Giữa thế kỷ 20, Sir Bernard Spilsbury được biết đến là nhà khoa học pháp y danh tiếng, một trong những chuyên gia được cảnh sát và tòa án tôn kính, mệnh danh "Sherlock Holmes đời thật".

Những phương pháp độc đáo của ông đóng vai trò mấu chốt giải mã nhiều vụ án mạng bất thường khác mà cả xét nghiệm ADN hay kỹ thuật pháp y hiện đại đều không thể giải quyết. Một trong số đó là vụ án "Cô dâu trong bồn tắm".

Vào ngày 3/1/1915, lão nông Charles Burnham, ở Buckinghamshire đang ngồi uống một tách trà và mở tờ Tin tức Thế giới ra đọc. Ở trang 3, ông thấy tiêu đề Chết trong bồn tắm: Số phận bi thảm của cô dâu sau ngày cưới với nội dung cô gái Margaret Lloy được tìm thấy chết tại căn hộ ở phía bắc London.

Con gái của ông, Alice, cũng đã chết trong một bồn tắm, ngay sau đám cưới gần một năm trước đó. Lão nông Burnham liên lạc với cảnh sát và phát hiện ra rằng chồng của Margaret Lloyd chính là George Smith, người trước đó đã kết hôn với con gái ông, dưới tên giả.

Cảnh sát tìm đến đến ngay chuyên gia pháp y Bernard Spilsbury nhờ khai quật và khám nghiệm tử thi của Margaret. Sau đó, ông Bernard tiếp tục đến Blackpool để khám nghiệm tử thi Alice.

Cảnh sát hoảng hốt khi phát hiện ra chi tiết về người phụ nữ thứ ba, Bessie Williams, người đã kết hôn với George Smith và chết trong hoàn cảnh tương tự tại nhà ở Kent, cách đó 3 năm.

Khi điều tra lại, cảnh sát phát hiện ra rằng George Smith đã hưởng lợi tài chính từ tất cả 3 người vợ. Số tiền lớn nhất anh ta thu được là từ người vợ đầu, Bessie, với 2.500 bảng Anh tiền ủy thác (khoảng 270.000 USD ngày nay). George Smith lập tức bị bắt.

Từ thi thể của Margaret và Alice, chuyên gia pháp y Bernard Spilsbury không thể tìm thấy bất kỳ dấu hiệu nào của bạo lực, chất độc hay đau tim. Làm việc với bác sĩ pháp y hiện trường, ông biết được thi thể của Bessie được tìm thấy trong bồn tắm với bàn tay cắm chặt một thanh xà phòng và chân đặt trên thành bồn tắm, tư thế chung của cả ba nạn nhân.

Ông mang cả ba chiếc bồn tắm đến đồn cảnh sát thị trấn Kentish, xếp chúng lại với nhau và kiểm tra tỉ mỉ. Ông thấy đặc biệt khó hiểu trước trường hợp của Bessie.

Theo điều tra, căn hộ của vợ chồng nạn nhân vốn không có bồn tắm, nhưng một tuần trước án mạng, George Smith đã sắm một chiếc. Anh ta cũng đưa vợ đến bác sĩ tâm thần, một mực khẳng định Bessie bị động kinh, dù cô chỉ thi thoảng đau đầu do đi nắng. Vài ngày sau, George Smith báo cảnh sát việc vợ lên cơn động kinh và chết trong bồn tắm khi mình vắng nhà.

Chuyên gia pháp y nhận thấy, Bessie cao 1,7 m và béo phì. Chiếc bồn tắm chỉ dài 1,5 m và cao, dốc ở phần đầu, nhưng Bessie lại chết với chân gác lên phía đuôi của thành bồn.

Ông Bernard Spilsbury giả thiết, nếu Bessie bị động kinh thật, ở giai đoạn đầu của cơn động kinh, cơ thể sẽ hoàn toàn cứng nhắc, cùng với các cơn co giật, nạn nhân đáng lẽ phải bị đẩy lên trên, tức là mặt cô sẽ cao hơn mực nước.

Hơn nữa cơ thể cũng không có vết trầy xước tối thiểu của việc vật lộn trong cơn động kinh. Do đó ông suy luận, cái chết hẳn diễn ra rất nhanh. Ông cho rằng, George đã kéo chân vợ. Theo phản xạ, nạn nhân sẽ hít mạnh khiến nước tràn vào mũi và họng đột ngột, ức chế dây thần kinh phế vị, gây mất ý thức đột ngột, tử vong trong tích tắc.

