Sức khỏe và đời sống
Thuốc tiểu đường loại mới làm tăng nguy cơ các bệnh khác.
Hàng năm, các hãng dược phẩm liên tục cho ra đời nhiều loại thuốc mới chữa tiểu đường. Các nhà khoa học gần đây đã lên tiếng cảnh báo về các loại thuốc tiểu đường mới có thể gây ra các phản ứng phụ đáng tiếc.
Thuốc tiểu đường mới và nguy cơ viêm tụy
Một nghiên cứu mới được công bố gần đây của các nhà nghiên cứu thuộc đại học Johns Hopkins, Mỹ cho thấy những người bị tiểu đường type 2 và đang uống các thuốc tiểu đường loại mới có nguy cơ bị viêm tuyến tụy cao gấp hai lần so với những người không uống các loại thuốc này.
Bác sĩ Sonal Singh, người dẫn đầu nghiên cứu cho biết lý do tiến hành nghiên cứu này như sau:
Chúng tôi quan tâm đến vấn đề này vì chúng tôi đã chú ý đến vấn đề an toàn của thuốc chống tiểu đường một thời gian. Chúng tôi đã làm một số nghiên cứu với actos và avandia liên quan đến các vấn đề như suy tim. Chúng tôi gặp nhiều bệnh nhân sử dụng các loại thuốc mới này và họ có những dấu hiệu nhỏ là bằng chứng về phản ứng phụ của các loại thuốc mới và có thể liên quan đến viêm tụy. Đó là lý do chúng tôi làm nghiên cứu lớn hơn về phản ứng phụ của thuốc mới.
Nghiên cứu của các bác sĩ trường đại họ John Hopkins cho thấy những bệnh nhân đang dùng thuốc có gốc thuốc là sitagliptin và exenatide có nhiều nguy cơ phải nhập viện vì viêm tuyến tụy. Tên thuốc hãng phổ biến của các loại thuốc này bao gồm Januvia, Janumet, Metformin và Byetta. Bác sĩ Singh cho biết thêm về tình trạng những người sử dụng các loại thuốc này như sau:
Chúng tôi thấy các dấu hiệu bệnh rất sớm, có khi chỉ trong vòng 2 tháng sau khi uống thuốc mới, đôi khi lâu hơn. Các trường hợp này rất nghiêm trọng vì viêm tụy là bệnh không thể coi thường, họ đều phải nhập viện.
Tụy là cơ quan tiết ra các loại enzyme giúp tiêu hóa thức ăn và hai loại hocmon là insulin và glucagon là những hocmon đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết đường trong máu. Tụy bị viêm khi các emzyme tiêu hóa được kích hoạt trước khi chúng được tiết vào ruột, và bắt đầu tấn công lại tuyến tụy. Các triệu chứng viêm tụy thường thấy chủ yếu là đau bụng, buồn nôn. Đau bụng có thể từ dạng nhẹ đến nặng. Tuy nhiên nếu được phát hiện kịp thời và điều trị đúng, đa số các bệnh nhân đều bình phục.
Nói về nguyên nhân các loại thuốc mới gây phản ứng phụ nguy hiểm, bác sĩ Singh giải thích.
Vì các loại thuốc mới có cơ chế tác động khác so với thuốc cũ, đó là lý do nó gây nên các bệnh khác. Nó có tác động qua GLP – 1 tức là glucagon like peptide, cho nên nó rất có hiệu quả trong việc điều trị tiểu đường. Chúng tôi không nói là nó không có tác dụng chữa tiểu đường, nó rất có hiệu quả trong việc kiểm soát đường trong máu. Tuy nhiên khi bạn có một cơ chế mới mà chúng ta chưa hiểu rõ, nó có cùng loại receptor (phần tiếp nhận trong thuốc) cũng xuất hiện trong tụy do đó gây viêm, đó là lý do người bệnh bị viêm tụy.
Nghiên cứu về loại thuốc mới này được các bác sĩ tiến hành dựa trên hồ sơ hàng triệu các bệnh nhân của công ty bảo hiểm BlueCross Blue Shield. Những bệnh nhân này đã sử dụng các loại thuốc mới và hồ sơ bệnh án của họ được theo dõi từ năm 2005 đến 2008.
