ra điều thú vị lắm. Trách các chú sát voọc thì ít mà trách cái xã hội xuống cấp đạo đức, ít lòng nhân từ thì nhiều.

Cái thời gì mà bản tin người tốt việc tốt hầu như vắng bặt trên những trang báo, thay vào đó toàn là cướp giết hiếp, đâm chém, cờ bạc lừa đảo nhản nhản mỗi ngày. Ngay tờ báo tôi phục vụ, chuyên trang 24 giờ mặc dù nằm tuốt tận gần cuối nhưng lại là trang nóng nhất, nhiều người đọc nhất. Lâu lắm mới có cái tin nho nhỏ kiểu ai đó nhặt được của rơi trả lại, còn thì vẫn chủ lưu CGH. Không thể trách báo đài dù báo chí cũng phải chịu trách nhiệm trong sự xuống cấp đạo đức xã hội. Căn nguyên nhiều lắm, chỉ ra có cả ngày cũng không hết.

Có người bào chữa cho mấy chú giết voọc, thì cũng như giết con heo con gà ấy mà. Nơi rừng núi heo hút, không ra tay sát sinh thì lấy gì mà ăn. Lại có người bảo chả trách được họ, bao nhiêu năm nay họ có được dạy bảo gì về đạo đức, tình thương, lòng nhân ái, lương thiện... đâu. Lúc nào cũng nghe "cách mạng, đấu tranh, ai thắng ai, một mất một còn, thắng lợi..." thì làm sao có thể động lòng trước sự thảm thiết của sinh linh. Thậm chí vài người còn cố cãi họ là lính tráng, tuyển người hiền vào bộ đội thì đánh nhau làm sao... Tuy nhiên, phần đông là phẫn nộ, như tôi nói ở trên.

Bạn tôi, nhà báo Trần Xuân Hòa trưởng văn phòng đại diện báo TN tại Nha Trang thỉnh thoảng vẫn trao đổi với tôi về lòng từ bi, sự lương thiện của con người. Anh không theo đạo Phật nhưng đã gần như đạt đến sự giác ngộ về nhân quả, thiên lương. Anh ăn chay đã lâu, không ghét người ăn mặn nhưng cực kỳ ghét những kẻ hành hạ con người và con vật, giết hại động vật. Anh nhìn nhận nhiều vấn đề bản tính, thiện-ác của con người dưới góc độ khoa học nhưng cũng để đi đến cái đích cuối cùng là cứu rỗi con người. Tôi đang học anh, làm theo anh nhưng tự biết đường mình đi còn xa, còn xa lắm.

Có một điều đáng buồn khác trong vụ sát hại voọc là những con người ra tay tàn ác lại vận trên mình trang phục quân nhân. Xưa nay hình ảnh người lính đọng lại trong lòng dân là anh bộ đội cụ Hồ, đi dân nhớ ở dân thương, đầy tình cảm, trân trọng sự sống. Bao nhiêu năm vất vả xây dựng được hình ảnh, có khi chỉ một vài người mất phẩm chất, kém đạo đức mà đốt công quả trong nháy mắt. Tự đáy lòng, tôi chỉ mong sao kẻ giết voọc không phải là bộ đội.

Tôi hồi nhỏ đi học được nhồi học thuyết Darwin về tiến hóa, dù vậy vẫn chả dám tin con khỉ con vượn là thủy tổ loài người. Nhưng tôi hoàn toàn tin khỉ, vượn, voọc là loài linh trưởng, tức rất gần với con người. Thì ngay cái bộ dạng của chúng đã chứng minh điều ấy, chưa nói đến chuyện chúng có cả những hành vi, tình cảm mà loài người chúng ta đang có. Vì vậy không thể coi việc giết một con vọc như đập chết con cá rô, cắt tiết con gà. Trong 5 điều răn (ngũ giới) của nhà Phật đối với phật tử, điều đầu tiên là cấm sát sinh. Có thế mới nuôi dưỡng được sự từ bi hỉ xả, giữ được lòng nhân từ, tránh được nghiệp báo. Dù không theo đạo Phật nhưng bất cứ ai đã sống ở đời cũng nên nuôi dưỡng cho mình sự nhân từ, lương thiện. Từ việc giết con voọc linh trưởng mà không hề mảy may động lòng trắc ẩn, thậm chí còn vui thú, hả hê thì ranh giới đến giết một con người hết sức mong manh.
Cụ Hồ từng dạy "Hiền dữ phải đâu là tính sẵn/Phần nhiều do giáo dục mà nên". Khi cái ác lấn át điều thiện như thế, liệu những nhà cầm trịch xã hội này có chút động lòng, day dứt?

Không thể chỉ truy tìm ra kẻ giết vọc, tung ảnh lên mạng là xong. Còn quá nhiều việc phải làm.

20.7.2012
Nguyễn Thông