Để chứng minh, bác sĩ pháp y Bernard Spilsbury quyết định thực hiện một thí nghiệm trước phiên tòa với đội tình nguyện viên, đều là những nhà vô địch bơi lội quốc gia. Trong khi họ không để ý nhất, ông bất ngờ đến bên bồn tắm, kéo chân một người và chưa đầy 10 giây sau, vận động viên này đã không còn cử động. Ông nhanh chóng kéo người này ra khỏi bồn tắm và phải mất hơn nửa giờ đồng hồ, các bác sĩ mới có thể hồi sinh cho cô.

Lý thuyết của bác sĩ Bernard được xác nhận. George Smith nhận tội. Tháng 3/1915, anh ta bị tuyên án tử hình.

Trong vụ án này, mẫu vân tay hay ADN hoàn toàn không giúp ích. Khoa học pháp y, đôi khi còn dựa vào khả năng suy luận.

Bước tiến lớn nhất của pháp y trong những năm gần đây là kỹ thuật số, song vai trò chủ chốt trong việc "đọc vị" và ghép nối chúng để phá những vụ án hầu như không manh mối, vẫn thuộc về những bộ óc pháp y.

Một trường hợp dựa trên những bằng chứng đó là vụ sát hại nữ kế toán 38 tuổi, Suzanne Pilley. Cô được nhìn thấy lần cuối ngày 4/5/2010, khi bắt đầu trên đường đến nơi làm việc là công ty dịch vụ tài chính ở trung tâm Edinburgh.

Sự nghi ngờ nhanh chóng đổ dồn lên David Gilroy, đồng nghiệp của Suzanne, người mà cô vừa kết thúc mối quan hệ tình cảm. Cảnh sát phỏng vấn Gilroy và nhận thấy một vết cắt trên trán, vết bầm tím trên ngực và những vết xước cong trên bàn tay, cổ tay và cẳng tay anh ra. Gilroy cho biết đây là vết xước khi làm vườn.

Nhà bệnh lý học pháp y sau đó xem xét các bức ảnh chụp những vết thương này và kết luận chúng được tạo ra bởi móng tay của người khác, có thể trong cuộc giằng co quyết liệt.

Cảnh sát đã thu điện thoại di động và ôtô của Gilroy, đồng thời những con chó săn xác được huấn luyện đặc biệt đã phát hiện ra thi thể hoặc máu trong cốp xe và nơi để chân, dù anh ta nỗ lực làm sạch chiếc xe. Nhưng họ cần nhiều chứng cứ hơn nữa để phá án.

Gilroy và nạn nhân có một mối quan hệ "sóng gió". Sau chia tay, theo lịch sử điện thoại được cảnh sát phục hồi, Gilroy thường xuyên nhắn tin hơn 50 lần một ngày. Lần liên lạc cuối cùng giữa điện thoại của họ vào 3/5/2010, tức một ngày trước án mạng. Lần này, anh ta để lại 15 tin nhắn văn bản và một thư thoại.

Sử dụng cảnh quay của hàng trăm CCTV trên đường, cảnh sát cũng lần theo dấu vết một phần hành trình xe hơi mà Gilroy đã thực hiện hôm 5/5/2010, một ngày sau vụ mất tích. Sau khi phân tích đoạn phim, cảnh sát đã tái tạo lại hành trình đến đó và quay lại nhiều lần.

Họ phát hiện mỗi chiều di chuyển, Gilroy mất nhiều hơn 2 giờ so với thời gian trung bình cần thiết. Hơn nữa, một so sánh về mức tiêu thụ nhiên liệu cho thấy rằng chặng đường của Gilroy là khoảng 200 km, gần gấp đôi lộ trình cần thiết.

Một nhà phân tích kỹ thuật số pháp y làm việc trên điện thoại của Gilroy. Khi bạn tắt điện thoại, điện thoại sẽ lưu lại bản ghi của cột điện thoại cuối cùng mà nó được kết nối. Vì vậy, nó có thể nhanh chóng tìm lại được khi bạn bắt đầu sử dụng lại điện thoại của mình.

Vào ngày nhà chức trách cho rằng anh ta đã vứt xác Suzanne, Gilroy đã tắt điện thoại khi đi giữa 2 thành phố Stirling và Inveraray. Cảnh sát nghi ngờ anh ta đã làm điều này để tránh bị theo dõi khi anh ta tìm kiếm một nơi tốt để vứt bỏ thi thể Suzanne trong rừng rậm rạp. Trên đường trở về, Gilroy lại tắt điện thoại. Tổ điều tra tin rằng đây là lúc anh ta vứt xác.

Thi thể của Suzanne không bao giờ được tìm thấy. Tuy nhiên, vào tháng 3/2012, Gilroy bị kết tội Giết người. Hiếm khi những kẻ giết người bị kết án khi không có thi thể nạn nhân, và anh ta là một trong số đó.

Trong vụ án của Gilroy không có ADN hay dấu vân tay. Vết xước trên cánh tay của anh ta cũng không đủ để kết tội. Gilroy bị kết án vì "hoạt động bất thường", thể hiện qua lịch sử hoạt động trên điện thoại di động, video CCTV và hình ảnh từ các camera bên đường.