Thuốc tiểu đường và các bệnh khác
Nghiên cứu của các bác sĩ trường đại học Johns Hopkins không phải là nghiên cứu đầu tiên về tác dụng phụ của các loại thuốc tiểu đường. Trước nghiên cứu này, đã có nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học về các loại thuốc tiểu đường khác trên thị trường. Các kết quả nghiên cứu đã dẫn đến việc thu hồi một số loại thuốc.
Vào tháng 7 năm ngoái, các nhà khoa học tại trường đại học Alberta ở Canada đã công bố kế quả nghiên cứu về thuốc Actos, một loại thuốc tiểu đường phổ biến khác. Nghiên cứu này cho thấy Actos làm tăng nguy cơ ung thư bàng quang ở những người bị tiểu đường lên khoảng 1/5. Bác sĩ Jeffrey Johnson, người dẫn đầu nghiên cứu cho biết đã có bằng chứng cho thấy Actos có liên quan đến 22% nguy cơ tăng bệnh ung thư bang quang. Trước đó vào tháng 5, một nghiên cứu khác cũng cho thấy Actos làm tăng nguy cơ bệnh ung thư đến 2 lần. Các bác sĩ cho biết hiện chưa rõ cơ chế làm sao Actos có thể gây ung thư bàng quang, nhưng những thử nghiệm trên động vật cho thấy thuốc này có thể góp phần tạo ra các hạt trong bàng quang, về lâu dài có thể dẫn đến ung thư.
Ngoài Actos, Avandia, một loại thuốc tiểu đường phổ biến khác cũng bị các nhà nghiên cứu cho là góp phần làm tăng ung thư bang quang. Bác sĩ Johnson giải thích hai loại thuốc này giúp cơ thể nhạy cảm ơn với insulin, do đó làm giảm lượng insulin mà cơ thể cần. Bởi vì các loại thuốc này làm giảm lượng insulin sẵn có, các bác sĩ nghi ngờ có mối liên hệ giữa tác dụng của thuốc với bệnh ung thư bàng quang.
Vào năm 2010, giới chức y tế ở châu Âu đã thu hồi giấy phép lưu hành của thuốc Avandia vì những bằng chứng cho thấy loại thuốc này có thể gây đến suy tim và nhồi máu cơ tim. Hiện thuốc này vẫn được kê đơn tại Mỹ nhưng chỉ cho các bệnh nhân không có vấn đề về bệnh tim mạch. Một nghiên cứu tại Mỹ từ năm 1999 đến 2009 cho thấy có khoảng hơn 47,000 người uống thuốc này đã bị nhồi máu cơ tim, đứt mạch máu não hoặc suy tim, thậm chí tử vong.
Chúng tôi thấy các dấu hiệu bệnh rất sớm, có khi chỉ trong vòng 2 tháng sau khi uống thuốc mới, đôi khi lâu hơn. Các trường hợp này rất nghiêm trọng vì viêm tụy là bệnh không thể coi thường, họ đều phải nhập viện.
-Bác sĩ Singh
Ngoài ra, một số loại thuốc tiểu đường khác đang được sử dụng rộng rãi cũng có những tác dụng phụ. Ví dụ như Metformin có thể khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn và đi ngoài.
Vậy tại sao những loại thuốc tiểu đường đã được giới chức y tế tại các nước phát triển chấp thuận, sau đó lại vẫn bị phát hiện có các tác dụng phụ đáng tiếc khiến phải thu hồi hoặc hạn chế sử dụng? Bác sĩ Singh giải thích:
Khi kiểm tra thuốc, nó thường có nghĩa là thuốc chỉ được thử nghiệm trong vòng thời gian ngắn, có khi chỉ vài tháng và họ thấy là thuốc có tác dụng làm giảm đường trong máu. Chỉ đến khi thuốc đã được đưa ra ngoài thị trường và được sử dụng bởi hàng triệu người thi mới thấy rõ, vì khi thử nghiệm thuốc thì chỉ có vài ngàn người và vài tháng mà thôi. Trên thực tế khi hàng triệu người uống thuốc mới này thì chúng ta mới thấy vấn đề. Đó là lý do chúng ta cần các nghiên cứu so sánh và về hiệu quả của thuốc sau khi thuốc được đưa ra thị trường.
