1/7/2016

Trong tháng vừa rồi tôi đã khá là im. Không viết bài nào. Kiêng FB. Vì sao? Một phần mình đã thấy mệt mỏi ngay sau khi chuyến thăm của Obama đến Việt Nam và nhất vụ tranh cãi xoay quanh chuyện B. Kerrey nổi lên sau đó.

Tất nhiên tôi vẫn theo dõi những sự kiện ở Việt Nam.

Nhưng lý do chủ yếu tôi đã im là vì tôi đã đang bắt đầu quá trình chuyển nhà từ Hồng Kông sang Hà Lan. Sau 20 năm sống và làm việc ở Đông Á đây là một chuyển đối rất lớn cho tôi, từ đời sống hàng ngày cho đến môi trường việc làm, cũng như cách xa Việt Nam. Về cách xa đừng lo. Chả đi đâu cả. Vẫn sẽ sang Việt Nam, có mặt trên mạng v.v.

Sau tám năm sống và làm việc ở Hồng Kông, tôi đã có những cung bậc cảm xúc khác nhau. Nhưng, tôi đã nhận thấy một điều rất rõ: Đã đến lúc từ biệt Hông Kông.

Trong gần tám năm sống ở Hông Kông tôi đã có nhiều kinh nghiệm đáng nhớ và thú vị. Tôi đã làm bạn với nhiều người địa phương cũng như nhiều người đồng nghiệp từ các nước khác nhau tại Đại Học Thành Thị Hồng Kông. Ngoài ra, trong đời sống cá nhân và gia đình cũng đã có những kinh nghiệm tuyệt vời mà sẽ mãi nhớ tới.

Rõ rằng Hồng Kông đã và còn một nơi đặc biệt và duy nhất. Nhưng rõ rằng nơi nay đang thay đổi nhanh và, như nhiều người thấy, một cách khá là buồn.

Tiếc nhất là cảm giác cũng như thực tế rằng Hồng Kông đang chìm, đang xuống, đang thành một bộ phận của Hoa Lục. Tôi sẽ không bao giờ lãng mạn về lịch sử thuộc địa của Hồng Kông. Ở dưới cả hai chế độ Anh và TQ, người dân Hồng Kông – dù sống trong một địa phần giầu có – đã không hề được quyền để chọn chính phủ của chính mình. Điều đó đã và sẽ rất khó để thay đổi.

Như đã phân tích trước, về mặt chính trị Hồng Kông là hơi hiếm vì dù rằng không có một cơ chế dân chủ thì tự do ngôn luận, tự do hội họp, tự do báo chí, và tự do học thuật đã được bảo vệ khá là ok… cho đến nay.

Thế nhưng, trong 2-3 năm vừa rồi và nhất trong vòng một năm vừa qua Hồng Kông càng ngày càng chán. Vì sao chán? Chán vì những nhà “lãnh đạo” của địa phận đã cuối cùng bán hết những nguyên vọng chính đáng của đại đa số người dân Hồng Kông. Chán vì tính tự do, độc lập đã giảm rất mạnh và rất nhanh. Chánh vì tờ báo SCMP càng giống tờ báo China Daily và càng ngày phải đọc và thấy điều đó. Trông khi đó, môi trường học thuật trong các Trường Đại Học càng dở đi.

Khi trường tôi khuyến khích nhũng giáo sư khoa học xã hội hãy nghiễn cứu về công trình “Một vành đai, Một con đường” thì chắc chắn giờ đã muộn rồi.

Đối với thường dân Hông Kông, họ đã và đang chịu nhiều khó khăn.

Từ nhiều năm, thái độ của dân Hồng Kông là sẵn sàng vất vả, nhưng phải được tôn trọng, phải được sống một cách có nhân phẩm. Và chắc chắn phải có tiếng nói. Việc dân Hồng Kông đã bị những người giàu có bóc lột là chả có gì mới. Nhưng cách bóc lột của tầng lớp chóp bu Hồng Kông đang quá là vô liêm sĩ. Từ việc liếm giày của Bắc Kinh về mọi điều cho đến việc tự chối cấp bảo trợ xã hội cho người cao tuổi tôi không ấn tượng lắm với hành vi của họ…. Tạm phác họa vậy. Tôi có thể viết cả ngày nhưng cũng không muốn viết dài quá. Tôi không muốn nói buồn quá về những gì đã thấy.

Tôi sẽ luôn luôn chúc mọi điều tốt nhất cho người dân Hồng Kông và chúc họ mọi thành công trong mọi việc, và nhất là sống theo lương tâm của chính minh. Trong khi đó, sự quan tâm của tôi đối với Việt Nam tuyết đối sẽ không giảm chút. Để lấy một thí dụ ngấn: Tháng sau tới đây tôi cùng khoảng 10 công sự sẽ bắt đầu tiến hành một công trình nghiên cứu sáu năm, quy mô lớn về làm sao nâng cao chất lượng giáo dục và chất lượng học tập tại Việt Nam. 

Đúng rồi. Đối với Việt Nam thì chắc chắn không bỏ được. Còn Hồng Kông?

Thôi. Chú phải di.

JL

Jonathan London