi được đò

hai câu lúc bát của thisĩ chồng được ngâm theo điêu đò đưa , hơi vẻ vẻ đaukhổ , trên cạn thời có quan ải , dưới sông thì có trạm hảiquan của quan phủ , nguoì ta chứ có đâu là chim trời [mây trên trời] muốn bay qua baylại dễ ợt , cai hay và thâmthúy của câu thơ này nghe qua rất là kháchquan , lạcqaun, nhưng lắng nghe thật kỹ , hình như ngâm xong có kèm theo một tíếng thở dài nãonuột , y như tâmtrạng của các bộlạc thiểusố MôngCổ muốn vào trungthổ lắm lắm , nhưng làm sao ? mà vượt qua được vạn lý trường thành,

Nằm một lúc tưởng như đã ngủ , chỉ còn chiếc đồnghồ thỉnhthoảng rơi vài giột nước lõm bõm , bà cả đâu có thể imlìm bỏ qua , đâu có thể im ru bà rù cho nổi ,thế là hôn thơ nhập vào bà , bà bèn hắng giọng ngâm theo thể ru em:

SDông kia ai cấm ai dò?

muốn xuôi cuj nộp thuế đò mà xuôi

nghe xong câu thơ này , bà hai kéo chiếu lên cổ nằm ngủ thẳng cẳng, không còn tơ vương thathiết một ly ông cụ nào? hai câu thơ của bà cả vừa rồi mang theo tính hiệnthực phêphán xãhội , thực tế phũphàng , không một chút tếnhị tìnhcảm , nghe xong [đốitượng choángváng cả mặt mày , hai cậu thơ này đọc tướng lên cho cả hai người [là ông chồng và bà hai nghe]  nhưng chudề nghiêng về phía ông chồng nhiều hơn, cái cau thơ này nó đánh nagy vào chỗ sâu thẳm của ông chồng , thương xuyên nghèo mà ham , tuy nhiên gừng càng già càng cay , điếc không sợ súng , ông chồng cũng gắng sức pháo lại:

chẳng buôn chẳng bán thì thôi?

nộp quan hết vốn còn xuôi nỗi gì?

Thế là từ lúc đó mội chuyện đều im lặng , , mạnh ai nấy ngủ , hôm sau giadình nhà thơ ba người ai cũng dậy muộn cả