Người bị tiểu đường nên uống loại thuốc nào?
Tiểu đường là căn bệnh rất phổ biến trên thế giới hiện nay. Tiểu đường nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các bệnh nghiêm trọng khác như tim mạch, mắt, thận.
Để điều trị bệnh tiểu đường, người bệnh được khuyên ăn uống theo chế độ hợp lý với bệnh tiểu đường, tăng cường hoạt động thể chất và uống thuốc để kiểm soát lượng đường trong máu. Việc uống thuốc đúng và sinh hoạt điều độ giúp tăng cường sức khỏe cho người bị tiểu đường. Ông Đinh Quang AnhThái, một người bị tiểu đường hiện sống ở tiểu bang California cho biết ông đã bị tiểu đường suốt 15 năm nay nhưng đến giờ sức khỏe vẫn bình thường. Ông cũng cho biết mình đã sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau nhưng đến giờ chưa thấy có tác dụng phụ.
Tôi uống nhiều loại, trong đó nhãn hiệu chính của loại glucophage và nay là Janumet. Đổi thuốc là quyết định của bác sĩ vì bác sĩ cho biết liều lượng thuốc glucophage mà tôi uống trước kia thì lượng đường trong máu được kiểm soát khá tốt, nhưng ông nói có một chất hóa học nào trong đó có thể gây tác dụng phụ, về lâu về dài có thể không có lợi cho thận, cho nên ông đổi thuốc mới. Đó là chưa kể loại thuốc mới này khi được đưa ra trên thị trường , kết quả thử nghiệm cho người dùng thuốc cho thấy kết quả tốt hơn so với các thuốc cũ. Còn về tác dụng phụ với việc dùng thuốc, thì cho đến giờ tôi vẫn không thấy có một sự thay đổi nào mình có thể cảm nhận được về cơ thể.
Theo ông Thái, việc thường xuyên theo dõi tin tức về các loại thuốc tiểu đường mới và tham khảo ý kiến bác sĩ là điều quan trọng giúp ông tránh được những tác hại nguy hiểm cho sức khỏe từ thuốc. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận có những rủi ro nhất định:
Vì kiến thức mình cũng rất hạn hẹp, mình không phải chuyên môn. Nếu chẳng may mình phải sử dụng một loại thuốc nó đang bị rút khỏi thị trường. Sớm muộn gì thì mình cũng biết được chuyện đó.
Trên thực tế khi hàng triệu người uống thuốc mới này thì chúng ta mới thấy vấn đề. Đó là lý do chúng ta cần các nghiên cứu so sánh và về hiệu quả của thuốc sau khi thuốc được đưa ra thị trường.
-Bác sĩ Singh
Còn theo bác sĩ Singh, người bệnh có thể nên xem xét việc sử dụng các loại thuốc tiểu đường dạng cũ đã được dùng phổ biến trước kia.
Theo tôi, với các loại thuốc cũ, chúng ta đã biết rất nhiều, các dược sĩ cũng biết nhiều về các loại thuốc cũ vì các loại thuốc này đã được sử dụng một thời gian dài. Theo tôi đó là một lựa chọn tốt cho các bệnh nhân bị tiểu đường, Amyral cũng là một lựa chọn tốt cho một số người những chúng ta cần tìm hiểu thêm về phản ứng phụ của các loại thuốc này.
Các nhà nghiên cứu thuộc đại học Johns Hopkins cũng khuyến cáo các bác sĩ nên thận trọng khi kê các loại thuốc mới cho bệnh nhân, cần theo dõi chặt để phát hiện các dấu hiệu như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa. Nếu cần thiết, các bác sĩ có thể kiểm tra enzyme để phát hiện bệnh sớm.