Hải Thư (Theo The Guardian)

Maria Diemar nằm trong số bị cho làm con nuôi mà không được sự đồng ý của mẹ. Cô lớn lên với làn da nâu, tóc đen, khác những đứa trẻ Stockholm. Cha mẹ nuôi người Thụy Điển luôn cởi mở về nguồn gốc Chile của cô.

Khi Maria 11 tuổi, cha mẹ nuôi cho cô xem những giấy tờ nhận nuôi cô vào năm 1975, lúc mới là đứa bé 2 tháng tuổi. Hồ sơ cho thấy mẹ đẻ Maria là thiếu niên nghèo làm nghề giúp việc. Năm 20 tuổi, Maria quyết định đi tìm mẹ đẻ.

Vào những năm 1990, Thụy Điển là một trong những quốc gia có tỷ lệ nhận con nuôi bình quân đầu người cao nhất thế giới. Từ đó, Trung tâm con nuôi ra đời, khởi động một chương trình giúp con nuôi đoàn tụ với gia đình ruột thịt. Nhưng họ không có thông tin về mẹ của Maria.

Năm 1998, Maria bay đến Chile, yêu cầu sự giúp đỡ từ nhiều nguồn nhưng không ai cung cấp bất kỳ thông tin nào. Thêm 5 năm nỗ lực, tháng 1/2003, cuối cùng Maria cũng lần ra được mẹ đẻ, nhưng bà từ chối gặp.

Giờ bà đã có gia đình, sợ rằng chồng mình sẽ không hài lòng với sự xuất hiện của một đứa con gái riêng của vợ. Nhưng bà tiết lộ thông tin rằng chưa bao giờ có ý định cho Maria làm con nuôi. "Con bé bị đánh cắp từ khi sinh ra", bà nói.

Maria vô cùng đau khổ trước tin này. Song người đứng đầu Trung tâm con nuôi trấn an rằng các bà mẹ đẻ thường bịa ra lý do này để không cảm thấy hổ thẹn khi bỏ rơi con mình. Maria không hoàn toàn chấp nhận lời giải thích nhưng cũng không muốn biết thêm gì.

Tháng 9/2017, Maria tình cờ xem bộ phim tài liệu Chile nói về những phụ nữ nghèo thuộc dân tộc thiểu số bị lừa hoặc ép phải cho con nuôi cho người ngoại quốc. Khi thực hiện phần tiếp theo của bộ phim, đạo diễn Alejandro Vega đã liên hệ với Maria, thông qua nhóm Facebook của những người được nhận làm con nuôi. Ông xem xét các giấy tờ và nhận ra chúng hoàn toàn giả mạo.

Từ những năm 1970-1980, khoảng 20.000 trẻ sơ sinh Chile đã được các gia đình trên khắp châu Âu và Bắc Mỹ nhận làm con nuôi. Các bà mẹ ruột thường rất trẻ và rất nghèo. Những con nuôi này là một phần của chiến lược quốc gia nhằm xóa bỏ tình trạng nghèo đói dưới thời chế độ độc tài quân sự Pinochet.

Áp lực buộc các bà mẹ phải từ bỏ con cái và việc nhận con nuôi quốc tế cũng tăng mạnh. Dưới chế độ độc tài, cuộc sống bấp bênh và đông con của những gia đình dân tộc thiểu số được coi là trở ngại cho sự tiến bộ.

Trong khi đó, ở Thụy Điển, việc nhận con nuôi quốc tế đã được coi là mục đích chính đáng. Tobias Hübinette, phó giáo sư Đại học Karlstad, cho biết thế hệ cha mẹ đầu tiên nhận con nuôi từ nước ngoài vào những năm 1960 tin rằng họ đang làm điều gì đó tốt cho người khác, đặc biệt cho cư dân "Thế giới thứ ba".

Nhưng từ đầu những năm 1970, ở Chile xuất hiện các báo cáo về việc phụ nữ bị ép buộc phải từ bỏ đứa con nhỏ. Hàng trăm bà mẹ được báo rằng con họ đã chết khi mới sinh, nhưng họ không bao giờ được cấp giấy chứng tử hoặc được phép nhìn thấy con.

Trong những năm qua, các nhà điều tra tội phạm ở Chile đã tìm ra ngày càng nhiều bằng chứng về việc nhận con nuôi bất thường giai đoạn này. Những gia đình ở châu Âu và Mỹ thường phải cho các cơ quan nhận con nuôi quốc tế 6.500-150.000 USD cho mỗi đứa trẻ. "Có những nhân viên xã hội được trả tiền để đưa ra những báo cáo sai sự thật về tình trạng bỏ rơi trẻ em và chi tiền để các bác sĩ, y tá làm giấy khai sinh ghi rằng đứa trẻ đã chết khi mới sinh", Karen Alfaro, giáo sư Đại học Austral, Chile cho biết.