Xin quý vị chia sẻ các thông tin và câu hỏi về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email vietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa
rfa
Thuốc tiểu đường loại mới làm tăng nguy cơ các bệnh khác.
Hàng năm, các hãng dược phẩm liên tục cho ra đời nhiều loại thuốc mới chữa tiểu đường. Các nhà khoa học gần đây đã lên tiếng cảnh báo về các loại thuốc tiểu đường mới có thể gây ra các phản ứng phụ đáng tiếc.
Thuốc tiểu đường mới và nguy cơ viêm tụy
Một nghiên cứu mới được công bố gần đây của các nhà nghiên cứu thuộc đại học Johns Hopkins, Mỹ cho thấy những người bị tiểu đường type 2 và đang uống các thuốc tiểu đường loại mới có nguy cơ bị viêm tuyến tụy cao gấp hai lần so với những người không uống các loại thuốc này.
Bác sĩ Sonal Singh, người dẫn đầu nghiên cứu cho biết lý do tiến hành nghiên cứu này như sau:
Chúng tôi quan tâm đến vấn đề này vì chúng tôi đã chú ý đến vấn đề an toàn của thuốc chống tiểu đường một thời gian. Chúng tôi đã làm một số nghiên cứu với actos và avandia liên quan đến các vấn đề như suy tim. Chúng tôi gặp nhiều bệnh nhân sử dụng các loại thuốc mới này và họ có những dấu hiệu nhỏ là bằng chứng về phản ứng phụ của các loại thuốc mới và có thể liên quan đến viêm tụy. Đó là lý do chúng tôi làm nghiên cứu lớn hơn về phản ứng phụ của thuốc mới.
Nghiên cứu của các bác sĩ trường đại họ John Hopkins cho thấy những bệnh nhân đang dùng thuốc có gốc thuốc là sitagliptin và exenatide có nhiều nguy cơ phải nhập viện vì viêm tuyến tụy. Tên thuốc hãng phổ biến của các loại thuốc này bao gồm Januvia, Janumet, Metformin và Byetta. Bác sĩ Singh cho biết thêm về tình trạng những người sử dụng các loại thuốc này như sau:
Chúng tôi thấy các dấu hiệu bệnh rất sớm, có khi chỉ trong vòng 2 tháng sau khi uống thuốc mới, đôi khi lâu hơn. Các trường hợp này rất nghiêm trọng vì viêm tụy là bệnh không thể coi thường, họ đều phải nhập viện.
Tụy là cơ quan tiết ra các loại enzyme giúp tiêu hóa thức ăn và hai loại hocmon là insulin và glucagon là những hocmon đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết đường trong máu. Tụy bị viêm khi các emzyme tiêu hóa được kích hoạt trước khi chúng được tiết vào ruột, và bắt đầu tấn công lại tuyến tụy. Các triệu chứng viêm tụy thường thấy chủ yếu là đau bụng, buồn nôn. Đau bụng có thể từ dạng nhẹ đến nặng. Tuy nhiên nếu được phát hiện kịp thời và điều trị đúng, đa số các bệnh nhân đều bình phục.
Nói về nguyên nhân các loại thuốc mới gây phản ứng phụ nguy hiểm, bác sĩ Singh giải thích.
Vì các loại thuốc mới có cơ chế tác động khác so với thuốc cũ, đó là lý do nó gây nên các bệnh khác. Nó có tác động qua GLP – 1 tức là glucagon like peptide, cho nên nó rất có hiệu quả trong việc điều trị tiểu đường. Chúng tôi không nói là nó không có tác dụng chữa tiểu đường, nó rất có hiệu quả trong việc kiểm soát đường trong máu. Tuy nhiên khi bạn có một cơ chế mới mà chúng ta chưa hiểu rõ, nó có cùng loại receptor (phần tiếp nhận trong thuốc) cũng xuất hiện trong tụy do đó gây viêm, đó là lý do người bệnh bị viêm tụy.
Nghiên cứu về loại thuốc mới này được các bác sĩ tiến hành dựa trên hồ sơ hàng triệu các bệnh nhân của công ty bảo hiểm BlueCross Blue Shield. Những bệnh nhân này đã sử dụng các loại thuốc mới và hồ sơ bệnh án của họ được theo dõi từ năm 2005 đến 2008.
Thuốc tiểu đường và các bệnh khác
Nghiên cứu của các bác sĩ trường đại học Johns Hopkins không phải là nghiên cứu đầu tiên về tác dụng phụ của các loại thuốc tiểu đường. Trước nghiên cứu này, đã có nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học về các loại thuốc tiểu đường khác trên thị trường. Các kết quả nghiên cứu đã dẫn đến việc thu hồi một số loại thuốc.
Vào tháng 7 năm ngoái, các nhà khoa học tại trường đại học Alberta ở Canada đã công bố kế quả nghiên cứu về thuốc Actos, một loại thuốc tiểu đường phổ biến khác. Nghiên cứu này cho thấy Actos làm tăng nguy cơ ung thư bàng quang ở những người bị tiểu đường lên khoảng 1/5. Bác sĩ Jeffrey Johnson, người dẫn đầu nghiên cứu cho biết đã có bằng chứng cho thấy Actos có liên quan đến 22% nguy cơ tăng bệnh ung thư bang quang. Trước đó vào tháng 5, một nghiên cứu khác cũng cho thấy Actos làm tăng nguy cơ bệnh ung thư đến 2 lần. Các bác sĩ cho biết hiện chưa rõ cơ chế làm sao Actos có thể gây ung thư bàng quang, nhưng những thử nghiệm trên động vật cho thấy thuốc này có thể góp phần tạo ra các hạt trong bàng quang, về lâu dài có thể dẫn đến ung thư.
Ngoài Actos, Avandia, một loại thuốc tiểu đường phổ biến khác cũng bị các nhà nghiên cứu cho là góp phần làm tăng ung thư bang quang. Bác sĩ Johnson giải thích hai loại thuốc này giúp cơ thể nhạy cảm ơn với insulin, do đó làm giảm lượng insulin mà cơ thể cần. Bởi vì các loại thuốc này làm giảm lượng insulin sẵn có, các bác sĩ nghi ngờ có mối liên hệ giữa tác dụng của thuốc với bệnh ung thư bàng quang.
Vào năm 2010, giới chức y tế ở châu Âu đã thu hồi giấy phép lưu hành của thuốc Avandia vì những bằng chứng cho thấy loại thuốc này có thể gây đến suy tim và nhồi máu cơ tim. Hiện thuốc này vẫn được kê đơn tại Mỹ nhưng chỉ cho các bệnh nhân không có vấn đề về bệnh tim mạch. Một nghiên cứu tại Mỹ từ năm 1999 đến 2009 cho thấy có khoảng hơn 47,000 người uống thuốc này đã bị nhồi máu cơ tim, đứt mạch máu não hoặc suy tim, thậm chí tử vong.
Chúng tôi thấy các dấu hiệu bệnh rất sớm, có khi chỉ trong vòng 2 tháng sau khi uống thuốc mới, đôi khi lâu hơn. Các trường hợp này rất nghiêm trọng vì viêm tụy là bệnh không thể coi thường, họ đều phải nhập viện.
-Bác sĩ Singh
Ngoài ra, một số loại thuốc tiểu đường khác đang được sử dụng rộng rãi cũng có những tác dụng phụ. Ví dụ như Metformin có thể khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn và đi ngoài.
Vậy tại sao những loại thuốc tiểu đường đã được giới chức y tế tại các nước phát triển chấp thuận, sau đó lại vẫn bị phát hiện có các tác dụng phụ đáng tiếc khiến phải thu hồi hoặc hạn chế sử dụng? Bác sĩ Singh giải thích:
Khi kiểm tra thuốc, nó thường có nghĩa là thuốc chỉ được thử nghiệm trong vòng thời gian ngắn, có khi chỉ vài tháng và họ thấy là thuốc có tác dụng làm giảm đường trong máu. Chỉ đến khi thuốc đã được đưa ra ngoài thị trường và được sử dụng bởi hàng triệu người thi mới thấy rõ, vì khi thử nghiệm thuốc thì chỉ có vài ngàn người và vài tháng mà thôi. Trên thực tế khi hàng triệu người uống thuốc mới này thì chúng ta mới thấy vấn đề. Đó là lý do chúng ta cần các nghiên cứu so sánh và về hiệu quả của thuốc sau khi thuốc được đưa ra thị trường.