Phim tài liệu năm 2017 của Alejandro Vega đã mô tả việc nhận con nuôi là công việc kinh doanh rất sinh lợi trong thời kỳ đen tối. "Tình hình đất nước dưới chế độ độc tài đã biến các khoa phụ sản thành cơ sở kinh doanh", ông nói.

Tháng 9/2018, dưới áp lực từ các nhóm đấu tranh để đoàn tụ gia đình bị chia rẽ do lạm dụng con nuôi, Hạ viện Chile thành lập Ủy ban điều tra những cáo buộc lịch sử này. Các bà mẹ và người được nhận nuôi đã đưa ra lời khai đau lòng.

Một phụ nữ nói với ủy ban rằng, sáng tháng 2/1985, cô đến một bệnh viện ở thủ đô Santiago khi mang thai 39 tuần 6 ngày. Cô chuyển dạ, sinh con và em bé ngay lập tức được đưa đi. Trong ba ngày liền, cô yêu cầu được gặp con, song đến hôm thứ tư họ mới thông báo đứa bé đã chết. Khi xin được nhìn mặt con và mang về chôn cất, bệnh viện viện cớ việc này quá bi thương, không cho cô nhìn đứa bé. Suốt hơn 30 năm, cô vẫn tìm kiếm con mình.

Vào tháng 7/2019, Ủy ban điều tra đã công bố báo cáo dài 144 trang, mô tả thủ đoạn mà "những kẻ lừa đảo" thuộc quan chức nhà nước xây dựng việc nhận con nuôi thành "ngành kinh doanh béo bở". "Việc nhận con nuôi trái phép này là tội ác chống lại loài người", báo cáo nêu.

Với Maria, trong hồ sơ nhận con nuôi công bố bởi cảnh sát Chile cho thấy, tháng 11/1974, ở Lautaro, một thị trấn nằm khuất trong rừng ở miền nam Chile, mẹ đẻ của Maria, một phụ nữ trẻ Mapuche (dân tộc thiểu số Chile) đang trong ba tháng đầu của thai kỳ. Bà là người giúp việc, sống cho một gia đình giàu có. Khi Maria chào đời, cô bé đã bị chủ nhân lấy đi và báo tin với mẹ đẻ rằng bé đã chết.

Trong khi đó, tại hồ sơ nhận nuôi Maria, ở phần "ý kiến người mẹ đẻ" lại viết "muốn cho con nuôi vì muốn con gái có một cuộc sống tốt đẹp hơn".

Về lý thuyết, luật nhận con nuôi của Chile năm 1960 yêu cầu đứa trẻ phải được nuôi dưỡng ít nhất hai năm ở Chile trước khi làm con nuôi ngoại quốc. Song Maria đã được đưa khỏi đất nước khi mới 2 tháng tuổi. Cha mẹ nuôi của cô không hề biết những điều này.

Sau báo cáo rúng động của Ủy ban điều tra năm 2019, Quốc hội Chile đã thành lập Ủy ban Sự thật và Bồi thường, cơ sở dữ liệu DNA để giúp các gia đình và người nhận con nuôi tìm thấy nhau. Tuy nhiên, những nỗ lực điều tra sâu sắc hơn tội ác lịch sử này vẫn vị đình trệ, chưa có cá nhân nào bị bắt giữ, khởi tố.

Về phần mình, sau những cú sốc tưởng như không thể gượng dậy, Maria tiếp tục tham gia sâu vào cuộc điều tra tội phạm về việc nhận con nuôi. Khi rảnh rỗi, rời xa công việc giáo viên dạy tiếng Thụy Điển hàng ngày, cô thu thập hàng đống tài liệu, hầu hết là từ những người nhận nuôi khác yêu cầu cô phụ trách thư từ của họ với các nhà điều tra Chile.

Cô đã dành nhiều giờ để phiên dịch cho các gia đình và con cái họ bị ngăn cách bởi ngôn ngữ và văn hóa. Gần đây, cô nghiên cứu văn hóa Mapuche, ngôn ngữ của nó, Mapuzugun. Cô vẫn luôn cảm thấy mình là một phần của cộng đồng này.

Maria đã gặp các anh chị em của mình nhưng chỉ nói chuyện với mẹ qua điện thoại. Cô nghĩ mẹ đang suy nghĩ nhiều về việc gặp trực tiếp con gái mình. "Tôi thực sự muốn gặp mẹ, xem bà ấy trông như thế nào và ngồi xuống với bà ấy, tìm hiểu thêm về nguồn cội. Bà ấy luôn là mẹ tôi", Maria nói.

Hải Thư (Theo The Guardian)