Người bị tiểu đường nên uống loại thuốc nào?
Tiểu đường là căn bệnh rất phổ biến trên thế giới hiện nay. Tiểu đường nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các bệnh nghiêm trọng khác như tim mạch, mắt, thận.
Để điều trị bệnh tiểu đường, người bệnh được khuyên ăn uống theo chế độ hợp lý với bệnh tiểu đường, tăng cường hoạt động thể chất và uống thuốc để kiểm soát lượng đường trong máu. Việc uống thuốc đúng và sinh hoạt điều độ giúp tăng cường sức khỏe cho người bị tiểu đường. Ông Đinh Quang AnhThái, một người bị tiểu đường hiện sống ở tiểu bang California cho biết ông đã bị tiểu đường suốt 15 năm nay nhưng đến giờ sức khỏe vẫn bình thường. Ông cũng cho biết mình đã sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau nhưng đến giờ chưa thấy có tác dụng phụ.
Tôi uống nhiều loại, trong đó nhãn hiệu chính của loại glucophage và nay là Janumet. Đổi thuốc là quyết định của bác sĩ vì bác sĩ cho biết liều lượng thuốc glucophage mà tôi uống trước kia thì lượng đường trong máu được kiểm soát khá tốt, nhưng ông nói có một chất hóa học nào trong đó có thể gây tác dụng phụ, về lâu về dài có thể không có lợi cho thận, cho nên ông đổi thuốc mới. Đó là chưa kể loại thuốc mới này khi được đưa ra trên thị trường , kết quả thử nghiệm cho người dùng thuốc cho thấy kết quả tốt hơn so với các thuốc cũ. Còn về tác dụng phụ với việc dùng thuốc, thì cho đến giờ tôi vẫn không thấy có một sự thay đổi nào mình có thể cảm nhận được về cơ thể.
Theo ông Thái, việc thường xuyên theo dõi tin tức về các loại thuốc tiểu đường mới và tham khảo ý kiến bác sĩ là điều quan trọng giúp ông tránh được những tác hại nguy hiểm cho sức khỏe từ thuốc. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận có những rủi ro nhất định:
Vì kiến thức mình cũng rất hạn hẹp, mình không phải chuyên môn. Nếu chẳng may mình phải sử dụng một loại thuốc nó đang bị rút khỏi thị trường. Sớm muộn gì thì mình cũng biết được chuyện đó.
Trên thực tế khi hàng triệu người uống thuốc mới này thì chúng ta mới thấy vấn đề. Đó là lý do chúng ta cần các nghiên cứu so sánh và về hiệu quả của thuốc sau khi thuốc được đưa ra thị trường.
-Bác sĩ Singh
Còn theo bác sĩ Singh, người bệnh có thể nên xem xét việc sử dụng các loại thuốc tiểu đường dạng cũ đã được dùng phổ biến trước kia.
Theo tôi, với các loại thuốc cũ, chúng ta đã biết rất nhiều, các dược sĩ cũng biết nhiều về các loại thuốc cũ vì các loại thuốc này đã được sử dụng một thời gian dài. Theo tôi đó là một lựa chọn tốt cho các bệnh nhân bị tiểu đường, Amyral cũng là một lựa chọn tốt cho một số người những chúng ta cần tìm hiểu thêm về phản ứng phụ của các loại thuốc này.
Các nhà nghiên cứu thuộc đại học Johns Hopkins cũng khuyến cáo các bác sĩ nên thận trọng khi kê các loại thuốc mới cho bệnh nhân, cần theo dõi chặt để phát hiện các dấu hiệu như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa. Nếu cần thiết, các bác sĩ có thể kiểm tra enzyme để phát hiện bệnh sớm.
Xin quý vị chia sẻ các thông tin và câu hỏi về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email vietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa
rfa
